ژن نیڤا جڤاكى یه یان ته‌مامكه‌را زه‌لامى، هه‌ر هنده‌ك لدویڤ دیتنه‌كێ ل بابه‌تى دنێرن و ئه‌ڤێن هه‌ست دكه‌ن كو زه‌لام ژى دڤێت یێ به‌شدارى خزمه‌تكرنا مالێ و چاڤدانا زاروكان بیت، داكوكیێ ل سه‌ر وێ چه‌ندێ دكه‌ن كو به‌لێ ژن نیڤا جڤاكى یه و چاوان ل سه‌ر ژنێ پێدڤى یه دمالێ دا پاقژیێ راگریت و جلكان بشوت و زاروكان بخودان كه‌ت و سه‌خبێركه‌ت، هه‌ر هوسان ل سه‌ر زه‌لامى ژى ئه‌ركه كو مل بملێ ژنێ بڤان كاران راببیت، به‌هانا وان ژى ژبو ڤێ چه‌ندێ كو ژن ژى دشێت وان هه‌مى كاران بكه‌ت یێن دبنه ئه‌گه‌رێ داهاتیه‌كى بو مال، ئه‌و ژى وه‌ك زه‌لامى دشێت ماموستا بیت و نوژدار و فه‌رمانبه‌ر بیت، یان كو وه‌ك زه‌لامى به‌شداره د داهاتیێ مالێ دا، ژلایه‌كێ دیڤه ئه‌و زاروكێ دناڤبه‌را وان هه‌ردوان دا په‌یدا دبیت، هه‌ردوو خودانێن وینه و بویه بو هه‌ردوكان ئه‌ركه سه‌خبێریا ڤى زاروكى بكه‌ن.
دا پتر دهه‌ردوو ره‌گه‌زان بگه‌هین وه‌ك ژن و زه‌لام، دڤێت كومه‌كا جوداهى و هه‌ڤركیان بدانینه به‌ر سینگا خوه، هه‌ر ژ پێكهاته‌ییا له‌شى دناڤبه‌را هه‌ردوكان دا، دلینیێ و هه‌ستكرنێ و كاركرنێ و شیانێن هه‌ردوكان بو كرنا كارى، خوراگرتنا وان به‌رامبه‌ر ده‌ركه‌تنا وان ژ ده‌رڤه‌ى دیوارێن مالێ، ئه‌و ئاكامێن به‌رده‌وام هه‌ین كو دبنه جهێ گه‌فێ بو وان و دبه‌رامبه‌ر دا گه‌فێ ل خوراگرى و پاقژیا خێزانێ دكه‌ت، ره‌فتار و داخباربونێن وان، حه‌ز و دلینى و ئاریشه‌یێن هه‌ر ره‌گه‌زه‌ك جوداتر ژ یێدى. دگه‌ل ڤان هه‌میان ژى ئه‌و جوداهیێن دناڤبه‌را ژنێ و زه‌لامى دا هه‌ین، كا هه‌ر ئێكى ژوان پێدڤى ب چ هه‌یه و پێدڤیێن هه‌ر ره‌گه‌زه‌كى بو ره‌گه‌زێ دى چنه، هه‌لسه‌نگاندنه‌ك بو هه‌ر ئێك ژوان پێدڤییان ب رێكه‌ك جوداتر، ئایا ئه‌ڤ پێدڤیه دبنه ئه‌گه‌رێ ئالیسه‌نگیه‌كێ د ره‌فتار و هزركرنێن وان دا كو ئێك بو یێدى پێداگیریێ بكه‌ت، ئه‌ڤ پێداگیرى ژى بره‌نگه‌كێ وه‌سان دیار بكه‌ت كو ره‌گه‌زه‌ك ژبه‌ر یێدى كێماتیێ بدانیت یان هه‌ست بڤێ چه‌ندێ بكه‌ت، كو براستى هه‌ر گاڤا پێداگیرى ژلایێ كه‌سه‌كى ل سه‌ر حسابا ره‌گه‌زێ دى هاته كرن، هینگێ ئالیسه‌نگى دناڤبه‌را هه‌ردوان دا په‌یدانابیت و دێ بوشاهى و ده‌رز كه‌ڤنه وێ نیڤێ كو ئه‌م هه‌ردوان پێ دئینینه به‌رامبه‌رى ئێك.
ئه‌گه‌ر ئه‌م ته‌مه‌نێ هه‌ر كه‌سه‌كى وه‌ك ئێك ل سه‌ر چه‌ند قوناغان دابه‌ش بكه‌ین، هه‌ر ژ دایكبونێ و تا دچیته قوتابخانێ و قوناغا سنێله‌ییێ و تا به‌رهه‌ڤ دبیت كو پروسا هه‌ڤژینیێ پێك بینیت و ببیته خودان زاروك و ئاڤاهیه‌كى و ناڤمالیه‌كێ و ترومبێل و پێدڤیێن ژیانێ و دبیته خودان نه‌ڤى، تا دهێته خانه‌نشینكرن، دێ قوناغێن جودا بینین، هه‌ر قوناغه‌كێ ژى تایبه‌تمه‌ندیه‌ك جوداتر و هه‌ر ئێكێ ژى ژڤان قوناغان هزركرنه‌ك جودا و ره‌فتار و په‌یوه‌ندیه‌ك جوداتر، دقوناغه‌كێ دا پێدڤى ب كه‌سه‌كى هه‌یه تا خوه ل سه‌ر پێن خوه بگریت، دقوناغه‌كێ دا پێدڤى ب كه‌سه‌كێ جوداتر هه‌یه تشتێن نوى ژ ده‌وروبه‌رێن وى هه‌ر تشتێ رویبده‌ت و روینه‌داى نیشا بده‌ت، دقوناغه‌ك دى دا دلینى لده‌ف په‌یدادبیت و هه‌ست دكه‌ت بارگرانیه‌ك ل سه‌ر ملێن وى یه و دڤێت ب ره‌گه‌زێ دى، ئه‌و بارگرانی ژ سه‌ر ملێن سڤك ببیت.... هتد. دگه‌له‌ك ژڤان قوناغان دا، دێ بینین كو هه‌ردوو ره‌گه‌ز گه‌له‌ك نێزیكى ئێكن و ب دیتنه‌كا ده‌ستپێكى ئه‌م چ جوداهیا نابینین كو هزربكه‌ین، ره‌گه‌زه‌ك ژ یێ دى جوداتره و دڤێت ره‌گه‌زێ دى بو پێداگیرێ بكه‌ت.
ده‌ما ئه‌م دبێژین ژن نیڤا جڤاكى یه، دڤێت مه ئارمانجه‌ك ژبو ڤێ چه‌ندێ هه‌بیت، ئه‌و ژى نه‌هێلانا قوناغا نه یه‌كسانیێ یه دناڤبه‌را هه‌ردوكان دا، چ ئه‌و نه یه‌كسانى دره‌فتاران دا بیت یان هزركرنێ یان ده‌ربینێ دا. پتریا نه یه‌كسانیێ ژى دزڤرنه خاله‌كا ده‌ستپێكى، ئه‌و ژى، زالبونا كومه‌كێ ل سه‌ر كومه‌كا دى یان زالبونا كه‌سه‌كى ل سه‌ر كه‌سه‌كێ دى، مه‌ره‌م ژ زالبونێ ژى هه‌بونا هێزه‌كا زێده‌تر یان هزركرنه‌كا باشتر یان بسپوریه‌كا به‌رفره‌هتر، ئه‌و تشتێ لده‌ف كه‌سێ ئێكێ هه‌ى، كه‌سێ دوێ لده‌ف خوه نابینیت، ژبه‌ر هندێ ژى دێ بینى كه‌سێ خوه كێم دبینیت، دێ كارى ژبو وێ كێماتیێ كه‌ت و دشیانێن خوه دا نابینیت كو ل رێگه‌چاره‌ییان بگه‌ریت بو باشتركرنێ، به‌لكو بتنێ دگه‌هیت شاشیێن خوه نه‌هێلیت یان هه‌ولدانا هنده‌ك ژ ڤه‌شارتنا وان بكه‌ت. دڤى حاله‌تى دا كومه‌لا زال یان كه‌سێ سه‌ركه‌تى دهه‌ڤكێشه‌یێ دا، دێ هنده‌ك رولێن كێم ده‌ته كه‌سێ ژ خوه كێمتر، ئه‌و ژى ئه‌و رولن كو دچاڤێن یێ به‌رامبه‌ر دا، دخوه بخوه دا كێماتیێ نیشان دده‌ت، وه‌ك رولێ پاقژكرنێ یان ڤه‌شویشتنا پیساتیێ زاروكان. ئه‌ڤا هه ژى دزڤریت بو دیتنه‌كا پێش وه‌خت كو زه‌لام دزانن، بتنێ ژنان زه‌لامه‌ك دڤێت ژیانا وان رێك بێخیت، ئه‌ڤ چه‌ندا هه ژى مرنه‌كا پێش وه‌خت دده‌ته ڤى ره‌گه‌زى و نمونێن ژڤى ره‌نگى ژى، ب سه‌دانن دناڤ كومه‌لگه‌هێ مه دا.
گه‌له‌ك وه هز دكه‌ن كو ژن نه‌شێت بهه‌مى كاران راببیت، ژبه‌ر كو شیانێن وێ نه دهایكارێ وێنه و دێ رولێ وێ یێ چارچوڤه‌كرى بیت، ئه‌و ژى ب به‌هانا كێم ئاقلیێ یان بێ هێزیا له‌شى. لڤێره ژى ژن بخوه هه‌ست دكه‌ت كو ئه‌و نه‌شێت بگه‌هیته ڤان پێرابونان، باوه‌رى بخوه نامینیت و دێ هه‌مى بزاڤێن خوه چارچوڤه‌كه‌ت و ئه‌و بخوه دێ كارتا سه‌ركه‌فتنێ كه‌ته دده‌ستێ زه‌لامى دا، دێ وێ بیروكه‌یێ كه‌ته دهزرا خوه دا، كو خودێ ژن یا داى دا لدویڤ پێن زه‌لامى بچیت، هه‌ر چه‌نده زه‌لام بخوه ژى دزانن كو وان هه‌ردوكان شاره‌زاییه‌كا هه‌ڤپشك هه‌یه یان به‌رژه‌وه‌ندیێن هه‌ردوكان وه‌ك ئێكن، به‌لێ ئه‌و بخوه دوپاتیێ دكه‌ن كو مال جهێ ژنێ یه و زه‌لام بو ژنێ یا باشتر دزانن، ژبه‌ركو ژنان بخوه ژى چ نه رازیبون ل سه‌ر ڤێ چه‌ندێ نینه.
هه‌ڤركی دهه‌ڤكێشه‌یێ دا
هه‌ر ژ قوناغا زاروكینیێ هه‌ڤكرى په‌یدا دبیت، زاروكێ بچویكتر هه‌ست دكه‌ت پێدڤى هاریكاریێ و هه‌لگرتنێ یه، پێدڤیا بكه‌سه‌كى هه‌ى دلوڤانیێ پێ ببه‌ت، زاروكى كه‌سه‌كێ ژ خوه بهێزتر و خودان شیانتر دڤێت، دا وێ هاریكارێ ژى بخو بده‌ست ڤه بینیت، دڤێت گه‌له‌كێ بده‌ت و كێمێ بستینیت، ژیان ل سه‌ر ڤى بنگه‌هى په‌یدا دبیت، كا تو چه‌ندێ دده‌ى و چه‌ندێ دستینى، ده‌ما نه‌یه‌كسانى ژى دبیروكه‌یا دان وستاندنێ دا په‌یدا بو، زور تشته‌كێ سروشتى یه ئالیسه‌نگى دگه‌لدا بهێته چاڤه‌رێكرن، ئه‌گه‌ر ئه‌ڤا ل سه‌رى بو قوناغه‌كا ژیێ مروڤى بیت، دبیت دگه‌ل مه‌زنبونا مروڤى ئه‌و تشتێ هه نه‌مینیت و پێدڤیاتیێن مروڤى بهێنه چارچوڤه‌كرن یان هه‌ر نه‌مینن. لێ ده‌ما دوو ره‌گه‌زێن جودا هه‌بن، پێنه‌ڤێت ژى دێ دان و ستاندن یا به‌رده‌وام تر بیت، ب رامانا وێ چه‌ندێ دێ هه‌ڤركى هه‌بیت، هه‌ر چه‌نده دڤیا پروسا ئالیسه‌نگیێ دڤى ده‌رباره‌ى دا دبه‌رژه‌وه‌ندا ژنان دا با، به‌لێ ژبه‌ر كو هه‌ر ده‌م ئه‌و دبنه ئارمانج و كێماسى دلایێ وان دا خار دبیت، ئه‌و پتر دكه‌ڤنه دلایێ شكه‌ستیێ هه‌ڤركیێ دا.
تشتێ جهێ حێبه‌تیێ دێ بینى كو گه‌له‌ك جاران ژنان دڤێت چاڤ ل زه‌لامى بكه‌ن، دكار و كریارێن خوه دا، دره‌فتارێن خوه دا، ددانا بریاران دا، حه‌زدكه‌ن دزه‌لامكى بن و ئه‌ڤه ژى دبیته ئه‌گه‌رێ ناكوكیێ دوى ره‌گه‌زى بخوه دا، دڤێت ژن بگه‌هنه باوه‌ریه‌كێ كو دگه‌ل زه‌لامى نه دیه‌كسانن، ژبه‌ركو هه‌ر ده‌م زه‌لامى یا یا ڤیاى ژن ملكه‌چى ره‌فتارێن وى بیت، ئه‌ڤه ژى سروشتێ وى یه و یێ ل سه‌ر هاتیه خولقكرن، ژن یا رازى بیت هه‌ر وه‌كو ئه‌و هه‌ى وه‌ك زه‌لام، ئه‌ڤ چه‌نده ژى دبیته ئه‌گه‌ره‌ك كو پێكڤه دهه‌ڤپشك نه‌بن ددانا بریاران دا، دێ ئه‌ڤ تێك نه‌گه‌هشتنه ژى بنه ئه‌گه‌ر كو هه‌ڤكرى دناڤبه‌را وان دا یا به‌رده‌وام بیت، ل دوماهیێ ژى هه‌ر ده‌م دێ بار ب لایێ وێ دا یێ ئالیسه‌نگ بیت، كه‌نگى ژنان زانى یاریێ دته‌رازییا هه‌ڤركیێ دا بكه‌ن، هینگێ دێ بنه لایه‌نه‌ك ژ دان و ستاندنێ و هه‌ر ئێك ژ ژن و زه‌لامان ب یه‌كسانى، چه‌ندێ دده‌ت و دێ چه‌ندێ ستینیت، زه‌لام وه‌ك زه‌لام و دبه‌رامبه‌ر دا ژن وه‌ك ژنه‌ك خوه بده‌ته نیاسین، هه‌ڤركیا وێ وه‌ك ژنه‌ك بیت، ره‌فتارێن وێ، ده‌ربرینێن وێ، تا هزركرنا وێ.
خالێن جوداهیێ ب هه‌ڤكێشه‌یێ ڤه
سه‌ره‌راى وێ چه‌ندێ كو ژن و زه‌لام، دهه‌ڤپشكن دپروسه‌ییا پێكئینانا هه‌ڤژینیێ دا و هه‌ردوو ئه‌گه‌رن كو زاروك په‌یدا دبن و كومه‌لگه‌هـ بێى ئێك ژ هه‌ردوكان برێڤه‌ناچیت، به‌لێ دبنه‌ره‌ت دا دان و ستاندنه‌ك وه‌ك ره‌گه‌ز و پێكهاته‌ییا له‌شى دناڤبه‌را هه‌ر ئێك ژوان دا هه‌یه، ئه‌ڤه ژى دزڤریته ده‌ستپێكا قوناغا سنێله‌ییێ، هه‌ر ئێك ژوان هه‌ست بلایه‌نێ دى دكه‌ت و دڤێت ببنه ئێك له‌ش، ئه‌ڤه هه‌مى نیشان و رامانن كو هه‌ردوو وه‌ك ئێك دیه‌كسانن دژیانێ دا، هه‌ردوان هندى ئێك پێدڤى ب دان و ستاندنێ هه‌یه، یان كو كه‌سه‌ك ژوان پێدڤى ب وێ چه‌ندێ نینه كو هه‌ست بكێماتیێ بكه‌ت به‌رامبه‌ر یێدى، سه‌باره‌ت پێكهاته‌ییا له‌شى ژى، ئه‌و بابه‌ته‌كێ دى یه.
ژ بو پتر تێگه‌هشتنا هه‌ردوو ره‌گه‌زان وه‌ك ئێك جوداتر ژ یێ دى، زه‌لامى چ ژ ژنێ دڤێت و دبه‌رامبه‌ر دا ژنان چ پێدڤیاتى ب زه‌لامى هه‌یه، پێدڤیه جوداهیێن دناڤبه‌را هه‌ردووكان دا به‌رچاڤ بكه‌ین، هه‌ر ئێك چه‌كێ لده‌ف خوه هه‌ى بزانیت، ئه‌و چ تشتن ئه‌و دشێت پێش كێش بكه‌ت و ئه‌و چ پێدڤیاتینه دڤێت ره‌گه‌زێ دى به‌رامبه‌ر، بو به‌رهه‌ڤ بكه‌ت.
ئه‌ڤێن ل خارێ ژى، هنده‌ك ژ وان جوداهیێن لده‌ف زه‌لامى و ژنێ هه‌ین.
1. ژنێ پێدڤى ب پویته‌دان و چاڤدێریا زه‌لامى هه‌یه و دبه‌رامبه‌ر دا زه‌لامى پێدڤى ب باوه‌ریا ژنان هه‌یه.
2. ژنێ ژ زه‌لامى دڤێت دكه‌ساتیا وێ بگه‌هیت، دبه‌رامبه‌ر دا، زه‌لامى ژ ژنێ دڤێت وه‌ك زه‌لام وى وه‌رگریت.
3. ژنێ رێز دڤێت و زه‌لامى ژ ژنێ رێزگرتن دڤێت.
4. ژنێ پێدڤى ب دلسوزى و وه‌فاداریێ هه‌یه و زه‌لامى داخباربون ژ ژنێ دڤێت.
5. ژنێ په‌سه‌ند و پشته‌ڤانى دڤێت و زه‌لامى پێدڤى ب هه‌ڤكاریێ و وه‌فاداریێ هه‌یه.
6. ژنێ ئارامى دڤێت و زه‌لامى پالدان و پالپشتیا ژنێ دڤێت.
دڤان جوداهیان دا دیار دبیت، ژن و زه‌لام ته‌مامكه‌رێن ئێكن، هه‌ر لایه‌نه‌كى به‌رامبه‌ر یێدى پێدڤى بهنده‌ك تشتان هه‌یه، دبه‌رامبه‌ر دا لایه‌نێ دژى پێدڤى بهنده‌ك تشتێن دى هه‌یه. ب دیتنه‌كا دى ئه‌ڤ جوداهیێن دناڤبه‌را ژن و زه‌لامان دا هه‌ین، ته‌مامكه‌رن بو تشته‌ك نوى، ئه‌و ژى ل دوماهیێ سه‌رئێخستنا پروسا هه‌ڤژینیێ یه كو ژن و زه‌لام دڤێ كریارێ دا دهه‌ڤپشكن، كه‌نگى زه‌لامى زانى دێ چاوان گرنگیێ ب هه‌ستێن ژنێ ده‌ت، دێ چاوان ره‌فتارێ دگه‌ل كه‌ت وه‌ك كه‌سه‌كا مێ، گرنگى و پویته‌دانێن ڤى ره‌گه‌زى و شیا ئێمناهیێ و باوه‌ریێ بو په‌یدا بكه‌ت، یێ دگه‌ل دلسوز و وه‌فادار بیت، دبه‌رامبه‌ر دا ژنان رێزگرتن ل زه‌لامى گرت، وه‌ك باب، زه‌لام، هێزا وى و ده‌ركه‌تنا وى، ژن شیا وێ باوه‌ریێ بو په‌یدا بكه‌ت كو پالپشته بو وى، هه‌ر ده‌م پشته‌ڤانیێ ل كارێ وى دكه‌ت، هه‌ر گاڤا ژنێ و زه‌لامى زانى پێدڤیاتیێن هه‌ر ئێك ژوان چ نه، ناكوكى چنه خوه ژێ بده‌نه پاش و پێدڤیاتیێن هه‌ر ئێكى چنه، بزاڤێن به‌رهه‌ڤكرنێ و كارى ژبو بكه‌ت، وێ گاڤێ هه‌ستكرنا وێ به‌رامبه‌ر زه‌لامى، دیتنا جڤاكى و كومه‌لگه‌هێ به‌رامبه‌ر وێ بخوه دێ هێته گوهرین، ئه‌نجام ژى، ژنێ پێدڤى بوێ چه‌ندێ نامینیت، خو بێخیته ململانه‌كا نه چاڤه‌رێكرى ئه‌و ژى ئایا دێ بیته نیڤا جڤاكى یان نه.
ــــــــــــــــــ
ژیده‌ر:
1. نحو علم النفس الجدید للمراه ـ جین بیكر میللر ـ ترجمه حكمت لمیا.
2. المراه و الصراع النفسى ـ د. نوال السعداوى.
3. الاختلافات بین الرجل و المراه ـ جون غارى.
د كوڤارا مەیتن ژمارە 193 دا ھاتیە بلاڤكرن لاپەرە 200
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق