رۆمان/ عبدالرحمن بامەرنی
ناڤێ پەرتووكێ: رەشكۆ
بابەت: ڕۆمان
نڤیسین: عبدالرحمن
بامەرنی
مونتيفێ سەر بەرگی:
ئەنترنێت
دیزاین: نڤیسەر
جورێ خواندنێ: / خواندنا ئونلاین
ژمارا سپاردنێ:
(19/2258 /-D) ل پەرتووكخانا بەدرخانیان.
چاپخانە: ھاوار ــ 2022
بەشێ دوماهیێ ژ رۆمانێ
د رەگەزنامێ دا ناڤێ من
جانێ یە و د رۆمانێ دا، ئەز ب خودانا نیشانێ دھێمە ناسکرن. من بەکالوریوس ھەیە، لێ
نوکە بتنێ ژنەکا بەرمالی مە و لبەر خزمەتا زەلامەکی مە، کو نە ئەو کەسە یێ من د
گەنجاتییا خوەدا خەون ل سەر ئاڤاکرین.
رولێ من د رۆمانێ دا، ئەز تەمامکەرا خەونێن
مرۆڤەکی مە، قارەمانێ سەرەکی ھەر ئەو بخوەیە و ھەر ژ دەستپێکا روودانان، ئەو
(کەلەخەکێ تەمری و بێ پێژن)ە، یا راست ئەو د خەونێن مندا یێ بەرزەیە و یێ ل ژڤانا
من، ئەز بگەھمە وێ راستیێ، ئەوا د خەیالا خوەدا من داڤێن وێ راچاندین.
مرنا وی دڤێ رۆمانێ دا، گرێدای وێ جیھانێ یە،
ئەڤێن بۆ بەھەشتێ و خوشیێن وێ دھاتنە گۆتن! بتنێ حوری نەبن، ژبەرکو ئەڤ جیھانا
برەنگێ بەھەشتێ ھاتیە دروستکرن، ژ ھزرێن مرۆڤان بخوە بۆیە و ژنەک نەخشەیێ وێ
دارێژیت، دێ ھزرێ ل یەکسانیا د ناڤبەرا رەگەزاندا کەت.
ئەز و ئەو ل گەلەک تشتان وەک ھەڤ د
بووین، مە ھەردوویان خەون ب گوھورینا جڤاکیڤە د دیتن و مە بۆ ھەڤسەنگکرنا تێکەلیێن
ژن و زەلامان کار دکر. من شووکرنا خوە گوری قەدەرێ کریە و ئەو زەلامێ ئەز نوکە ل
سەر بالگەھێ وی سەرێ خوە ددانم، نە ھەمان ئەو زەلام بوو، یێ من بۆ جارا ئێکێ
دەستێن خوە کرینە د ناڤ دەستێن ویدا، ھینگێ بتنێ تەمەنێ من یێ قوناغا ئامادەیێ بوو
و چەند ئەم ژ قوتابخانێ دەرکەتباینە و مە رێکا مال گرتبایە بەر، ئەو یێ د رێیا
مندا بوو و پترییا جاران، کابویەکێ شین و تیشێرتەکێ خەت خەت ل بەر بوون و دگوتی:
"ئەز ڤان جلکان دکەمە بەر خوە، دا زوی من ژ
خەلکێ دی ناس بکەی!".
من حەژێکر و وی حەز ژ من دکر! من خەون
ب پاشەرۆژێ ڤە ددیتن و وی خەون ب قولاچک و بەر دیوارکانڤە د دیتن، کا کەنگی من ژ
چاڤێن خەلکی دوور بێخیت و دەستێن من بکەتە د ناڤ دەستێن خوەرا! حەزێن من دوور
دچوون و حەزێن وی ژ سینگێ من زێدەتر نە د دیتن و دوماهی جار، شییا لێڤێن من بۆ خوە
راکێشیت و شیرینیا سووراڤا لێڤێن من، گەزنگەک ئێخستە سەر لەشێ وی و ژ لەرزینا
دەستێن وی، ھەر زوی مرۆڤی دزانی نمایشکەرەکێ خاپینوكە و ئەو دوماهی ماچ بوو و ئەو
دوماهی دیتن بوو و ئەو دوماهی جار بوو، دەستێن من دگریت! چ دی چاڤێن من نەشیان
چاڤێن وی ھەمبێز بکەن، دەما من نامێن وی د دەستێ ھەڤالەکا خوە یا کچ دا دیتین و بۆ
ماوێ چەند سالان، ئەز ژ قوتابخانێ ھاتمە دوور خستن.
چەند سالێن تەمەنێ خوە، ژڤی مەلای بۆ
مەلایێ دی ھاتمە گێراندن و نوژدارێن دەروونی ژی نەشیان گرێکا من بزانن! دوماهی
جار، من زلکێ شخارتێ کرە دادوەرێ د ناڤبەرا ژیانا خوە و مالئاڤاھیێ دا! د
ئەنجامدا، وێرەکی، قەید شکاندن! من دڤیا وەک خوە پرتێن کەساتیا خوە ببەمە بەر ئێک،
نەک کەسەک نەخشەیێ ژیانا من بۆ من بکێشیت.
ئەز شییام ل سەر پێن خوە راوەستم و
بەرھنگارییا ھەمیان بکەم، خو و قەدەرێ و ھەر کەسێ د بێژیتە خوە مرۆڤ. لێ ل
دوماهیێ، ئەز بەرەڤ رەڤینێ دچووم و ھەڤسەنگکرنا جڤاکی ژ تاقەتا من زێدەتر بوو و
بتنێ ئەز شییام ببمە خودانا خانیکەکێ ئاخێ، ئەو خانیک ل وەلاتەکی، کو من بخوە
نەخشەییا وێ راچاندی.
بۆ چەندین سالان، ئەو خانیک جھێ رەڤا من بوو
و من ئارامییا خوە لێ ددیت و بۆ من ببوو پەناگەھـ. ئەو خانیکێ ئاخێ، نھێنییا من
بوو و من نە دڤییا ببمە بەشەک ژ ژیانا کەسێ دی و ل دوماهی جار، ئەڤێ نوکە ئەز ژ
چیرۆکا وی بدوماهی دھێم و داڤێن چیرۆکێ ژ نڤیسینا وی بخوە دێ کەڤن بەر چاڤێن ھەوە،
ھەمان ئەو کەسە یێ ئەز بەشداری حەژێکرنا خوە کریم و ئەز شیایم خوە ل سەر پێن خوە
بگرم.
خانیکێ ئاخێ، ئێکەم تشتە ئەز وی بەشداری
ژیانا خوە دکەم، کو بتنێ ئەو نھێنی من ھەیە، کو ھەست بکەم ئەز د ئەڤێ ژیانێ دا
ھەبوونەکم و دوماهی جار، ئەو ببیتە ویستگەھا سەرو شنوی نڤێسینا خەونێن من و خوە.
جھێ رۆمان لێ ھاتیە
نڤێسین
د ئەنترنێتێ دا چ تشتەکێ
ڤەشارتی نینە، بتنێ ل سەر تە پێدڤییە، تو لینکێ دروستێ نەخشەیێ عەردی کلیک بکەی و
ئەگەر تو ب زمانی یێ زیرەک نەبی، د(گوگل)یدا، کودێ ھەمی زمانان دێ ل بەر سینگا تە
یێ ڤەکری بیت و بتنێ ل سەر تە پێدڤییە، تو ئێک زمان ژبلی زمانێ دایکێ بزانی و
ئەڤێن دی ھەمیان بێخیە د خزمەتا وێ رێنڤیسێدا، یا تە بڤێت.
ھەر دەما تو گەھشتیە کولانکا دروست،
دێ دو ئاڤاھی کەڤنە بەر سینگا تە، کو ناڤبرەکا ب زوری دو ترومبێل دبەر ئێکرا دچن،
جاددەیەکا قێری ھەیە و ھەر چەندە ئێک ژ وان ئاڤاھیان قاتەکی ژ یێدی بلندترە، بەلێ
ب ئەندازەیەکێ ھاتینە دروستکرن، کو پەنجەرێن وان دکەڤنە بەرامبەری ئێک و ئەڤە ژی
نە ب شارەزایی و پلان بۆیە، بەلکو لڤی باژێری، چاڤلێکرنێ سەر ژ ھەمی تشتەکی
ستاندییە، خوە د ئاڤاکرنێ و رەنگێ بویاغێ ژیدا.
ئەڤ جاددا نوکە د پەنجەرێ را تەماشای
ھاتن و چوونا خەلکی دکەت، ھەمی سپێدەھیان بڕێن قوتابیان لێ دھاتن و دچوون و کێم
جاران ترومبێلەک د شیا وێ بڕا قوتابیان بکەتە رێزک یان بەرێ وان بدەتە سەر
شوستەیێ. ژبەرکو ھاتن و چوونا ترومبێلەکێ، ئەگەر بۆ کارەکێ فەر نەبایە، کەس دوێ
جاددێرا نەدھات. بتنێ تەرەکتورا مالا محێ نەبیت، دەما سپێدەھیان ترترا وێ ھەمی ژ
خەوێ ھشیار دکرن. گەلەک جاران ل بیرا وییە، دگەل ھاتنا دەنگێ ترترێ، دا کەتە غار و
ھێتە بەر پەنجەرێ و دا چاڤێن وی میننە ب ھەردوو تایرێن وێ یێن مەزنڤە و تا ژ جاددا
بنی بەرێڤە دبوو، چاڤێن خوە ژێڤە نەدکرن.
ئەڤ خانیێ نوکە تێڤە، زێدەتر خوە د
رەنگێ شقەیەکێ دا دبینیت، شقەیەک بچووکتر، کو خێزانەکا ژ ژن و مێرەکان زێدەتر بشێن
تێڤە بژین. دو ژوورێن بچووک بوون، ھۆلەک و دەست ئاڤەکا رۆژھەلاتی و سەرشوویەک. بن
دەرجکەک ھەبوو، ب کەرێن تابووکان، دیوارەک لبەر ھاتبوو بلندکرن و لێنانگەھەک تێڤە
یا دروستکری بوو. تەباخەکا سێ چاڤک، رەنگێ وێ سپی و قنینەکێ غازێ برەخڤە، قەدا
سوندەکێ رەش ھەردوو د گەھاندنە ئێک.
ھەر چەندە دەمێ ڤان بیرھاتنان دکەت، ھینگێ
بتنێ تەمەنێ وی ھەشت بھار بوون و زکێ چارێ بوو دەیکا وی پێ ب دووگیان دکەڤیت، پشتی
دو خووشکێن مەزن و برایەکی؛ نوکە ژی ئەو شقە ھەمییا ب بەرڤە مای. ئەڤێن دی ھەمیێن
بووینە باب و دەیک و تشتێ گەلەک کەیفا وی ب وێ شقێ د ئینیت، نە بیرھاتنێن
زارۆکینیێ نە، بەلکو پەرتووکێن وینە و ئەو ھەمی قافکێن گولا، کو جارەکێ برازایا
وییا بچووک دگۆت:
(ئەگەر ئەڤ ئاڤاھیە ب سەر ئێکدا بھێت، دێ ب سەر
گولان و پەرتووکاندا مینیت).
ئەڤە شەڤا دوویێ یە ل ھنداڤ سەرێ خوە
د روونیت، خویەکێ تەمری و بێ پێژن. ئەڤە دو شەڤ و دو رۆژ دەرباز بوون و کەسێ
دەرگەھـ ل سەر ڤەنەکری و دەما بیرا ھشیاربوونێ و دەنگێ دەرۆکی و جاددێ دھێتە بیرێ،
ئێکسەر بیر ل ترترا تەرەکتورا مالا محێ دکەت، کو د ڤیابا ھەر گاڤا دەنگێ سلفی
ژێھاتبا، ئەو یێ ل بەر پەنجەرێ با.
ڤێ پەنجەرا دکەڤیتە ھنداڤی ئەڤێ جاددێ،
گەلەک رۆژێن خوەش یێن بۆ وی کرینە بیرھاتن. ھەر چەندە ئێکەم حەژێکرنا وی بۆ بەر
پەنجەرێ، بۆ ترترا دەنگێ تەرەکتورا مالا محێ دزڤریت! بەلێ نوکە وی گەلەک ژڤانێن
دیێن ھەین، بتایبەت پشتی ئەو ئاڤاھیێ ل بەرامبەری شقا وی کو ژ چەند نھومان
پێکدھێت، بۆیە ئێک ژ بەشێن ناڤخویێن کچان.
ل خوە و کەلەخێ خوە یێ تەمری و بێ
پێژن زڤری. ل پشتا سەرێ وی روونشت و نم نمەک دگەل خودا کر. ئەڤ باژێرە وەک یێن
ئەوروپا یێ لێھاتی! دبێژن ل ئەوروپا دەما کەسەک د خانیێ خوەڤە د مریت، کەس چ ژێ
نزانیت، تا بێھنا وی ب سەر دەر و جیرانانڤە دچیت! دبێژن ل ئەوروپا مرۆڤاتی نەمایە
و کەس سەرەدانا کەسێ ناکەت و نە برا برای ناسدکەت و نە خووشک دزانیت برا کییە!
دبێژن ل ئەوروپا خەلک مژوولی تەکنەلوژییا سەردەمە و پێشکەفتنێ چاڤێن وان یێن ل بەر
دنیایێ ڤەکرین و دەمێ وان یێ دابەشکرییە و سەرێ ھەر کەسەکی یێ د کارێ ویرا.
پانێ ڤێرە نە ئەوروپایە؟! ڤێرە ھێشتا
کوردستانە و ھێشتا خەلک د بەر فلمێن (ھندی)را دکەنە گری و ھێشتا موسولمانەتیێ ژ
ڤێرە بارنەکریە و ھەر دەما رۆژێن ئەینی، مرۆڤ دبەر دەرێ مزگەفتانرا دبوریت، خەلک ب
حەزەکا وەسا بیر لڤێ رۆژێ دکەن، مزگەفت ژ نڤێژکەران تژی دبیت و خوە سەربان و
باخچەیێ مزگەفتێ خەلک جھێ خوە لێ دروست دکەن و ژ نەبوونا جھی بۆ رائێخستنا جل
نڤێژکێ، جاددەیێن بەرسینگا مزگەفتێ کارتون د رێزکرینە و ل سەر وان کارتونان،
مرۆڤان ملێن خوە یێن داینە ئێک و ل سەر نڤێژان دکەن.
دەما مزگەفت و مەلا دھێنە بیرێ،
ئێکسەر بیر ل ناڤێ خوە دکەت. ل قوتابخانێ و جاددێ، چ خوەشیا خوە ژ بەر ناڤێ خوە
نەبوو و ھەمی گاڤا رادھێلا زارۆکا. دگەل دەیکا خوە نە دچوو چ سەرەدانا، دا کەسێ ب
ناڤێ وی گازی نەکربایێ. ناڤێ وی ببو گرێکەک و کەتبوو سینگێ وی و نە دشییا بێھنا
خوە بدروستاھی ھەلکێشیت. ناڤێ وی گرێکەکا دەروونی لدەف دروست کربوو و گەلەک جاران
حەز دکر ژ ھەر کەسی دوور بکەڤیت، یێ ناڤێ وی بزانیت.
ئەڤ باژێرێ ئەو تێدا دژیت، گەلەک یێ سەیربوو!
خەلکی ناڤ ژبەردکرن و ئەو تشتێن پێدھاتنە ناڤکرن ژبیردکرن. ھەر ھوسا، خەلک فێر
بۆیە، مرۆڤی ب کەسێن دی ناسدکەت، بناڤێ بابێ و بناڤێ ئیجاخێ و عەشیرێ و بنەمالێ و
خو ئاین ژی ژڤێ گرێکێ رزگار نەدبوو، خەلک ھندە ب پەیاما ئاینانڤە یێ گرێدای نینە،
ھندی ب ناڤانڤە د گرێدایی.
ناڤێ وی پشتیەکێ گرانبوو و ھەمی گاڤان
ل سەر ملێن وی و ژبەر وی ناڤی، نە ژ زارۆکینیا خوە و نە ژ گەنجاتیا خوە، چ خوەشی
نە دیتینە و ھەتا مەزن بووی و عەقلێ وی ژی دگەلدا مەزن بووی، کو بشێت باوەریێ بۆ
خوە پەیدا بکەت، کو ناڤێ وییێ ژ قەستا ناڤەکێ دروستە و ناڤێ وییێ ژ راستا بۆ
رازیکرنا خەلکێن دییە.
چیرۆکا ناڤێ وی وەک ھەر ناڤەکێ دییێ
ھەڤ تەمەنێ وی و مەزنتر، ژ ناڤێن ئاخرەتی دەرناکەڤن. ناڤێ وییێ ژ راستا رەشیدە و
ناڤێ وییێ ژ قەستا رەشکو بوو. ھەر چەندە عەقلێ وی نە دشیا چ رامانان بۆ ناڤێ وییێ
ژ راستا پەیدا بکەت، لێ ناڤێ وییێ ژ قەستا دگەل ھەمی تشتەکی د گونجا و یێ تێر
رامان بوو و ل دوماهیێ ڤیا ب پسیارکرنێ چ گومانان د سەرێ خوەدا نەھێلیت و ئێکەم
پسیارا وی ل شوونا بابێ وییێ رەحمەتی، دەیکا خوە دیت:
ـ بۆچی ھەوە ناڤێ من کریە رەشید؟!!
ناڤێ من یێ ژ راستا رەشیدە و یێ ژ قەستا رەشکۆیە،
ھەر کەسێ پسیارا ناڤێ من ژ من بکەت، ئەز ناڤێ خوە یێ ژ راستا دبێژمێ و ئەو ب یێ ژ
قەستا گازی من دکەت. ل قوتابخانێ و بتنێ د لیستا ناڤێن قوتابیاندا و ل سەر کارتا
ئەزمونان، ئەز ھەست بناڤێ خوە یێ ژ راستا دکەم و ئەز پێ دھێمە گازیکرن. لدەف
قوتابیان و ماموستایی و رێڤەبەری، ئەز ھەر رەشکۆمە و تا نوکە ئەز نەشیایمە خوە ژ
ڤێ ھەڤرکیێ رزگار بکەم!
ئەز رەشکۆ بم یان رەشید بم؟! ھەر چەندە ئەز
رامانا رەشکۆی د زانم و ئەز رامانا ناڤێ خوە یێ ژ راستا نزانم؛ رەشکۆ ناڤەکێ تێر
رامانە و گەلەک ناڤێن وەک من یێن ھەین، ناڤێن ژ قەستا ھەمی د زانن و ھەر زارۆکەکی
دوو ناڤ یێن ھەین، ناڤەکێ ژ قەستا و ناڤەکێ ژ راستا؟
بەلێ دەیکا وی چ بەرسڤ ڤێ نەبوون باوەریێ بۆ کورێ
خوە پێ دروست بکەت، کو رەشید ناڤەکێ ئاخرەتییە و ھەر کەسەکێ ناڤەکێ ئاخرەتی ل سەر
بیت، ئەو دێ مرۆڤەکێ باش بیت و دێ دەرەجێن وی ل دەف خودێ د بلندتر بن.
ئینا بەرێ ویدا دەف مەلای، کو بەرسڤەکێ بۆ پسیارا
وی کەر بکەت.
ـ سپێدە باش سەیدا؟
= سپێدە باش و قوزلقورت، بێژە ئەلسەلامە عەلەیکوم.
پشتی رەشکۆی خوە ژ ڤێ پاشڤەبرنێ بێدەنگکری!
سەیدای گۆتێ:
ئێ رەشکۆ تو ھاتیە چ؟
ـ سەیدا ئەو سلاڤا من ژێ بەحسکری و تە سەرا وێ ئەز
پاشڤە بریم، سلاڤەکا ژ قەستایە و ئەز رامانا وێ دزانم. بەلێ ئەو سلاڤا تە ژێ
بەحسکری، سلاڤەکا ژ راستایە و ئەز چ ژ رامانا وێ نزانم. دیسان ئەو ناڤێ تە ئەز پێ
گازیکریم، ناڤێ منێ ژ قەستایە و ئەز رامانا وی دزانم، بەلێ ناڤێ منێ دروست رەشیدە
و ئاخرەتییە و ئەز چ ژ رامانا وی نزانم!
= وەرە رەشکۆ وەرە برەخ من ڤە روونە خارێ، بۆ تە
رامانا ناڤێ تە بەحس بکەم.
ھەر چەندە مەلای گەلەک چیرۆک بۆ ڤەگێران و گەلەک
بەحس بۆ کرن، بەلێ مەلا نەشیا گومانێ لدەف وی راکەت و بۆ دلێ مەلای ھەر وەکو دەیکا
وی گۆتیێ، ب لەبێ و بەلێ خاترا خوە ژێ خاست و گۆتێ:
ـ ئەز تێگەھشتم و خودێ، تە ژ خێرا بێ باھر نەکەت.
ئێکەم ژنا دلێ وی
داگیرکری (خالەک ل روویێ چەپێ یە)
زارۆکینیەکا نەخوەش و ئەڤ
ناڤێ بۆ وی بۆیە پشتی، ھەر ئەو بوون بەرێ وی دایە نڤیسینێ و داھێنانێ. ھەلبەت
ھەبوونا گەلەک پەرتووکان د خانیڤە و ھەبوونا گولان ل ھەمی جھەکی، ھەبوونا داھێنانێ
و زانین و زانستییە. لاپتوپێ وی ل سەر مێزێ سەرنجا وی راکێشا و ب کلیکەکێ، ئێکسەر
رۆناھی ھاتە سەر شاشێ؛ لاپتوپێن نڤیسەران تژی رەش رەشکن و د نڤیسینێن واندا، ھەر
تشتێ تە بڤێت، ژ ژیانا وان، حەژێکرن و مژوولاھیێن وان تێکەلی خەیالێ دکەن و د کەنە
نڤێسین. ئامانج ژ نڤێسینێن وان، نە بتنێ خوشی و تام و چێژێ ب خواندەڤایێ خوە د
بەخشن، بەلکو، پەیامێن ڤەشارتی ل پشت نڤێسنێن وانرا ھەنە و حەزدکەن مەسجێن خوە
بھەروە بلاڤ بکەن.
جوداھییا نڤیسەران ژ ھەمی خەلکێن دی، نڤیسەران
دڤێن رەوشەنبیریێ بگەھیننە ھەمی قولاچکێن جیھانێ؛ ژیانێ بۆ باشترینێ بگوھورن.
ئالاڤێن حەژێکرنێ دناڤ خەلکیدا زێدەکەن و ھشیاریێ بھەمی رەنگێن خوەڤە بلاڤ بکەن.
جارنا دێ بینی نڤێسینێن وان رەخنەنە، رەخنە ژ بۆ گوھورینێ! گوھورین ژ بۆ حەژێکرنێ
و حەژێکرن ژ بۆ ئێک دوو قەبوولکرنێ.
ل سەر کورسیکێ روونشت و مێزە کێشا بەر سینگێ
خوە و دەستێ خوە دانا سەر ماوسی؛ بەرەڤ نڤێسینێن نە بەلاڤکری ڤەچوو و چاڤێ وی ب
"وورد"ەکی کەفت، ل سەر نڤێسیبوو (بەشێ ناڤخویێ کچان). پشتی ئەڤ ووردە
ڤەکری، ژ مانشێتی دیاربوو، ئەڤە پرۆژێ نڤێسینا رۆمانەکێ یە! ئێکەم جار ھزرا رۆمانێ
لدەف پەیدابووی، ئەو دەمەک بۆ ژنەکێ ل پشت کومبیوتەرێ وی، ھزرێن وی مژوولدکرن و
پتریا دەمێن وی بۆ خوە د برن، بتایبەت دەما بابەت د ناڤبەرا واندا گەرم و گور
دبوون و دکەتنە دان و ستاندنێ. ڤێ ژنێ گەلەک تشت د پاخلێن وێدا ھەبوون! وێرەکی و
قەید شکاندن، ژنەک بۆ دڤیا ھەبوونا خوە ب سەلمینیت. بۆ دەوروبەرێن خوە دیار بکەت،
بەلێ ئەز یا ھەیم، بەلێ نە وەکو ھەوە دڤێت! دڤیا ھەمی کەساتیا وێ ناسبکەن، ئەو
کەساتیا ئەو ب خوە پرتێن وێ دبەتە بەرئێک.
ھەلبەت دەما تو پێناسەیەکا نوو د دەیە
خوە و کەسایەتیەکا دی بۆ خوە ئاڤا دکەی، کارەکێ ئاسان نابیت، ب تایبەت ئەگەر
کومەلگەھـ و دەوروبەر د ھاریکار نەبن. ئەڤ ساخلەتێن ھەنێ د خوە بخودا، دەستپێکا
شورەشەکێ نە د کومەلگەھێن رۆژھەلاتیدا. ئەڤ باژێرکێ نوکە تێدا دژیت، ھەمان
عەقلیەتا کومەلگەھێن رۆژھەلاتییە و مەندبوونا بابەتان. گەنیبوونا رەوشت و تیتالان.
تەخەبوونا کێشەیێن جڤاکی. کارتێکرنا عەشیرگەریێ ل سەر ھەمی جومگەیێن دەستھەلاتا
رێڤەبرنێ و یاسایێ، ھەمی بابەتبوون و بۆ نڤیسەرەکێ خەمێ ژ ھەر تشتەکی بخووت، دێ
تشتەکێ ئاسایی بن، ئەگەر ئەو نڤیسەر د ھەولێن رزگارکرنا خەلکێ خوەدا بیت. ھەلبەت،
رزگارکرنا خەلکی لدەف نڤیسەران بتنێ خوە د نڤێسینێن واندا دبینن، ئەو نڤێسینێن
ھەنێ کارتێکرنێ ل راییا گشتی بکەن.
دناڤ لاپتوپێ ویدا، ڤێ ژنێ گەلەک ژ
دەمێ وی بریە و پترییا دان و ستاندنێن وان، بابەتێن گرێدای کومەلگەھێ وان بووینە و
کی بەرپرسە ژ رەفتارێن خەلکی.
تشتێ بالکێشیا مرۆڤی ژ وان دان و
ستاندنان رادکێشیت، مرۆڤ چ جوداھیان، چ وەک رەگەز یان ژی ئاستێ زانستی نابینیت.
بەلکو ئەڤ دان و ستاندنێن ھەنێ، زێدەتر لایەنێ مرۆڤایەتی بخوڤە دگرتن، وەک ئەڤان
نمونێن ل خوارێ:
ـ تە جارەکێ دگۆت:
"ئەڤ باژێرە تژی کەلەخێن تەمری و بێ
پێژنە"، بەلێ باژێر یێ تژی ئاڤاھیێن جوانە و نیشانێن شارستانیەتێ، گەلەک یێن
لێھەین!
= راستە باژێر مەزن دبیت، ئاڤاھی بلند دبن، لێ د
بەرامبەردا عەقل مەزن نابیت! مەزنبوونا باژێری عەقلەکێ سەردەم بۆ دڤێت، ھێشتا ئەم
د عەقلێ گوندیەکیدا دژین. راستە باژێر یێ بەرفرەھـ دبیت، ئاڤاھییێ بلند دبن،
نووترین مودێلێن ترومبێلا و دەستکێن موبایلا د کەڤنە ناڤ دەستێن خەلکی، لێ خەلک چ
جوداھیێ دناڤبەرا عەقلێ خوە یێ گوندیاتیێ و باژێریدا ناکەت و ھەمی ئاریشێن خوە ب
وی عەقلی چارەسەر دکەت. ئەگەر بتنێ مژوولاھیێن خەلکی بخوینین، ڤی مالپەرێ
کومەلایەتی بۆ نمونە وەربگرین، پترییا پوستێن خەلکێ بەشداربووی، بۆ تشتێن
رابواردنێ نە و بتنێ بەھرەبوون دناڤدا دنالیت.
ـ بەھرە.... مرۆڤ چاوان بەھرەیێ پەیدا دکەت؟
= ھەر ئێک ژ مە بەھرەیەک یا لدەف ھەی، بەری ئەم وێ
بەھرەیێ ئاشکەرا بکەین، ئەم ژیانێ بجھـ دھێلین. بەھرەمەندی بخوە، وەک کانیەکا نە
پەقییە و ھەر ئێک ژمە، ئەو کانی د ناخێ خوەدا ھەیە، ئەم دشێین بەھرەمەند بین و ئەم
دشێین داھێنانێ بکەین.
ـ لڤێرە تە دڤێت بێژی، ئەو بەھرەمەندیا ھەنێ دڤێت
کار ژ بۆ بھێتە کرن و ئەم نەشیاینە خوە ژ کەسێن ئاسایی رزگار بکەین؟ تە دڤێت بێژی،
ئەم بترس ل ھەمی تشتان سەح دکەین و ئەم نەوێرین ھزرێ ل گوھورینێ بکەین؟!
= بەلێ ئەگەر ئەو ترسا ھەنێ ژ نوویاتیێ نەبیت، ئەم
ھەمی دشێین ببینە کەسێن بەھرەمەند، ئەم دشێین کەساتیا خوە ئاشکەرا بکەین. ئەڤ
بەھرەمەندیا ئەم نوکە بەحس دکەین، وەک ستاو بەرانە، تا ئەو ھەردوو بەرێن ھەنێ ل
سەر ئێک نەتەحسن، چریسکێن ئاگری ژێ نا پەشن و ھوسان تا ئەم ھەولدانان نەکەین، ئەم
نەشێین چ داھێنانان بکەین.
ـ بەس ئەڤ تشتێ تو ژێ بەحس دکەی، ژبەرکو ئەم یێ د
عەقلیەتا دوھیدا دژین و مە یێن بۆ خوە ب پیروزی ل قەلەمداین، ئەم نەشێین ژ خوە
دوور بێخین!
= ئەم دێ د شاش بین ھەکە ھەر د عەقلیەتا کەڤندا
بمینین، ژبەرکو ھەمی تشت بەرەڤ پێش دچن، پێشکەفتنێ ژ ھەمی تشتەکی یا دەستپێکری، ژ
زارۆکی و رەفتارێن وی و خێزانێ و پەیوەندیێن وێ و گوندی و باژێری و تا نەتەوەی.
بتنێ مە ئێک تشت یێ کێمە، ئەو ژی باوەری ب خوە بوونە، ژبەرکو باوەری کلیلا ڤەکرنا
ھەمی دەرگەھانە.
ـ ئەڤێن تو دبێژی، نمونێن تەکنەلوژیایێ و جیھانا
ئەوروپی نە؛ لێ لدەف مە تشتەک جودایە، تا نوکە زەلامی باوەری ب ژنێ نینە سەد
میتران ژ دەروکێ مالێ دوورکەڤیت، ئەگەر کەسەک دگەلدا نەبیت! نابیت کارێ ژ دەرڤە
بکەت! نابیت بەردەوامیێ بدەتە خواندنا خوە! نابیت ھەڤژینی بۆ خوە پەیدا بکەت!
نابیت پسیارا مافێ خوە بکەت! مافێ گۆتنێ و رەئیا خوە نینە و نابیت و نابیت و نابیت
و ئەڤ نابیتا ھەنێ، یا بۆیە گرێکەک، کو کومەلگەھی یاسا و رێسایێن خوە ھەبن، کەس
نەشێت خوە ژ بن بارێ وان رێسایان، رزگار بکەت.
= راستە گەلەک نابیت یێن ھەین، ھەر وەکو تە گۆتی؛
بەلێ ئەڤێ چەندێ سەدەمێن خوە ھەنە، ئەڤ سەدەمێن ھەنێ گەلەک ژێ بۆ نەباوەری بوونا
مە ب رەگەزێ مێ ڤەدگەرن، ئایا مە ئەو رەگەزێ ھەنێ تاقیکرە کا چەند یێ وەفادارە و
چەند دشێت نھێنییا نڤینێ ب پارێزیت و چەند حەژ مرۆڤی دکەت یان چەند نەڤیان بۆ
مرۆڤی ھەیە؟ ئەز نەشێم حەژێکرنا وێ ژنێ بۆ خوە بزانم؛ بۆ نمونە، ئەگەر ئەز یێ
زەنگین بم و خودان ترومبێل و قەسر و قوسیر بم! بەلێ ھەر دەما ئەز نەساخ بووم و
کەتمە ناڤ نڤینان، ھینگێ ئەو ژنا ھەنێ ل پشتا سەرێ من روونشت، ئەز دێ زانم کو
حەژێکرنا وێ بۆ من چەندە.
ـ لڤێرە تە دڤێت بێژی، گوھورینا جڤاکی ژ باوەری
بوونێ پەیدا دبیت؟
= بەلێ باوەری، باوەری بخوەبوون کلیلا گوھورینا
ھزرێن کەڤنە و کەنگی مە شیا ڤان ھزران بگوھورین، دێ شێین کومەلگەھی گوھورین.
ئەڤ دان و ستاندنێن ھەنێ ھەمی ئەو بوون، بەری
کەلەخێ خوە یێ تەمری و بێ پێژن دڤێ ژوورێڤە بھێلیت و ژبیرکری ژ فەیسبوکێ خوە
دەرکەڤیت.
کو د بەشەکێ نڤیسینا خوە یا نە تەمامکریدا، بڤی
رەنگی بەحسێ وێ ژنێ دکەت.
"ڤێ ژنێ ئەز مژوولدکرم، ژبەرکو من ئەو بەشەک
ژ خوە ددیت، ھەر چەندە ئەو ژنەکا شووکریە و ل سەر ئاڤ و رزقێن خوەیە، لێ ئەز
دزانم، شووکرنا وێ رەڤین بوو ژ کومەلگەھی، ژ دەوروبەران، ژ ھەر کەسێ دبێژیتە خوە
مرۆڤ. حەژێکرنا من بۆ کەساتیا وێ و ھەبوونا وێ و شەرێ وێ و ئەز ل ھەوە نا ڤەشێرم،
من گەلەک جاران دڤیا ببمە بەشەک ژ ھزرێن وێ، ببمە بەرەڤانێ وێ و نەھێلم بکەڤیتە
دەڤێن بێدەڤا".
***
ھەر چەندە ئەز حەزناکەم ببمە بەشەک ژ
تایبەتمەندیێن کەسەکێ دی، لێ نزانم چاوان ھەستەک بۆ من دروست دبوو، کو ئەز نە یێ
بیانی مە ژڤی مرۆڤی و ئێکەم تشتێ من ڤیایی ژ نھێنیێن وی بزانم، ئەز بەرەف خواندنا
نامێن ویڤە چووم.
یا راست من مەرەق دکر، ئەز ببمە بەشەک ژ نھێنیێن
ڤی کەسی، ئەز د ھزرێن ویدا بەرزە ببم! ئەو ب چ د ئێشیت؟ ئەو چاوان حەژێکرنێ دکەت؟
ھەڤالێن وی کینە؟ ئەو چاوان بەرسڤا کەسێن دی ددەت؟ یێ ھەڤالینیێ ژ وی بخازیت، چەند
سینگێ خوە بۆ ڤەدکەت و ھوسان یێ کەربێن خوە ژێڤەکەت، ئەوی چ ھەست بەرامبەری وی
ھەنە؟!
چەند من فەیسبوکێ وی تێکڤەددا و دان و
ستاندنێن وی و ڤێ ژنێ دکەتنە بەر چاڤێن من، مەرەقا من ھند زێدەتر لێدھات، کو ئەز
گەلەک تشتان ژ وێ ژنێ بزانم، ئەو ژنا شیایی ھزرێن وی داگیر بکەت. ئاستێ وێ یێ
ھزرکرنێ، جوانیا وێ، پەیوەندیێن وان ھەردوویان ژبلی دان و ستاندنێن وان یێن
فەیسبوکێ.
من دەستیری دا خوە، ژ بەرکو ھلکەفت
ئێک جار بۆ مرۆڤی پەیدا دبیت. من نامێن وی خواندن، ئەڤا ل سەری ئێکەم راستیا وی
بوو، بەرامبەر وێ ژنێ. گەلەک دان و ستاندنێن وان کەتنە بەرچاڤێن من. من دوو وێنێن
وێ ژنێ دناڤ وان ناماندا دیتن، وێ ژنێ بۆ وی فرێکربوون. د ھەردوو وێنەیاندا،
ژنەکبوو، بەژنەکا زراڤ....!
ببورن ئەز دێ پیچەک بەحسا پەسن و
سالوخەتێن وێکەم، ئەز دێ بەحسا ھندەک ژ نھێنییا وێ ژنێ کەم، کو نە بتنێ ئەو
سالوخەتبوون، یێن وی د وێ پارچە نڤیسینێدا بۆ کەساتیا وێ دیارکرین و ھەبوونا وێ و
عەقلێ وێ یێ ڤەکری و شەرێ وێ دگەل عەقلێن داخستی. نەخێر، ڤێ ژنێ سالوخەتێن جوان
لدەف ھەبوون، ھندەک سالوخەت کو نە فوتوگراف و نە شێوەکار، نەشێن دێمێ وێ و بەژنا
وێ بێخنە سەر کاغەزان و نمایش بکەن. خوە ئەگەر شاعرەک بھەمی شاعریەتا خوەڤە دێمێ
وێ وەسف بکەت، نەشێت ژ دەرحەقی مێیاتیا وێ دەرکەڤیت. براستی وەسانە یێن نوکە ئەز
دێ ژێ بەحسکەم.
ل بەراھیێ، دەستووری ژ وێ ژنێ و ڤی
کەسێ بۆیە تەرم و بێ پێژن مایی، ئەز دێ وەسفا وێ ژنێ بۆ ھەوەیێن خواندەڤا بەحسکەم.
ھیڤیدارم بێدەنگیێ ب پارێزن و زەنگێن موبایلێن خوە مت بکەن و ھەر کەسێ نەشێت ل سەر
ھەستێن خوە زال ببیت، بلا ڤێ رۆمانێ نەخوینیت، ژبەرکو دەستپێکا خواندنا رۆمانێ یە
و ئەو ژن بتنێ ملکێ دوو کەسانە، ئێک ملکێ وێ بخوویە، ھەر وەکو ئەو دبێژیت و یا
دوویێ ملکێ قارەمانێ رۆمانێ یە و مافێ ھەردوویان بلا یێ پاراستی بیت.
دێمێ وێ ئێکەم وێستگەھا نمایشکرنا
جوانیا وێبوون. دێمەکێ گروڤر و چاڤێن وێ د مەزن و زێدەتر وەک گولیران بوون. لێڤێن
وێ د تژیبوون و گەردەنا وێ ب گەردەنێن ژنەکا بەدەوڤە دچوون. دفنەکا زراڤ و ب
ئەندازەیەکا خودایی ھاتیە دروستکرن. پرچەکا رەش، ب جادوگەریەکا نخافتی، ب تلێن
عاشقانە یاری پێ ھاتبوونە کرن و کەفیکەکا نەشیایی رەشاتیا وێ پرچا ئازاکری
ڤەشێریت. ب ھژمار داڤێن پرچا وێ، ل سەر ھەمی لایەنێن سەرێ وێدا د لێکڤەکری بوون و
ھەر داڤەکێ دزانی د کیرێدا شور بیتە خار و ھەر داڤەکێ دزانی، کەنگی دێ بیتە دوورا
وێ و سەمایێ دگەل بای کەت. ل سەر ڵاما وێ یا چەپێ خالەک ھەبوو، نیشانەک خودایێ
مەزن بەخشیبوو سەر جوانیا وێ.
د ھەردوو وێنەیاندا، یا دیار بۆ وێ
چەند حەز ژ وێ خالا رەشدکر و دڤیا ببیتە کلیلا ڤەکرنا نھێنیێن مێیاتیا وێ، بتایبەت
کەسەک ب شاعریانە وەسفێن وێ بکەت.
خالەکا رەش رەونەقەک ب دێمێ وێدا
ئینابوو خار، چەند داڤەکێن پرچا وێ وەک سیلاڤکەکێ خوە ب لایەکێ ئەنیا وێدا
بەردابوونە خارێ و چەند سەرێ خوە بلند کربایە، شلقەک ب وێ سیلاڤکێ دکەت. بەژنا وێ
یا ناڤنجی بوو و ناڤ تەنگا وێ زراڤ، ب ناڤتەنگا کچەکا ھەڤدە سالیڤە دچوو. کێلاتیا
سینگێ وێ سیبەر ل وێ ناڤتەنگێ دکرن و دا سویند خوی، ئەڤ ناڤتەنگە ب دەستییا ھاتیە
قەلەمکرن و چ شاعر نە دشیان خوە ل بەر ڤی وێنەی بگرن، ئەگەر وێنەیەک ژ وێ بەژنێ نە
دزیبانە و شعرەک ژێ نە ڤەھاندبان. کراسەک برەنگێ شینەکێ تاری و زەندکێن وێ سپی و
بەر قوتکێن وێ، رەنگەکێ ڤەبووی و خوە ب سەر کەسکی دا د خشاند. کەفیکەکێ دڤیا پرچا
وێ یا ئازاکری کومڤەکەتە سەر ئێک و ب ژنەکا کوردەواری یا شەرمینڤە ببەت. دەستێن وێ
ل سەر ئێکبوون و پیەکێ خوە بۆ یێ دی کربوو بالیفک و روونشتنا وێ ل سەر دیوارەکێ ب
کەلەکا بەران ھاتیە دروستکرن، پێلاڤەکا ژ جورێن بێ چمک و رەنگ رەش و پرتێن ئەلماسێ
رەنگ سپی ل سەر زیق دکرن.
کچەک بوو دزانی دێ چاوان چاڤکێ کامیرێ بۆ لایێ خوە
راکێشیت و چاوان باگراوەندی، بۆ خوە ھەلبژێریت. ل رەخێ وێ یێ راستێ چانتەک ژنان،
کو جمبلکێ وێ د دەستیدا و بنێ وێ دناڤ وێ حەودکا گولاندا. ل رەخێ وێ یێ چەپێ،
گولەکا سوور ھەبوو و پێنج بقوفکان سەرێ خوە بلندکربوون و نیشانا پێنج ھەیڤیا
ناسکرنا وان ل پشت ڤێ شاشا کومبیوتەری بوو.
ل پشت وێ د ھەمان وێنەیدا، دیمەنەکێ
خوەزای بوو، نە ب باخچێ مالێ ڤە دچوو و نە پارکەکێ گشتی بوو و نە دەستکاری تێدا
ھاتبووکرن. دڤی کومەلگەھی دا، بتنێ مرۆڤان جوانیا خوە و پاقژییا خوە یا ژ دەستدایی
و خوەزا و سروشت نەکەتیە بەر کێلبێن مرۆڤا و ژێگرتنا ڤێ ژنێ بۆ کێشانا ڤی وێنەی یا
بێ رامان نەبوو. دیمەنێ د وێنەیدا لپشت وێ خویا دکر؛ بەرەک مەزن ھەبوو، بەرەک ببۆ
دوو فلقە و د خواست ھەبوونا خوە و ژنانیا خوە و ھزرێن خوە و داھێنانا خوە بەحس
بکەت! بەرەک بوو، گەلەک چیرۆک ل پشت ھەبوون، دڤیا کەسەک بۆ شرۆڤە بکەت، خواندنێ
بدەتێ! ھەر ئەو بەر ژیبوو، بۆیە بەشەک ژ نھێنییا ھەڤالینیا وان. ئەو بەر بۆ وان
ببوو، پارادوکسەکا خوەزایی و ھەردوکان گەلەک بابەت ل سەر ھەڤدژییا عەقلی دگەل ئێک
ڤەدکرن، عەقلەکێ گرتی و داخستی و باژێرێ نەڤیایی ڤی عەقلی ل پاش خوە بھێلیت.
عەقلەک کو دگەل ھەلاتنا رۆژێ دکەڤیتە د مەعمەعێدا، دگەل خوە و دگەل دەوروبەرێن خوە
و دگەل ژیانێ؛ دێ کەنگی بیتە سپێدە، دا ژ خەوێ ھشیار بیت و دێ کەنگی لێ بیتە نیڤرو
و ئێڤار و دێ بێزاریا شەڤێ چاوان دەربازکەت. دێ چاوان شێت بھوستەکێ ژ پێسیرا
ھەڤژینا خوە زێدەتر بینیت! کیش ژنە دێ ھزرا وی مژوولکەت و بێخیتە داڤێن ھزرێن خوە
و ھوسان جگارێ لدویڤ جگارێ دکەتە قوپک و ھوسان رۆژێن خوە د بورینیت. ھەیڤ دبوورن و
دگەل ھاتنا ھەر سالەکا نوو، ژیێ وی سالەکێ ژ تەمەنێ خوە د دزیت و بتنێ ئەو یێ دناڤ
ھزرێن خوەدا و ئەو یاسا و رێسایێن رەوشت و تیتالێن عەشایری بۆ وی نڤێساندین، ھەمان
ئەو رێسا و یاسانە تا دوماهی رۆژێن خوە بەرەڤ مرنێڤە دبەت و حەزناکەت، کەس دەست
تێوەردانێ دناڤ وان یاسایاندا بکەت و بۆ نەوەیێ لدویڤ خوەژی د ھێلیت!
وێنێ دی! ببورن بتنێ من مافێ نیشاندانا ئێک ژ
وێنان ھەیە، وێنەک بەس بیت، کو ئەز خوە دناڤ ھزرێن قارەمانێ خوەدا ببینم.
خودانێ کیسکی و بەشێ
ناڤخویێ کچان
تشتەکی بەرەف تەباخا سێ
چاڤکا رەنگ سپی ڤەبر. د وێ دولابا ئاسنییا دوو دەرگەھـدا، جەوزکێ قەھوێ ئینادەر و
بێی خوە ب لێگەریانێڤە ب شەپلینیت، ئێکسەر دەستێ وی چوو سەر شیشێ قەھوا کەزانان و
تژی کەچکەکێ چایێ ژ وێ قەھوێ کرە د وی جەوزکیدا و نیڤ کەچکێ چایێ یێ شەکرێ بەردا
سەر و تێرا فنجانەکا قەھوێ، ئاڤ ل سەر زێدەکر و ب چەقماقا خوە یا فت نەخوەش،
ئاگرەکێ کێم لبن چاڤکێ بچووکێ تەباخێ ھەلکر و بدەستەکی چەقماق زڤراندە بەریکا خوە
و ب دەستێ دی، دەستکێ کەچکی گرت و قەھوا کەزانا و شەکر و ئاڤ تێکڤەدان و خوە د
بەررا کێشا بەر پەنجەرێ. جگارە ژ پاکیتێ دەرئێخست و کرە دناڤ ھەردوو لێڤێن خوەرا و
ما لھیڤیا دەستێ خوە یێ دی، کا دێ د کیش بەریکێدا چیتە سەر چەقماقێ.
بەری ئەو پەنجەرێن دکەڤنە ھنداڤ جاددێ، بھژمێریت،
کا چەندان ژێ رۆناھیێن وان دھلن. بیر ل کەر بلوکێ خودانێ کیسکی کر، کو چەند جارەکێ
ڤیابا چاڤ چەرینەکێ ل بەشێ ناڤخویێ کچان بکەت، دوکێلا جگارا وی، حەزێن نڤێسینا
چیرۆکەکێ لدەف خورتتر لێدکرن، چیرۆکەک، کو بشێت خەمێن وی یێن پەنگیایی و نە دەرکری
ژناڤ وێ دوکێلێ بھەلینیت.
ھەر کەسێ وەک وی لڤێ بلنداھیێ ل وێ
دوکێلێ تەماشە کربایە، دا زانیت خودانێ کیسکی دگەل تەمەنێ خوە، چ سەربورێن نەخوەش
ھلگرتینە و ھەر قورمەکێ ل جگارێ ددا، خیسسێنەک ژ سینگێ وی تێکەلی دووکێلێ دبوو و
مرۆڤی ھەست ب ئازارێن وی دکرن، کو چەند د ناخێ خوەدا د ئێشیت و پشتیێ وی چەند ژ
تەمەنێ وی، مەزنترە.
خودانێ کیسکی، ئێک ژ پیرەمێرێن جاددێ بوو، بەلێ
ئەڤ پیرەمێرە ژ ئەڤێن دی یێ جودا بوو و کار و کەسپێن وی، دانەکێ رۆژێ ھەمیێ ل سەر
وی کەر بلوکی د روونشتە خارێ و جگارێن پەرکا ژ کیسکێ خوە تێدکرن.
لبیرا وییە، ل بەراھیێ و بەری ئەڤ
ئاڤاھیێ د کەڤیتە بەرامبەری ڤێ شقێ بۆ بەشێ ناڤخویێ کچان بھێتە کرێکرن، چەند
پیرەمێر بھژمار، ھەرو ئێڤاری ل بەر لێڤا ڤێ جاددێ د روونشتن، تایبەت وان رۆژێن
سار، کو ئێڤاریان چاڤێ رۆژێ بۆ وان خوە د خشاند و ئەو لێڤا جاددێ بۆ وان ببوو بەر
بەرۆژک و مرۆڤی دزانی، چەند سوحبەتێن وان دگەل ئێک دھێن. نوکە ژی ژبلی مامزدینێ
بریکارێ ئاھێن خوارنێ، کو زێدەتر ژ دەمێ خوە ب بکرێن خوە و بلاڤکرنا ئازوقەیڤە د
بورینیت، ئەڤێن دی تەرابەرا بوینە و ئێک ژ وان ب ئەسەحی ئەز دزانم، یێ چوویە بەر
دلوڤانیا خودێ.
ئەڤە دەمەکێ نەیێ دوورە ئەڤ پیرەمێرە لڤێ
کولانێ زێدەبووی، پترییا ئێڤاریان دکەڤیتە بەرچاڤێن من و ژبلی وی و کەر بلوکێ ل
سەر د روونیتە خارێ و تێکرنا جگارێن کیسکی، کەسێ دی نینە گوھێ خوە بدەتە گلە و
گازندەیێن وی! کار و کەسپێن وی، روونشتنا ل سەر ڤی کەر بلوکێ ل بەر رەخێ دکانێ یە
و ھەمی ئێڤاریان، چەند جاران رەخەکێ کیسکی ب دەستێ خوەدا شوور دکەت، دەفتەرکا
جگاران ژێ دەردئێخیت و پەرکەکی ژێ د کێشیتە بەر ددانێن خوە و وەکی نانێ تەنک،
چاوان مشک جھێ ددانێ خوە لێ چێدکەت، تژی ناڤ زکێ وێ تیتن دکەت و ب سەرێ ئەزمانێ
خوە، وێ لێڤا دایە بەر ددانێ خوە، تەر دکەت و د پێچیت. چەقماقا وییا گازێ یا رەنگ
رساسی، دەما قەپاخی ل سەر رادکەت، پەتیلەکا دەزی ژێ د برسقیت و چەند چەرخی ل سەر د
زڤرینیت، چریسکێن گوریێ ژێ د پەشن و ژ بێ چانسیا وی و پیراتیا دەستێن وی و
کەڤناتیا وێ چەقمەقێ، زارۆک حەزدکەن ڤی دیمەنی ژ خوە نەکەن و تا د دەلیڤەیەکێ را
تژی دەڤ و دفنێن وی، دوکێلەکا سپی دبن، دوان دەلیڤاندا، فیتیێن زارۆکان و دەست
قوتانا وان، سەرکەتنا وی رادگەھینن. ھینگێ مرۆڤ دزانیت، کو کێلا خوە شکاند و
پەشینا چریسکێن چەقماقێ، سەرێ جگارا وی کرە پەلەکێ گەش و بۆ پیرەمێرەکی دڤی تەمەنی
دا، شکاندنا کێلان یا ب ساناھی نینە و ھەر ژبەر ڤێ چەندێ یە، کچک حەز ژ پەیوەندیێن
دگەل پیرەمێران ناکەن و خوە پیرەژنێن وان ژی، ژ نڤستنا د گەل واندا بێ ئومێد دبن.
دروستکرنا تابلویان ژ دوکێلا جگارێ و
تایبەت ئەگەر مرۆڤ ژ بلنداھیەکێ بەرێخوە بدەتێ و ھونەرمەند کەسەکێ خودان سەربور
بیت، کورێ ڤی کومەلگەھی بیت و وەستیایی و چاڤ برسی. ھینگێ بۆ کەسەکێ نڤیسەر گەلەک
خوەشە، وی تابلویی دارێژیتە سەر کاغەزێ یان دەرھێنەرەک فلمەکی ژێ دروستبکەت.
پیرەمێرەک بوو، دزانی ژیان چاوان دەرباز دبیت.
سەربورێن وی گەلەک د خوەشبوون و ژیانا ئەو تێدا بوری، ھەر چەندە ژیانەکا تەحل و
تژی ترس و برس و پرسبوون، گەلەک پسیارێن بێ بەرسڤ د سەرێ ویدا ھەبوون و دڤیا ئێکی
ئەو پسیارە ئازراندبان.
چیرۆکا وی و دوو دەرھەمی ژ بیرێ
ناچیت، دەما زانی ئەو نڤیسەرە، ھەر چەندە وی نەدزانی نڤیسەر چ تشتە، بتنێ
پەرتووکێن وی د دەستاندا د دیتن، چ جار نەدیتییە ئەگەر چ پەرتووک یان رۆژنامە و
کوڤار دبن کەفشی ڤە نەبن، ب دەستێن ڤالا ل دەرەجێن شقێ ب سەر کەفتبیت.
چیرۆکا وی و دوو دەرھەمی من گەلەک
حەژێکر، ئێک ژ نھێنیێن ڤەکرنا کودێن تابلویێن دوکێلا جگارا وی بوون، ئەوا ژ جگارێن
وی یێن کیسکی بلند دبوو و بژالە دبوو. چیرۆکا خوە ژ بیرھاتنێن خوە یێن زارۆکینیێ
ڤەھاندبوو و ھوسا دگۆت:
"تشتێ ژ ھەمیا پتر د ژیانا خوەدا
من حەژێکری و من گەلەک خەون پێڤە دیتین، (دوو دەرھەم)ەکێ پێکڤەبوو، دەما من قەستا
مال دکر، من برێکێ ڤە دیتبوو! باش لبیرا منە کوژیەکێ وی بتنێ دیار دکر و یێدی دناڤ
تەقنێرا بەرزە ببوو. من خوە د سەررا گاڤدابوو و بەری چاڤێ من ژێ خافل ببیت، ئەز
پاش پاشکی زڤریم و بێی لدوور خوە سەحبکەم، من دەستێ خوە دایێ و دناڤ پەحنکا دەستێ
خوەدا پەرخاند و من ھشک را حەشاندە د بەریکا خوەدا.
ئەز ل تە ناڤەشێرم تا ئەز گەھشتیمە مال، من شەش
جاران ژ بەریکا خوە ئینا بۆ دەر و من د ئینا بەر چاڤێن خوە و من دناڤ دەستێ خوەدا
د گڤاشت و جارەکا دی من دزڤراندە د بەریکا خوەدا ڤە. ڤی دوو دەرھەمێ پێکڤە، گەلەک
خەون د سەرێ مندا دروستدکرن، ئەگەر ئەز یێ شاش نەبم بۆ ماوێ پێنج رۆژان بوو، ئەو
دوو دەرھەم ژ دەستێ من د چوو د بەریکا مندا و دھاتە ددەستێ منداڤە.
جارنا من تەبەلیێن پێکرین، تایرە بوو
ترومبێلکا تێلەی. من شرینی یێن پێکرین وەک کوکا، کێک، شەکروک و فالک و دناڤ
زارۆكاندا، من گەلەک یاریێن کرین. من تەبەل جوت جوت د کرین، دەقێ ژ ھەمیا لاوتر یێ
منبوو. من (کورکانێ) سەرا پاران یا پێکری و من ھەردوو بەریکێن خوە ژ (دەھـ فلس و
پێنج فلسان) تژی کربوون. ب وی دوو دەرھەمی، ھەمی ببوونە ھەڤالێن من و ھەر کەسەکی
حەزدکر، ئەز پتر د گەلبم و پتر ھەڤالێ ویبم.
چیرۆکا من نە یا سەیرە، ژبەرکو ئەوی دوو
دەرھەمی چاڤێن من لبەر دنیایێ ڤەکرن، تا نوکە و بەردەوام ئەز ھزرێن وی دوو دەرھەمی
دکەم، ھەر چنەبیت، دەما ئەز قەستا بازاری دکەم، ئەو دوو دەرھەم دھێتە بیرا من، ئەز
ھزر دکەم ئەڤ کەسێن ل بازاری ھەمی ئەون یێن ل زارۆکینیێ خەون ب دوو دەرھەمێ منڤە
دیتین. سەدا سەد ئەز دزانم، ئەو دوو دەرھەمە، نوکە یێ د بەریکا ئێکی ژ واناندا.
ھەر چنەبیت ئەوی دوو دەرھەمی پێنج رۆژان خوە د بەریکا مندا گرتبوو، بەس ھین بێژن،
ئەڤێ نوکە د بەریکێدا، ئەڤە چەند سالە وی د بەریکا خوەرا حەشاندی و رۆناھی لێکریە
ھزرەت؟ ئەوی چەند درەو و حیلە و قەھر سەرا دوو دەرھەمێ من خوارینە؟ ئەوی چەند
ھەڤال بۆ خوە پێ دروستکرینە و تا نوکە چەند ھەڤال پێ ژ دەستداینە؟!"
ھەر چەندە ئەڤێ چیرۆکێ رویەکێ خوەشددا
ڤی پیرەمێری، دەما چیرۆکا دوو دەرھەمێ خوە بۆ وی دگۆت. بەلێ دگەل ڤی رویێ خوەش،
ئەوی نەدزانی داخا دلێ خوە ڤەشێریت و ھەمی کەس دشیان چیرۆکەکا دی ل پشت چاڤێن ویرا
ب بینن.
***
پەنجەرێن بەشێ ناڤخویێ کچان، ئێکەم
وێستگەھا رەڤینا ویبوون، دەما ئەو ژ دەنگێ نەخوەشێ سیسرکێ بێزار د بوو و ڤیابا خوە
ژ سیرسیرا وێ یا نەخوەش، دوور بێخیت.
خوەزیێن سیسرکا، ئەو شەرم ژ کەسێ ناکەن و تا
سەرشوو ژی بۆ وان یا دەستوور دایە! خوزی چاڤێن وان یێن من بان، دا ژوور ژوور
قەستکەمێ. نوکە ئەو چ دکەن؟ چ جلکێن شەڤێ ل بەرن؟ ئەتەکێن وان ب لەشێ وانڤە نیسەک
بووینە. کچێن سنێلە و گەنج حەزدکەن تەماشای بەژن و بالا خوە بکەن. چاڤێن وان د چنە
مێیاتیا وان، تایبەت ئەگەر د سەرشووێڤە بن و چپکێن ئاڤێ ژ داڤێن پرچا وان دکەڤنە
سەر مەمکێن وان و پێدا گرێل دبن؛ ژ سەرێ بشکوژێن وان ڤەدپەشن و د بژکنەڤە یان دەما
ل بەر قودیکێ دەستێن خوە د پرچا خوەدا د ئینە خارێ و لێڤێن خوە د گەزینن.
د تەمەنێ واندا، کەنی گەلەک جوان ژ
دەڤێ وان د پەشیت. ئەو چاوان شانازیێ ب مێیاتیا خوە دبەن؟ برێڤەچوونا وان یا وەکو
مەشا وەردەکان. چاوان ب بن چاڤکی لدوور خوە سەحدکەن، کا چاڤێن چەند کوران د دویفرا
د خشیێن. ئەو چاڤێن ھەنێ چەند ژێ گەنجن، کورن، مەزنن، پیرەمێرن، ب ژن و نەڤینە.
قارەمانیێن خوە، ئەو بۆ کوران چ دبێژن؟ ئەوان ئێک بتنێ پێ بەسە یان حەزدکەن
دەستھەلاتا خوە ل سەر نفشێ نێر بھێلن و ب سحرا مێیاتیا خوە شاعر و شێت و
بەھرەمەندان، تژی کولانێن باژێری بکەن؟ باشە تو بێژی ھەر ژوورەکێ چەند کچ تێڤە
ھەبن؟ نوکە چەند د خوینن و چەند ژێ یارییا ب ئێک و دوو دکەن و لێڤێن ئێک و دوو
سووراڤ و سپیاڤ دکەن. نوکە چەند د سەرشووێڤە نە و چەند سەرێ خوە حلی و ڤەحلی دکەن؟
ئەو چاوان دکەڤنە سەر جھـ و بالیفکێن خوە؛ بتنێ دنڤن یان جوت جووتە و دەستێ خوە
دبن سەرێ ئێک و دوو را دبەن و سینگێ خوە ب ئێکڤە د گڤێشن!
ئەڤ دیمەنێن ھەنێ ھەمی ئەو بوون، یێن
دناڤ دوکێلا جگارا خودانێ کیسکی دا بلند و بلاڤە دبوون. تابلویەکێ جوانبوو و ھەر
کەس د شیا بخوونیت، بتایبەت کێشا دوکێلا جگارێ سەمتا پەنجەرێن بەشێ ناڤخویێ کچان
دگرت، ئەوێ دکەتە لایێ دییێ جاددێ.
ل نھوما عەردی یا ئاڤاھی، مامزدینی
ھەمی ب سەر ئێکڤە بەردایە و دوو خەپەنکێن دکانا ئێخستینە رویێ جاددێ و ٦٨ سەروک
خێزان، ھەمی ھەیڤان دھێن بارا خوەیا ئازوقەی ژێ وەردگرن. ئازوقە ژلایێ حکومەتێڤە ل
سەر ھاولاتیێن باژێری دھێتە بلاڤکرن و کەرەستێن سەرەکی ژێ، (شەکر، برنج، روون و
جاروباران نیسک و نوک و فاسولی) دگەلدا دھێنە بلاڤکرن و رۆژانە، چەند بێھنەکا
دچیتە ھاری مامزدینی ل دکانێ.
گەلەک کەیفا مامزدینی پێدھێت و جارەکێ گۆتێ:
ـ ئەگەر من کچەکا شییا ھەبا، من کەسێ ژ تە
باشتر نە د دیت، کو ببایە زاڤایێ من!
جارەکێ ژی گۆتێ:
ـ ئەگەر حەز بکەی، خەپەنکەکێ دکانێ بۆ
من بەسە و ئەڤێ دی بۆ خوە بکە، کەر دکانەک و روینەخارێ ل بەر؟
تشتێ گەلەک کەیفا وی ب مامزدینی و
تێگەھشتنا وی دھات، ھەر دەما دیتبا کچەک یان ژنەک دگەل وی کەتبا سوحبەتێ، دا خوە
ژوان دەردووران دوور ئێخیت و تا وی راددەی باوەری ب وی ھەبوو، دکانا خوە بھیڤیا
ویڤە دھێلا و گەلەک جاران، ئەگەر رۆژێ خرێ نەھاتبا ژ بەر ھەر کارەکێ ھەیی، دا
کلیلێن دکانێ دەتەڤێ و بێژیتێ:
"ئەگەر تو مایە بەتال یان ئێک
ھاتە بەھرا خوە یا ئازوقەی، بلا چاڤێ تە لێ ھەبیت و گونەھە کەس دەست ڤالا
ڤەگەریتەڤە و د ترسین کەسەک یێ پێدڤی بیت و گونەھا وی و زارۆکێن وی بکەڤیتە د
ستویێ مەدا".
ھەڤناسینا وی بۆ مامزدینی، بۆ
زارۆکینیا وی ڤەدگەریت. مامزدین ئێک ژ جیرانێن وان یێن ڤێ کولانێ بوو و خودێ بتنێ
کۆرەک دابوو وی و د شەرێ ھەشت سالیێ عیراقێ و ئیرانێ دا، ھاتبوو شەھیدکرن. ھەر
چەندە وی گومان ل سەر وێ شەھیدکرنێ ھەبوون و بتنێ ناسناما وی و تەرمەکێ سوتی و
قشقالە دناڤ تابیتەکێدا ژ بەروکێن شەری بۆ ڤەگەراندبوون.
لێ وی ھیڤیەک ھەبوو، کو کورێ وی ھێشتا یێ ساخە و
دبیت ھاتبیە ئێخسیرکرن و تا نوکە ل ئیرانێ دناڤ گرتیخانەیەکێ دا مابیت و بتایبەت
ئەڤ ھزرێن ھەنێ بۆ پەیدا دبوون، دەما لەعلا ھەڤژینا وی دگوتێ:
"کورێ مە چەند جاران یێ ھاتیە خەونا من و یا
گوتی، کو ئەز ل ئێک ژ گرتیگەھێن ئیرانێ یێ زیندانکری مە و تا وی راددەی باوەری بۆ
چێدکر، کو کورێ وێ چەند جارەکێ ھاتبا خەونا وێ، دا بێژیتێ، ئەز یێ ساخم، ئەم چەند
سەربازێن عیراقی د گرتیگەھەکا ئیرانێ دا د دەستەسەر کرینە و پسیارا مە بکەن و مە
ژڤێ گرتیگەھێ رزگار بکەن".
دەما بیر ل ھەڤژینا وی لەعلێ دکەت و
چەند جارەکێ چاڤێ وی بناڤ چاڤێن وێ کەتبانە، دا ھزرێن خوە د سەروچاڤێن وێدا کەت،
ئایا راستە وەک مامزدینی گوتی، لەعلێ جوانا کچێن گوندی بوو و ھەمیا خەون ب بەژن و
بالا وێڤە ددیتن؟!
ھەر چەندە نوکە لەعلێ کەتییە بەر ئێشا و
ڵامێن وێ قورمچینە و پیراتیێ چ تێ نەھێلایە، بەس ژ رێڤەچوون و روونشتن و سوحبەتێن
وێ، مرۆڤی دزانی، ئەڤێ ژنێ گەلەک باوەری بخوە ھەبۆیە و چەند زێدەتر ھزرێن خوە ل
لەعلێ و مامزدینی کربانە، دا بشکورینەک ب لێڤێن ویدا ھێتە خارێ و بیرێن چیرۆکا وان
یا حەژێکرنێ کەت، دەما بۆ ئێکەم جار مامزدینی ڤیایی بزوری خوە نێزیکی وێ بکەت. ھەر
چەندە نەشیا ئەگەران بزانیت، کا چاوان ئەڤ چیرۆکە ژ دەڤێ وی دەرکەتبوو!
مامزیدنی ئەو چیرۆک، ھوسا بوو دگوت:
ـ ھینگێ وەرزێ بھارێ خوە بەرەڤ ھاڤینێ
د خشاند و من ل ناڤ رەزی کولان دکر. د وەرزێ بھارێ دا، تاڤیێن بارانێ و گژلوکێ مشە
پەیدا دبن و دگەل دەنگێ عەورا و گر گرا بریسیا، من خوە کێشا بن تەحتەکی، کو ل سەرێ
رەزی لھنداڤی گڤاندەکێ رکێ حلی بوو و من ئەو بن تەحت ھلکولا بوو و من جھێ روونشتنا
خوە لبن دروست کربوو، ژ بۆ رۆژێن باران و بێھنڤەدانان من قەست دکرێ.
ھێشتا بارانێ و تاڤیێ عەرد نەھنجنی، من خوە
گەھاندە بن وی تەحتی و کەر ئاگرەک لێ ھلکر و من قوریکێ چایێ کێشا سەر و من کیسک
کار خوشکر، کو جگارەکێ ژێ تێکەم و بکێشمە ناڤ لێڤێن خوە.
دناڤ ڤی کەش و ھەوایدا و دەنگێ عەورا
و تاڤیا بارانێ و لبن ڤی تەحتی و چایا ناڤ پەلا و بەر کەپێن من شنوی رەش بووین،
بوچی خالەتا تە یا لەعلێ، وەکی خفشەکا خەزالێ خوە ناکێشیتە بەر ئاگرێ من.
تە دڤێت ھزرێن من کیڤە بچن! جارا ئێکێ من
ھزرکر ئەڤە خەونە و ئەز ڤەجنقیم، لێ وێ گوتی، کو ئەو یا ھاتیە گیایێ بھارێ و ھندەک
داڤێن قورادا بۆ ناڤ سەوکێن سەر سێلێ و پشتی تاڤی دژوار بووی و گژلوکێ عەرد
رەشاندی، چاڤێ وێ ب ئاگری کەفتیە و قەستا من کریە.
لەعلێ چ لەعلە، ھەر چەندە ھینگێ ل
گوندێ مە نزیکی بیست مالەکان بتنێ لێ ھەبوون، لێ لەعلێ، سەر کێشا کچێن تەمەنێ خوە
بوو و گەلەکان خەون ب دیتنا وێڤە یان ھەما ھەر چنەبیت ب سلاڤا وێڤە د دیتن. ئەز
لتە ناڤەشێرم من گەلەک خەون پێڤە دیتی نە و حەزا من ئەوبوو، ئەو ببیتە رزقێ من و ئھا
ئەڤە لبن ڤی تەحتی یا بتنێ یە و یا کەتیە دناڤ دەستێن مندا، ئەگەر زەلامینیەک یان
تشتەک ل دوورێن من ھەبیت، چ جارێن دی ھلکەفتێن بڤی رەنگی بدەست من ناکەڤن و
ئاڤریێن من لێ خەلەتبوون و من گوتە لەعلێ:
"دڤێت خوە بدەست منڤە بەردەی؟"
نە ھەرێ، لەعلێ بڤێ چەندێ رازی نەبوو و گەف
لمن کرن، کو بێژیتە بابێ من یان گوندیا بمن ب حەسینیت. لێ من گوھـ لڤان گەفان
نەگرتن، ئەز مامە پێڤە و ئاخفتنەک ژ من و ئاخفتنەک ژوێ، ژ نەچارییا خوە، ژبەرکو
تاڤی یا شدیایبوو، گوتە من بلا.
پارزینکێ خوە یێ گیایی بۆ بن پشتا خو کرە بالیفک و
بێی جلکێن خوە ب سەرخوەدا بینیت، پێن خوە بلندکرن و گوتە من:
"دێ وەرە؟"
بڤێ گوتنا وێ، دێ وەرە! من ھەمی تشتێن
خوە ژ بیرکرن و خوە ناڤێ من لبیرا من نەما. ژ کەیفا و باوەرنەکرنێ، دەڤێ من ما بەش
و ئەز ب بەرڤە چووم و من خوە کار خوەشکر، دا خوە ل سەر سینگێ وێ درێژ بکەم. ئەوێ
جوتکەکێ پیان لبن زکێ مندا و ئەز د وی گڤاندەی دا گرێل بوومە خارێ.
بارانێ و گژلوکێ عەرد یێ کریە ھەری
کێل و ژ گرێلبوونا من دناڤ وێ ھەری کێلێ دا، جلکێن من تێکەلی تەقنێ بوون و جلکێن
من دبەر مندا دریان و چیق دبەر مندا ھاتنە خارێ و ئەز بوو مە شەماشە و لەعلێ دوان
بەیناندا، بۆ تیقە لیقا وێ و دەستێ خوە ل پارزینکێ خوەدا و وەکی ئەجنان، لپێش
چاڤێن من بەرزەبوو.
ھەر چەندە کەس سوحبەتێن خوە یێن ژن و
مێرینیێ بۆ کەسێن دی ناکەن، لێ ژبەرکو مامزدینی ئەز وەک کورێ خوە حساب دکرم و
تەمەنێ وی و لەعلێ بناڤ سالڤە چبوو و چیرۆکا وی کەنی د ناڤدا ھەبوو و ئەو پێدڤی
بوو کەسەک دگەل وی بکەتە کەنی، ھێشتا بەحسێ ڤێ چیرۆکێ کر و گوتی:
پشتی جلکێن من ھەمی بوینە ھەری، من
رێکا مالێ گرت و دەما دەیکا من ژ من پرسی: کا چ ب سەرێ من ھاتیە؟ من گوتێ، کو ئەز
یێ تەحسیم و جلکێن من یێن پیس بووین. بۆچی د وان ناڤبەراندا، لەعلێ ب بەھانا لپەکا
ھەڤیرترشی، ناھێتە مالا مە و دبێژتە من:
"ئەڤە چ ب سەرێ تە ھاتە، ھەر وەکو حێوانان
ھەرییا برنجی بتەکری؟"
ھێشتا من لێڤێن خوە ل سەر ئێک رانەکرین،
دەیکا من، بمە کرە کەنی و گوتە لەعلێ:
"یێ ژ گرگرا عەوران و بریسیان ترسیایی
و کەتیە ناڤ ھەری و تەقنێ"
بڤێ گوتنا ترانکیا دەیکا من، کەنیا مە ھەر
سێیان ئەو در تژیکرن، بەلێ دەیکا من نەزانی کانێ من و لەعلێ بۆچی ئەڤ کەنیا ژ دل
بەردا.
جگارە ھێشتا یا دناڤ لێڤان را و ھێشتا چەق
چەقا چەقمەقا وییە، ژ نشکەکێڤە بشکورینەکێ لێڤێن وی گرت، لێ ئەڤ بشکورینە نە یا
گوریا وێ چەقمەقێ بوو، ڤیزێنەک ژ جەوزکێ ل سەر تەباخێ ھات و دەنگێ کەلینا قەھوا
کەزانا، بۆ ئەڤێن وەستیایی راگەھاند. ھەر چەندە ژبلی دوو مرۆڤان دڤێ شقەیێڤە نینن.
بەلێ ئێک ژوان کەلەخەکێ تەمری و بێ پێژنە.
پەنجەر و تابلویێن خودانێ کیسکی و
بەشێ ناڤخویێ کچان ل پشت خوە ھێلان و ل کەلەخێ تەمری و بێ پێژن و جەوزکێ قەھوێ
زڤری. بێھنا قەھوا کەزانان خمخمکێن دفنێن وی تژیکرن، دەما ئەو فنجان نزیکی دەڤێ
خوە دکر.
چەند لاپەرێن وی یێن
نڤیسی دگەل وێ ژنێ
ل سەر مێزا لاپتوپ ل سەر،
چەند لاپەرێن کاغەزێ ھێشتا نەھاتینە سپیکرن و قەلەم ل سەرن، لبن مێزێ ژی چەند
پەرێن قرمچاندی ھەبوون، بیرا وی ل سەرنڤیسەرێ ئێکەم رۆژناما تشتێن خوە تێدا
بلاڤکرین ئینا؛ ھەر دەما بابەتێ وی گیروببا و پەسەندا بلاڤکرنێ بۆ نە ھاتبادان،
بابەتێ وی د ھاتە قرمچاندن و خوە د ناڤا سەلکا گلێشی دا د دیت و ھەر ئەڤەیە ژ
بیرھاتنێن ویێن نڤیسینێ بۆ ماین.
ژبلی من و پاکیتا جگارا ل سەر مێزێ و
خولیدانکێ و چەقماقەکا ئاگر نەخوەش و ڤی کەلەخێ تەمری و بێ پێژن، ئەز نەشێم بیر ل
چ تشتەکێ دی بکەم. دەست ئێش، تەمبەل، چاڤەخوور و ھەمی تشت د ژوورا مندا دگەل
بێدەنگیا من راھاتینە و بتنێ دەنگێ زارۆیێن ڤی باژێری نەبیت، ئەوان ژی خەونێن خوە
ھەنە. دڤێ شقەیێڤە، ھەر تشتێ من بڤێت دڤێ پەنجەرەیێ را دھێتە بەرچاڤێت من و ئێکەم
ھەڤالێ من، دوکێلا جگارا خودانێ کیسکی یە و تێرکرنا حەزێن من، ئەو تابلوونە، یێن
خودانێ کیسکی بۆ من دروست دکەت.
شەڤێ دکر و نەدکر نەدشیا چاڤێن وی ببەتە سەر ئێک و
ل شەڤێن خەو ژ چاڤێن وی ڤەرەڤیبا، پەناگەھا وی بۆ بەر پەنجەرێ یە و ئەو تشتێن ل
پشت وێ دکەڤنە بەرچاڤ و ھزرێن مرۆڤی مژوول دکەن. ئێکەم بەرێخوەدانا وی دڤێ شەڤێدا،
بۆ شقا د کەڤیتە بەرامبەری وی بوو. ئەلەکتریک ژ بەشێ ناڤخویێ کچان ھاتبوو برین،
ھندی چاڤێن وی قەترە دکرن، کولان و ھەر تشتێ ب رۆژێ د ڤێ پەنجەرەیێ را د کەڤتە
بەرچاڤێن وی، ل جھێ خوە نەمابوون و شەڤێ دەھمەنێن خوە ل سەر ھەمی تشتان رائێخست
بوو!
کەر بلوکێ خودانێ کیسکی نەدشیا ل ڤێ شەڤ
تاریێ چ تابلویێن نوو بۆ بکێشیت؛ بەرێخوەدانا وی بۆ بەشێ ناڤخویێ کچان، چ رامان
تێدا نەدمان و ھزرێن وی بەژنەکێ ژ پەنجەرەیا وی دەرباز نەدبوون.
کێشا ئەلەکتریکێ ئێک ژ گرفتێن
بەرچاڤێن ھاولاتییانە و ئەڤ سەردەمە، نە وەک سەردەمێن باب و باپیرانە ب ھیڤیا
چراکێ رۆناھیێڤە بمینن، لڤی سەردەمی ژیان بێی ئەلەکتریکێ پرێڤە ناچیت، ژبلی کو
ژێدەرێ سەرەکیێ رۆناھیێ یە، ھەمی ژیارا مرۆڤی ب ھەبوونا ڤێ ئەلەکتریکێڤە گرێدایە،
بۆ کەسەکێ وەک وی نڤیسەر و ئارەزووییا وی خواندن و نڤێسین بیت، ھەبوونا رۆناھیێ ژ
تشتێن پێدڤییە.
بەرێخوەدانا وی بۆ بەرێڤەی پەنجەرێ، ھەمی
تشتان حەفدکرە مرۆڤی و شەڤێ کێلبێن خوە یێن ترسێ نیشانددان. ھەمی کولانک شەڤ
رەشەنە و دوکێلا جگارا خودانێ کیسکی پێدڤی سیناھیەکێ یە، دا بشێت دیمەنان بکەتە
تابلوو و د شەڤ رەشەیەکا ھوساندا، ئەگەر سیناھی ژی ھەبا، خودانێ کیسکی نەدبوو،
ژبەرکو درەنگی شەڤە و نوکە ئەو د حەفت خەوان دایە.
قەلەمی نەدڤیا خوە ژ ناڤ تبلێن دەستێ وی
بینتە دەرێ. بایەکێ ھیرک یاری ب رۆناھیا شەمالکێ دکرن و بەری چەند پەیڤێن دی مێشکێ
وی مژوولی نڤیسینێ بکەن، بیرا خوە ل رۆژێن ھەڤنیاسینێ و ئێکەم دیدار ئیناڤە. پیەکێ
خوە کێشا بن خوە و پەحنکا دەستێ خوە یێ راستێ بۆ ئەرزنکا خوە کرە بالیفک و لێڤێن
خوە مووچکرن! ھەر کەسێ ل بەرامبەری وی با، دا ژ زلقوتینکا چاڤێن وی زانیت، ئەو لڤی
جھـ و دەمێ نوکە نەمایە.
بیرا وی ل رەنگێ سوور و ئێکەم ژڤانێ
وان ھات؛ شمکەکا چم سوور بوو، حەزکرنا وی بەرەڤ رەنگێ سوورڤە بری! نوکە ژی ھەمی
تشتێن وی سووری د نڤێسن و گەلەک حەژ ئێڤار زەرکان دکر، ھەکو رۆژێ خاترا خوە د خاست
و دەھمەنێن خوە یێن سوور ب عەردیدا د خشاندن و تاریێ ب زکێ خوە یێ پەحن، ئەو
تاڤزەرک دگەل خوە د مالشت.
ئەز لتە ناڤەشێرم، گەلەک جاران تو یا
ھاتیە خەونێن من و گەلەک جاران من یا ھەست بڤێ چەندێ کری. دگەل ھەر ھاتنەکێ
بارگرانیەک ژ سەر ملێن من د ھاتەخار! باش ل بیرا منە، ھەر ژ رۆژا من ئاگەھـ ژ خوە
بووی، موزیکە گەلەک ژ دلێ من دھات و د کووراتیا وان ئاوازاندا، ئەم د بووینە ئێک
گیان. ژبەر ھندێ من ھەر دەم حەز ل سەر گوھدانا موزیکێ ھەبوو و ھەمی گاڤەکێ، من تو
ل دوورێن خوە د دیتی یان ھەکو ئەز ل پیاسەکێ دگەل خوە بەرزە د بووم، من دزانی
دەستێ تەیێ دناڤ دەستێ مندا و توو یا ل بلنداھیان من دگێرینی.
دھێتە بیراتە، ھەکو بۆ جارا ئێکێ چاڤێن
من تو ھەمبێز کری، ئەز دگەل خوە کەتبومە دان و ستاندنێ و من تو ھێلابۆیە لھیڤیا
زڤراندنا سلاڤێ! تە ھەست بمن دکر، کو ھاتنا تە دەرگەھێ جیھانەکا دی لبەر من
ھێلابوو ل تاق. ژبەرکو چ جاران من تو نە دیتبووی و دەنگێ تە د گوھێن مندا، کەھی
نەببوو. ژبەر ھندێ چاڤێن تە نە دشیان، جھەکی ل سەر وێ کورسیکا داری ببینن، تە ژ
گازندەیێن پێن تە یێن وەرمتی، ئەوێن د وێ شمکا سوورا چم بلنددا ئاسێ بووین، رزگار
بکەن، کو مرۆڤی ھەست پێدکر چەندا ل پێن تە شدیایە و چەند سەر و چاڤێن تە یێن
سوورتر لێکرین. بتنێ من و تە دزانی ئەو شمکا سوورا رەنگێ وێ ب دندکێن ھنارێ
ڤەدچیت، ئازراندنا دلایە و تە دڤێت جوانیا خوە د وێ شمکێ و بچووکاتیا وێدا، بەرچاڤ
بکەی.
سلاڤا تە ئەوا ھەمی تشت ژبیرا من برین، بۆ من
گەلەک رامانددان. تە گەلەک پرۆڤە کربوون ھەتا تو شیایی مێیاتیا خوە ھەمیێ دارێژیە
ناڤ سلاڤا خوە و تە ب شارەزایانە ئەو مێیاتی د دویف خوەرا د خشاندە ل وێ کافیا، مە
بخو ب ژڤان زانی. بەلێ تە ژبیرکربوو کو من گەلەک شەڤێن درێژ دگەل وێ مێیاتیێ یێن
بوراندین. ھەر بۆ وێ مێیاتیێ من گەلەک پەر رەش کرینە و ل شەڤێن درێژ، ئەز و ستێر ل
بەندا تە د ماینە ھشیار.
دێ ھزرکەی پشتی ڤی تەمەنێ درێژ، شنوی
ئەز یێ ب چاڤ دکەڤم یان وەسا ئەز ھەستدکەم، ژنەکبوو، وەک ھەر ژنەکێ چەند من ھەست ب
بێھن تەنگیێ کربا، من پتر نێزیکی خوە ددیت. نزانم بوچی، ھەمی رەفتارێن وێ بۆ من د
گرنگبوون، ھەڤالێن وێ، خێزانا وێ، خوارن و ڤەخوارنێن وێ و تا رێڤەچوون و روونشتنێن
وێ من ھزر تێدا دکرن و من دگەل وێ بەحسدکرن. چەند رۆژەک د بوری، ئەز پتر پێڤە د
ھاتمە گرێدان. ئەڤە پترە ژ چەند ھەیڤان، خەونێن من دگەل بووینە راستی و ھێژ ئەز
ھەستێ خوە دگەل وێ نزانم؛ حەژێکرنە، ھەڤالینیە یان راستیە کە و ژ مێژە دڤیابا
کەسەکی، ئەڤ بوشاھیە لدەف من پرکربا؟!!.
ھێژ ئەڤ نڤێسینە ژی نە ھاتیە تایپکرن،
ببوو پەرەکێ قرمچاندی و کەتبوو د سەلکا گلێشی دا. بەلێ دناڤ وێ سەلکا گلێشی دا،
چەند پەرێن دیێن دەرکەتنا وان ھەردوویان، تێدا ھاتبوونە بەحسکرن. (کافی شەڤین)،
ئەوا د کەڤیتە رۆژئاڤایێ باژێری، ھەمی ئێڤاریێن رۆژێن پێنجشەمبی، ئەو د گەھاندنە
سەر ئێک مێزە.
لڤی باژێری بۆ کەسێ نینە و بتایبەتی کور و کچەک
بتنێ دەستێن ئێک بگرن یان دگەل ئێک پیاسەکێ بکەن و تا ل کافیەکێ، روونە خارێ. دڤان
ھەیڤێن ھەڤالینیا واندا، ژبلی ل پشت مێزا کومبیوتەری، دیتنا ھەردوویان بتنێ ئەڤ
کافیە بوو و تشتێ ئەو رادکێشانە وی جھی، ئێک: یێ دویرە چاڤبوو و خودانێ وێ مایێ
خوە د روونشتیاندا نەدکر و بتنێ چاڤێن وی ل خزمەتێ بوو و داخوازیێن وان بجھـ
دئینان. دوو: ژبەرکو چەند جورێن قەھوێ لێ دھاتنە پێشکێشکرن و ڤەخوارنا ھەردوویان ژ
قەھوا کەزانان دەرباز نەدبوو، ھەر ئەڤ چەندە بۆیە د شقەیا ویڤە، قەھوا کەزانان
بتنێ جھێ خوەدکر.
نە دوورە ئەو ل ڤان نڤێسینان ڤەگەریتەڤە، ئەگەر
خودێ دەرفەتەکا دییا چەند خولەکی دابایێ و ھەر چنەبا، دا مرنا خوە د فەیسبوکێ
خوەدا راگەھینیت! بلاڤکرنا دەنگ و باسێن مرنێ د کومەلگەھێن ئاینداردا ژ ھەمی تشتەکێ
دی زووتر بلاڤەدبن و کارتێکرنێ ل خەلکی دکەن. ھەر گاڤا کەسەک د مریت، خەلک دکەڤیتە
بزڤینێ و زوو بەرەڤ مزگەفتەکێ د بەن و سەرێ وی د شوون و کفن دکەن، دگەلدا گورێ وی
ل ناڤ گورستانەکێ بەرھەڤ دکەن و د ئێک دەمژمێردا، شوونەوارێن کەلەخێ وی ل سەر
عەردی ناھێلن و رێ و رەسمێن ڤەشارتنا وی، ب خواندنا تەلقینێ ژ لایێ مەلایڤە
بدوماهی دئینن. تایبەت ئەگەر ئەو کەس د بوارەکیدا یێ بەرنیاس بیت، چ نڤیسەر یان
ھونەرمەند یان سیاسەتمەدار و خەباتکارەکێ ناڤدار بیت. دەنگ و باسێن ڤێ مرنێ زوو
بلاڤە دبن و خەلک پەسنا وان دکەت، خەلک باشیێن وان سەراڤ دکەت، شنوی بیرا وان لێ
دھێت و قەدرێ وان شنوی دھێتە زانین.
لێ بتنێ ئەڤ کەلەخێ تەمری و بێ پێژن د ڤێ ژوورێڤە
یێ جیاوازە، نە کەس بۆ کەتە لاڤە لاڤێ و نە چ گور بۆ ھاتینە ھلکولان و نە ژی مەلا
بەرھەڤکرنە کو تەلقینێ ل سەر بخوینن و نە کەسێ پەسنا وی و بەرھەمێ وی کرینە.
فەیسبوک ژی ژ مرنا وی یێ بێ ئاگەھە، دێ ھزرکەی ئەو مرۆڤەکێ زێدەیە ژ ڤی گەردونی و
ھەبوون و نەبوونا وی بۆ خەلکێن دی ئێک رامانە.
مرنا ڤێ گاڤێ ژی گەلەک یا جودایە ژ یا بەرێ، کەسێن
مری بارگرانیێ بۆ خەلکی پەیدا ناکەن و ل ھەر گورستانەکێ ئامیرێن ھلکولانا گورا،
ژلایێ باژێرڤانیێڤە ھاتینە بەرھەڤکرن و نە خودانێ مری و نە ژی مرۆڤ و کەس و کارێن
وی رەنجێ ب ھلکولانێڤە نابەن و ھەر چ دەمێ رۆژێ یان شەڤێ بیت، جەنازەیێ وی مری،
دھێتە ڤەشارتن.
بیرا وی ل ئێک قەسەیێن پیرەمێرێ خودانێ بلۆکی ھات،
دەما بەحسێ سەرھاتییا مریەکی و رێڤینگەکی کری و ھوسا گوتی:
رێڤینگەکی قەستا گوندەکی کر و دەما گەھشتیە رەخێن
گوندی، ببوو درەنگی شەڤێ و نەزانی قەستا چ مال بکەت، کو ئەوێ شەڤێ لێ ببیتە
مێھڤان. ھەما رێکا مزگەفتێ گرت و بۆ خوە گوت: مزگەفت مالا خودێ یە و باشترین جھە،
تا دبیتە سپێدە، ئەز شەڤا خوە لێ دەرباز بکەم و دەما قەستا ژوور کری، دیت کەسەکێ
دی ژی ل نیڤا مزگەفتێ یێ درێژ کریە و بۆ خو گوت، ئەڤە ژی وەکی من رێڤینگە و یا لێ
بۆیە شەڤ و یێ ھاتیە مزگەفتێ بنڤیت، تا لێ دبیتە سپێدە. ئەو ژی چوو ل کوژیەکێ
مزگەفتێ خوە درێژکر و نڤست. دەما بۆیە بەر بەرکێ سپێدێ، دیت ئەڤە کەسەکی دەرگەھێ
مزگەفتێ ڤەکر و ھاتە د ژوورڤە، زانی کو ئەڤە مەلایێ گوندی یە و یێ ھاتی بانگێ
سپێدێ بدەت، ئەوی ژی گوتە مەلای، ئەرێ مەلا دیارە تو یێ ھاتی دا بانگێ سپێدێ بدەی؟
دگەل ئاخفتنا وی، مەلا لالوتە بوو و ژ بەر رەڤێ و ژ ترس و سەھمێ دەرگەھـ ل بەر بەرزەبوو
و قەستا دەروکێ مزگەفتێ کر. سەرەدەرا مزگەفتێ یا نزمبوو و بۆچی سەرێ خوە لێ نادەت
و پشت و پشت د کەڤیت و گیان د سەردا دچیت. ئەو ژی دچیت سەحدکەتێ و ھندی دبێژیتێ
مەلا مەلا، نە ھەرێ مەلا نەمریێ ئەڤرویە و چپکا رحێ د گیانێ ویدا نەمایە. پشتی
چەند بێھنا و دنیا زەلالتر لێھاتی، گوندیەکێ دی بۆ کرنا نڤێژا سپێدێ، قەستا
مزگەفتێ دکەت و وی رێڤینگی د بینیت و مەلایێ بۆیە کەلەخ. رێڤینگی بۆ چیرۆک ھەمی
گوت. ئەوی گوندی گوتێ، مانێ ئەو کەسێ د مزگەفتێڤە درێژکری، ئێک ژ خەلکێ گوندی یە و
شڤێدی یێ چوویە بەر دلوڤانیا خودێ و ئەم نە گەھشتین جەنازێ وی ڤەشێرین، مە جەنازێ
وی بوو سپێدێ یێ ھێلای و مەلای یا ھزر کری تو ئەو کەسی و تویێ ساخبویەڤە.
ھەر چەندە ئەڤە رۆژا دویێ یە، ئەز ل ھنداڤی کەلەخێ
وی دڤێ شوقەیێڤە، بەلێ ئەڤە نە مرنا وی یا جارا ئێکێ بوو، یا راستتر ئەڤە نە
دوورکەتنا وی یا ئێکێ بوو ژ ڤێ جیھانێ و ڤی خەلکی و ڤی باژێری، کو گەلەک جاران
ھەستەک بۆ پەیدا دبوو کو ئەو مرۆڤەکێ ناموویە د ڤی باژێریدا دژیت و ھەبیت یان
نەبیت چ جوداھی پەیدا نابن و ئەگەر مرۆڤی گرنگیا خوە و ناڤێ خوە د ژیانا باژێری دا
نەبیت، وە دیارە ھەبوونا مرۆڤی یا زێدەیە و دەما بیر ل ناڤێ خوە دکەت، د زانیت
ناڤێ وی چ گرنگییا خوە لدەف خەلکی نەمایە و ئەڤێن حەز ژ ناڤێ وییێ ژ راستا دکەن،
ئەو حەز ژ ژیانا سڤیل ناکەن و حەز دکەن، د کومەلگەھێن داخستی دا بژین.
جارەکا دی و ھەر وەکو ژ نڤێسینێن وێ
دیار، ئەو ژن گەلەک بێزار ببوو، دەما بۆ چەند رۆژان پەرتووک و نڤێسین و رەش رەشکێن
وی د فەیسبوکێ دا ب بەرچاڤێن وێ نەکەفتین. ئەڤ چەند رستێن ھەنێ من ژ دان و
ستاندنێن وان دەرئێخستی نە، دەما ب فەیسبوکێ دگەل ئێک د ئاخفتن و گیرۆبوونا وی بۆ
چەند رۆژا، ئەو ژن بێھن تەنگکری:
ـ ھیڤیدکەم یێ باشبی؟
= باشیێ ژ مێژە ژ دەف من بارکری، ئەو پیچا ئەز
ھەست پێدکەم، بتنێ ئەو گاڤن یێن تو ل پشت ڤێ شاشا لاپتوپی ژ دەمێ خوە بۆ من
تەرخاندکەی.
ـ تو نەیێ دیار بووی؟ بای بەرێتە دا بۆ کیڤە،
پێدڤی بوو تەزانیبا، دێ دلێ من مینیت دویف تەرا.
= ئەز ژ شقەیێ زێدەتر نزانم بۆ کیڤە دەرکەڤم. ھەر
چەندە ھزرێن من گەلەک دوور دچن. دوور گەلەک دوورتر، ژ یا تو بۆ ھزر دکەی! زارۆکینی
گەلەک ژ دەمێن من د دزیت و من بێ ئاگەھـ دکەت، من گەلەک شەڤێن زارۆکینیا خوە ل بەر
فانوسێ و دووری ئەڤ شقا ئەز تێڤە ژ دایکبوویم و تێدا مەزنبوویم یێن بوراندین.
ھینگێ بتنێ تەمەنێ من یێ چوونا قوتابخانێ بوو و مالا مامێ من ژ دوو ژوورێن ئاخێ
پێکدھات و ئەو ژوورا تێڤە د نڤست، ب شەش کاریتان و کۆمەکا داران کو ب نویران ناڤ
دکرن، ھاتبوو بانکرن. ھیچ جارەکێ نە چیرۆکا (پیرھەڤیێ و سالحی) و نە ژی (کورتانێ
دەجالی) و نە ژی (دوقوچکا بروو بروو)، نەدشیان ھزرێن من بگوھورن و من دزانی بتنێ،
ئەڤە بۆ مژوولکرنا زارۆکانە و دا زووکا ل سەر جھێن خوە برازێین و چاڤێن مە بکەڤنە
سەر ئێک، بتایبەت دەما مە یاریێن خوە بربانە رەخێن گوندی یان چوونا ناڤ ئاقاری و
تشتێ ئەم ژ دوورکەتنێ د ترساندین ژی، د گۆتنە مە:
"گەلەک ژ مالێ دوورنەکەڤن، ئەگەر
دێ (قەفقاسی) وە کەنە دناڤ دەرپێن خوەدا و ھەوە بۆ خوە بەن؟".
زارۆکینی ھەمی پسیاربوون و ل بیرا منە بابێ من دوو
ژن ھەبوون و ھەروو د گوتە دەیکا من، ئەز دێ کەمە سێ ژن و ھەکە یا چارێ ژی بدەست من
بکەڤیت، دێ وێ ژی ئینم! ھینگێ گەلەک دلێ من ب دەیکا من د سووت و کەربێن من ژ
ژنبابا من یا دوێ ڤەدبوون و باش بیرا من دھێت، من جارەکێ گۆتە بابێ خوە:
"ئەگەر تو ژنەکا دی بینی، ئەز دێ
بێژمە دەیکا خوە، بلا ئەو ژی شوو ب مێرەکێ دی بکەت و بلا من دوو باب ھەبن، دا
دەیکا من یا دوویێ من نەقوتیت؟"
بەلێ ھێشتا پسیارا من بدوماهی نەھاتی،
زررێن ژ بنێ گوھێ من د ھات و دەنگێ قیژییا ژ من بلندبوو و ھینگێ من قیژیێن خوە
بەتال دکرن، تا بابێ من ئەز کربامە قلیقندانکێن خوە، کو ئەڤە ئێک ژ یاریێن من بوون
دگەل بابێ من و من گەلەک حەز دکر، ئەز دانا بامە سەر ملێن خوە.
دەما ئەم زارۆک خەونێن مە گەلەک بوون. ھەمی
تشت جوان د ھاتنە پێش چاڤێن مە و پسیارێن مە چ جاران بدوماهی نەدھاتن.
مە پسیارا نانی دکر، ژ کیڤە دھێت؟
دگۆتنە مە، ژ گەنمی چێدبیت.
مە پسیارا گەنمی دکر، ژ کیڤە دھێت؟
دگۆتنە مە، خودێ بۆ مرۆڤا یێ فرێکری دا بکەنە نان
و بخوون.
مە پسیار دکر، پا بۆچی خودێ نان نەفرێدکر دا ب
ساناھیتر بیت؟
ئەم د ھاتینە پاشڤەبرن و د گۆتن:
"ئەڤێن ھەنێ شۆلێن خودێ نە و ھەر کەسێ
ماکێ خوە تێبکەت، دێ چیتە دوزەخێ".
ـ دوزەخ و بەھەشت، راوەستە تە بیرا من ل گەلەک
تشتان ئینا و بھێلە ئەز پسیارا خوە ژ تە بکەم، ئەرێ تو ھزر ناکەی، کو دوزەخ بتنێ
بۆ رەگەزێ مێ یا ھاتیە دروستکرن و بەھەشت بۆ رەگەزێ نێر؟
= ئەز چ بەرسڤێن دروست بۆ ڤێ چەندێ نزانم، بەس
باوەردکەم مەلا دشێت باوەریێ بۆ من و تە ھەردووکان دروستبکەت.
ـ مانە ھەر ئەو مەلا بوو، دەما تە گۆتی:
"من بۆ ناڤێ خوە یێ ئاخرەتی سەرەدانا
وی کری و ئەو مەلایە نەشیایی، گومانێ لدەف من راکەت"
تو بێژی ئەز وەک تە سەرەدانا وی بکەم و ب لەبێ و
بەلێ، خاترا خوە ژێ نەخازم!
خودانا نیشانێ،
دەرگەھەکێ نوو د ژیانا ویدا ڤەدکەت (ئەو تشتێ وان د گەھینتە ئێک)
کومبیوتەرێ وی ب دەھان
بەرسڤ تێدا ھەبوون، کو ئەز نھێنیێن قارەمانێ خوەیێ بۆیە کەلەخەکێ تەمری و بێ پێژن
بزانم؛ ئێکەم تشت ژڤان نھێنیان، ئەز بەرەڤ چیرۆکا ڤێ ژنێ ڤەچووم و بێی خوە
ماندیبکەم، من ئەڤ نڤیسینە دیت.
"کچەک بوو، د تەمەنێ خوەیێ
بالغبوونێدا کەتبوو داڤێن کورەکێ سێ سالان ژ خوە مەزنتر و عەشقا لڤی باژێری ژی
دھێتەکرن، زێدەتر عەشقەکە، بۆ تێرکرنا غەریزەیان و چاڤێن وی کوری، دوو بوھوستا ژ
سینگێ وێ دوورتر نە د دیتن!
ئەوێ، ھیڤی و خەون ل سەر ڤێ حەژێکرنێ ھەبوون.
ئەوی، حەز ل سینگێ وێ و لەشێ وێ و جوانی و
مێیاتییا وێ دکر!
ئەوێ، بۆ مرنێ حەژێدکر و حەژێکرن لدەف وێ پیروزی
بوون و خەونێن وێ ل بەرکرنا کراسێ سپیێ بووکینیێ بوو و خانیکەک سەرێ وان ھەردوویان
بکەتە تێڤە و خێزانەکێ پێکبینن و چەند زارۆیەکان بخودان بکەن.
ئەوی، د ڤیا دەستێن وێ بگریت و ژڤانەک ژێ د خواست
و ھەمی ھیڤییا وی ماچەکێ ژێ بدزیت و ماچکرن لڤی باژێری، رامانا بێ رەوشتی و
لاوازییا ژنان نیشان د دەت. دەما کور کچێ ماچی بکەت، ھزر دکەت یێ حیلا لێ دکەت و
کچ ژی ھزر دکەت کوری حیلەک ل وێ کر و ژڤێ ھەڤکێشەیێ و د ئێکەم ماچکرندا، ڤی
کوری خوە ژێ دوورکر!
کچەک بۆ ماوێ چەندین سالان، کەتە بەر دەستێ
نوژداران و ژڤی مەلای بۆ مەلایێ دی و ھندا دەردێ وێ ب گەھشتنا دەستێ ئەجنان ناڤکرن
و ھندان ب کێم خوونیێ و ئێشێن دەروونی! شووکرنا ڤێ کچێ گەلەک بزەحمەت کەت.
کوران خوە ژێ دانە پاش و مرۆڤێن وان
خوە ژێ دوورکرن و دەیبابێن وێ ئەڤ چەندە بۆ خوە و ئایندێ کچا خوە بگرانی زانین و
ھەستکرن، کچا وان یا چاڤین بوویی و نە بتنێ ئەڤ کچا وەک ناڤکا نێرگزێ توشی
نەخوەشیەکا دەروونی ببوو! بەلێ ئەڤ دەیبابێن ھەنێ، ژ رابوونا کچا خوە بێھیڤی
ببوون و ببوونە بەشەک ژ خەمێن وێ و تا رۆژەکێ ڤێ کچێ بریار دای، دوماهیێ ب ژیانا
خوە بینیت و وەکی گەلەک کچێن ڤی باژێری، لەشێ خوە یێ تەر و نازک بکەتە خوارنا
دولکەکێ گازێ و زلکەکێ شخارتێ!
ڤێ کچێ بێ دوو دلی، ئەڤ ھزرە د سەرێ
خوەدا پەژراند و د رۆژەکا بێدەنگدا، قەستا سەرشوویێ کر و دگەل ئێخستنا جلێن ل بەر
خوە و رووسکرنا خوە، دولکێ گازێ گور کرە سەر سەرێ خوە و چپکێن گازێ خوە ب سەر لەشێ
وێدا خشاندن و نەشیان خوە ل سەر مەمکێن وێ یێن گەش بگرن و ژووردا د ڤەرەسیانە خارێ
و ل بەر پێن وێ د بژکین. دەستێ خوەدا زلکێ شخارتێ و دوو سێ جاران ل سەر کبریتا
شخارتێ ئینا و بر، لێ چ چریسکان حەزنەکرن ژێ ڤەپەشن! شخارتا خوە ھاڤێت و تەماشای
لەشێ خوە یێ رووسکر، مەمکێن خوە یێن سەرێن وان بلند و ھێشتا بشکوژێن وان سەرێن خوە
باش نە دەرئێخستین و رەشاتی پێدا نەھاتیە خارێ. بەرێ خوەدا ناڤتەنگا خوە یا زراڤ و
چاڤێن خوە ب مێیاتیا خوەدا خشاندن و ھزرا خوە سوتاندنێ، ژ سەرێ خوە دەرئێخست و بۆ
خوە گۆت:
ئەرێ بۆچی ئەز خوە ب سوژم و گیانێ خوە گوری
عشقەکا ژ قەستا بکەم و بوچی ئەو کور خوە نا سوژیت، یێ ڤیای یاریا ب مێیاتیا من و
پیروزیێن من بکەت؟!!
پشتی سابین ب لەشێ خوەدا ئینایە خارێ
و داڤێن پرچا سەرێ خوە ئێخستینە بەر داڤێن شەیی. ڤێ سەر شووشتنێ ناڤبرەک ئێخستە
دوو قوناغێن ژیێ وێ، قوناغەک سنێلە و بێ دەستھەلات و ئەجنان دەستێ خوە گەھاندیێ و
قوناغەک دی ب ھەمی شانازیڤە ل مێیاتیا خوە تەماشە بکەت و ببیتە داکوکیکەرەک ژ بۆ
ھەمی مێیان و ھەڤرکیێ دگەل وی بکەت، ئەوێ خوە د دانیت زەلام."
د نڤیسینەکا خوەدا، بۆ وی دبێژیت:
"من گەلەک ژ دەمێن خوە ب
ھزرکرنێڤە یێن بۆراندین، ژیانێ گەلەک ئاستەنگێن خوەیێن ھەین. ھەر کەسەکی پیڤەرێن
خوە بۆ پەیوەندیکرنێ ھەنە و برا دزیا ژ برایی دکەت و ھەڤژینێن ئێک نەشێن باوەریێ ب
ئێک و دوو بینن و ھەڤرکیێ یا دایە سەر ھەمی تشتەکی.
د کومەلگەھێن داخستیدا، ئێک و دوو قەبیلکرن
ل دوماهیا ھەمی تشتان دھێت، ژن دھێنە پاشڤەبرن و رۆژانە ب دەھان جاران سڤکاتی پێ
دھێتەکرن. دا بشێی خوە دگەل کومەلگەھەکێ نە دادپەروەردا بگونجینی، دڤێت ئێک ژ مە
یێ ب ئاقلبیت دا ئەڤێ دی بشێت گوھداریا وی بکەت و ھوسان، نە ئەز دشێم د وی بگەھم و
نە ئەو د من دگەھیت. ئەز ژیانا خوە د بەمە سەر و وەک پڤدانکەکا ھەوای، ئەز بیر ل
پەقینا وێ ژیانێ دکەم، کو ژ نشکەکێڤە ھەمی تشت ب بەر ئاڤێدا بچن. ئەز ئاخفتنا خوە
دبێژم و ئەز دھێمە پاشڤەبرن و دناڤ خوەدا د حەلھم.
ژیانا مە ھەمی یا بۆیە پارادوکسەک و ئەم
نەوێرین ھەمی تشتەکی بەحس بکەین، ئەم ل خوە د ھشیارین. ھندەک تشتان نەوەیی
دەردئێخین، دا خوە ب پارێزین! ھندەک تشتان د بێژین، دا چ روونەدەت، ئەڤ تشتێن ئەم
دکەین ژی ھەمی ژ بەر ئەڤێن دینە و ئەم خوە ژبیر دکەین و ھەر دەما ئەم پیربووین، شنوو
ئەم ب ھەبوونا خوە د حەسین، ئەڤە ژیانا منە و ژبلی ئەڤا من بۆ تە بەحسکری، من چ
تشتەکێ دی نینە، ئەز بۆ تە ل سەر زێدەبکەم.
لڤی باژێری ھەمی لدویڤ
خەونێن خوە دچن
(باژێر تژی پارادوکسە)
شەڤەکا دی بوری و ھەلاتنا
ھەتاڤێ مزگینیا رۆژەکا دی دگەل خوە ئینا؛ بەلێ ئەو لھیڤیێ نەبوو، چ مزگینیێن خوش
دگەل ڤێ رۆژا نوو بھەلێن یان ئەزمانێ ڤی کەلەخێ تەمری و بێ پێژن بلڤلڤیت و دەست ب
داخوازیێن خوە بکەت.
چاڤێ رۆژێ د کەتە پەنجەرا بەشێ ناڤخویێ کچان
و تیرۆژکێن رۆژێ بەروڤاژی ستێرکا خوە ل پەنجەرەیا شقێ دگرتن و جلفەک ڤێکەفت، دەستێ
خوەیێ وەستیایی ژبن ئەرزنکا خوە ئینادەر.
لڤی باژێری بتایبەت دەما مالا مرۆڤی نزیکی
مزگەفتێ بیت، پێدڤی چ دیکلا ناکەت، مرۆڤی ژ خەوێ ھشیار بکەن؛ ھەر چەندە ئەو ھێشتا
کەلەخەکێ تەمری و بێ پێژنە و قەد ل ھیڤیێ نینە، نە دەنگێ مەلای و نە دەنگێ دیکلا و
زەنگێن خر دەمژمێرێن دنیایێ وی ژ خەوێ ھشیار بکەن.
لڤی باژێرێ خەلکێ وێ نیڤ ژێ کەلەخێن
تەمری و بێ پێژن، ھەمی لدویڤ خەونێن خوە دچن، خەونێن وی ژی گەلەکن و جوداترن ژ یێن
خەلکێن دی، خەونێن وی خوە د پەیڤانرا دبینن.
ژیانێ ب پەیڤان دەست پێکریە و خەلک فێری
لێکئینانا وان بۆیە و شعر ژێ پەیدا کرینە و جوانی پێ دھێتە دیتن! ب پەیڤان کچ و
کور حەژێکرنێ دکەن و ژ پەیڤان ستران دھێنە گۆتن و مرۆڤ دگەل وان سترانان، خوشی و
تاما ژیانێ ھەمبێز دکەت و پێ دگەل سروشتی د ئاخڤیت.
ل بەراھیێ و دەما شنوی خودێ مرۆڤایەتی
پەیداکری، بێدەنگیێ عەرد داپوشی بوو و پاشی ھزرکرن پەیدا بوو و شنوی پەیڤان
خوەدانە ئێک و بوونە ئاخفتن. ھەڤرکیا ژ ھەمیا دژوارتر یا مرۆڤی ئەوە، یا دگەل
مرۆڤی بخوە دھێتەکرن! ژبەرکو مرۆڤی نەزانیە پەیڤان د جھێ واندا بکار بینیت و مرۆڤی
ژبیرکریە، کو ئەو بھەمی تشتانڤە ژ ئێک جودانە و جوداھی ھەڤرکیێ پەیدا دکەت؛ ھەر ژ
رەوشت و ھزرکرن و رەفتاران، ھەر ژ ئاین و نەتەوە و زاراڤ و پیست و دەڤەر و گوند و
عەشیرەتێ.
دبیت ئەو کەسێ تو بۆ خوە بھەڤرک دزانی،
ھەڤال یان برا یان خووشک یان ھەڤژین بیت. لڤێرە دەما ئەو مرۆڤ زمانێ یێ بەرامبەر
نەزانیت، دێ ژیانا ھەردویان بەردەوام د نەخوشیاندا بیت. ھەر ئێک ژ مە، کەسێ
بەرامبەر بۆ خوە بجھێ نە رەحەتیێ دزانیت، چ ئەو کەس ل جاددێ یان جھێ کاری یان د
مالێ و دناڤ خێزانێدا بیت و ھینگێ نە رەحەتی پەیدا دبیت، دەما ئەم وی کەسی بۆ خوە
بھەڤرک دزانین. مەترسی ھەر ئەوە، دێ چاوان ڤێ ھەڤرکیێ ل سەر بنیاتەکێ حەژێکرنێ
پەیدا کەین. دەما ئەم دکەڤینە بەرامبەر ئێک، چاوان ھونەرێ ئاخفتنێ و لێکدانا
پەیڤان، دناڤبەرا خوەدا لێک بگوھورین. شوونا ئەم رەقاتیێ و ب رەنگەکێ زڤر خوە
نیشان بدەین، بۆچی ئەم بنەرم و زمانێ تێکگەھشتنێ پرسێن خوە ئاراستە ناکەین. دێ
بینی ئەم یێن د بەریکانا ئاخفتنێدا و ئەو تشتێ مە بڤێت بێژین دێ گۆر کەینە سەر
سەرێ ڤی کەسی و ئەم دژواریێ و ژ ئێک دوورکرنێ بلاڤ دکەین. پتریا ھەڤرکیێن مە،
دەرھاڤێژێ رەنگڤەدانا مە نە بۆ وان تشتێن ئەم ب رەشبینی لێ د نێرین! بۆ وان تشتێن
مە رەقاتی دگەل ھەی! ئەم ژێ د ترسین! ئەم بھەڤرکێن خوە د زانین! دلرەشی و ترس و
ھەر تشتێ مرۆڤ ھەست بکەت، کو دوو دلیێ و نە ئارامیێ پەیدا دکەت.
ھەر گاڤا ئەڤ تشتێن ھەنێ مە لدەف خوە
پەیداکرن، ھینگێ دێ ل سەر کەساتیا مە رەنگ دەنەڤە و ھەمی تشتەکی، بتنێ دێ رەخێ
رەشێ وی بینین.
پێنەڤێت ھەر کەسەکی ژ مە، ھندەک شیان یێن
ھەین و بتنێ ئەم وان شیانان نزانین بکار بینین! لڤێرە ل سەر ھەر کەسەکی پێدڤییە ل
شیانێن خوە بگەریت و ئەڤێ چەندێ ھزرکرن بۆ دڤێت، کا دێ چاوان گەنجینەیا شیانێن خوە
بینی و وان تشتێن ب بھا و بقیمەت ئێخیە کاری. گەنجینەیا ھەر کەسەکی بن ئەزمانێ
وییە و ئەو پەیڤێن ژێ دەردکەڤن و ژبەر ھندێ دێ بینی، ئەڤێن د ھونەرێ پەیڤاندا
شارەزا، نە دپەیڤ رەشن.
شقەیەکە مرۆڤ ھەست ناکەت زەلامەکێ
زگورد ھەلدابیتە سەر ئێک، ھەر ژ راخستنا پەردەیێن پەنجەرا و لێکدانا ناڤ مالیێ و
وەرپێچانا جل و بەرگان دیار دبیت، کو ئەڤ زەلامە دزانیت دێ چاوان سەرەدەرییێ دگەل
تشتێن ناڤ مالێ کەت و ھەر تشتی ب تلێن ژنانە بەتە جھێن وان و ل سەر ئێک وەرپێچیت،
لێ ئەڤە نابیتە ئەگەر، کو ژنەک ئێکسەر نەزانیت، کو تلێن ژنان د ناڤرا نینن و خوە
تام و سحرا لڤین و مێیاتیا وان د ھەمی تشتانرا دیار دکەت.
لاپتوپی چاڤێن وی بۆ خوە کێشکرن و ئەو
مەسجێن ھاتینە د فەیسبوکێ ویدا:
"سلاڤ.. ئەز پێدڤی دان و ستاندنێ
مە دگەل تە و من دڤێت تو گەلەک گرێکان دگەل مندا ڤەکەی؟ بۆچی ھەڤدژی و پارادوکس
دناڤ خەلکیدا ھەبیت؟
بۆچی ژن ھەست ب توندوتیژیێ و نە یەکسانیێ بکەت!
بۆچی ھەمی فەلسەفەیێن دنیایێ نەشێن ل بەرامبەری
گرییا زارۆیەکی راوەستن یان دەما کچەک د دەرونێ خوەدا د کەلیت؟
ما مە ژنان، کەنگی ھەمی تشت بدەست خوەڤە ئیناینە،
تا ئەم حوکمی ل سەر ھەمی تشتەکی بدەین؟"
ھەر چەندە وی ھەولدا ئەو بەرسڤا ڤان نامەیان بدەت
و ببیتە بەشەک ژ ڤێ بگرە و بکێشێ. لێ ھەر زوو ئەڤ ھزرە ل پشت گوھێ خوەڤە بەرێڤەکر
و دڤێت ئەو ژن بزانیت، کو ئەو کەسێ وێ بڤێت بەرسڤا ڤێ نامێ بدەت، یێ بۆیە کەلەخەکێ
تەمری و بێ پێژن و کەلەخێن تەمری نەشێن چ بەرسڤان بدەن، ژبەرکو ھەمی تشت لڤێرە د
بێ خودانن! شقە یا بێ خودانە و پەرتووك د بێ خودانن و لاپتوپ یێ بێ خودانە و ئەڤ
کەلەخێ تەمری و درێژکری دڤێ شوقەیێڤە، خودانێ وی لڤێرە نینە.
ئەڤ مەسجێن ھەنێ، گۆتنێن ئێکەم ژن بوون کو پسیارا
وی دکەت و ئێکەم کەسە ئەز ھەست پێ بکەم، بھێت خوە ل ڤی کەلەخێ تەمری و بێ پێژن
بکەتە خودان.
بیرا خوە ل خێزانا خوە ئینا، دەیک و بابێن
شقە بۆ وی ل پاش خوە ھێلاین و ئەو جھێ مالبابێ بگریت، خووشک و برایێن نوکە بوینە دەیک
و باب.
بیرا خوە ل برازایا خوە یا بچویک ئینا دەما
د گۆتی:
"ئەگەر خانیێ مامێ من بکەڤیت، دێ مینتە
ل سەر گولا و پەرتووكان".
بیرا خوە ل ھەڤالێن خوە یێن کاری ئینا
و مامزدینێ شوونکارێ ئاھێن خوارنێ و گەھشتە باوەریەکێ، کو باشترین دوورکەفتن و
رەڤین ئەوە، دەما مرۆڤ ژ نشکەکێڤە بەرزە دبیت و ئەڤ بەرزەبوونە بۆ کەسێ نە بیتە
خەم!
لڤی باژێری خەما ژ ھەمی تشتەکی مەزنتر ئەوە،
دەما کەسەک مالئاڤاھیێ دکەت و بتایبەت ئەگەر ئەو کەس خودان زارۆک بیت و چ کارێن
فەرمی نەبن. ئەو زارۆک نە بتنێ دێ میننە بێ سەمیان، بەلکو کەسەک سلاڤێ لێناکەت و
دێ سێوی مینن و کەڤنە سەر جاددەیان و نە دوورە دەستێ خوە ل بەر خەلکی درێژ بکەن.
جاددێن باژێری ژی تژی ئەو زارۆکن و ل ترافیکان کلینیسکان د فروشن و جامێن
ترومبێلان پاقژ دکەن و ل سەر شوستەیان ل نیڤا بازاری، پێلاڤان بویاغ دکەن.
باژێر بخوە ژی یێ تژی خەلکێ ھەژارە و
بتایبەت ئەڤ تەخا کەس خوە لێ نەکەتە خودان، کو د پێکھاتەیا ئاڤاکرنا باژێریدا،
باژێر د دناڤبەرا دوو چیاندا بەرفرەھـ بۆیە و ژ دیتنا خانیێن وان، تشتەکێ بزەحمەت
نینە و بتنێ ئێک سەرەدان بۆ مالێن ڤێ تەخا دەست کورت، مرۆڤ دزانیت چەند نە دادی
لڤی باژێری ھەیە و چەند مافێ چەندا د خوون.
ل خوە و کومبیوتەرێ سەر مێزێ زڤریڤە، دڤێت
نڤیسینا نە تەمامکری ب دوماهی بینیت.
ئەڤرو رۆژا سیێ یە دڤی خانیڤە، نە کەسێ
دەرگەھـ ل سەر قووتایە و نە وی دڤێت دەرگەھی ڤەکەت و بزانیت چ ل دەرڤەی جاددێ
رووددەت. ھەر چەندە یێ پشت راستە، کو چ تشتێ نوو پەیدا نابیت، ژبەرکو خەلکێ باژێری
ھەمی مژوولن و ھەر ئێک یێ ل تشتەکی د گەریت و ھەمیان ئێک ئارمانج یا ھەی، ئەو ژی ژ
زک و بن زکان دەرناکەڤیت.
بۆ زکی ھەمی یێن فێربوینە گۆتنا خوشخوشکا و
ھەر کەسێ بشێت زێدەتر بکێشیتە بەر سینگا خوە، تەخسیریێ ناکەت و یێ شیان نەبن خوە
دکەتە لەبلەبان و دەڤێ خوە بۆ ھندەکێن دی خوەش دکەت و یێ پێ چێبیت، ب پلەکێ دچیتە
سەرێ ملەکێ و یێ نەشێت و ژ خوە شەرم بکەت، یێ ل رەخێ باژێری د خانیەکێ کرێڤە و
ئەگەر خانیێ وی بیت و ب خوھا ئەنیا خوە ئاڤا کربیت، ل سەر زێدەگاڤیێن باژێرڤانیێ
ھاتیە دروستکرن و ھەرو گەفێن خرابکرنێ بۆ دچن.
بۆ بن زکان، کو کێشا ھەرە سەرەکییا
کومەلگەھێن گرتی و داخستییە ئەڤێن تێکەلییا کور و کچان سانسوور دکەن، ھەمی مێرانیێ
و یاسا و رێسایان دناڤ پێسیرا ژنانرا د بینن و پترییا ژنێن دھێنە کوشتن یان سوتن،
ژبەر ڤان یاسا و رێسایێن کورەیە و چەند پێشکەتن و تەکنەلوژیا بەرفرەھببن و جیھان
بەرەف پێش بچیت، ئەڤ یاسایێن ھەنێ رھێن خوە د عەردیدا شوور دکەنە خارێ و بناڤێن
نوو و جودا، سەرێ خوە ھلددەن.
لڤی باژێری گەلەک ھەڤکێشە یێن تێدا
ھەین و گەلەک نڤیسینێن جوان د ڤی لاپتوپیدا دکەڤنە بەر چاڤێن مرۆڤی، کو باژێر تێدا
بھێتە پێناسەکرن.
ئێک ژ نڤیسینێن وی یێن من گەلەک حەژێکری، دەما
بەحسا رەونەقا پەیڤان کری و ھوسا پێڤە چوویی:
"دەمەک بۆ ھزرەکێ سەرێ من ئالوز دکر و
من نە دزانی ژ کیرێ نڤیسینا خوە دەست پێبکەم. براستی ئەز ل پەیڤەکێ دگەریام! تشتێ
پتر ئەز کێشایمە ڤێ نڤیسنێ ھەر پەیڤبوو. رۆژانە ب ھزاران پەیڤ دھێنە بەر گوھێن ھەر
ئێک ژ مە، بەلێ ئایا چەند پەیڤ ژ وان ب مفانە و چەند دگەل بای دچن. ھەر دەم گۆتنا
ناڤدارەکێ چینی دھێتە بیرا من، نزانم ل کیرێ ب بەرچاڤێن من کەفتبوو، دبێژیت:
"ھەلگرتنا ھزران ئەرکێ پەیڤانە، ھەر
دەما ھزر ھاتنە وەرگرتن، پەیڤ ژبیر دچن".
ژ وان پەیڤێن رۆژانە دھێنە بەر گوھێن مە، ھند ژێ
تژی رامانن، فەلسەفەیا ژیانێ ل سەر دھێتە ئاڤاکرن. ھند پێ حەژێکرنێ دکەن، ب شەڤان
نانڤن و تەماشای ستێران دکەن. موبایلێن وان ھەردەم یێ لبەر گوھێن وان، خەم و
خوەشیێن ژیانێ بۆ وان نە گرنگن. کارەسات، روودان، ئەرزانی و گرانی بۆ وان نە جھێ
پووتە پێدانێ نە. بتنێ یێ ل ھیڤییا پەیڤەکێ! پەیڤەک بتنێ یە دشێت تامێ بدەتە ژیانا
وان. پەیڤەکە گەلەگ گرنگیا خوە یا ھەی، ئەو پەیڤ داھێنانێ دروست دکەت، مرۆڤان
دگەھینتە ئێک، بەردەوامیێ د دەتە ژیانێ، مرۆڤ ل سەر ھاتینە کوشتن و مرۆڤ بۆ گیانێ
خوە ژ دەست د دەن. ئەو پەیڤ دەربرینە ژ بۆ حەژێکرنێ. ئەڤ پەیڤا ژ دەڤێ کور و کچان
دەردکەڤیت، چەندا نازکە، پەیڤەکا چەند بچووکە و د ناخێ خوەدا، گرانییا وێ ژ
گرانترین چییا مەزنترە، ژ بھایێ درو ئەلماسان ب قیمەتترە!
پەیڤەکە گەلەک کەس یێن ژێکڤەکرین. خەلک یێ
ژبەر دەربەدەر بووین. سەرا پەیڤەکێ گەلەکان نیڤەکا تەمەنێ خوە ل پشت شفشێن زیندانێ
برینە سەر، مرۆڤ یێن ژ بۆ ھاتینە کوشتن، گوند یێن ھاتینە خرابکرن، بتنێ ژبەرکو نە
ڤیایە وێ پەیڤێ بێژیت. حەز نەکریە ئەو پەیڤ ژبن ئەزمانێ وی دەرکەڤیت.
ھەڤکێشەییا ژیانێ یا ھوسانە، وەکی تەڤنێ
تەڤنپیرکێ گەلەک یا ئالوزە، ژیان یا ل سەر دروست بووی. پەیڤ مە دکەنە مرۆڤ و مە
دکەنە ساتورە. پەیڤ مە دکەنە بەھرەمەند و سەروک و پەیڤ مە دکەنە، کەسێن ھاڤی و
نەساخ.
کی دزانیت رۆژێ چەند پەیڤێن بێ رامان
ژ دەڤێ خەلکی دەردکەڤن! کی دشێت وان پەیڤان ب ھژمێریت، یێن رۆژانە خەلک ژبەر د
ئێشیت و مرۆڤی دلگران دکەن. پەیڤێن ھندەکان دبنە نەخشێ سەرەدەرا و پەرتووك و بابەت
پێ دھێنە رەشکرن، دبنە شیرەت و زارۆک ل سەر پەروەردە دبن و ب زمان و چاڤ دکەڤن.
پەیڤێن ھندەکان ژی پیساتی نە و خەلک ژێ درەڤن.
ئھا ئەڤەنە پەیڤ، دشێن گەلەک ئارمانجان ب
ھنگێڤن. پەیڤێن باش ھەنە و یێن خراب. مرۆڤێن باش ھەنە و یێن خراب. ل دوماهی و
بەراھیان ھەر مرۆڤن پەیڤان چێدکەن و پەیڤان پیس دکەن. مرۆڤ ب پەیڤێ دھێتە ناڤکرن.
ب پەیڤان دھێتە دامەزراندن. ب پەیڤان دگەھنە خوەشتڤیێن خوە. دیسان ب پەیڤان خەلک
خاترێ ژ مرۆڤی د خوازن و ھەر ب پەیڤان مرۆڤی بۆ ئاخێ بجھـ دھێلن.
دەما خوە ل بەرسڤێن وێ
نەکریە خودان (ھاتنا
وێ بۆ شقێ)
ئەو جارا سیێ بوو د ھاتە
شقێ لدەف وی، ھەردوو جارێن دی خوە دبن عەبایەکێ رەشدا ڤەدشارت و بێی دەرووکی
بقوتیت یان زەنگا جەرەسێ لێبدەت، دەرگەھـ ڤەدبوو و خوە دژوورڤە د دیت. ھەمی
سوحبەتێن ژیانێ. ئەو تشتێن کومەلگەھـ نەشێت خوە د سەررا بھاڤێژیت و تەقەبولا چ
گوھورینان نەکەت. گل و گازندەیێن خوە ل سەر ئەو چیرۆکێن لڤی باژێری دھێنە روودان و
بناڤێ بنەمالێ و شەرەفێ و شووشتنا نامیسێ دھێنە چارەسەرکرن، بۆ ئێک و دوو بەحس
دکرن.
د ھەردوو ژڤانێن ئێکێدا، رێزگرتن ل یێ
بەرامبەر، ھەر تشتێ دوو ھەڤالان بگەھینتە ئێک، د ھاتنە بەحسکرن و کەسەکێ ژوان
ھەردوویان حەز نەدکر ھەڤالینیا وان ژڤێرە زێدەتر دەرباز ببیت. ھەر چەندە ئەگەر
تشتەک دناڤبەرا واندا روودابایە و ژبەرکو ئێک ھزرن و ئێک بیرکرنن د دو جەستەیێن
جودادا، ئەگەر پەرتووكەک یا ڤەکری ژی بایە دا پەرێن خوە پێکدادەت، خو ئەگەر سەرێ
بوقوفکا گولەکێ یا بلند بایەژی، دا پەرێن خوە گەھینتە ئێک و سەرێ خوە بەرەڤ تاکێ
خوڤە چەمینیت و ھەمی تشتەکێ د وێ ژوورێڤە، دا چاڤنقاندنێ ل دیمەنی کەن و ھێلن
ھەردوو خوە دگەل پێلێن ڤیانێ و حەزکرنێ بەردەنە خوارێ و ئەو تشتێ نەشیاین د
ژیانێدا بدەستڤە بینن، گور کەنە ڤێ پەیوەندیێ.
بەلێ چ ژ ڤانەیێن مە گۆتین، دناڤبەرا واندا
دروست نەبوون و ھەر ھزر بۆ نەھاتە کرن.
ھاتنا وێ ل جارا سیێ تشتەک دیبوو، ئەو چەند رۆژ
بوو خوە ژ ھەمی تشتەکی دا بۆ پاش. ببو کەلەخەکێ تەمری و بێ پێژن و بتنێ تابلویێن
خودانێ کیسکی د خواندن و تەماشای رۆناھیێن بەشێ ناڤخویێ کچان دکر و ژ وەستیانێن
خوە، کەربێن خوە د ناڤ فنجانێ قەھوا کەزاناندا دەرێژ دکرن.
ھاتنا وێ ڤێجارێ تشتەک نوو بۆ ژبو وی،
ئێکەم ھەمبێزکرن بۆ د ژیانا ویدا. ئێکەم جار بۆ ژنەک سینگێ خوە ب سینگێ وی ڤەنیت و
ئێکەم جار بۆ ھزرکری، کو ئەو ژ کەلەخێ خوە یێ دەرکەتی و تەماشای خوەیێ تەمری و بێ
پێژن دکەت.
تەمرین لڤی باژێری رامانا وێ ئەو نینە، کو
مرۆڤی یا ژڤێ دنیایێ بار کری!! تەمرین دەما مرۆڤ نەشێت چ تشتی زێدە بکەت و چ تشتی
بگوھوریت. تەمرین، دەما کەڤلوژانکێ ھزران نەھێتە گوھورین و ھێشتا لبن ناڤێ شەرەفێ
و بنەمالێ، ئاریشە ب شەریعەتێ و گوپالی بھێنە چارەسەرکرن و تەمرین ئەوە، یا دڤی
باژێریدا ھەی، تەمرین ئەوە یا ھەر دناڤ دوکێلا جگارا ڤی پیرەمێریدا، ل عەسمانی
بلند و بلاڤە دبیت.
ئەڤە جارا سیێ یە خوە ژ داب و نەریتان
ڤە د دزیت و دبن ڤی عەبایێ رەشێ خەلیجیڤە چ گومانان ل سەر خوە ناھێلیت و بێی لدوور
خوە بزڤریت، ل دەرەجکێن شقێ ب سەر دکەڤیت.
ڤێجارێ ھاتنا وێ گەلەک تشت دگەل خوە
ئینابوون، نە وەک جارێن دیبوو. ھەمبێزکرنا وێ چیرۆک د پشترا ھەبوون و گەر ئەو
چیرۆکێن ھەنێ بۆ وی دەرنەکربانە، دبیت وەک رۆژێن خوە یێن بەرێ، خوە لدەف نوژدارێن
دەرونی دیتبایە و نڤشتوکێن مەلا بزەندێن وێڤە بانە! دڤیا بگڤاشتنا وی بۆ بەر سینگا
خوە، ھەمی ھزرێن کەڤن ژ خوە دوور بێخیت.
ناڤتەنگا وێ گەلەک یا زراڤ بوو، دەستێن وی
دشیان، جارو نیڤا لدوور وێ ناڤتەنگێ بزڤرن. د چاڤ نقاندنەکێدا، ھەمی تشت بلەز یێن
د بوورن. عەبایێ خەلیجی خوە ل سەر وی تەختی دیت، کو بالیفکەک ل سەر بوو و بەتەنیەک
ژ پێچانا وێ مرۆڤی دزانی، زەلامەکی یا ھلدایە سەر ئێک.
ھەر چەندە ل (کافی شەڤین)، گەلەک
جاران یێن دگەل ئێک روونشتین و دەستێن خوە یێن کرینە دناڤ دەستێن ئێکدا.
ھەر چەندە دوو جارێن دی ل دەرەجێن شقێ یا ب
سەر کەتی و سەرەدانا وییا کری، لێ ئەڤە ئێکەم جارە، پرچا وێ ڤەکری دبینیت و ھەر
داڤەکێ دڤیا جوداتر ھەناسەیێن کوور ھلکێشیت!
دەرسۆک و کەفیک لڤی باژێری، ناسناما پاقژیا ژنانە.
دڤێت چ ژن د بێ ناسنامە نەبن، ئەگەر دێ کەڤنە بەر دەڤێن بێدەڤا! لڤی باژێری ھند
زەلام چاڤدێریا ژنان ناکەن، ھندی ژن ل بەر ئێک و دوو د راوەستن و ئێک و دوویان ل
سەر ئێک زێدەدکەن و تشتێ بچووک د بەنە گوپیتکێن سپیندارا.
گرانیەکێ خوە بەردا سەر ملێن وی و
بێھنا پرچا وێ تژی دفنێن ویبوو. ھەناسەیەک دا سینگێ خوە، دێ ھزرکەی تا نوکە بارەکێ
گران ل سەر ملێن ویبوو و شنوی رحەک دی ب سەر قالبێ ویدا ھاتە خارێ. ھەناسەیێن کوور
ھلکێشان و پشتی بێھنەکێ ژڤێ ھەمبێزکرنێ، چەند کولم ب پشتا وی کەفتن و ھەست ب
گونەھباریێ د دەرحەقی ڤێ ژنێدا کر.
ھزر دکر، ژیان ھەر ئەوە دڤێت مرۆڤ کەسەکێ
تەمری و بێ پێژن بیت، لێ ڤێ ھەمبێزکرنێ نیشا ویدا، کو ھێشتا پیروزیێن ھەین، ژیانێ
نھێنیێن خوە یێن ھەین.
دەستێن وێ ژ پشتا خوە ڤەکرن و کێشانە
بەر دەڤێ خوە.
ڤیا وان دەستان ماچی بکەت. ڤیا داخوازا لێبورینێ
ژێ بکەت. ڤیا نە ئارامییا خوە بۆ بکەتە بەھانە و وەستیانا خوە بۆ بکەتە بەلگە.
بەلێ دەستێن وێ لدویڤ وی نەھاتن و مرۆڤی ھزر دکر رەنگێ وێ یێ زەر دبیت و رحێ دڤێت
ژ لەشێ وێ بار بکەت. دەستێن وێ باشتر گرتن و بھەمی زەلامینیا خوە کێشا بەر سینگا
خوەڤە و دانا سەر تەختی.
ھەر وەکو وێ ژی دزانی، تاکە دەرمانێ وێ ئەڤ
تەختەیە و ئەڤ تشتێ دێ د دویفرا ھێت. بەلێ وەسا نەبوو، ژبلی ماچەکا ئەنیێ و چەند
چپکێن ئاڤ رەشینکێ، مژوولانکێن خوە ل سەر ئێک راکرن. ئێکەم جارە ھەست ب ژنینییا
خوە بکەت. ئێکەم جارە ھەست دکەت، کەسەک گرنگیێ ب وێ د دەت و کەسەک خەما وێ
ھەلدگریت. ئێکەم زەلامە دبینیت، چاڤێن وی حەزکرن تێدا نینە، بەلکو ھەمی حەژێکرنە.
ڤیا ژڤێ خەونێ ھشیار نەبیت!
ڤیا بکەتە گری و روندکان چاڤێن وێ پەنگاندن!
ڤیا باخڤیت و ھەستێن خوە یێن حەژێکرنێ بۆ دیار
بکەت!
ڤیا سەرێ وێ ژ سینگێ وی و ھەناسەیێن وی و لێدانێن
دلێ وی دوور نەکەڤیت. سەرێ خوە کێشا سەر پێن وی و روندک بچاڤێن وێدا بوونە رێزک.
دڤیا ھەتا سپێدێ ل سەر وان پیا بنڤیت.
دڤیا ھەمی وەستیانێن خوە و ھەمی ئاریشێن خوە ل سەر
وان پیان بجھـ بھێلیت.
ڤیا بێژیتێ ئەز ژنم، ژن یان کو ھەست نازکتر،
دلوڤانتر، وەفادارتر ژ زەلامی، ژن یان کو مێ!
ڤیا بەحسێ مێیاتیا خوە بۆ بکەت، وێ ژی ماف د
ژیانێدا ھەیە.
ڤیا ل سەر پێن وی، چیرۆکێن ھەمی ژنێن کولانێ بۆ
ڤەگێریت و چاوان زەلام یاریان بھەبوونا وان دکەن!
ڤیا بێژیتێ دڤێت سەرھلدانەک بھێتە کرن و شەرەفا
زەلامی ژ ناڤ پێسیرێن ژنان دەرکەڤیت، بەلکو پاقژی و راستگویی و جوامێریا وان بیت و
دلوڤانی بیت ل بەرامبەری ژنان و زارۆکان.
ڤیا بۆ بێژیت رەڤین و بارکرن ژڤێ جیھانێ چارەسەری
نینە، بەلکو دڤێت پێکولان بکەین، شورەشێ بکەین و خەلکی تێبگەھینین و ئەو تشتێ
نەزانیت یان گومان ل سەر ھەی، بۆ بکەینە راستی و ئەو ھزرێن ل سەر مێشکێ وی گەنی
بووین، ڤەرەنین.
ڤێ ژنێ گەلەک تشت گۆتنێ و گەلەک تشتێن
دی ژی ب چاڤێن خوە دناڤبەرا خوەدا لێک د گوھارتن. چ جاران فێر نەبووینە بڤێ
ئازادیێ دگەل ئێک باخڤن و گوھێ خوە بدەنە ھەناسەیێن ئێک. بتنێ ل سەر فەیسبوکی،
نامە ل ئێک ڤەگوھاستینە و ئەگەر مرۆڤ ھەست ب ھەناسەیێن ئێک نەکەت و گوھـ ل دەنگێ
لێدانێن دلێ ئێک نەگریت، مرۆڤ نەشێت دئێک ئاراستەدا، کودێن ژیانێ دگەل ئێک و دوو
بگوھوریت و زمانێ چاڤان گەلەک جوداھیا خوە ژ زمانێ نڤیسینێ و خواندنێ یێ ھەی.
میلێن دەمژمێرێ چەند جاران لدوور خوە
زڤرین، دەنگێ بلندگوویا مزگەفتێ ژ وێ ھەڤدیتنێ ھشیارکرن و زەنگا مەترسیێ و درەنگ
وەختیێ و گۆتگۆتکێن خەلکی، راکرە سەر پیا و بەرێ وێدا دەرگەھی و دڤیا بۆ بێژیت، کو
چەند فشار یا ل سەر ملێن وێ، ژبەرکو خودێ یا دای ژن.
نەشیا کونترولێ ل سەر خوە بکەت و ڤیا
ب سلاڤا خاتر خواستنێ بچیتە د ھەمبێزا ویدا و ھەمبێزا ڤێجارێ یا جوداتر بوو. سەرێ
وێ، وەک ھەمبێزکرنا ھەردوو جارێن دی ملێ وی بۆ خوە نەکرنە بالیفک! لێڤێن وێ د
لەزرین، لێڤێن وێ تشتەک د خواستن.
بێی کونترولێ ل سەر خوە بکەت، دیت لێڤا وێ
یا بنی، یا شەرێ رزگاربوونێ دناڤ دەڤێ ویدا دکەت و ئەڤ لڤینا ھەنێ نزانم ژ کیرێ بۆ
ھات. لڤینەک بوو، گەلەک ژ دلێ وێھات و ھەست بگرانیا لەشێ وێکر، کو یا خوە بەرددەت.
گرانیەک، مرۆڤی دزانی ژمێژە ئەڤ ژنا ھەنێ پێدڤی کەسەکییە حەژێکرنێ دگەلدا بکەت و
بتنێ وێ دڤیا، کەسەک ھەست بھەبوونا وێ بکەت. ھەست بھەبوونا وێ بکەت وەک ژن، وەک مێ
و وەک مرۆڤ.
دەستێن خوە ژناڤ دەستێن وی ئینانە
دەرێ و جوانیا خوە کرە ئێخسیرا عەبایێ خەلیجی و پرچا خوە یا ئازاکری، دبن کەفیکا
خوە ڤە نخافت و بەرەڤ دەرگەھیڤە چوو. ئەگەر دەنگێ جاددەیێ نەبایە و خەونێن زارۆکان،
کەس نەدشیا وان ژ ڤێ خەونێ ھشیار بکەت و پشتی مێیاتیا خوە جارەکا دی دبن عەبایێ
خەلیجیدا ڤەشارتی، ب دەرەجێن شقێدا چوو خارێ و خوە د وان کولاناندا بەرزەکر.
ژنەکا ئاسایی نەبوو و ھەڤالینیا وی ژی
بۆ وێ، یا ئاسای نەبوو. ئەڤە گۆتنێن ویبوون، دەما بەحسا ھاتنا وێ بوو شقێ کری و
مرۆڤی دزانی ئەڤ پەیڤێن ھەنێ، ژ جەرگێ وی دەردکەڤن و ھوسا پەسنا وێ کربوو:
"حەژێکرن نە بریارەکە دێ دوو کەس
ئیمزایێ ل سەر کەن و حەژێکرنا من بۆ وێ، نە ژ وی جورێ بریارێ بوو، کو من پێنگاڤ
بۆ ھاڤێتبن. د دەرونێ مندا تشتەک ھەبوو، بھێز ئەز بنک وێڤە د کێشام. ھەستەک بوو،
من نەدڤیا وەک ھەستێن ھەر کەسەکێ دی بن، ژبەرکو ھەستێن یێن دی یێن حەژێکرنێ بوون و
حەژێکرن بۆ تێرکرنا غەریزان. ئەز چ جارەکێ دگەل ھزرکرنا حەژێکرنێ نەبوویمە، کو
حەژێکرن بتنێ بۆ تێرکرنا غەریزان بیت".
لڤی باژێری، ب دەھان و سەدان ژن وەک ڤێ ھەنە
و زەلامێن وان نزانن حەژێکرنێ وەک وان دڤێت بدەنێ و ھوسان یێن راھاتین، کو بتنێ ژن
ماکینەیەکە بۆ ئینانا زارۆکان و بۆ قازانێ و مال مالشتنێ. ھێشتا لدەف ھندەکان ژن
وەک کەل و پەلێن کرین و فروتنێیە و چاوان دلێ وان حەز بکەت، وەک بەرکێن دامانێ ژ
جھێن وان د لڤینن و ئێک ژوان، ژنان چیرۆکا وێ دڤێ پەنجەرەیێدا دھاتە نمایشکرن، ئەڤ
پەنجەرا لڤی ئاڤاھیێ نوکە بۆیە بەشێ ناڤخویێ کچان و تا ڤێگاڤێ، ئەز نەشیایمە
چیرۆکا سوتنا وێ بزانم!.
حەزێن سکسی و بەشێ
ناڤخویێ کچان (ئێکەم
دیمەنێ ورژێنەر)
دڤان چەند ھەیڤێن
ھەڤالینیا واندا، فەیسبوک ئێکەم دەریێ پەیوەندیکرنێ دناڤبەرا وان ھەردوویاندا بوو
و چیرۆکا ڤێ پەنجەرێ، کو نوکە بۆیە بەشێ ناڤخویێ کچان، ئەو ژنا بۆ ماوێ چەندین
سالان ھزرێن وی مژوولکرین و ب سوتنا لەشێ خوە یێ تەر، سەرکەفتنا خوە ل سەر یاسایێن
بنەمالێ و عەشیرەتێ راگەھاندی! تەوەرێ سەرەکی دناڤبەرا دان و ستاندنێن واندا بوو.
ھینگێ تەمەنێ وییێ دەستپێکا بالغبوونێ
بوو، ھەکو ئێکەم چیرۆکا حەژێکرنێ و دانەشوویا بزوری د ھاتە ڤەگێران. روودانێن وێ
ھەمی ل پشت ڤێ پەنجەرێ وەک شەریتەکا سینەمایی، دیمەن دیمەن ل بەر چاڤێن وی دھاتنە
زڤراندن. ھەر چەندە چیرۆکەکا دلتەزین بوو و دژی ھەمی داب و نەریتان بوو، بەلێ ب
یاسایێن بنەمالێ و عەشیرەتێ دوماهی پێھاتە ئینان!
ھەر ئەڤ یاسایێن ھەنێ بوون، گەلەک مژوولی
بابەتێن وەکھەڤیێ بیت و ل سەر کێشەیێن کومەلایەتی بنڤیسیت و ئێکەمین کەس شیایی
ببیتە ھەڤکارێ خەمێن وی، خودانا نیشانێ بوو و کربو بەشەک ژ وان دیمەنێن ل پشت وێ
پەنجەرێ دھاتنە روودان و بڤی رەنگی، ئەو دیمەن ئەرشیف کربوونە، دناڤ لاپتوپێ
خوەدا.
ئەو تشتێ تا نوکە نەشیایی چ کومێنتا
بدەتێ، ھەمیان ھزر دکر ئەڤە باشترین رێگە چارەسەری بوو، ئەڤ کێشەیا جڤاکی ل سەر
ھاتیە بێدەنگکرن و ھەمی پێ رازی بووین!
راستە کێشە ھاتە چارەسەرکرن، بەلێ بۆ ماوێ
چەندین سالان، دڤی ئاڤاھیێ بەرامبەری شقا ویڤە، روودانێ بەردەوامی ھەبوو و دگەل
دوماهی قیژیێن وێ، ئاگری خوە ل دەرو پەنجەراندا و رۆژا پاشتر، سەرکەفتنا کەلەخێ وێ
یێ تەمری و بێ پێژن، بۆ مانشێتێ ھەمی رۆژنامە و کوڤارێن ناڤخوی و وەک ھەر جار،
چەند چالاکڤانەکێن رێکخراوێن جڤاکێ مەدەنی و ئەڤێن بناڤێ بەرگریکرن ژ مافێن ژنان د
ئاخڤن، گردبوونەڤەیەک ئەنجامدان و یاداشتنامەیەک بۆ جھێن پەیوەندیدار بلندکرن.
بەری چەندین سالان بوو و ھێشتا تەمەنێ وی
یێ بالغبوونێ بوو و ھەر مێیەک د شیا چاڤێن وی بۆ خوە راکێشکەت، بەلێ نزا، ئەو ژنا
لڤی ئاڤاھیێ ل بەرامبەری شقا وی نەدشیا ھەستێن وی بلڤینیت و شوونا ب چاڤێ سنێلەکی
لێ تەماشە بکەت، بتنێ دڤیا ببیتە بەشەک ژ ئازارێن وێ! ژ سەروسیمایێ وێ کچێ، ھەڤ
تەمەنێ ویبوو و دگەل زەلامەکێ تەمەنێ خوە د دەھکێن پێنجیێدا د بورینیت، ببوونە ئێک
نڤین.
زەلامەک ژ کاروکوکێن وی، شەلوال ژ رەنگەکی
و شەلێ وی ژ رەنگەکێ دیتر، دیار دکر، کو ئەو ل باژێران نە ژیایە و خوە گونجاندنا
وی ل ژیارا باژێران یا ب ساناھی نابیت. زەلامەک کو فێر نەبووی ژیانا دووری گوندێ
خوە و وەک جوتیارەکی یان شڤانەکی زوو دنڤیت و بەری بانگێ سپێدێ ژ خەوێ رادبیت و ژ
رۆناھیا پەنجەرا نڤستناوی و رۆناھیا لێنانگەھێ ژی دیار، ئەوی بەرێ وێ ژنێ ددا
لێنانگەھێ، بۆ بەرھەڤکرنا تێشتا سپێدێ.
چیرۆکا وێ ژنا کو شنوی تەمەنێ وێ یێ
بالغبوونێ دەست پێدکر، ل پشت ئێک ژوان پەنجەران دھاتە روودان، ئەڤێن دکەتنە
بەرامبەری شقا وی، کو بتنێ پەنجەرا وی بۆ دشیا دیمەنان ژ وێ چیرۆکێ تەماشا بکەت و
یا دروست سێ پەنجەر بوون، دگەل ھلبوونا رۆناھیا ھەر پەنجەرەکێ، کو ئێک یا ژوورا
لێنانگەھێ بوو و ئێک یا نڤستنێ و یا سیێ یا سەرشوویێ بوو و یا سیێ ژ ھەردوویێن دی
کێمتر دیمەن بەرچاڤ دکرن، ژبەرکو پەنجەر یا بلند و بچووک بوو.
بەلێ ئەگەر ئەو پێشکێشکرنا ھەنێ بەرامبەری
پلێتانبا، دا رێزکا فروتنا پلێتان گەلەک یا درێژ بیت و دا پلێت ب بھایەکێ گران
ھێنە فروتنێ. بەلێ بۆ وی بخوە، نە پەنجەرا نڤستنێ یا گرنگ بوو و نە ژی پەنجەرا
سەرشوویێ، کو دوان ھەردوویاندا دیمەنێن رۆمانسیێن رووس و ورژێنەر د ھاتنە
نیشاندان. لێ ژوورا لێنانگەھێ، زێدەتر دیمەنێن وێ ژنێ نیشانددان، کو تێڤە پترییا
دەمێ خوە ب شەکرنا پرچا خوەڤە د بوراند.
ھینگێ شقە بتنێ ب بەر ویڤە مابوو،
خووشک و برایێن وی لدووڤ خەونێن خوە یێن دەیک و بابینیێ چبوون و سەرەدانێن وان بۆ
جھێ ژ دایکبوونا وان گەلەک د کێمبوون و زێدەتر ئەو مێھڤانێ مالێن وان بوو. بتایبەت
دەما خوارنێن وان د خوەش بانە و د حەفتیێدا، سێ رۆژان ترشک ل مالێن وان د خار و
ھەیڤێ سێ جاران بۆ خوارنا کێپاریێ ئەو ل سەر سفرێن وان مێھڤان دبوو و رۆژانێن دی،
خوارنێن وی ئەو بوون یێن ل سەر تەباخا سپییا سێ چاڤک د ھاتنە چێکرن. خوارنێن وی
زێدەتر د سڤک و سەفەریبوون و گەلەک جاران یێن قودیککری ژ بازاری دئینان.
ھەر چەندە ماناوی بتنێ دوێ شقەیێڤە، جھێ نە
رەحەتیا خووشک و برایێن وی بوو، لێ وان دزانی ئەو گەلەک دناڤ پەرتووكێن خوەدا یێ
کەیف خوەشە و برازا و خارزایێن وی گەلەک حەز ژ پەرتووكێن وی دکر، بتایبەت دەما کوڤارێن
زارۆکان د دانێ و چیرۆکێن گیانەوەران و پیرھەڤی و جادوگەران، بۆ د خواندن.
چیرۆکا وێ ژن و پیرەمێرێ دوێ شقەیێڤە
دژیان، کەلتورێ عەشیرەتێ و داب و نەریتێن کەڤن و نە دادی بەر چاڤدکر، توندوتیژییا
بەرامبەری ژنان و دەنگێ چەوساندنا ژنان بەروڤاژی دکر! ژنەک ھەڤژینێ وێ وەک
گیانەوەران مامەلێ دگەلدا دکەت و ڤیا بێژیتێ، کو ئەو گیانەوەر نزانیت، کو ئەو بەری
مێ بیت مرۆڤە. حەزێن وی د ھەیڤێدا جارەکە و دوو جارن و کێم ھەیڤان سێ شەڤان ڤێ
مێرانیێ نیشا وێ ددەت و ھەکو نیشا ددەت، دێ بێژی ھەوارە و کەسەک یێ رادھێلتێ.
ئەڤ گۆتنێن ھەنێ ئەو بوون، پشتی سالەک
و چەند ھەیڤەکان ژ دزینا دیمەنان ژ پەنجەرێن شقا وان دناڤ لاپتوپێ خوەدا
تومارکرین.
دیمەنێن گەلەک بالکێش ھەبوون و ژن و
مێرینییا وان د چیرۆکا دوو ژیژیێن بچووکدا دھاتە نمایشکرن. راستە ھەڤژین بوون.
دئێک مالڤە بوون. ل سەر ئێک سفرێ خوارن دخار. ل سەر ئێک نڤین جووت دبوون. بەلێ وەک
دوو ژیژیێن لەشێ وان ھەمی ستریێن زیق، چ جارەکێ نە دشیان ببنە ئێک جەستە و خوە
نزیکی ئێک بکەن.
نە دڤییا چ دیمەنێن دکەڤنە بەرچاڤێن
وی ژ دەست بچن، ئەگەر نە ھێنە نڤیسین. فولدەرەک بۆ ھەمی ھووردەکاریان دکەتنە
بەرچاڤێن وی، دەھـ بەشێن چیرۆکا ڤێ ژنێ نڤیسا بوون. ھەر ژ خوارن و ڤەخوارنێن وێ و
روونشتنێن وێ و سەرشووشتنا وێ و ئامان شووشتن و جلک شووشتنێن وێ و ل لێنانگەھێ و
سەرشوویێ و ژوورا نڤستنێ، پەیوەندیێن وێ دگەل زەلامێ وێ و ئەو چاوان دەمێ خوە د
بوورینیت.
ھەلبەت ئەڤێن ھەنێ ھەمی بەری بزانیت، ناڤێ
وێ ژنێ چیە؟ بۆچی ھەڤژینی دگەل ڤی ناڤ سالڤەچوی کریە؟ ئەو چ ئەگەرن، جوانیا ڤێ ژنێ
ئێخسیری ڤێ ھەڤکێشەییا ئالوز کری و سەرێن ھەردوویان گەھاندینە سەر ئێک بالیفک!
ھەڤکێشەیەکا بڤی رەنگی ئالوز، دێ نە
دادیەکا ئالوز دگەلدا ھەبیت! ڤێ نەدادیێ، گەلەک جاران ل درەنگی شەڤان ئەڤ ژنە
کێشایە بەر پەنجەرێ و ئەڤێ ژنێ دڤیا رووساتیا خوە و جوانیا خوە نیشا ستێران بدەت و
دڤیا بێژیت، کو ئەز ھێشتا کچم! ئەز ژنم! ئەز مێ مە و گەلەک جاران دەستێن وێ ل سەر
مەمکێن وێ یێن رووس دیتینە و دەما ب وێ رووساتیێڤە د روونشتە سەر وێ کورسیکا ژ
داری ھاتیە دروستکرن.
ژ وان دیمەنان، مرۆڤی دزانی حەزێن وێ تێر نەبوونە
و ئەگەر کەسەک ھەبا روندکێن وێ ڤەگرتبان، دبیت ئامانێن مالەکێ تێرا نەکربان. مرۆڤی
دزانی ئەو چەند یا دناڤ خوەدا د قەھریت و یا د چ بەدبەختیێدا دژیت!
تراژیدییا چیرۆکا ڤێ ژنێ، گەلەک
تشتێن سەیر تێدا ھەبوون و ھەر تشتێ وی ژ وێ چیرۆکێ زانی و ھاتینە بەرچاڤان، بۆ
خودانا نیشانێ گۆتبوون و ھەردوو د ھەڤرا بوون، کا دوماهیا چیرۆکێ دێ ب چ سەرڤە
چیت. گەلەک شەڤان دیمەنێن ڤێ چیرۆکێ ل سەر فەیسبوکی د ئێخستنە بەر چەکوچێ دان و
ستاندنێن خوە و زێدەتریا بگرە و ڤەکێشکێن خوە ب وان تشتانڤە د بوراندن، یێن دشێن
چیرۆکێن ژڤی رەنگی ئەرشیف بکەن.
ئێک ژوان بابەتان، بڤی رەنگی بەحسێ ڤەگێرا
وان دیمەنان د ھاتەکرنێ.
ـ ڤێ ژنێ گەلەک دیمەن د ئێخستنە بەرچاڤێن
من و ھەر وەکو وێ دزانی کو ئەڤ پەنجەرە نە یا بێ خودانە و رەنگە ل ئێڤاریان، کو
تیشکا رۆژێ دکەڤیتە پەنجەرا من و ئەز گەلەک ژ دەمێن خوە ب ڤەخوارنا قەھوێڤە ل بەر
دبورینم. ئەوێ زانیبیت کو ئەم ھەڤ تەمەنێن ئێکین و بتایبەت ل درەنگی شەڤان، ئەوێ
بوان دیمەنان ڤیایە ھەستا مێرانیێ لدەف من بلڤینیت و سەرنجا بەژن و بال و رووساتیا
خوە بۆ من راکێشیت. ڤێ ژنێ گەلەک لڤینێن ورژێنەر بۆ منەکێ شنوی د تەمەنێ خوە یێ
بالغبوونێدا نمایش دکرن و دڤیا تولێن خوە ژ قەدەرێ و بابێ خوە و برایێ خوە و جڤاکی
و رێسا و یاسایێن عەشیرێ یێن کورە ڤەکەت.
تشتێ ئەز گەلەک رادکێشامە بەر وێ
پەنجەرێ، نە بتنێ ئەو دیمەن بوون یێن وێ د سەرشوویێڤە یاری ب رووساتیا خوە و پرچا
خوە و مەمکێن خوە یێن وەکی فنجانان دکرن یان دەما رۆناھیا ژوورا لێنانگەھێ، گەلەک
دیمەنێن سەرنج راکێش ژێ بەرێڤەی پەنجەرا من دکرن. بەلکو پەیوەندیا وی پیرەمێری
بوو، کو بۆ ئێکجار ژی ئەز پێنەحەسیا بووم کەسەکی سەرەدانا شقا وان کربیت یان ئەو
بۆ چەند شەڤان ژ شقا خوە دوور کەتبن، چ ب سەرەدان یان گەریانبا و مرۆڤی دزانی ئەڤ
شقەیە، ب زیندانێ ل سەر ناڤێ وێ ژنێ ھاتیە تاپوو کرن.
ئەڤە ژبلی پاشڤەبرنێ و قوتانێ، کو
رەڤینا وێ ژنێ ژ دەف وی زەلامی، ئەڤ چەندە بەروڤاژی نیشانددا و دیسان نڤستنا
ھەردوویان د ئێک ژوورڤە و زەلام ل سەر تەختی د نڤست و ژن ل سەر ناھلیکەکێ ل عەردی،
کو دگەل د خەوچوونا ھەڤژینێ وێ. ئەوێ ژنێ دگەل پەنجەرێ و ھژمارتنا ستێران ژڤان
ھەبوو و شەڤا خوە د ژوورا لێنانگەھێڤە د بوراند.
ھەر چەندە داڤێن چیرۆکێ بخو دناڤ
خەلکیدا د بەلاڤەبوون و ھەر کەسێ حەزکربا، دا زانیت ئەو چ روودان بوون ئەڤ ژن و
زەلامە ل ئێک نڤین خرڤە کرین. لێ پتریا جاران خەلک دبیتە بەشەک ژ مەزنکرنا تشتان و
ھەر دەڤێ خەلکییە رەوشت و تیتالێن کەڤن بەردەوامیێ ددەنێ و ھەر ئەڤ دەڤێن ھەنێ ژی
نە، دبنە ئەگەرێ بلاڤبوونا توندوتیژیێ و نە وەکھەڤیێ دناڤبەرا ژن و مێراندا و ھەر
ئەڤ دەڤێن ھەنێ نە، دبنە ھوکارێ خوە سوتنا ژنان و ب دەھان ژن ژلایێ زەلامێن وانڤە،
دھێنە کوشتنێ. ژبەرکو رەوشتێن جڤاکی یا خوە ب سەر عەقلیەتا خەلکی دادای و زەلام
وەک گیانەوەران، رەفتارێ دگەل ژنان دکەن و ب ماکینەیا ئینانا زارۆکان د دەنە
ناسکرن.
ڤیا گەلەک تشتان بنڤیسیت، ڤان دیمەنان
بکەتە چیرۆک، ب دەھان چیرۆکێن وەک ڤێ و ژن تێدا بووینە قوربانی داب و نەریتان، ب
دەھان چیرۆک ھاتینە پەردە پوشکرن، ب دەھان چیرۆک ل ڤی باژێری ھاتینە بن ئاخکرن و
تا نوکە کەسێ پسیار لێ نە کرینە، ژبەرکو کەس ژ بەر ناڤێ شەرەفێ پسیارێ لێناکەت و
ھەمی شەرەفا خوە دناڤ پێسیرا ژنانرا دبینن.
من بریاردا ناڤێ من
رەشکۆ ب مینیت، بەری من (ھارون رەشید) ھەبوو
لڤی باژێری، گەلەک تشت
ھێشتا د قوناغا نە تەمامبوونێ دانە و ب نەشتەرگەریەکا قەیسەری ھاتینە سەر دونیایێ.
باژێرەکێ تژی پارادوکس و ھەڤدژی، دڤێت گوھورین ژ ھەمی تشتان دەست پێبکەن. ئێکەم
تشت ھەر کەسێ وەک من حەز ھەبیت ناڤێ خوە بگوھوریت، دڤێت چ گڤاشتن ل سەر نەبن و ھەر
ناڤێ دلێ وی حەز بکەت و بزانیت دێ دەربرینێ ژ وی و ھەبوونا وی و کومەلگەھێ وی کەت،
بلا وی ناڤی ل سەر خوە بدانیت یێ وی پێخوەش.
ناڤێ من ب خواستەکا من نەبۆیە و ئەو
ناڤ بۆیە، ئەوێ بابێ من پێخوەش. ئەو تشتێ کەسەکێ دی بۆ مرۆڤی دیار دکەت، ئەو نە
گونەھا مرۆڤییە و ھەر گاڤا مرۆڤ شیا راستڤەکرنێ تێدا بکەت و نەکەت، ھینگێ دڤێت
گازندێن مرۆڤی، دوو پێنگاڤان ژ مرۆڤی دوور نەکەڤن.
ئەڤە ئێک ژ دەرگەھێن دان و ستاندنێن وان بوون، ل
پشت شاشا ڤی لاپتوپی.
ـ لڤی باژێری گەلەک تشتێن ھەڤدژ دھێنە دیتن و خەلک
ل سەر راھاتینە، کو ئەو تشتێن ھەنێ د دروستن! تو ھزر دکەی، ئەگەر گومان ل سەر وان
تشتان بھێتە دروستکرن، خەلک ھەبن رەخنێ بگرن و ل راستیان بگەرن و پسیارا مافێن خوە
بکەن؟
ھەر کەسەک دشێت ڤی مافی بدەتە خوە و رەخنە دەرکەفتەیێ
تشتەکێ نە تەمامە یان نە دروست و تشتێن نە تەمام و گوماناوی گەلەک د مشەنە! لێ
ژبیر نەکەین، گوھورین لڤی باژێری یێن بووینە یاسا و رێسایێن نەگوھور و کەس نەشێت
نوویاتیان تێدا بکەت و ئەگەر گازندە بھێنە کرن، دێ دژاتییا مرۆڤی ھێتە کرن! ئەگەر
مە گوھورین بڤێن، دڤێت ژ خوە دەست پێبکەین و ئەگەر ئەم نەشیاین ئەو تشتێ مە بڤێت
بگوھورین، دڤێت ل خالێن لاوازێن وی تشتی بگەرین؟!
ـ من ل بەرە ھەمی گرێکان ڤەکەم و ئەگەر ئەز نەشیام
خوە ل بەر سینگێ کومەلگەھی و داب و نەریتان بگرم، ئەز دێ ژ گرێکا ناڤێ خوە دەست
پێکەم و ئێکەم تشت ناڤێ خوە بگوھورم، ناڤێ خوە یێ ژ راستا بکەمە ناڤەکێ ژ قەستا و
خەلک من وەک من ناسبکەن.
ـ ناڤ بتنێ چەند پیتەکن و نە زێدەتر، ھەر پیتن
پەیڤان دروست دکەن و دبنە ناڤ و دبنە پەیڤ و دبنە زمان.
زمان بخوە ژ کۆمەکا پەیڤان پێک دھێت و یێن کەتینە
سەر دلێ خەلکی و یێن بووینە پیروزی و ئەڤ پیروزیە ب چاڤان ناھێنە ژێبرن. گرێدانا
مە ب وان پیروزییانڤە، گرێدانەکا سەرڤە سەرڤەیە و نە زێدەتر. ئەڤ پەیڤێن ھەنێ ھەر
رۆژ دھێنە گۆتن و وەک پر بێژیێ یێن لێھاتین و بتنێ بۆ کوشتنا رۆژانە. چ تشت مە ژڤێ
خەوێ ھشیار ناکەن، ئەگەر ئەو پەیڤ بخوە نەبن. پەیڤ ھشیاریێ بدلێن مەدا بینە خوارێ
و مێشکێ مە چالاک بکەن و خوە د سەر وان تشتانرا بھاڤێژن، ئەوێن ئەم ھیبوینێ و مە
بو خو ب پیروزی زانین. ب پەیڤان ئەم د شێین سەروچاڤێن نوی ب بینین و ب وان
سەروچاڤان، رویێ راستێ ھەر تشتەکێ بزانین.
ـ من بریاردا ناڤێ من یێ ژ قەستا ل سەر من بمینیت
و ئەز شانازیێ پێدبەم، کو ناڤێ من رەشکۆ بیت. ناڤێ منێ ژ راستان ژی د دیرۆکا
عەرەبیدا، بۆ (ھارون رەشید)ی دزڤریت، لدویڤ پێزانینێن من.
ھەر چەندە گەلەک ناڤ و دەنگێن ھارون
رەشیدی، وەک خەلیفەیێ عەباسیان یێ دەرکەتی و تا وی راددەی ژ زاردەڤێ وی دھێتە
ڤەگێران، کو دەستھەلاتا وی گەلەک یا بەرفرەھبوو و جارەکێ ل سەر بانێ کوچکا خوە
دگەل عەوران د ئاخفت و د گۆتێ:
"ئەگەر ھوون بارانا خوە ل کیرێ ب
بارینن، دێ بەرھەمێ وە ھێتە بەر دەستێ من".
ئەڤ گۆتنا ھەنێ بتنێ بەس بوو، کو
خەلیفەیەکێ موسلمان ھندە شیان ھەبن، بشێت دەستھەلاتێ ل چەندین وەلات و دەڤەران
بکەت و ئەڤێن ئایندار شانازی بڤی خەلیفەی دبرن، کو دەستھەلاتەکا باش و بەرفرەھـ
ھەبوو.
تا ڤێرە دبیت بۆ من و ناڤێ من تشتەکێ
ئاساییبا، ژبەرکو ناڤێن پترییا ھەڤتەمەنێ من و ئەڤێن ژ من مەزنتر ئاخرەتینە و ل
سەردەمێ پێغمبەری یان ھەڤالێن وی یێن ژیاین. بەلێ دەما ناڤێ ھارون رەشیدی دھێت،
ئێکسەر ناڤێ کەنیزان (جواری) ل پشت دھێت و ئێک ژ تشتێن سەیرێن خەلکێ مە، گەلەک
کەسان ناڤێن کچێن خوە کرینە جاریە، بێی کو بزانن جاریێ چ رامان ھەیە.
یا راست من نەڤێت ناڤێ من رەشید بیت،
چنکو ئەم دوو عەقلیەتێن جوداینە.
گەر رەشید یێ ناڤدار بیت و خیلافەتا وی ل
سەر دەمێ عەباسیان، گەلەک بەرفرەھی بخوڤە دیتبیت. بەلێ مرۆڤەک بوو و ب دەھان و
سەدان ژن بناڤێ کەنیزان (جەوار)ی ل بن دەستێ وی ھەبوون و گەلەک ڤەگێران، ل سەر
پەیوەندیێن وی دگەل کەنیزان ھاتینە ڤەگوھاستن و دبێژن، دوو ھزار ژن بناڤێ کەنیزان
ل بەر لەبێ و بەلێ یا وی بوون. ژوان ژی ٣٠٠ بتنێ یێن ستران گۆتنێ و سەماکرنێ بوون
و یاریێن خوە ب سینگێن وان دکرن و رەفتارێن گیانەوەران دگەلدا دکرن. رەفتارێن
گیانەوەران، برامانا یاریکرن ب ھەستێن ژنان وەک کەرەستەیەک ژ بازاری بھێتە کرین و
وەک یاریکێن زارۆکان، ھەر گاڤان ژێ تێر بوون، بەرەڤ یاریەکا دیڤە بچن.
گەلەک جاران دەما ئەز ھزرا خوە ل کەنیزەیان
دکەم و چاوان بازارەک تایبەت بفروتنا ژنانڤە ھەبوو و ھەر کەسێ حەزکربایە، دا چیت
ئەو ژنا وی ڤیابایە دا بۆ خوە کریت و چەند وی ڤیابایە، دا ئەو ژنا ھە لدەف مینیت و
ھەر کریارا وی ڤیابایە، چ نڤین یان شۆل و کویلاتی بایە، ب وێ ژنێ دکرن و ھەر گاڤا
ژێ تێر بایە یان کارێ وی پێ نەمابایە، دا جارەکا دی بەتە ھەمان بازاری و فروشیتەڤە
و دبیت ب پارێن وێ، ئێکا دی بۆ خوە ئینابایە و گەلەک جاران، ئەگەر ئەو کەس خودان
پارە و مال و جاھـ بایە، د شیا گەلەک کەنیزەیان د خانیێ خوەڤە خرڤەکەت و چ شەریعەت
نەبوون ھیچ رێگریێ لێبکەن، ژبەرکو رێ خوەشکرن بۆ ھاتبوو کرن.
بھزرا من، ھەر چەندە دبیت ب بھزرەکا کوفری
بھێتە ناڤکرن، چ جوداھی دناڤبەرا چوونا دەف لەشفروشەکێ و کرینا کەنیزەیەکێدا نینە،
چنکو ھەردوو ب پارە دھێنە کرن و ب ھەردوویان مەرج نین،ە کو ئەڤ کارە ب حەزکرنا وان
ژنان بیت یان نە، ژبەرکو پێش وەخت بووینە ملکێ کەسەکی یان جھەکی.
ـ ببورە، ھەر چەندە ئەز ژ خەتی دەرکەتبووم دەما تە
بەحسا ھارون رەشیدی و جاریێن وی دکر، بەلێ دبیت ئەز دگەل تە ل گەلەک تشتان یێ
ھەڤرا بم و بەروڤاژی و بابەتێ جارییان یان کو کەنیزان ل سەر دەمێن جودا و لبن
ناڤێن جودا د مێژوا ئیسلامێدا پەیدا بوینە.
بۆ نمونە، ئەو جاریێن ل سەردەمێ عەباسیان، ھەمی
ئەو جاریە بوون یێن د فتوحاتێن ئیسلامیدا وەک دەستکەفت ب دەست موجاھیدان کەفتین و
د وی سەردەمیدا، ئەڤ بابەتە گەلەک بەرفرەھـ ببوو و ھەر چەندە د پەیاما موسلمانەتیێ
دا، دڤیابا بابەتێن جارییا و کویلان بەرەڤ نەمانێ چوبانە، بەلێ ئەگەر ل بەر پەرێن
مێژویێ ڤەگەرین، ل سەر دەمێن جودا و لبن فتوەیێن جودا، گروپێن نوی پەیدا بووینە و
خەلکێن دی سەربری کرینە و ژنێن وان بۆ خوە کرینە جاریە و زەلامێن وان وەک کویلان
رەفتار دگەلدا ھاتینە کرن.
ئەڤە ژبلی کو دناڤ ڤان بەرپەراندا، بابەتێن
سەیرو سەمەرە دکەڤنە بەر سینگا مە، کو تا ڤێگاڤێ بناڤێ ئاینی، ئەم وەک نەتەوە د
کەڤینە بەر گەفێن قرکرن و جینوسایدکرنێ و تشتێ سەیر ژ ڤێ چەندێ، ھەر چەند سالان
گروپێن توندرەو پەیدا دبن و پترییا خەلکێ مە، بخوە باوەریێ پێدئینن و ھەر ژڤێ
ئاکامێ، تا نوکە ئەم بێ دەولەت ماینە و ئەگەر ئەم ل وەلاتێن دەوروبەر ڤەگەرین،
ھەمیان ئاین بۆ خوە کریە پر و دەولەتێن خوە ل سەر دروستکرینە و بتنێ مە کوردان
نەبیت، مە پشتا خوە بۆ ڤی ئاینی کریە پر و مە ئاین پێ ڤەژاندیە.
ئەگەر گەلەک دوور نەچین و ل ھەمان
بابەتێ تە ئازراندی، کو تە نەڤیایی ناڤێ تە رەشید بیت، ژ بەرکو ژ بەرییا تە ھارون
رەشید ھەبوو و ژمارەکا زورا جارییان لبەر خزمەتا ویبوون. ھەر ئەڤرو بناڤێ ئاینی،
ھەمان دوبارەبوونا دیرۆکێ یا ب سەرێ مە دھێت! نە ژ مێژە ل ئەنفالێن سالا ١٩٨٨ێ دا
و بناڤێ ئێک ژ سوورەتێن قورئانێ بناڤێ (سوورەت ئلئەنفال)، کو پەرتووكا پیروزا
موسلمانەتیێ یە، زێدەتر ژ ١٨٢ کەسێن بێگونەھـ ھاتنە بن ئاخکرن و ب سەدان گوندێن مە
ھاتنە خرابکرن و کانی و ژێدەرێن ژیانێ ھاتنە ھشککرن و تا کچ و ژنێن مە، وەک جاریە
ل وەلاتێن موسلمانان ھاتنە فروتن. ئەڤە ژبلی گروپێن دی یێن بناڤ ئیسلامی، وەک
پەیدابوونا چەند رێکخراو و گروپێن ئیسلامی، کو دڤێن خیلافەتا موسلمانەتیێ نوی
بکەنەڤە، درووشمێ وان بلندکرنا ناڤێ ئیسلامەتیێ یە و بتنێ ل شنگالێ، زێدەتر ژ دوو
ھزار کچ و ژن، ھاتینە رەڤاندن و وەک دەستکەفتیێن شەری، مامەلە دگەلدا ھاتەکرن و
بازارێن تایبەت ب فروتنا وانڤە ھاتنە ڤەکرن و ژبلی کوشتارێن بکوم.
ئەز نابێژم ئەڤە موسلمانن ڤێ چەندێ
دکەن و ئاینێ پیروزێ موسلمانەتیێ رێکێ بۆ وان خوەش دکەت، ژبەر کو موسلمانەتی و ئەڤ
گروپێن بناڤێ ئیسلامێ دەردکەڤن، دوو تشتێن ژ ئێک دویرن و و زێدەتر بۆ کرێتکرنا
روویێ موسلمانەتیێ پەیدابووینە و ئەڤ گروپێن ھەنێ، زێدەتر ل سەر بەرژەوەندییان
دھێنە دروستکرن و ئاراستەییا وان بەرەڤ تیرورێڤە دچیت و دبن پەردەیا ئاینیڤە، خوە
ڤەدشێرن و ژبەر ھندێ دێ بینی، ھەر ئەو بخوە، خو دناڤ خەلکی و زارۆک و ژناندا د
پەقینن و خوە مالێن خودێ و پەرستگەھێن وی ژی، ژێ رزگار نابن. بناڤێ ئاینی فەتوا
دەردئێخن و تشتێ حەرام لخوە حەلال دکەن و گەلەک کەس و ئەڤێن د ئاینی نەگەھن و دبنە
داردەستێ وان و تا وی راددەی باوەرییا خوە پێ دئینن، خوە ل سەر بیروباوەرێن وان
ددەنە کوشتنێ و باوەریا ڤان کەسان ژی، ژ ساددەیا ھزرکرنا وانە و تێگەھشتنا وان یا
شاش بۆ ئاینی. تشتێ تا نوکە ژی سەرێ من ژ ناڤ دەرنەکەڤیت، گەلەک ژ وان وەلاتێن
ئاینێ موسلمانەتیێ پەیرەو دکەن، ڤان گروپان یان ئاراستەیان ب دەرچوون ژ ئاینی ل
قەلەم نادەن یان برەنگەکی و دویان سوزداریەک بۆ وان ھەیە، ئەڤە ژی لاوازیا وان
وەلاتان بەرامبەری ئاینێ وان نیشان ددەت و ھەر وەکو من گوتیە تە، ل ئەنفالێن ١٩٨٨ێ
و ئەو کومەلگوژی و دەربەدەرکرن و ھەمی جورەکێ کرێتیێ دگەل نەتەوەیەکێ بچووک یێ
ئاین موسلمان و د نیڤا وەلاتێن موسماندا ھاتە کرنێ، د بەرامبەردا ھەمیان بێدەنگییا
خوە پاراست.
ژبەر ھندێ مامەلەکرنا مە دگەل ناڤان چ
پەیوەندی ب کەسانڤە نینە و دڤێت ھەر کەسەک یێ ئازاد بیت، ئەو ناڤێ وی بڤێت لخوە
بدانیت و دڤێت ئەم وی ناڤی ل سەر خوە و ل سەر زارۆکێن خوە دانین یێن ئەم دزانین، چ
رامانا خوە ھەیە و دا ناڤێن ژ قەستا ببنە ناڤێن مە یێن راستی و ئەو ناڤێن ژ راستا
یێن ئەم تێنەگەھین، بۆ دیرۆکێ و خودانێ ناڤی بمینن.
ھەر چەندە ژڤێ دان و ستاندنێ، چ
بەرسڤێن دی و زێدەکرنێن دی دناڤبەرا ھەردوویاندا نەھاتبوونە کرن، لێ مرۆڤی ژ ڤێ
دیالوکێ دزانی، کو ب دەھان بابەتێن دییێن ژ ڤی رەنگی یێن ھەین، کو خەلک پێڤە ھاتیە
گرێدان و دڤێت خەلک بخوە، ھزرێ د گوھورینا واندا بکەت.
جیھانا مژێ ب بەھەشتێڤە دچیت.. بەھەشتا مە بێ (حوری)یە
دان
و ستاندنێن مە یێن فەیسبوکی، مژارێن خوە ژ ژیانا رۆژانە یا ھەر کەسەکی وەردگرتن!
ئەو تشتێن دھێنە روودان، ئەو تشتێن بووینە قەدەغە و کەس نەشێت بەحس بکەت. ژیانا
رۆژانە ژی گەلەک یا زڤرە، بتایبەت ئەگەر تو ل باژێرەکێ وەک یێ من ژیابی، دناڤبەرا
دوو چیاندا و تە دیرۆکەکا وەک یا مە دیتبیت و ئەڤ کارەساتێن ب سەرێ خەلکێ مە
ھاتین. ئەنفال، ھەلەبچە، دەربەدەری، ئەشکەنجەدان، گۆند کاڤلکرن، رەڤا ملیونی و ژ
قەدەر و بەدبەختییا ئەڤ وەلاتێ ئەم تێدا دژین، گەلەک کوشتن و کومەلکوژی! ترس و
برس، یێن پێش چاڤی مە بوین و ژیانا مە بەردەوام ھەڤکێشەیەکا ئالوزە و خەلکی بۆ خوە
گەلەک تشت ژێ کرینە پیروزی و گەلەک رەوشت و تیتالێن بیانی، ل سەر مە ھاتینە و
دھێنە سەپاندن.
یا ب ساناھی نینە بۆ خەلکێ مە، زوی
بشێت ڤی کلتوری ل پشت خوە بھێلیت و خوە دگەل جڤاکێن سەردەم بگونجینیت. کلتورەک، ب
سەدەھان سالە ئەم پەیرەو دکەین. کلتۆرەک تێدا ھەمی جورێن جینۆسایدێ دگەل مە ھاتینە
کرن؛ ھەر ژ کوشتنا بکۆم و رەڤاندنا کچ و ژنان و خرابکرنا گوندا و دوویر ئێخستن ژ
وارێ باب و باپیران و ئاقاری و زوزانێ و گوند یان کو ژیان و دەما ژیان ل بەر خەلکی
دھێتە بەرتەنگ کرن، خەلک بەرەڤ ھزرێن تاریڤە دچیت و ژ ھەمی تشتەکی د ترسیت.
دەما ھزر بەرتەنگ دبیت و ژیار نەخوش دبیت،
ترسا خەلکی دگەلدا مەزن دبیت، ھەمی تشت ل بەر دبنە رەشە و گەفێن مرنێ ل سەر زێدە
دبن و دا ڤان گەفان ژ خوە دوور بێخیت، نەشێت بیرکرنەکا دروست بکەت، ژ گیانێ خوە د
ترسیت و بەرگریێ ژبۆ دکەت! ژ ئایندێ خوە د ترسیت و کاری ژبۆ دکەت! ژ دەوروبەرێن
خوە د ترسیت، کۆ ھەمی تشتەکی ژ دەست بدەت و ژ دەستدانا تشتان د کلتورێ ڤی
باژێریدا، نە تشتەکێ کەڤنە و تا نوکە دگەل پەیدابوونا ھەر گرفتەکا سیاسی یان
ئابوری یان کۆمەلایەتی، ئەڤ کلتورە لدەف خەلکی ساخ د بیتەڤە و بەرەڤ ھزرێن ژ دەست
دانا تشتان دچن و دێ بینی، ب چاڤێن ترسێ و ب چاڤێن برسێ، سەرەدەری دگەل ھەمی
تشتەکی کر!
دان و ستاندێن مە زڤراتیێن ژیانێ بتنێ
نەبوون، مە گەلەک دەم بۆ خوە پەیدا دکر، جیھانەکا جوداتر ژ ڤی عەردێ ئەم ل سەر، مە
بۆ خوە دروست کربوو. جیھانەک بتنێ ئەز و ئەو د چووینێ و مە لوێرێ ھەمی تشت ب
ئازادی د گۆتن و بەحسدکرن. ل وێ جیھانێ، مە گەلەک جورێن یاریان ھەبوون، ئەڤ
یاریکێن ھەنێ ئەو بوون یێن مە ھەردوویان بۆ خوە چێدکرن و مە پێکڤە دەستکاری تێدا دکر،
نە بتنێ یاریک، مە دڤیا یاسا و رێسا بۆ ڤێ جیھانێ ھەبن، ھەمی تشت جوداتر بیت ژ
ئەوا ل سەر عەردی ئەم ھیبووینێ و ژیانێ ل سەر د بەین. ل سەر عەردی گەلەک شاشی ل
سەر ئێک تەخە بووینە و ئەم ل سەر راھاتینە و مە بۆ خوە کرینە رەوشت و تیتال. ئەو
تشتێن مە ھزر تێدا دکر، کو دڤێ جیھانا شنوی دێ ژیان لێ دەست پێکەت، چ یاسا و
رێسایێن سەیر نەبن، ھزرێن عەشیرەتێ د زال نەبن، ھەمی تشت ب ئازادی بھێنە گوتن و
بەحسکرن و چ رێگری بۆ نەبن، ھەمی تشت د دەستووردای بن، تە چەند ئازادی بۆ خوە
ڤیابا، دڤێت تە ھزر ل ئازادیا یێ بەرامبەری خوە کربا.
ل جیھانا مژێ، کەس ژ کەسێ بلندتر نەبوو، کچ و ژن ب
شەرەفا بنەمالێ نە دھاتنە ناسکرن، کچ نە دکەتە د گەرەوا کۆریدا و کور کور بوو و کچ
کچ. جیھانەکا بەرفرەھـ بوو، ب بەرفرەھیا عەردی و زێدەتر. جھێ خەونێن ھەمیان تێدا
دکر و کەس لدویڤ خەونێن کەسەکێ دی نە دچوو و ھەر کەس ب ئەوا ھەیی، یێ رازی بوو.
بتنێ یاسایەک د شیا مرۆڤی ژ ڤی جیھانێ ڤەگەرینیت عەردی، یاسایەک گرێدایی پرەنسیپێن
ژیانێ بوو، تەنھا مرۆڤایەتی ل پێشیا ھەمی تشتەکی بوو و دڤیابا ئەو نەھاتبا
بنپێکرن.
دا بشێی ل جیھانا مژێ بژی، چ پێغەمبەر نە ھاتبوونە
ھنارتن و چ پەرتووكێن پیروز ژ عەسمانان نە ھاتبوونە خارێ و چ تشت بناڤێ بەھەشتێ و
دوزەخێ نەبوون! مەرج نەبوو تو رۆژیان بگری و نڤێژان بکەی، دا جھێ تە دڤێ جیھانێدا
ھەبیت. مەرج نەبوو تو بکەڤیە خلوەتگەھان و ببیە مریدێ شێخ و مەشایخان و لبێن
تزبیێن تە، سەد و ئێک بن!
دڤێت ئێکەم تشت تو مرۆڤ بای، مرۆڤ یان کۆ تە
وەک مرۆڤ ھزرکربا و رەفتارێن تە یێن مرۆڤان بان و مرۆڤایەتی لدەف تە بەراھی و
دوماهی بان.
ھەر چەندە ئەڤ یاریە ژ ھزرێن وێ بوون و ئەوێ ژ ھزر
و خەیالا خوە، ئەڤ جیھانە بخو دروست کربوو و ھەر گاڤا خوە ماندی د دیت و ڤیابا ژ
دەردوورێن خوە و ژ کولانێ و باژێری و جڤاکی دوویر کەتبایە، خوە ل پەیدابوونا مژێ
دگرت و بەرەڤ ڤێ جیھانێ دھات.
یا راست من ژی ئەڤ یاریە پێ خوەش بوو و من
ھەستدکر، ئەز دشێم زێدەتر نێزیکی ڤێ ژنێ بم، کو ئەز ھەست دکەم، وێ بەشەک ژ من
داگیر کریە و ئێکەم ژن بۆیە، ئەز ھەست بکەم، ئەڤە ئەو ژن بیت یا ئەز لدویڤ پێژنا
وێ دگەریام.
دگۆتە من، دڤێت یاسا و رێسا بۆ چوونا
ڤێ جیھانێ ھەبن؛ ئێک ژ ڤان یاسا و رێسایان، دڤێت ئەز چاڤێن تە گرێدەم و ژبەرکو تو
رەگەزێ نێری و رەگەزێ نێر یان کو توندوتیژی و بابسالاری و زڤراتی. ئەڤ جیھانا ئەم
دێ چینێ، ژ نازکیێ ھاتیە دروستکرن و دڤێت ئەڤێ نازکیا ھەنێ، بکەینە ھێڤێنێ ژێبرنا
گونەھێن زەلامی.
دەما بەحس ل گونەھان دھێتە کرن، کومەلگەھـ و ئەو
تشتێن ئەم ل سەر ھاتینە پەروەردەکرن، دھێنە ژبیرکرن و کومەلگەھـ بخوە، کو
گونەھکارێ ئێکێ یە و ل دەرڤەی ھەڤکێشەییا خێر و گونەھانە! گەلەکن ئەو تشتێن ئەم
شاش ل سەر ھاتینە پەروەردەکرن، دەما ماموستا ژ قوتابیەکێ خوە د خوازیت وێنێ دار
بەریەکێ یان گولەکێ بۆ وێ وێنە بکەت، ئەگەر وێنەکرنا وێ دار بەریێ یان گولێ یا
بدلێ ماموستایا ویبوو، دێ ھینگێ دەست خوشیێ لێکەت و نمرەکا باش ژی بۆ دانیت، بەلێ
ئەو دار بەری یان ئەو گول نە یا قوتابییە، بەلکو یا ماموستایا وییە و ھەر گاڤەکا
قوتابی ئەو تشتێ د سەرێ خوەدا وێنەکر یێ وی حەز ل سەر ھەی، ھینگێ ئەو وێنە دێ یێ
وی بتنێ بیت، بۆیە ئەم نە ئەمین، بەلکو ئەم ئەو نمونەینە ئەوێ کومەلگەھی ڤیایی،
ئەم د وەسا بین. ئەڤە ژ دەستپێکا پەیدا بوونا مرۆڤایەتیێ ل سەر عەردی و ژ ھەبوونا
ئادەمی و حەوایێ و تا رۆژا نوکە ئەم تێدا دژین، ئەم یێ خوە دگەل وان تشتان د
گونجینین یێن کومەلگەھی ژمە دڤێن، مەزنترین پارادوکس و نە وەکھەڤی ژ ڤێرە دەست
پێدکەت، دناڤبەرا ھزرکرنا مە و حەزکرن و خوە گونجاندنا دگەل کومەلگەھی و
دەوروبەران.
ئەڤ دان و ستاندنێن ھەنێ ئەو بوون،
دەما من ژێ داخوازکری، من بەشداری نھێنییا خوە بکەت. یا راست ئەڤ یاریە گەلەک ژ
دلێ من دھات و بێ دوو دلی من رازیبوونا خوە بۆ دیار کر، ژبەرکو ل سەر عەردی،
زەلامان گەلەک گونەھـ کرینە و ئەڤ گونەھێن ھەنێ، ھەمی ئەون یێن ژ تەخەبوونا رێسا و
یاسا و رەوشت و تیتالان ل سەر ئێک گەنی بووین و من دڤیا دەھمەنێن خوە یێن زەلام،
ژوان گونەھان بشووم.
ـ مەرجێن ھاتنا منێ زەلام بۆ چوونا ناڤا ڤێ جیھانێ
چنە و دێ چاوان ئەڤ مژە، من دناڤ خوەرا بەرزەکەت؟
ـ ژن و زەلام جەمسەرێن پەیدابوونا مرۆڤایەتیێ نە،
تو ئێکەم کەسی ئەز تە بەشداری ڤێ جیھانێ بکەم و تو ئێکەم کەسی ئەز ھەست دکەم، تە
ئەز دڤێم وەک حەژێکرن نەک حەزکرن و دا ژیان سەروشنوی دەست پێبکەتەڤە، دڤێت حەژێکرن
و ڤیان شەنگستێ ھەمی تشتەکی بن. دا ھەڤکێشەییا ژیانێ دروست بیت و بەردەوامی ھەبیت،
دڤێت زەلامەک ببیتە تەمامکەرێ ھەڤکێشەیێ و دڤێت سەروشنوی یاسا و رێسا بۆ پێکڤە
ژیانێ بھێنە دانان، نابیت ژن ھەمان شاشیێن ل سەر عەردی دوبارە بکەنەڤە و ھەیی و
نەیێن خوە، بێخنە دەستێن زەلامی.
من ئەڤ تەمەنە یێ بوراندی و من حەژێکرنا خوە یا
لدەف تە دیتی، ئەز تە پارچەک دبینم ژ خوە و ل ڤی جیھانێ، چ یاسا و رێسا نەشێن من و
تە ژ ئێک نڤین و ژ ئێک جەستە دوویر بکەن، من تو بۆ ڤێ سەفەرێ یێ ھەلبژارتی و دڤێت
ئەم خوە ب تەمامکەرێن ئێک بزانین. دڤێت ئەم دڤێ جیھانێدا ببینە نمونەیێن حەژێکرنێ
و مرۆڤایەتی ل سەر حەژێکرنا دروست، پەروەردە ببیت.
حەژێکرن، ئەڤە ئەو پەیڤە بوو، ئەوا گەلەک جاران
ھزرێن من دگەل خوەدا برین، ئەم شاش د حەژێکرنێ گەھشتینە، ئەوێن دبێژن حەژێکرن ژ
نشکەکێڤە دھێت و وەک ئیلھاما شاعرانە، ئەو گەلەک دوویر دچن، ئەم ناکەڤینە د
حەژێکرنێدا و چ کەس ژی ژ نشکەکێڤە ئەڤیندار نابیت، بەلکو ئەم حەژێکرنێ شین دکەین و
چاڤدانێ بۆ دکەین تا خوە ل سەر بنێ خوە دگریت، حەژێکرن وەک توڤکی یە و دڤێت بھێتە
چاندن و سەخبێری بۆ بھێتە کرنێ، بەردەوام چاڤێ مە لێ بیت، تا ئەو توڤکێ ھەنێ دبیتە
بەرھەم و شین دبیت و مەزن دبیت، ئھا ھینگێ ئەم دشێین بێژینە وێ حەژێکرن، ژبەرکو
کار یێ بۆ ھاتیە کرنێ، کەس ژمە نینە نمونێن حەژێکرنێ نە دیتبن، ئەم د درامایاندا
دبینین، ئەم د فلماندا بەرێخوە د دەینێ، ل سەر دەپێن شانوویێ تەماشا دکەین و دناڤ
چیرۆک و رۆماناندا ئەم د خوینین، بەلێ مە ئەو حەژێکرن نە دیتیە و ئەم د وێ
حەژێکرنێدا نە ژیاینە، حەژێکرنێ ئازادی بۆ دڤێت و قوربانیدان بۆ دڤێت و ژینگەھەکا
پاقژ بۆ دڤێت، بالندە د شکەفتانڤە و جھێن تاریڤە نا خوینن و دڤێت ئەم ناڤبرەکێ بۆ
تێگەھێ حەزکرنێ و حەژێکرنێ پەیدا بکەین و ئەم خەلکێ خوە ل سەر ڤان تێگەھان فێر
بکەین و پەروەردە بکەین.
دا بشێم ل مژێ دەربازی جیھانا وێ ببم، دەستێ من
گرت و ئەز کێشامە بەر سینگا خوە و گوتە من، دڤێت ئێک و دوو ھەمبێز بکەین، سینگێن
خوە ب ئێکڤە بگڤێشین، ھەر وەکو ئەم ئێک لەش. نابیت جوداھی دناڤبەرا من و تە وەک
نێر و مێدا ھەبیت، ئەز ژنم بھەمی ژنانیا خوەڤە چ ژتە یێ زەلام کێمتر نینم. ل
بەرامبەری یاسایێ دڤێت وەک ئێک بین، چ جوداھی دناڤبەرا دەنگێ من و تەدا نەبیت،
یاسا چەندێ بۆ زەلامی دەستەبەر بکەت، دڤێت ب قەدەر وێ بۆ ژنێ ژی دەستەبەر بکەت.
گەشتا مە گەلەک نە ڤەکێشا، ئەو مژا ئەم دناڤ خوەدا
بەرزەکرین، ئەم ل جیھانەکا دی دەرئێخستین، ئەو جیھانە د چ خەیالاندا نەھاتیە
بەحسکرن، چ پەرتووكێن عەسمانی ئاماژە بۆ نەدایە، د چ میسولوجیادا نە ھاتیە
ڤەگێران. چاوان ئەم د ھەمبێزا ئێکدا چووینە دناڤ مژێدا، ھەر ب وی رەنگی ئەم د
ھەمبێزا ئێکدا بووین، دەما ئەم ل جیھانا بەرێڤەی مژێ دەرکەتین.
ئێکەم دیمەنێ کەتیە بەرچاڤێن من، سیلاڤەکا مەزن
بوو و ژ لاتەکا بلند د ھاتە خارێ و ھندی چاڤێن مرۆڤی قەترە دکرن، چیا بوون و
چیایێن ئاسێ و شوونوارێن چ رێیان، دیار نەدکرن.
من ژێ پسیار کر، ئەڤە یە ئەو جیھانا تە ژێ
بەحسدکر؟ دگۆتە من: نەخێر، دڤێت ئەم بدەینە ناڤ ڤێ سیلاڤێ و ل پشت وێ، دەرێ
شکەفتەکێ ھەیە و ئەو شکەفت دێ مە گەھینتە جیھانا مە. ئەڤ ئاڤا بڤێ سیلاڤێدا دھێتە
خارێ، بۆ تافیلکرنا مرۆڤی یە، ھەر وەکو شنوی خودێ ئەم داین و دڤێت چ شوونوارێن عەردی
ل سەر مە نەمینن و خۆ ئەڤ جلکێن د بەرمەژیدا، بۆ ناڤ عەردی بمینن و نابیت دەرباز
ببن.
دەما ئەم بەرەڤ پاشێلا شکەفتێ چووین و ئەم دەرباز
بووین، ئەم ل مێرگەکێ دەرکەتین، ھەمی شوونکاتی بوو. ل رەخ و دوورێن مە، گژو و گیا،
دێ بێژی بھارە و ھەمی کەسک. کولیلک و گولێن چیای، تژی دفنێن مە بێھنێن خوەش دکر.
دارێن بلند، دارێن فێقی، فێقیێ ھەمی وەرزێن سالێ د کەفتە بەرچاڤێن مە. رووبار و
کانیێن ئاڤێ. ئاڤا تەزی، دێ ھزرکەی ژ بن کەڤیێن بەفرێ دەردکەڤیت و لھندەک کانیان
ژی، کو دبندا بوینە گەرافکێن ئاڤێ، ئاڤەکا گەرم، بتنێ بۆ گەرماڤان و سەرشووشتنێ و
خو ئێخستنێ. ھەمی گیانەوەر، گیانەوەرێن کیڤی و یێن کەھی پێکڤە د چەرین. پەزێ کیڤی
و کەو تا گیانەوەرێ کیڤی ژی، ھرچ و گورک ب بەرچاڤێن مە د کەفتن و دەنگێ شالیل و
بلبلا ئەو مێرگ تژی ئاواز و دەنگێن خوەش کربوو. فت فتا سڤوران ل سەر داران، خش خشا
کێریشک و ژیژییان دناڤ تەراشانرا، ئاوازەکا دی ل سەر سروشتی زێدە دکر. ڤیزێنا
بایەکێ ھینک، بایەکێ پاقژ و تەندروست، تژی مێلاکێن مە دبوو و سینگێ مە پێڤە د بوو.
ئەز ژ ڤان دیمەنان، دیمەنێن کچین،
سەرسوورمان بووم و ھشکە پێ بووم، دەما دەستێ من گرتی و چاڤێن من بۆ خوە کێش کرین،
ژنەکا رووس ھاتە بەرچاڤێن من، ژنەک کو گەلەک شەڤان من دڤیا بڤی رەنگی لدەف من
رازابا، ژنەک د خەیالا خوەدا و بڤێ رووساتیێ وێنەکری. رووس رووس، وەک خودێ مرۆڤی
دئینتە سەر دنیایێ. ئەو دیمەنێن کەفتینە بەرچاڤێن من ھەمی ل ئالیەکی و رووساتیا وی
ل ئالیێ دی، بەژنا وێ ب ئەندازە ھاتبوو دروستکرن و سروشتی ھەمیێ خوە لێکدایە و ئێک
جوانی دروستکریە و ئەو جوانی ژی ژنە و ھەر ژ پەیدابوونا مرۆڤایەتیێ ل سەر عەردی و
تا نوکە، ژن تاکە نوینەرێ راستەقینیە رەنگڤەدانا جوانیێ بکەت، چ تشت ناگەھنە وێ و
کەس نەشێت چ پێگوھوران بۆ پەیدا بکەت.
ئەوێ ب ھشکە پێیا من زانی و بیرا من ل گوتنا وێ
ھات، دەما دا عەردی ل پشت خوە ھێلین و گوتی: (دڤێ ئەڤ جلکێن د بەرمەژیدا، بۆ ناڤ
عەردی بمینن و نابیت دەرباز ببن).
دەستێ من گرت و ئەم بەرەڤ مێرگێڤە چووین.
ھەمی تشت ل بەر من د نوو بوون و ھەمی تشتان بەرگێ خوە یێ پاقژ نیشا من د دا، ئەڤە
گوتنێن من بوون ژ بۆ وێ و من ل سەر ئاخفتنا خوە زێدەکر و گوتێ:
ـ ئەڤ دیمەنە چەند د جوانن، بیرا من ل بیردوزا
(داروین)ی د ئینن، دەما دگۆت:
"ھەمی بونەوەرێن ل سەر عەردی دژین، ژ
چنەیێ ھاتینە (خەلق) کرن و ژ نشکەکێڤە پەیدابووینە، ئێکەم کەس ئەڤ ڤەدیتنە
ئاشکەراکری، سروشت بۆیە".
تو بێژی ئەڤ جیھانا نوکە ئەم لێ،
بەشەک ژ وی سروشتی نەبیت؟! بۆچی ئەم ھزرێ د ھەبوونەکا دیدا نەکەین و نەبینە ھێڤێنێ
پەیدابوونا بوونەوەرکێ دی.
بوونەوەرەک چ پێناسەیان نەدەتە گونەھێ
و ھەمی تشتێن وی دباش بن و ب ئازادانە باخڤیت و رەفتارێ بکەت. چ جوداھی دناڤبەرا
رەگەز و پیستاندا نەبیت و رێ ل بەر ھەبوونا نەتەوە پەرستی و ئاینان بھێتە گرتن و
ھەمی بژین، ژیانەک بیت بتنێ بۆ ئێک دوو قەبیلکرنێ.
ـ بەلێ، ئەم دشێین ھەمی تشتان لڤێ جیھانێ بکەین و
مافەکە نابیت بھێتە پێشێلکرن.
کا دەستێ خوە بکە دناڤ دەستێ مندا، تە
ببەمە دناڤا خەونێن خوەدا و وی خانیکێ من ژ ھزر و خەیالێن خوە چێکری؟
ھەر چەندە دەستێ من دناڤ دەستێن وێدا
بوو و رابوونا لێڤێن وێ ل سەر ئێک، دڤیا گەلەک تشتان بۆ من بێژیت و دگوتن، لێ من
خوە ژبیر کربوو و ئەز ما بوومە مەندەھوش و حێبەتی. تاکە ژنا من خەیال ل سەر
ئاڤادکرن و شەڤێن درێژ ئەز و ئەو کاغەز تا سپێدێ د ھێلاینە ھشیار، ئھا ئەز یێ وێ
وەک خودێ شنوو دای دبینم. دەستێ وێ یێ دناڤ دەستێن مندا و جیھانەکا جوودا ژ یا
عەردی، کەس چاڤدێریا مە ناکەت. نزانم بوو، رووساتیا وێ ھەمی تشت نەبوون ژ بۆ من و
من دڤیا ئەڤ جوانیە وەک خوە بمینیت، من نەدڤیا مژوولانکێن چاڤێن من بکەڤنە سەر
ئێک، ڤان ھەمی تشتێن نوی و جوان.
ھەر تشتێ لڤی جیھانێ، بۆ من جوداھیا خوە ژ
عەردی ھەیە یێ نوکە ئەم تێدا دژین. رەنگێن جوداتر، دیمەنێن جوداتر، ھەر چار وەرز
پێکڤە دکەڤنە بەر چاڤێن مرۆڤی و شەڤ و رۆژێن وێ، نەشێن رۆناھیی و تارییا عەردی ب
مرۆڤی ب بەخشن، وەک مرۆڤ ل سەر راھاتی.
ئەڤ جیھانە تشتەکێ جوداترە، د چ فلمان و چ
چیرۆک و چیڤانۆکاندا بەحسا وێ نەھاتیە کرن، رەنگە د فەرھەنگا مندا چ پەیڤ نەبن،
ئەز پێ وەسف بکەم. بەلێ ئەگەر تا حەفتیەکا دی ئەز لڤی جیھانێ بمینم و شەڤ و رۆژێن
وێ ب سەر مندا بھێن و میلێن سەعەتێ بۆ چەندین جاران، زەنگا دوازدەی نیڤا شەڤێ
لێبدەن. رەنگە بیر ل شەڤێ نەکەم وەک تاری و تاری یان کو رەڤین و خو ڤەشارتن ژ
راستیان، رەڤین ژ ھەمی تشتان، ژ دیمەنێن رۆژانە، ئەڤێن دکەتنە بەرچاڤێن مرۆڤی و
گەف ل ئارامیا مرۆڤی دکرن. تشتێ دڤێ جیھانێدا من دیتی و ئەز ژێ حێبتەی مایم، لڤێرە
چ سیتاڤ بۆ مرنێ و گەفێن رۆژانە یێن مرنێ نەدھاتنە دیتنێ و نەدھاتنە بەر چاڤێن
مرۆڤی!
دەما ئەز ب سەر خوە ھاتیمەڤە، ھێشتا دەنگێ
وێ یێ دھێتە من.
ـ ئەڤ خانیکێ تۆ دبینی، دگەل مندا
مەزن بۆیە و د زارۆکینیێدا من قەست کریێ و ل سنێلەیێ من قەست کریێ و دەما ئەز
ھاتیمە خاپاندن و د ئێکەم حەژێکرنا خوەدا ئەز ھاتیمە ھنگافتن! ھەر من قەست کریێ و
ئەز ب خەمێن منڤە ھەمبێز کریمە، کو دەمەکی کەسێ خوە ل خەم و گازندەیێن من نە دکرە
خوەدان.
ژ مێژە من بریار دابوو، کۆ ئەز ناڤبرەکێ
بێخمە ژیانا خوە و قەدەرێ و تەمەنێ خویێ مای لڤی خانیکی و ڤێ نھێنیێ دەرباز بکەم،
لێ تو شیایی خوە بەشداری ڤێ نھێنیێ بکەی و دیارە قەدەرێ وەسان یا حەزکری، کەسەکێ
دی بیتە تەمامکەرێ من و ھیڤیدارم، ئەم پێکڤە نەخشەیێ ژیانەکا دی ب ئەندازەیەکا دی
جوداتر، ژ یا ئەم ل سەر راھاتین بکێشین.
دیمەنێن ل ڤی مەملەکەتی دکەتنە
بەرچاڤێن من، بیرا من ل دیمەنێن بەھەشتێ د ئینان، ئەڤێن بۆ مە دھاتنە ڤەگێران.
دەما ئەم چەند زارۆک د مزگەفتێڤە د روونشتی و مەلای بۆ مە بەحسێ خوشیێن وێ دکرن.
بەحسێ رووبارێن شیری و ھنگڤینی دکر. باخچە و قەسر و قوسیر و ھەر تشتێ دلێ مرۆڤی
بخوازیت، یێ لێ ھەی. دەما ئەز مەزن بوویم و ھەستا زەلامینیێ لدەف من خورت بوی،
بەحسێ حوریێن بەھەشتێ دھاتە کرن و ھەر موسلمانەکێ بەھەشت ببیتە باھرا وی، دێ حەفتێ
حوری کەڤنە بەر خزمەتا وی.
بەھەشت بخو ژی پارادوکسەکا گەلەک جوانە و
من حەژێکریە، ھەڤکێشەیەکە دناڤبەرا مرۆڤی و بیروباوەرێن مرۆڤیدا و ئەگەر بەھەشت و
دوزەخ نەبانە، ژیان بڤی رەنگێ ھەی نە د گەھشتە مە.
بیرو باوەر و ئاین شیاینە، رێسا و یاسایێن جوان بۆ
خەلکی دارێژن و تشتێ من زێدەتر حەژێکری، ھەر کەسێ لدویڤ وان یاسا و رێسایان نە
چووبایە، دبوو خوارنا ئاگرێ دوزەخێ. ھەر چەندە گەلەک ژوان یاسا و رێسا وەک خوە
نەماینە و کەتینە بن ھزرێن عەشیرەتێ و رەوشت و تیتالێن عەشیرەتگەریێ و توزا
مێژوویێ دبن خوەڤە بەرزەکرینە. ژبلی کو وان ھەمی گروپێن بناڤێ ئاینی دەرکەتین و
خوە ب رێ نیشاندەرێن بەھەشتێ ناڤکرین و ئەو بیروباوەرێن ھەنێ، ئێخستینە د
بەرژەوەندا ئایدولوژیەتێن خوەدا. لێ ئەڤە رامانا وێ ئەو نینە، کو ئەڤ جیھانا نوکە
ئەم ھاتینێ، ھەمان بێھنا بەھەشتێ و رەنگێ بەھەشتێ نەبیت.
لڤێ جیھانێ وان ھەمی تشتان دبینم،
ئەڤێن بۆ بەھەشتێ و خوەشیێن وێ دھاتنە گۆتن، بتنێ حوری نەبن، ژبەر کو ئەڤ جیھانا
برەنگێ بەھەشتێ ھاتیە دروستکرن، ژ ھزرێن مرۆڤان بخوە بۆیە و ژنەک نەخشەیێ وێ
دارێژیت، دێ ھزرێ ل یەکسانیا دناڤبەرا رەگەزاندا کەت. بەھەشتەک بھەمی رامانا خوە،
جھێ ئارامیێ بیت و مرۆڤ ھەست ب ترسێ و برسێ نەکەت و چ رەنگێن توندوتیژیا تێدا
نەھێنەکرن. بەھەشتەک جھێ ھەڤدژیێ تێدا نەبیت و کەس توندوتیژیێ ل بەرامبەری کەسێ دی
بکار نەئینیت.
بتنێ جوداھیا ڤی جیھانێ دگەل بەھەشتێ
ئەوە! لڤێرە مرۆڤ ل ساخییا خوە قەست دکەتێ و ژ ئافراندن و خەیالا ژنەکێ ھاتیە
داھێنان و بتنێ ئێک خانیک لێ ھاتیە ئاڤاکرن و دوو کەس بتنێ دشێن دناڤدا بژین، من
ھەست ب بەختەوەریێ دکر، کۆ ئەو کەس تەنھا ئەز بم، یێن وێ ژنێ بەشداری ڤێ راستیێ
کری.
خانیکەک، ل سەر لێڤا رووبارەکێ بچووک و تژی
ماسیێن رەنگاو رەنگ؛ وان ماسییان، ل بەر سەمایا بایەکێ ھینک، کو شلقێن بچووک ب
ئاڤێ د ئێخستن، سەما دکرن. ئەڤ خانیکە ئێکەم وێستگەھا گەھشتنا مە بوو دناڤا وێ
جیھانێدا، جوداھی یا عەردو عەسمانان ل گەل عەردی ھەبوو، ئەو عەردێ مە مرۆڤان ب
یاسا و رێسایێن خوە، ب کوشت و کوشتارێن خوە پیچکری!
لڤێ جیھانا نوی، دەستکاری د چ تشتاندا
نەھاتبوو کرن و کچینی بھەمی تشتەکیڤە یا دیار بوو و داروبار نەھاتبوو برین،
ژینگەھـ نەھاتبوو پیسکرن، دەنگ و باسێن کوشتنێ و توندوتیژیێ نە دھاتنە بھیستن،
پروپاکندە و گۆتگۆتکێن نەخوش، نەدھاتنە بەر گوھێن مرۆڤی.
جیھانەکا کچین بوو و لھیڤیێ بوو، دوو کەس،
ژن و مێرەک، ژیانەکا دی و ھندەک رێسا و یاسایێن دی، جوداتر ژیێن عەردی تێدا بکەنە
دەستور و لدویڤ ماددێن وی دەستوری، مرۆڤایەتی ل بەراھییا ھەمی تشتان بیت. ھەر کەسێ
ل برگەیێن ڤی دەستوری لابدەت، سزایێ وی پشتی دادگەھەکا دادپەروەرانە دگەلدا دھێتە
کرن، بۆ عەردی و ژیانا ناڤ مرۆڤان، بھێتە زڤراندن.
دڤیان ئەو یاسا و رێسایین دگەل خوە دبەنە جیھانا
پشت مژێ، ل پشت ڤی کومبیوتەری رێکەفتنێ بۆ بکەن و نەخشەسازیێ بۆ دارێژن و بکەنە
دەستور و بنەما. مافێن ژنان د چاوا بن و مافێن زەلامان بەرامبەری یێن ژنێ و زارۆکی
و خێزانێ لڤێرە بھێنە بەحسکرن و رێکەفتن ل سەر بھێتە کرنێ. زمانێ خەلکی،
ھەڤکێشەیێن خەلکی و مفا وەرگرتن ژ کێماسیێن مرۆڤێن ل سەر عەردی تێدا بورین.
رێکەفتن ل سەر ھەمی تشتەکی دکرن و یاسا و رێسایێن نوی، بۆ تشتێن بچووک و مەزن
دانان.
دڤێت مفا ژ رابردووی و مێژوویێ بھێتە وەرگرتن و
شاشی دوبارە نەبن. ژن نەبیتە عەورەت و نە بیتە شەرەفا بنەمالێ، زەلام زەلام بیت و
ژن ژن بیت. دڤێت رێز ل مرۆڤایەتیێ بھێتە گرتن و دادگەھـ، بلندترین دەستھەلات بیت.
رێ بۆ زەلامێن ئاینی نەھێتە دان و چ پەرستگەھـ نەھێنە ئاڤاکرن و دا کەس لاڤا تێدا
نەکەت. ھەر کەسێ ھەست ب نەدادیێ کر، رێیا دادگەھێ بگریت و مافێن کەسێ نەھێنە
خوارن. دڤێت رولێ دادگەھێ دەستپێک و دوماهییا ھەمی جورە نەدادیەکێ بن و ژبلی مرنێ،
کەس چ دی بۆ دادگەھا عەسمانی نەھێلیت و بۆ بەھەشت و دوزەخان. لڤێرە کێشە بھێنە
چارەسەرکرن و ھەر کەسێ سەرپێچیان بکەت، بگەھیتە سزایێ خوە و ھەر کەسێ ھاتە
گونەھبارکرن، دڤێت ب چارەنڤیسێ خوەیێ رازی بیت، ئەو ژی زڤراندنا وییە بۆ عەردی،
لڤێرە دڤێت چ رامان بۆ ئاینان و ھاتنا پێغەمبەران نەبن، ژبەرکو پێغەمبەر دچنە وی
جھی یێ گونەھـ لێ ھەبن، وی جھی یێ نەدادی لێ ھەبیت و مرۆڤ مافێن مرۆڤان پێشێل
بکەن. لڤێرە ئەڤ تشتێن ھەنێ ھەمی نابن، ژبەرکو ئەڤ جیھانە ب ئەختەرەکێ دیڤە دچیت و
ژبلی ڤێ ژنێ کەسێ ئاشکەرا نەکریە، چ ئاژانسان پێزانین ل سەر نینن، پێشکەفتن و
تەنکولوژیا ئەڤروکە نەشیایە بگەھیتە راستیا ھەبوونا جیھانەکا دی ژ بلی عەردی، کو
مرۆڤ بشێن ل سەر بژین. زانست و رەملداران نەشیاینە ئاماژێ بڤێ جیھانێ بدەن، ژبەرکو
جیھان بخوە خەیالە و دێ ژ ژن و مێرەکان دەستپێکەتەڤە و دێ دگەل ئێک جووت بن و دێ
مرۆڤ زێدەبن و دێ مرۆڤایەتیێ پەیدا کەن، بەلێ نە د رەنگێ ئادەمی و حەوایێدا، ژبەرکو
ئەو ژ بەھەشتێ ھاتینە دەرئێخستن و ئەو نەشیاینە ل سەر سوزا خوە بمینن و ھاتینە د
سەردا برن، سزایێ وان عەرد بوو و عەرد بخوە د سەر جوانی و پاقژیا سروشتی را، لێ
گرتیگەھەکە و ئەزموونەکا درێژە ب درێژاھییا مروڤایەتیێ، ل سەر ژ ئێک جوداکرنا
باشیێ و خرابیێ و بەھەشتێ و دوزەخێ ھاتیە پارڤەکرن. ئەزموونەکە ل سەر ئەوا ئادەمی
و حەوایێ کرین، چەند دێ مرۆڤاتیا خوە پارێزن و بەرەڤ بەھەشتێ چن و چەند ژی دێ ڤێ
مرۆڤاتیێ پێشێل کەن و دوزەخ بیتە باھرا وان.
ئەڤێ ژنێ دگوتە من، دڤێت ئەم ژڤێ ھەڤکێشەیێ
دوور بکەڤین و ژڤێ گرتیگەھێ دەرکەڤین. دگوتە من، ئەم باجا گونەھێن ئادەمی و حەوایێ
نادەین و دێ ل جھەکێ دی و جیھانەکا دی دەست ب ژیانەکا نوی کەین، دووری ھەڤکێشەییان
و ھەر تاکەکێ دڤێ جیھانێدا ل سەر خوە نەمینیت و مرۆڤایەتیا خوە ژ دەست بدەت، دێ بۆ
جیھانا ئادەمی و حەوایێ ھێتە زڤراندن.
جیھانەک بوو، گەلەک جاران ھەردوویان د دان و
ستاندنێن خوەدا، ل پشت شاشا کومبیوتەری بەحسا وێدکرن. یا راست ژ ڤەھاندنا ھزرێن
وێبوو و ھەردوویان پێکڤە نەخشەیێ وێ کەردکر و دڤیان کراس بکەن.
د درێژییا بەحسکرنا ڤێ گەشتێدا، ھوسا دگوت:
ئەڤە ئێکەم گەشتا من بوو ژ بۆ جیھانا
مژێ، ئەو جیھانا گەلەک جاران مە ژێ بەحس کری. ژبلی مە، کەسێ ماف نەبوو قەستا ڤی
جھی بکەت و جوداھییا مە لڤێ جیھانا ب بەھەشتێڤە دچیت، نە چ حوریێن دی ھەبوون و نە
چ رووبارێن شیری و عارەقێ و نە چ قەسرو قوسیر ھەبوون، دەستێ من یێ د دەستێن وێدا و
من گۆتێ:
ـ دڤێت جیھانا مە ناڤەکێ دی ھەبیت، ئەو ناڤ ب
عەردیڤە نەچیت. ل سەر روویێ عەردی عەشق و خیانەت ھەیە. حەژێکرن و نەڤیان ھەیە.
زورداری و کۆشت و کۆشتار ھەنە. جوداھیا دناڤبەرا مرۆڤاندا ھەی، ھەڤکێشەیێن نە
دروست و دەولەمەندی و ھەژاری پەیدا کرینە و یێن ھەژار کەتینە د خزمەتا یێن
زەنگیندا و ھەڤکێشە ب لایێ دەولەمەنداندا ئالیسەنگ بۆیە. مرۆڤێن نە ھەژی چووینە
جھێن نە دروست و دەستھەلات کریە د خزمەتا خوەدا. بناڤێ ئاینی و پیرۆزییان، خەلک
دھێتە دسەردا برن. بناڤێ مرۆڤایەتیێ و دیموکراسیبوونێ، مافێن خەلکی دھێنە بنپێکرن.
ـ نابیت ئەڤ جیھانە ب بەھەشتێ ژیڤە بچیت، بەھەشت و
دوزەح راستیەکا دوورن و گونەھبار زوو ناھێنە دادگەھکرن و زوردار زوو ناگەھنە مافێن
خوە. بێھنا خودێ وەک یا مرۆڤان یا تەنگ نینە و دڤێت ل ڤی جیھانێ، دادگەھـ ئێکسەر
رولێ خوە بگێریت. مەزنترین پارادوکس و نە وەکھەڤی ئەوە یا بناڤێ ئاینی و
بیروباوەران، بلاڤ دبیت. ھەبوونا بەھەشتێ و خوشیێن وێ و ھەبوونا دوزەخێ و نەخوشیێن
وێ، بۆ ترساندن و سەر راستکرنا خەلکی بتنێ بەس نینن. لڤێ جیھانێ دڤێت یاسا سەروەری
ھەمی تشتان بیت، دەستھەلاتا دادگەھێ یا ڤەبر بیت و ئێکسەر رولێ خوە بگێریت.
ـ دڤێت چ زوو بیت یان درەنگ ئەم یاسا و رێسایان بۆ
ڤێ جیھانێ دارێژین، بکەینە یاسا و وەک (یاسایێن حەمورابی)، ئەڤ یاسایە ل بەر چاڤێن
ھەمی خەلکی بن. خەلک چ دی نەشێت ل سەر عەردی بژیت، تەکنەلوژیا و پێشکەفتنا جیھان
گەھشتیێ مەزنترین گەفن ل سەر مرۆڤایەتیێ. مرۆڤ دێ قر بن، مرۆڤ دێ پێدڤی جیھانەکا
دی بن. دڤێت ئەم لەز ل دروستکرن و پاوانکرنا ڤێ جیھانێدا بکەین.
ـ ئەم چ ناڤ دانین سەر ڤی جیھانێ؟
ـ جیھانا عەشقێ و مرۆڤبوونێ و دادیێ.
ـ بکەینە وەلاتێ دلستانێ!
ـ دلستان کومڤەکەرا ڤان ھەمی تشتانە یێن تە ژێ
گوتین، ئەم دێ ناڤێ جیھانا خوە کەینە دلستان.
ـ دلستان!
ـ بەلێ دلستان.
ـ ل جیھانا دلستانێ دڤێت ھەمی تشت ژ حەژێکرنێ و
ڤیانێ دەست پێبکەن. دڤێت ناڤبر بۆ حەژێکرنێ و حەزکرنێ بھێنە دانان، ھەر کەسێ
حەزکرن کرە بەرۆکێ خوە بۆ عەردی بھێتـە زڤراندن و ھەمی تشت ب حەژێکرنێ و ڤیانێ
بھێنە ئەنجامدان.
پشتی مە گەریانا خوە دناڤا بەھەشتا ڤێ جیھانێدا
کری و بێھنا خوە ڤەدای، مە گەلەک بابەت ئێخستینە بەر دان و ستاندنێ و ھەمی ئەو
تشتێن من و وێ د گەھیننە ئێک، مە سوحبەت ل سەر کرین، من گۆتێ:
ـ بەری تو دەستێن من بگری و ئەم ژ گەشتا خوە
ڤەگەرینڤە، من دڤێت چاڤێن خوە یێن وەستیایی ژ دێمێ تە ئارام بکەم! من دڤێت ھەست ب
ھەناسەیێن تە بکەم. لێدانێن دلێ تە. مژوولانکێن تە چاوان ل سەر ئێک رادبن و چاوان
وەک داڤێن شەیی تابلویەکی دروست دکەن. رەجفکێن بلێڤن تە دکەڤن، دەما د دانێن تە
دناڤرا سپی دکەن. دناڤ خالا ل سەر رویێ تەدا بەرزە ببم. تلێن من یاریکان ب داڤێن
پرچا تە بکەن؟!
ـ ل ڤێ جیھانا مە ناڤێ وێ دانای (دلستان)، بتنێ مە
حەژێکرن یا ھەی، ئێک دوو قەبوولکرن و گوھدانا ئێک و دوو. خوە نێزیککرن و ھەست ب
لێدانێن دلێ ئێک. دڤێت ژن شەرم نەکەت و ھەستێن خوە بۆ زەلامی بێژیت و یاسا و رێسا
رێ ل وان ھەستان نەگرن!
ژیان ب حەژێکرنێ و ڤیانێ تەمام دبیت و ھەر
بۆنەوەرەک یێ تەمام نینە، ئەگەر رەگەزێ بەرامبەر وی تەمام نەکەت. تو ئەو زەلامی و
ئەو سیاری، یێ شەڤێن درێژ د مامە لھیڤێی و من نە دزانی دێ ژ کیش سەرە رێکێ بەرەف
من ھێت و من ل پشت خوە سیار بکەت. تو بۆ من ھەناسەیی و ئەز بێی وێ ھەناسێ نەشێم
بژیم، ئەز ب نزیکبوونا تە ئارام دبم و ئەز ھەست ب گیانێ خوە دکەم. ئەز ھەست دکەم
لەشێ من نە بتنێ کەلەخەکێ تەمری و بێ پێژنە و ب نزیکبوونا تە، ئەڤ لەشێ ھەنێ بگیان
دکەڤیت. تو روحێ د دەیە من و ئەز ب ھەڤالینیێ دگەل تە، دشێم بتنێ ئەز بم. دڤێت ژنان
ژی حەزێن خوە ھەبن و داخوازیێن خوە ھەبن، نە یاریکێن زەلامی بن و کەنگی زەلامی ڤیا
ل بەر سینگا وی د ئامادە بن و کەنگی ڤییا، خوە ژێ دوور بێخن!
ھەر چەندە چاڤێن من د چوونە سەر ئێک و
من دڤیا، ئەز دڤی دیمەنیدا د خەو بچم. ژبەرکو من چ جاران ھوسا خوە ئارام نە دیتییە
و ژبلی زارۆکینیا من، دەما دایکا من ئەز ل سەر پێن خوە د نڤاندم! ئەڤە ئێکەم
ھەستبوو، دبیت کو ئەڤە ئێکەم ژنە ئەز نزیکدبم و ئەز ھەست ب خوەشیێ بکەم.
من دڤیا دناڤ د خەوچوونا مندا ل سەر
پێن وێ، گەلەک تشتێن من یێن بەرزەبوویی لمن ڤەگەریێن. ھەمی وەستیانێن من یێن د
شقێڤە، تنێیاتیا من، بیرھاتنێن من، پیرەمێرێ خودانێ کیسکی، زڤرینا کۆرێ مامزدینی ژ
ئێخسیریێ، کچێن بەشێ ناڤخویێ کچان و خەونێن وان، ئەو ژنا نەشیایی بگەھیتە حەزێن
خوە و ئاگری لەشێ وێ یێ تەر کریە رەژی.
ڤانە ھەمیان گەلەک پسیار د سەرێ مندا
دروستکربوون و ڤێ نڤستنێ ئەو تشت ھەمی دکرنە تشتەکێ بوری و من ھەستدکر، دێ من
ژیانەکا دی و برەنگەکێ دی ھەبیت. بەلێ ڤێ ژنێ ژی چیرۆکا خوە ھەبوو و وێ ژی
وەستیانێن خوە ھەبوون و تبلێن خوە د ناڤ پرچا سەرێ منرا د برن و یاریکێن خوە
پێدکرن. ھەر وەکو دڤیا ب سوحبەتێن خوە من بنڤینیت و حەز دکر، ھندەک ژ بارێ ل سەر
ملێن خوە دانیت و دگۆت:
ـ حەژێکرن دناڤ ڤی کومەلگەھێ ئەم تێدا
دژین، نە یا ب ساناھییە! حەزکرنێ ھەمی جورێن حەژێکرنێ یێن دبن خوەڤە بەرزەکرین.
دناڤ ڤی کومەلگەھیدا، گەلەک تشتێن سەیر دھێنە روودان، دەما سترانەک مرۆڤی د
گرینیت، نە رامانا وێ ئەوە مرۆڤی یا حەژ وێ سترانێ کری، بەلکو وێ گاڤێ مرۆڤ ژبەر
ئازارێن خوە دکەتە گری. کەنیا مرۆڤی، نە رامان ژێ ژیانا مرۆڤی یا خوەشە، ژبەر کو
بتنێ ئەو کەیف ناڤبرەکە بۆ دوو ئازاران و نە زێدەتر. نە یا ب ساناھییە دەما مرۆڤ
خوە ل جھەکێ نە دروست د بینیت و سەرا وی جھێ نە دروست، کو وان مرۆڤ گەھاندیێ و
بدەستێن وان بھێتە سزادان.
د ژیانا خوەدا من گەلەک ئازار یێن کێشاین و من خوە
بتنێ یا دیتی و من گەلەک تشت یێن ژ دەستداین، ئەز ژ گەلەک تشتان دترسم! ژ خوە و
خێزانا خوە و جڤاکێ خوە و ژ باژێرێ خوە و د ترسم جارەکێ تو من بھێلی و ھێلان ژ
ھەمی تشتەکی بۆ من نە خوەشترە. جارەکێ من باجا ھێلانێ یا دایی و بۆ ماوێ چەند
سالان، ئەز ژ خەلکی ھاتبوومە ڤەقەتاندن و چ مەلا و نوژدار نەدشیان من ڤەگەرینن و
ئەگەر من بریارا رزگاربوونا خوە نە دابا، دا ئەز ژی وەک وێ ژنا لەشێ خوە ئاگر
بەردایێ، دا بمە قاچکێ دەڤێ بێدەڤان.
ھەر چەندە ھێشتا پەیڤ ژ دەڤێ وێ
دەردکەتن و لیڤێن وێ بدەھان چیرۆک دناڤدا ھەبوون و بۆ من ڤەدگێران. بەلێ خەو
نەشییا سەری ژ ھشیاربوونا من بستینیت و دەما ھشیار بوویم، ئەز یێ ل بەر لاپتوپێ
خوە و دەنگێ سیسرکێ، شقا من تژی ئاوازێن نەخوەش کربوو.
ڤێجارێ ژی ئەز نەشیام بزانم سیر سیرا وێ ژ
کڤیە دھێت، کو ھەیامەکە ئەز و ئەو بووینە ھەڤرک و ئەو ب سیرسیرا خوە و ئەز ب
رۆژناما خوە یا بالولوک، یاریا کتک و مشکانێ دکەین و ل دوماهیێ ئەز دبمە پێترانکێ
ڤێ یاریێ.
سوتن چەکەکێ لاوازێ ژنانە (چیرۆکا سوتنا وێ ژنێ)
چیرۆکا وێ ژنێ بەردەوام
من د ئێشنیت، ھەر چەندە گەلەک ژ سەر چەقێن ژیانا وێ، ھێشتا لدەف من زەلال
نەبووینە؛ بەلێ رەنگە ئەگەر ئەز ببامە بەشەک ژ ھیڤیێن وێ و من حەژێکرن د پەنجەرێرا
دگەل گوھارتبایە، دبیت نوکە یا ساخ بایە و تژی بەر ملێن وێ ھیڤیبانە. خوزی من
زانیبا چەند کەسێن دی وەک وێ ھەنە و لھیڤێی نە کەسەک تژی بەر ملێن وان، ھیڤی و
حەژێکرن بکەت.
ل دکانا مامزدینی بدەھان چیرۆکێن وەک وێ
ھەنە و ژن باجا رەوشت و تیتالێن کومەلگەھی ددەن و ئەگەر کومەلگەھێ مە کومەلگەھەکێ
ئایندار نەبایە و شەرم ل سەر ژنان یا زال نەبایە، رەنگە ژنان ھەمی تشتەک ژ
ھەڤژینێن خوە قەبوول نە کربایە و ژ ڤێ دەرکەفتێ، رەوشەنبیری زێدەتر دناڤ خەلکیدا
بلاڤ بایە؛ تایبەتی رەوشەنبیرییا ناڤ نڤینێ، کو ئەگەرێ ھەمی توندوتیژیەکێ یە
دناڤبەرا ژن و زەلاماندا.
پترییا وان شەرە دەڤێن دناڤبەرا
ھەڤژیناندا دروست دبن، ھەر وەکو من ژ ئاخفتنێن وان ژنان دئینا دەرێ، ئەڤێن د ھاتنە
باھرا خوە یا ئازوقەی و دگەل ئێکدا بەحسدکرن. ژێدەرێ وان بۆ پەیوەندییەکا نە تەمام
دناڤبەرا ھەڤژیناندا ڤەدگەریت، کو ئەڤ نە تەمامبوونا ھەنێ، کارتێکرنێ ل سەر رەفتارێن
زارۆیان دکەت، بگرە ژ پێدڤیێن ناڤ مالێ و سەر کاری، بەرھەڤکرنا خارنێ، سەرەدان و
گەریان و ناکوکی و کەشێ نە ئارامێ دناڤ خێزانێ ھەمیێدا! دێ بینی، گەلەک رۆژان ئەو
ناکوکی دناڤ خێزانێدا پەیدا نابن و پەیوەندیێن وان ھەردوویان گەلەک د ئاسایینە و
ھەر کەس دشێت، ڤێ چەندێ ژ ھەر خێزانەکێ بخوونیت یان ھەر خودان کارەکی، دەما بەرەڤ
کارێ خوە د چیت و ئەڤ تشتێن ل سەر رەفتارێن وی دھێنە دیتن و ھوسان بتایبەتی ژنان!
ئەڤە ژبلی رێژا زورا نەخوشان، ئەڤێن بەرەڤ نەخوشخانێ دچن بۆ وەرگرتنا چارەسەریێ،
کو پترییا وان نەخوشان ژ رەگەزێ مێنە و زێدەتر نەخوشیێن وان نە ئارامی و خەموکی و
دوو دلی یە و ئەگەر رێژەکا دروست بھێتە دەست نیشانکرن و ئەگەرێ نەخوشییا ڤان ژنان
بھێتە زانین، رەنگە ژ نیڤێ زێدەتر بۆ ھەمان بابەتی ڤەگەرن، کو ئەڤ ژنێن ھەنێ د
بوارێ نڤینێ و ڤیانێ و حەژێکرنێدا، ناگەھنە گوپیتکا خوشیێ.
ئەگەرێ ڤێ پەیوەندییا نە تەمام، بۆ
نڤینا ژن و مێران ڤەدگەریت، ژبەرکو وەک پێدڤی نەشیاینە پەیوەندییا دناڤبەرا خوەدا
گەرم و گوریێ بێخنێ. یان زەلام نەشیایە وەک پێدڤی زەلامینیا خوە نیشا وێ ژنێ بدەت
و پترییا جاران، زەلام نەشێن ھەڤژینێن خوە بگەھیننە گوپیتکا خوەشیێ و پشت د دەنێ و
دنڤن.
ئێکەم چیرۆکا ئەڤ باوەریە بۆ من پەیداکری،
ھەر ل دکانا مامزدینی بوو، دەما مام عەلی د ھاتە باھرا خوە یا ئازوقەی و بتایبەت
دەما مامزدین ل دکانێ نەبایە. مام عەلی گەلەک سوحبەت دگەل من ڤەدکرن و پێزانینێن
من دشیان باوەریێ بۆ وی پەیدا بکەن، کو ژ من زڤێر نەبیت و ئەز ببمە بەشەک ژ
ڤەگێرانا بیرھاتنێن وی. ھەر چەندە جوداھیا تەمەنی دناڤبەرا مە ھەردوویاندا ھەبوو،
بەلێ ئەڤ جوداھیا ھەنێ نە د شیا ببیتە رێگر، کو ئەو دەست ب گۆتنێن خوە نەکەت.
تشتێ من پێ چیرۆکا مام عەلی کێشایە ناڤ
لاپتوپێ خوە، ل ئێڤاریەکێ بوو، دەما مامزدین بۆ کارەکێ خوە یێ تایبەت، دکانا خوە
بھیڤیا من ڤە ھێلایی و مام عەلی بەحسێ ئێکەم جار بەرێخوەدانا خوە بۆ فلمەکێ پورنو
کری و بۆ من گۆت:
ـ بیرا من دھێت، ل دوماهیێن سالا ١٩٩٨ێ بوو و
ھینگێ ئەز ل بارەگایێ ئێک ژ رێکخراوێن جڤاکێ سڤیل نوبەردار بووم. د وان سالاندا
شنی تلستار ھاتبوونە بازاری و خەلکی د برنە مالێن خوە و تەماشای کەنالێن عەسمانی
دکر. ژبەرکو بارێ ئابوری ل ھەرێما کوردستانێ بگشتی یێ نەخوەشبوو و دوو ئابلوقێن
ئابوری ل سەر ھەبوون و خەلکی ب زوری د شیا تشتێن پێدڤی بۆ خێزانێن خوە دابین بکەن،
بۆیە یا بزەحمەت بۆ ئەڤێن داھاتێ وان کێم، بشێن ئامیرەکێ تلستارێ بۆ مالێن خوە
بکرن و جاران ئەگەر کەسەکی ئەو ئامیرە د خانیێ خوەڤە ھەبایە، دشیا ب (فیش)ەکێ تەلەفزیونا
خوە و یا جیرانێ خوە پێکڤە گرێدەت و ھەردوو دشیان، د ئێکدەمدا تەماشای ئێک کەنال
بکەن، بەلێ کونترولێ ڤەگوھاستنا کەنالان، د دەستێ وی کەسیدا بوو، یێ ئامیر د مالا
ویدا.
ل سەر کاری و ل بارەگایێ رێکخراوا ئەز
لێ نوبەدار، ئەڤ ئامیرە ھەبوو و (فیش)ەک ژێ بۆ تەلەفزیونا ژوورا ئەز تێڤە دھات و
بێی نوبەردار بزانیت، من ل ھەمان کەنالێن تلستارێ سەحدکرن، ئەڤێن وی ب کونترولی و
لدویڤ حەز و ئارەزوویا خوە، کەنال پێ د قولپاندن. ژ نیڤ شەڤ وێڤە، ئەوی ل کەنالێن
(پورنو) د گێراند و من ژی بەرێخوە د دایێ.
پشتی دیتی من ئەڤ بابەتە وەرگرت و من
ب شەرم تەماشە نەکرێ، بەلکو لدەف من بەرێخودانا ڤان کەنالان تشتەکێ ئاسایی بوو،
ھەر وەکو من ل خوە ئینایە دەرێ، جارەکا دی بەردەوامیدا ڤەگێرانا خوە و گۆتی:
ـ تەمەنێ مە گەلەک ب سەقەتی یێ دەرباز بوی،
تا نوکە لدەف مە وەسایە، دەما ئەم کریارا سکسی دگەل ھەڤژینا خوە و حەلالا خوە
دکەین، ئەم ب شەرم لڤێ پەیوەندیێ سەح دکەین و د ژوورا نڤستنێڤە، دڤێت ھەمی
رۆناھیان ب مرینین و کونێن دەرۆک و پەنجەران ژی باش بگرین و دڤیابا مە ژ سەروچاڤێن
ئێک زێدەتر نە دیتبا و مە ب گونەھـ دزانی، ئەگەر مە خوە ل بەر سینگێ ئێک رووس و چبلاقە
کربایە و نە کەسێن بەری من و نە یێن ھەڤتەمەنێ من، چ خوەشی ژ پەیوەندیێن سکسی
نەبرینە! ژ مەڤە ھەر کەسێ ڤێ کریارێ زوی تەمام بکەت، ئەو زەلامترە و لەشێ وی
ساخلەمترە! مە ھەولددا ئەڤ پەیوەندیە ژ چەند ئینان و برنەکان زێدەتر نە ڤەکێشیت و
کێم جاران ئەڤ کریارە د گەھشتە پێنج خولەکان. ئەڤا من د ڤان کەنالاندا دیتی، گەلەک
جودا یە و ئەو خوەشیێ و تامێ ژ ھەمی تشتەکی دبینن، خوە د شەڤا بن پەریێدا، کو
بخوشترین شەڤ بۆ زاڤا و بووکێ دھێتە زانین و د بەرامبەردا ل کومەلگەھێ مە ب
نەخوشترین و زەحمەتترین شەڤ بۆ ڤان کور و کچان دھێتە زانین و ھەر ئێک خوە ل بەر
سینگا ئەزمونەکێ د بینیت. زاڤا ھەمی ھەولێن خوە د دەتە کاری، دا مێرانییا خوە بۆ
برا زاڤای ل بەر دەروکی دیار بکەت و رۆژا پاشتر ھەڤالێن وی یاریا پێنەکەن، کو د
کریارا خوە یا ئێکێدا یێ ھاتیە ھنگافتن و بۆ بووکێ بخوە ژبلی کو چ رێز ل ھەستێن وێ
ناھێتە گرتن، ترسا وێ ژ بلی شەرمێ، کو برا زاڤا ل بەر دەروکییە و سەر سپی لھیڤیا
وێیە. د ترسیت کا دێ نیشانا وێ چەند سووراتی پێڤە ھەبیت و پاقژییا وێ ھێتە
راگەھاندن. ترسا وێ یا ژ ھەمیێ نەخوشتر، ئەگەر ئەو نیشان وەک پێدڤی سووراتی پێڤە
دیار نەبیت و ئەڤ کێشەیێن دێ د دویفرا ھێن، ھەر ژ کوشتنێ و بەردانێ و زڤراندنا وێ
بۆ مال بابا وێ.
مام عەلی ب سەر ھژاندنڤە گوتە من:
"خوزی من بەرێخو نە دا با ڤان کەنالان و
عەقلێ من ھەر عەقلێ گوندیەکی بایە و دەما ئەز وان بیران دکەم و سەحدکەمە تەمەنێ
خوە و ڤی ژیێ مەزن، ئەز ھەست دکەم نیڤەکا تەمەنێ من بھەروە یێ دەرباز
بووی!!".
ھەر چەندە گەلەک چیرۆکێن دی د وێ
دکانێڤە یێن بووینە نیڤشکێ نڤێسینێن من، مامزدینی ژی گەلەک رێز لمن دگرت و گەلەک
کەیفا وی بمن دھات، کو زێدەترییا دەمێن من ب خواندنا پەرتووكانڤە د بورن و چ
جارەکێ دکانا وی ژ پەرتووك و رۆژنامێن من یا ڤالا نەبوو. ھەر ئەو پەرتووكە بوون،
ئەز گەھاندیمە بەر سینگێ ئاریشێن ژنەکا دامایی و مرۆڤی ژ دێمێ وێ دزانی، چەند یا
خەموکییە.
ژنەک بوو، د دوماهییا دەھکێن سیێدا بۆ ژ تەمەنێ
خوە و دەرچوویا ئامادەی بوو و بەری خواندنا خوە تەمام بکەت، ھاوسەرگیریێ دگەل
زەلامەکی پێک دئینیت و خودانا دوو کور و کچەکانە.
ھەڤنیاسینا من دگەل ڤێ ژنێ، ژ
حەژێکرنا وێبوو، ژ بۆ خواندنا پەرتووكان و جارەکێ دگەل زەلامێ خوە ھاتبوو باھرا
خوە یا ئاھێن خوارنێ، ھینگێ مامزدین د دکانێڤە بوو. ئەوێ سەرنجا خوە بۆ پەرتووكێن
من راگەھاند و لخوە دیار کر، کو ئێک ژ حەژێکەرێن خواندنا رۆمانا یە و من رۆمانەک
پێشکێشی وێکر، کو بخوینیت.
پەرتووك بوونە دەریێ ھەڤناسینا من
دگەل وێ ژنێ و حەفتیێ بکێمی، جارەکێ یان دوو جاران دھاتە دکانێ و پسیارا من دکر،
بتایبەت دەما ئەز ل وێرێ و ھەر وەکو دزانی، ئەز چ دەم دھێمە ھاری مامزدینی و وەختێ
خوە یێ ڤالا ل بەر دکانێ د بورینم. ئەو دا ھێت و بێھنەکێ ل دکانێ روونیت و دەما
ئەز بتنێ دمام، بەحسا پەرتووكان دکر، بەحسا خواندنێ و بەحسا ژیانێ و نەخوشی و
ئازارێن ژیانێ و چاوان ژن دڤی کومەلگەھیدا دبیتە ملکێ زەلامی و نەشێت پرسا مافێ خوە
بکەت، ئەگەر ھات و پرسا مافێن خوە کر و حەزێن خوە دیارکرن، بۆ وێ دبیتە شەرم و
فھێتی و ھەمی وێ ب ژنەکا کرێت و ئابرو ناڤ دبەن و رەنگە دوماهییا وێ بگەھیتە
حالەتێ بەردانێ و تا کوشتنێ.
د روونشتنەکا خوەدا ل دکانێ، کو من
پرسا خەمباریا وێ ژ وێ کری و بۆچی دوو دلیێ خوە ب سەر ژیانا وێدا کێشایە؟ ھەر
چەندە بەرسڤێن وێ ئەز بەرەف ئیشک و کورشیکانڤە دبرم، بەلێ ب شارەزاییا خوە د
ئاخفتنێدا، من زانی ئەز چاوان بگەھمە وی تشتی، یێ من دکەتە ھەڤخەمێ وێ دوو دلیێ.
پترییا نەھەڤکرنا ھەڤژینان، بۆ
لێکنەگەھشتنا وان دگەل ئێک دزڤریت. بتایبەت ئەگەر بەندکێ دان و ستاندنێ و کێشەیێن
خوە لدویڤ ئێک بەرنەدەن و تشتێن بچووک مەزن بکەن و یێن مەزن پەردەپووش نەکەن.
خوەشبەختانە ڤێ ژنێ چ ئاریشە دڤی بواریدا نەبوون و پەیوەندیێن وێ دگەل زەلامێ وێ د
ئاسایی بوون و چ کێشە دناڤبەرا واندا نەبوون، کو بھێنە بەحسکرن.
زەلامێ وێ گەلەک رێز لێ دگرت و گەلەک ژ دەمێ خوەژی
د دا خێزانا خوە؛ بەلێ حەژێکرن و رێزگرتن بەس نەبوون، کو دوو دلی و خەموکی خوە ب
سەر ژیانا ڤێ ژنێدا نە بەردەتە خارێ.
ڤی زەلامی گرێکەک دگەلدا یا مەزن
بووی، ئەو ژی ھندی بشێت خوە ژ کریارا سکسی دوور بێخیت و دوورکەفتنا وی یان کو
ساخلەمییا وی! ھەر چەندە ئەڤ دوورکەتنا ھەنێ نە ژ ئەگەرێ ھەبوونا نەساخیەکێ بوو،
بەلکو بتنێ گرێکا دگەل ڤی زەلامی مەزنبووی. ھەر کەسێ گەلەک کریارا سکسی بکەت، دی
زوی کەڤیت و دێ ئێشا دلی بۆ پەیدا بیت و پیربوون زووتر باھرا وییە و نزانم ئەوی
ئەڤ دەنگ و باسێن ھەنێ ژ کیڤە ئینابوون، گۆتنەکا مەزنان ئەڤ بیروکەیە د سەرێ ویدا
خورتر لێ دکر، دەما دگۆتن:
"مادێ خوە پێ کوژی"
یان ئەڤ گۆتنا دییا زەلام دبێژنە ئێک و دوو:
"نە بابێ تە خلاس کریە و نە باپیرێ تە خلاس
کریە و تو ژی خلاس ناکەی".
ئەڤێ ژنێ ژ باوەریا وێ بمن، ھندەک نھێنیێن
دیێن خوە و زەلامێ خوە بۆ من دیارکرن و گۆت:
ـ دبیت تو باوەرنەکەی، د ھەیڤێدا دوو جاران ھەکە
بیست رۆژان و زێدەتر، شنوی ئێک پەیوەندی دناڤبەرا مەدا دروست دبیت. پەیوەندیەک
چاوان، ژبلی چەند ئینانەک و برنەکان، نە د شیا بتنێ بۆ چەند چرکان خوە بگریت و
ئاھێن ب سەر لەشێ ویدا د چوونە خارێ و خوھێ ئەنیا وی دگرت.
چەندین جاران ژی ئەزا د خەو و ھێشتا ژ
بزاڤێن وی، خەوێ چاڤێن من نەبەردای، بلەز دەھمەنا من رادکر و ھێشتا ئەندامێ خوە یێ
نێرینەی نێزیکی من نەکری، دا فیشەکا خوە یا زەلامینیێ پەقینتە بمن و جلکێن من و
نڤینانڤە، ل دوماهیێ ئەز فێر دبووم، ل زڤستانێن سار ژی ئەز بێ جلک ب بەر ویڤە د
رازام، ھەر چنە بیت، دا ئەو چپکا ئاڤێ ژی ژ باھرا من نەچیت!
ئەڤ چیرۆکە بتنێ نەبوون، یێن ئەز
مژوولی نڤیسینێ دکرم؛ پیرەمێرێ خودانێ کیسکی شیا مەزنترین کودێ وێ چیرۆکێ ڤەکەت،
یا ئەڤە چەند سالە ئەز لێدگەرم. ھەر چەندە من گەلەک چیرۆکێن وی یێن دناڤ وان
تابلویاندا دیتین، ئەڤێن ژ دوکێلا تیتنا وی بلند و بەلاڤە دبوون! لێ ئەو چیرۆکێن
ھەنێ ھەمی ئەو بوون یێن من تەڤنێ وان ژ خەیالا خوە دروستدکرن و من نەدزانی، کو
دگەل کێشانا ھەر قورمەکێ جگارا خوە، ئەو پیرەمێر یێ پارچەکێ ژ کەزەبا خوە د سوژیت
و یێ نفرینا ل خوەو قەدەرێ و یاسا و رێسایێن جڤاکی دکەت.
پشتی سلاڤکرنێ و روونشتنا من لدەف وی، ھەر
وەکو ڤیایی بەشەکی ژ مەردینییا خوە یا ژ باب و باپیرێن خوە فێر بووی، بۆ من پێش
کێش بکەت. کیسکێ خوە ھاڤێتە بەر من و من دەفتەرکا جگارا ژێ دەرئێخست و من پسیارا
تیتنا ویکر، کا تیتنا کیرێ یە؟.
من ھندەک ژ شارەزاییا خوە بۆ دەرئێخست
و من بەحسێ تیتنا بەلیتێ و بازو بێلیزانا و تیتنا ملھمبانێ بۆ کرن، بەلێ من تیتنا
گارەی ژی ژبیرنەکر، کو ل دەڤەرا مە ناڤ و دەنگیێن وێ، سەر ژ ھەمی جورێن دیێن تیتنێ
ستاندیە.
پیرەمێرەک بوو، رھدیناوی گەلەک تشت د ناڤرا
ھاتبوونە ڤەشارتن. دڤیا شوینا ئەز پسیارا ژێبکەم، ئەو بەرسڤا ژ من وەبگریت! دڤیا
ئەز ھندەکێ ژ نھێنیێن وی ھەلگرم و ھەر کەسێ بێھنەک لدەف ڤەدابایە، دا زانیت بارێ ل
سەر ملێن وی چەندێ گرانە.
ـ تو ڤی ئاڤاھیێ ل بەرامبەری مە دبینی،
ئەڤێ نوکە بۆیە بەشێ ناڤخویێ کچان؟ ئھا د ئێک ژ وان شقێن وی ئاڤاھیڤە، خەونێن من
یێن ھاتینە سەر ژێکرن! د ئێک ژوان شقانڤە، ئەز ھەست دکەم، کو ئەز یێ دھێمە
قنارەدان و ھندی ئەز دکەم و دھێمە خوە، ئەز نەشێم ڤی کەر بلوکی بجھـ بھێلم و نە ژی
ئەز دشێم، ژڤی تاخی و کولانێ و جاددێ بار بکەم، ئەگەر رۆژانە چەند وەریسێن
پرێڤەچوونێ، ژ مالا خو نەھێم و ل بەر ڤی دیواری نەروونم.
ھەر چەندە وی پیرەمێری خەمباریا خوە
بەرامبەری وێ پەنجەرێ و ئاڤاھی گۆتن، لێ نەزانی کو ئەز ژمێژە ل نھێنیا وێ چیرۆکێ
دگەرم و من دڤێت بزانم، دوماهیا چیرۆکێ بەرەڤ چ ئاتاڤ د چوو و من دڤیا بۆ پسیارێن
خوە لدویڤ بەرسڤان بگەرم و ئھا ئەڤە من سەرێ دەزی د تلا خوە ئالاند.
من ب سەر دەرەجان ئێخست و کورسیکەک بۆ
روونشتنا وی خوەشکر و من جەوزکێ قەھوێ دانا سەر تەباخا سێ چاڤک و من قەلەم و
کاغەزێن خوە کێشانە بەر سینگێ خوە.
چەند ئەز یێ بلەز بووم، ئەز ھەمی
گۆتنێن وی پیرەمێری و نھێنییا نڤینا وێ ژنێ و ھەڤژینێ وێ یێ د دەھکێن پێنجیێدا ژ
تەمەنێ وی بکەمە نڤێسین و بێخمە ل سەر ڤان کاغەزان، ھند پیرەمێر ژی یێ بلەز بوو،
وی باری ژ سەر ملێن خوە دانیت و ھەر چنەبیت، گونەھا خوە کێم بکەت.
بەری فنجانێ خوە یێ قەھوا کەزانا
بدوماهی بینیت و بێژیت، ئەڤە ئێکەم جارە ئەز قەھوا کەزانا د ژیانا خوەدا ڤەدخووم.
جگارا خوە ژ تیتنێ پێچابوو و چەقچەقا ماکیناوی یا فت نەخوەش، چریسکەک ژێ پەشی و
ئاگر ب پەتیلا ماکینێدا ھاتە خارێ و سەرێ جگارا خوە گەش کر و چاڤێن وی ژ پەرتووكێن
من ڤەنەبوون و گۆتە من:
ـ مالا تە وەک یا مەلایێن گوندییە، بەس من چ
مەلا نە دیتی نە ھندە پەرتووك د خانیێ ویڤە ھەبن؟
پەرتووكێن من بەس بوون، کو ئەو بشێت باوەریێ بدەتە
خوە و چیرۆکا خوە ھەمیێ بۆ من ڤەگێریت.
روودانێن چیرۆکێ دەستپێکرن و دگەل ھەر
گۆتنەکا ژ دەڤێ وی دەردکەت، ئەوی قورمەک ل جگارێ ددا و تژی دەڤ و دفنێن خوە دوکێل
دکرن و مرۆڤی ھەست ب خیسێنا دلێ وی دکر، کو نە بتنێ خیسێنا قرێژا جگارێن وی یێن
ھەڤتەمەنێ وی و کیسکی بوون، بەلکو خیسێنا ئازارەکێ بوون و ڤی پیرەمێری، بارەکێ
گەلەکێ مەزن ل سەر ملی ھەبوو و ھەستدکر، گونەھێن دنیایێ ھەمیێ ل سەر ملێن وینە.
نە من زانی ئەز تەماشای مێھڤانێ خوە یێ پیر
بکەم و ل بەر خزمەتا وی راوەستم یان ببمە بەشەک ژ گێرانا روودانێن ئێک لدویڤ ئێک و
نەھێلم چ دیمەن د سەر منرا دەرباز ببن، ژبەر کو چیرۆکێن کور و کچان و دەما دبنە
کێشە، سەرنجا مرۆڤی رادکێشن کو ھەر جار ئەڤ چیرۆکێن ھەنێ ل کومەلگەھێن رۆژھەلاتی،
کو کومەلگەھێ کوردی ئێک ژوانن، ب دوماهیێن نەخوەش و دلتەزین چارەسەر دبن.
ـ حەژێکرنا وان ببو قاچکێ دەڤێ ھەمیان و
دوتمام و پسمامێن ئێکن و ھەمیا دزانی دوماهیا ڤێ پەیوەندیێ، دێ بیتە ھەڤژینی و
بتنێ لھیڤیا رۆژا ڤەگوھاستنێ بوون.
بەرێخوەدا من و پێڤە چوو و گوت:
ـ کورێ من ژ چیرۆکا من سەیر نەمینە، چنکو ئەو کور
و کچێن ھەنێ، ئێک کورێ من بوو و یا دی برازایا من بوو و من و برایێ خوە گەلەک
پێخوەش بوو، ئەم وان ھەردوویان بگەھینینە ئێک و دەما مە بابەت دگەل برایێ من و
خواستنا کچا وی بۆ کورێ من ڤەکری، گەلەک کەیفا وی ھات. ژبەرکو کچا وی دێ دگەل
برازایێ وی بیت و دێ وی ئاگەھـ ژێ ھەبیت و ژلایەکێ دیڤە، حەزکرنا وی بۆ برازایێ
خوە کو دێ بیتە زاڤایێ وی، ئێکسەر رازیبوونا خوە دیارکر.
درێژناکەم، من گەلەک شەڤ و رۆژێن خوە
کربوونە ئێک و لدوماهیێ ئەز شیام، کارێ ڤەگوھاستنا بیکا خوە بکەم و من جوانترین
داوەت و شەھیان بۆ کورێ خوە و برازا خوە گێران. لێ ڤێ خوەشیێ گەلەک نە ڤەکێشا و
ھێشتا ھەیڤا وان تەمام نەبوی، دەنگ و باسەک لناڤ گوندی بلاڤ بوو، پولیس بناڤ گوندی
کەفتن و حەفت گەنج گرتن، کو کورێ من ئێک ژوان بوو و دادگەھێ و پولیسان و پسیار و
بەرسڤان کارێ خوە کرن و لدوماهیێ کورێ من بۆ گونەھبارێ ئێکێ، کو وی کچینیا کچەکا گەنج
یا خرابکری و ھەر شەش گەنجێن دی ھاتنە ئازادکرن و دڤیابا چارەسەریەک بھێتە دیتن،
ھەکە شەرەفا بنەمالەکێ، دڤێت ب خوین رشتنێ بھێتە پاقژکرن.
بابەت بەرفرەھبوو و ژ دەستێن یاسایێ و
پولیسان دەرکەت، زەلام تێک ھاتن و چوون و تڤەنگێن وان چ نیشانێن خێرێ ڤێ نەبوون و
لدوماهی چارە، رھـ سپی و ماقوولێن گوندی و مرۆڤێن مە ھەردوویان، ل مالا مختاری
کومڤەبوون و بڤی رەنگی کێشە ھاتە چارەسەرکرن.
دڤێت ئەو ماستێ ب دەڤێ سەی پیس بووی، ھەر ب دەڤێ
سەی بھێتە پاقژکرن و سەد ھزار دینارێن سویسری بۆ شووشتنا شەرەفێ و دیسان بەدەلێ
کچا وان، ئەم کچەکێ بدەینێ و بتنێ من کچەک ھەبوو. تەمەنێ وێ، دناڤبەرا پازدە بۆ
شازدە سالیێدا بوو و ھەمی رێ لمن ھاتنەگرتن و ناڤبژیڤانیا ئاقلمەند و رھسپیێن
گوندی، بتنێ ژ سەد ھزار دیناران، بۆ مە کرنە سیھـ ھزار دینار.
ھەر چەندە ئەز لھیڤیا بەردەوامییا
ئاخفتنا پیرەمێری بووم، بەس روندکان چاڤێن وی پەنگاندن و ئاخفتنێن وی د گەریا
ویدا، لاوازیا وی ژ ڤەگێرانا چیرۆکێ نیشا ددان و من ھەست ب بێھن تەنگیا وی دکر، کو
ئەڤ ڤەگێرانە و بیرھاتنە چەند وی د ئێشینن.
پێڤە چوو و گۆتی:
ـ ھەر چەندە من خانیێ خوە فروت و کورێ
من د ئێک ھەیڤدا بۆ خودان دوو ھەڤژین، لێ دەردێ من کچا من بوو، کو دایە بابێ وێ
کچێ و تەمەنێ وی د سەر پێنجی سالیێدا بوو. لڤێ شقا دڤی ئاڤاھیێ ل بەرامبەر مەڤە د
ئاکنجی بوون و چەند ئەز تەماشای پەنجەرێن وێ شقێ دکەم، چەند ئەز بیرێن کچا خوە یا
بێ تاوان دکەم و دەما گۆتینە من، ئەوێ یا خوە سوتی! دگەل وێ سوتنێ، ئەز یێ سوتیم و
نە ئەز دزانم کا ئەز یێ ساخم یان مریمە و نە ئەز دزانم کا ژیان ژ کیڤە دھێت و کیڤە
دچیت. من بریارا دای، ئەز ژی ل بەرامبەری جھێ سوتنا وێ، ژیانا خوە ببمە سەر!
ھەناسەیێن درەنگی شەڤێ (گرێکێن ژیانێ)
مانا من لدەف ڤی کەلەخێ
تەمری و بێ پێژن، وەک مانا ھەر کەسەکی یە ل دەف نەخوەشەکێ ژ ھوش خوە چوویی و ل سەر
تەختێ نەخوەشخانێ درێژکری، ھەر کەسێ لھنداڤ سەرێ وی روونیت و ل دێمێ وی تەماشا
بکەت، دێ زانیت یێ ساخە و ژیانێ ژ دەف بار نە کرییە، بتنێ ژیان د چاڤێن ویدا مرییە.
دڤان سێ شەڤ و سێ رۆژێن مانا من لدەف
ڤی کەلەخێ تەمری و بێ پێژن، بۆ من گەلەک تشت ئاشکەرا بوون! پەیوەندییا مە دگەل
راستیان پەیوەندیەکا سەرڤە سەرڤەیە و بتنێ ئەم رەفتارێ دگەل وان تشتان دکەین، یێن
ئەم ل سەر راھاتین و ئەم نزانین پەیڤان وەک بەرکێن شەترەنجێ ژ جھێ وان بلڤینین. یا
دروستتر، لڤاندنا پەیڤان لڤاندنا پیروزیانە و یاریکرنە ب ئاگری و بۆ کەسێ نینە
یاریان ب پیروزیان بکەت؛ پەیڤێن مە وەک تەلقینێ بۆ مە ھاتینە ڤەگێران و رۆژێن خوە
ب سوتنا جگارانڤە د بورینین و ژیانا مە خرەک بۆیە روتین و خەونێن مە ھێشتا نە گەھشتین،
دھێنە پاشڤەبرن.
نھێنیێن ژیانێ و بۆچی مرۆڤ ھەبیت! گەلەک
پرسێن دی ژی ھەبوون و ئەو ھەمی پرس گرێکێن نە ڤەکریبوون. ئەرێ ھەبوونا مرۆڤی بتنێ
بەسە، ئەگەر بەرسڤ بۆ ھەمی پسیارێن مرۆڤی نەبن؟ براستی مرۆڤ خەمبار دبیت، دەما ئەم
نەشێین بەرسڤێن زەلال بۆ پسیارێن خوە پەیدا بکەین و ئەگەر ل ساخێن مری بگەرین،
باژێر بێی ھژمار تژی کەلەخێن تەمری و بێ پێژنە.
من گەلەک نڤیسین ژڤی کومبیوتەری
خواندن و ھەمی ھەناسەیێن وی بوونە، ھەناسە ژ بۆ وان تشتێن ھزرێن ھەر تاکەکێ ڤی
جڤاکی مژویل دکەن! نڤیسینێن وی تژی حەژێکرن بوون و حەژێکرن لدەف وی نە بتنێ
تژیکرنا ڤالاتیەکێ بوون، ھەر وەک ھندەک بۆ تێرکرنا غەریزەیێن خوە لدویڤ دگەرن.
حەژێکرن لدەف وی، تەمامکرنا ھەمی تشتەکی بوو؛ حەژێکرن تەمامکرنا گیانی بوون و
پێگەھاندنا ھزرێن ڤە قەتیایی بوو. من گەلەک تشتێن دی دیتن، ئەو ژیانا وی دڤیا یاسا
و رێسایێن وێ وەک وی بڤێت ھوستاکاریێ تێدا بکەت. یاسا و رێسایێن نوو بۆ خەونان
بھێنە دارشتن، خەونێن زارۆکان و خەونێن قوتابیێن بەشێ ناڤخویێ کچان نەھێنە
ئێشاندن.
ژیانێ لدەف وی گەلەک رامان و بھایێن
خوە ھەبوون. ژیان ھەر وەکو ئەو دبێژیت بتنێ نە ئەوە، کو مرۆڤ تێدا ئێک ناس بکەت و
تێدا ئێک بھێلیت و خاترێ ژ ئێک بخوازیت. ئەم خوە ژبیر دکەین و ئەم ھزر دکەین دەما
دل د ئاخڤیت دڤێت مێشک خوە بێدەنگ بکەت و ئەم ب شاشی دڤێ ھەڤکێشەیێ دگەھین و مە
یاسا و رێسایێن خوە سەقەت دارشتینە، دڤێت دل دەلیڤەیێ بۆ مێشکی بھێلیت و مێشک پێ ل
حەزێن دلی نە دانیت.
دەنگێ نەخوەشێ ڤێ سیسرکێ ژ گوھێن من
دەرناکەڤیت و دڤان سێ رۆژاندا، ئەز چەند بێھن تەنگ کریمە! کەنیا من دھێت دەما ل
شەڤا ئێکێ من ھەولێن دەرکرنا وێ ددان و من دگۆتی:
"بۆچی ئەڤ مێھڤانەیێ نەخوەش دڤی
ئاڤاھیڤە بیت"، نوکە ئەز دگەل دەنگێ وێ راھاتیمە و من ژ بێدەنگیێ رزگار دکەت.
بۆ نڤیسەرەکێ تەمەنێ خوە دناڤ پەرتووكاندا
دەرباز کربیت و ھەڤالێ وی بتنێ دەنگێ سیسرکێ بیت، یا سەیر نینە، ئەگەر بۆ ڤی
ھەڤالی، ھەناسەیێن جوان ھەبن. نڤیسەرەک کو گەلەک ژ دەمێن خوە دگەل بێدەنگیێ و
قەلەمێ خوە و خواندنا پەرتووكان بوراندبیت. ژیانا نڤێسینێ و نڤیسەران گەلەک یا
جودایە ژ کەسێن دی و حەز دکەن، بەشەک ژ ژیانا وان یا رۆژانە، ھزرکرن و دیتن و
بەھرەییا وان د وان نڤێسیناندا ھەبیت.
تشتێ سەیرێ دڤێ ژورێڤە گەلەک بالا مرۆڤی
رابکێشیت، نە بتنێ پەرتووك و گول بوون، بەلکو قەلەمێ رەش و رەنگێ رەش گەلەک دکەتە
بەر چاڤێن مرۆڤی و دناڤ لاپتوپێ ویدا، قەلەمێ رەش جھێ خوە د نڤێسینێن ویدا کربوو و
حبرێ رەش، ئێک ژوان نڤێسینان بوو، ھوسا وەسفا قەلەمی دکر.
"ھەر دەما ئەز دچمە بازاری و رێکا من دبەر
(پەرگەھەکێ) را دکەڤیت. ئەز چاڤێ خوە ل کرینا قەلەمەکی د گێرینم و پترییا جاران ژی
حەزا من ل سەر قەلەمێ حبرێ وی رەنگ رەشە. ئەز حەز دکەم ھەر نڤێسینەکا من یا جوان ب
قەلەمەکێ جودا بھێتە نڤێسین، رەنگێ ھەمی نڤێسینان ژ رەنگێ رەشی دەرنەکەڤیت. ھەر
بابەتێ من بۆ نڤێسینێن خوە ھەلبژارتی، کو ئەز شیابم تشتەکی تێدا بگەھینم، رەنگێ
رەشە. مەرج نینە ئەو تشت د چ بوارەکیدا ھاتبیتە دارشتن، پتریا بابەتێن نڤێسینێن من
رەخنە ل عەقلێ داخستی و بابەتێن کومەلایەتی و ھزری و یەکسانیێ و دادپەروەریێ نە.
خواندەڤایێ مە ھەی زێدەتر خواندەڤایەک
گێولی (میزاجی) یە و حەز ناکەت، کەس شلقێ ب بیروباوەرێن وی بێخیت و باوەریا وی زێدەتر
بۆ گوھێن وی یە ژ چاڤێن وی. ھەر تشتێ د نڤێسم، تایبەت ئەگەر ئەو نڤیسین،
بەرھنگارییا وێ دیتنێ بکەن، یێن ئەو ل سەر راھاتین، وەک بەرە زیڤکان د پەشنە ناڤ
چاڤێن منڤە و گازیێن ئەز د نڤێسینێن خوەدا رادھێلم، جارەکادی د گوھێ من بخوەدا
دەنگ ڤەددەنەڤە.
دەنگ ڤەدانا گازیێن نڤیسەران دڤی کومەلگەھیدا،
تشتەکێ سەرسوورمان نینە و بتنێ ب چەند گردبوونەڤەیەکان دوماهی پێ دھێتە ئینان و
چەند رێکخراوەیەکێن جڤاکێ سڤیل یێن تایبەتمەند خوە لێ دکەنە خودان و وەک سیر سیرا
دڤێ شقەیێڤە دھێتە گوھێن من، ڤەگێرانا ھەمان ئاوازا دوبارە کریە! ھەر چەندە وێ
ئاوازێ چ رامانێن خوە نینن و چ تشتی ل کومەلگەھی نا گوھوریت و لێ زێدە ناکەت،
وەسان کومەلگەھـ ل سەر ھەمی کێشەییان راوەستیایە و یاسا و رێسایێن عەشیرکی، دشێن
دادیێ بکەن، دادیێ وەک خوە بکەن و خەلکی ملکەچی وان یاسایێن نەگوھور بکەن، یێن
بوینە پیروزی و نابیت دەستکاری تێدا بھێتە کرنێ".
چاوان ئەز ژ دەنگێ نەخوەشێ ڤێ سیسرکێ
بێزار دبم و ژ شقەیێ دەردکەڤم، ھەر ب وی پێی ئەز بیر ل ڤەگەریانا دەنگێ وێ
دکەمەڤە. سەیر نەمینن ئەگەر ھەڤکێشە یا ئالوز بیت، ژبەرکو کێشەیێن جڤاکی ب وان
یاسا و رێسایان دھێنە چارەسەرکرن و ھەر کەسێ بیر ل گوھورینێ بکەت! دێ ل بەرامبەری
دوو سەرە رێیان راوەستیت یان دڤێت خانیێ خوە بۆ دەنگێ سیسرکێ و تلقینا وێ یا ھەر
شەڤ بھێلیت و ب یاسا و رێسایێن عەشیرەتگەریێ رازی ببیت یان دڤێت بیر ل دەرکەتنەکا
ھەمیشەیی بکەت و ھزرکرن د دەرکەفتنەکا ھەمیشەییدا، نە رێگە چارەیە و دڤێت ھەر
رۆژەک بھێت، ئەڤ گەرا مەند بھێتە دەرێژکرن!
داروین دبێژیت:
"گیانەوەرێن سەر عەردی، بەردەوام خوە
دگەل وێ ژینگەھێ د گونجینن یا ئەو تێدا دژین".
ھوسا ئەڤ گیانەوەرێن ل سەر روویێ عەردی
دژین، ھند ژێ خوە د خشینن یان پێ بۆ دروست بووینە و دشێن ل سەر کەڤران ب سەرکەڤن و
بەرگرییا سەرما و بەفرێ بکەن. ھەر وەسان ئەوێن ل بیابانێ دژین، خوە دگەل تێھنێ و
گەرمێ و توزێ گونجاندینە یان ئەڤێن لبن عەردی دژین، چاوان دشێن پشت بەستنێ ب
ھەستێن دی بکەن د دەمەکیدا ھەستا بینینێ لدەف وان نینە و ئەوێن ل عەسمانا و
بلنداھییان دفرن، شاپەر بۆ دروستبوونە و یێن دئاڤێ ژیدا، کوری و پێن وان لدویڤ
ژیانا وان د ئاڤێدا گوھورین ب سەردا ھاتینە.
لدویڤ ھەمان بیردوز، سیسرکا دڤێ
شەقەیێڤە ل دووڤ ئاڤاھیێ ڤێ شقێ و یاریکرنا بھەستێن من، خوە گونجاندیە. ئەڤە بیرا
من دھێت دەنگێ وێ د گوھێن من دایە و چەندین جاران من ھەولدایە، ڤێ مێھڤانا دەنگ
نەخوەش بۆ ھەتا ھەتایێ ژ شقا خوە دەربێخم، بەلێ ھەول و بزاڤێن من دبێ بەرھەم
بووینە و ئەوێ ژی دڤێ شقەیێڤە ژیانا خوە ھەیە و خەونێن خوە ھەنە و لدوماهیێ ئەز ل
باوەرم، ئەز دێ ژ ڤێ شقەیێ بارکەم و ئەو ژێ بار ناکەت.
جارنا ئەز بیرا خوە ل گۆتنێن (کارل
یاسبرز)، فەیلەسوف و نوژدارێ دەروونی دئینم، دەما دبێژیت:
"ئەم ب پەیوەندیێن خوە دگەل کەسێن دی بەرھەمێ
وەستیانێن خوە د چنین. پەیوەندییا من دگەل دەوروبەرێن من برێکەکێ من بدەوروبەرێن
من ڤە گرێددەت. دڤێت پەیوەندیەک ھەبیت، ژبەرکو مرۆڤ بتنێ نزانیت بژیت و ئەڤ کەسێن
بتنێ دشێن بژین یان خودێ یە یان گیانەوەرن".
راستی بیت، ڤێ سیسرکێ گەلەک ژ دەمێ من
بۆ خوە دزی یە و گەلەک جاران من ل سەر زارێ وێ تشت نڤیسینە و ئەز ل باوەرم، ئەو دێ
گەلەک تشتێن من ئینیتە زمان! من و وێ گەلەک دان و ستاندنێن کوور دگەل ئَێک ھەنە.
دان و ستاندن ئێکەم پەیوەندییا روحییە د ناڤبەرا تشتاندا دروست دبیت، ھەر ژ مرۆڤی
بۆ مرۆڤی و ھوسان ژ مرۆڤی بۆ سروشتی و ئەز ژ سیسرکێ فێر بویمە؛ ئەگەر مە بڤێت، ئەم
بگەھینە ئامانجەکێ، دڤێت ئەم ژ خوە دەست پێبکەین و زانین و زانست نە ھەمی تشتەکە،
بەلکو دڤێت ئەم پێنگاڤان بۆ ئاشکەراکرنا راستییان بھاڤێژین و دا ئەم بشێین دخوە یێ
مرۆڤ بگەھین، دڤێت ئەم ژ دەروونێ خوە و کریارێن خوە دەرباز بین و بگەھینە، کاکلکا
عەقلێ خوە!!
ئەز و سیسرک گەلەک نزیکی ئێک ب بووین،
ھەر چەندە بتنێ ئەو بونەوەرک بۆیە و بێی حەزکرنا من دڤێ شقەیێڤە دژیت و ئەو تشتێ
ئەز و ئەو د گەھاندینە ئێک، گەلەک ژ وان تشتێن دڤێ شقەیێڤە و ڤان سالێن من تەمەنێ
خوە دناڤدا بوراندین مەزنتر بوون. کاریگەرییا وێ، نە وەک یا وان ھەمی تشتێن دڤێ
شوقەیێڤە بوون، ئەوێن ئەز ل سەر دیتنا وان راھاتیم، تشتێن دی ھەمی د نەلڤ بوون و چ
جاران تشتێن نەلڤ کارتێکرنێ ل مرۆڤان ناکەن! دڤێت مرۆڤ ژوان تشتان بترسیت یێن گیان
و لڤین تێدا ھەین، سیسرکێ ژی گیان و لڤین ھەردوو تێدا ھەبوون، وێ کارتێکرن لمن و
ھەستێن من دکر، بێی ئەز ھەست بڤێ کاریگەریێ بکەم.
بێ ئاگەھیا مە ژ دەوروبەرێن مە، بێی حەزکرنا
مە ئەم بەرەڤ وان تشتان دچین یێن دەوروبەرێن مە نەخشە رێیان بومە د دانن، مەرج
نینە ئەو نەخشەرێ د کێشایبن و ئەم لدویڤ بچین، مەترسییا مەزن د وان نەخشە
رێیاندایە ئەڤێن ل پشت پەردەییان کارلێکێ دگەل مێشکێ مە دکەن. ھەمی تشتێن ژ یاسا و
رێسایێن عەشیرەتێ و کومەلگەھێن داخستی کارتێکرنێ ل مرۆڤی و پێشکەتنا مرۆڤی دکەن،
بێی مرۆڤ ھەست بکەت.
کاریگەرییا سیسرکێ نە وەک کاریگەرییا تشتێن دییە،
ئەڤێن ل پشت پەردان کاریگەریێ ل سەر مرۆڤی دھێلن. سیسرک نە یا ڤەشارتی بوو و
رۆژانە من ھەست پێدکر، ھەست ب ھەناسەیێن وێ د شەڤێن رەش و تاریدا، ھەست ب لڤینێن
وێ، دەما ژ جھەکی بۆ جھەکێ دی دچوو، ئەگەر سیرسیر کربا یان بێدەنگی ھەلبژارتبا!
کاریگەرییا وێ ل سەر من ھەبوو. ئەگەر د دەمەکیدا وێ خرابیێن خوە ھەبن، بەلێ باشیێن
وێ بۆ کەسەکێ وەک من دڤێ شوقەیێڤە بتنێ بژیت، زێدەتر بوون. ژبەرکو سیرسیرا وێ، ئەز
بەرەڤ نڤێسینێ دبرم و نڤێسین ژی تاکە تشت بوو، دەنگێ وێ ژ گوھێن من دوور بکەت،
ئەڤە ژبلی کو وێ سیرسیرێ ئەز ژ خەوێ ھشیار دکرم و دەما ئەز ژ دەنگێ وێ زڤر دبووم،
ئەز ژ شقێ دەردکەتم و ھەر گاڤا دەنگێ وێ نەھاتبایە من، من بیرییا وێ دکر و من ھەست
دکر، کو تشتەک یێ لمن بەرزەیە. ئەز ل باوەرم رۆژەک بھێت پتریا نھێنیێن من و ژیانا
من یا دڤێ شقەیێڤە، ئەڤ سیسرکە ڤەگوھێزیت، ئەڤە و ئەگەر کەسەک د زمانێ وێ بگەھیت!
لڤی باژێری خەون نەشێن سەرێ خوە ھلدەن (ژبەر دو دلی و ترس و
شەرمێ)
دوماهی نڤێسین و دوماهی
جار ڤیایی کەلەخێ خوە لڤێ ژورێ بجھـ بھێلیت و بەرەڤ خەونێن خوە چووی. ئەڤ نڤێسینا
نەتەمام ل پاش خوە ھێلابوو.
"لڤی باژێری یا ب ساناھی نینە،
کەسەک خوە ژ دوو دلیێ و ترسێ دوور بێخیت! ھەر ژ پەیدابوونا مرۆڤی دناڤ مالبچووکێ
دەیکا خوەدا، وەک ھەڤالجێمکەکی ئەڤ ھەردوە دگەل مەدا ھاتینە سەر دنیایێ و تێکەلی
خوینا مە بووینە. د خوشترین دەلیڤەیێن ژیانا ھەر ئێک ژ مەدا و دەما ژن و مێر دگەل
ئێک جووت دبن و کریارا سکسی دگەل ئێکدا دکەن؛ دوو دلی و ترس خوە ب سەردا دکێشیت و
ب کریارەکا شەرم و ترس، پەیوەندیا دناڤبەرا خوەدا گەرم و گوریێ د ئێخنێ. ئەو ترس و
دوو دلیا ھەنێ ژ توڤێ نێرینەیێ زەلامی بەرەڤ مالبچووکێ دەیکێ دچیت و دگەل ھێکا د
مالبچووکێ وێ دایکێدا، کارلێکێ دکەت. بۆ ماوێ نەھـ ھەیڤان، ئەم فێری پەروەردا ترسێ
و دوودلیێ دبین و شنوی چاڤێن خوە ل بەر دنیایێ ڤەدکەین".
دوو دلی و ترس و شەرم، ئەڤە ئەو پەیڤ
بوون ھەر جار من و وێ ژنێ دگەل ئێک د ئینانە زمان! ئەوێ ژیانا خوە ھەبوو و ئەو ھەر
سێ پەیڤ دووڤەلانکێن تەمەنێ وێ یێ ھەڤژینیێ بوون و ئەو د شیا د ھەمبێزا ھەڤژینێ
خوەدا رازێت و سکسی دگەلدا بکەت و جووت ببیت، لێ ئەو نەدشیا بێی شەرم رووساتیا خوە
نیشا بدەت و بێی دوودلی جوتبوونێ ژێ بخوازیت. ئەگەر دلێ وێ چبا پەیوەندیا
جوتبوونێ، کو مافێ وێ یێ رەوا یێ ژنینیێ یە و یاسیایێ رێیا بۆ دای، ترسا وێ دا وێ
پاشڤە بەت و ڤێ حەزێ د دلێ خوەدا پەردەپوش کەت! تاکە تشتێ ئەز و ئەو د گەھاندینە
ئێک و ھەڤالینیا د ناڤبەرا مەدا موکومتر لێدکر، مە ئەو ھەر سێ پەیڤ ل پشت خوە د
ھێلان و مە نەدھێلا جوداھییا رەگەزی ھەڤکێشەیێ ئالیسەنگ بکەت.
من بریاردا ژ کەلەخێ خوە یێ تەمری و
بێ پێژن رزگار ببم! من خوە رزگار کر و من بریاردا ئەڤ تشتێن ل پشت پەنجەرێ ھزرێن
من مژوول دکەن، ل پاش خوە بھێلم و ئێدی ل تابلویێن پیرەمێری سەحنەکەم و دناڤ
دوکێلا جگارا ویدا، بەرزە نە بم.
من جگارەک کێشا ناڤ لێڤێن خوە و من خوە لێ نەگرت،
کەنگی دێ گوری ژ چەقمەقا من دەرکەڤیت و پەلێ جگارا من گەش کەت! پەرتووكێن من ئێکەم
تشت بوون، ئەز خاترێ ژێ بخوازم و ئەو پەرتووكێن ھێشتا ل سەر مێزا من د بەلاڤە و
ھێشتا ئەز ژ خواندنا وان ب دوماهی نەھاتیم، من برنە جھێ وانا و رۆمانا (خەجا
بەرلینی) ئەز راوەستاندم. من چەند پەرێن وێ ڤەدان؛ چیرۆکا خەجێ و کولانێن بەرلینێ،
دیمەن دیمەن کەتنە بەر چاڤێن من و چاوان خەجێ شیا خوە دگەل جڤاکێ نوی بگونجینیت،
چاوان پسمامێ وێ یێ بناڤێ (شێروی) ھەر ما د عەقلیەتا گوندیاتی و شڤانەتیێدا و
نەشیا خوە بگوھوریت! ھەڤکێشا مە یا سەرەکی د کومەلگەھێ مەدا، ھەر بۆ عەقلیەتا خەجا
بەرلینی ڤەدگەریت. پێشکەفتن و تەکنەلوژیا جیھان گەھشتیێ نەشێت گوھورینان دناڤ
کومەلگەھێن مەدا پەیدا بکەت و ئەم نەشێین ژ ئەوا ئەم ل سەر راھاتین و فێر بووین و
پەروەردە بووین، خوە رزگار بکەین، ژبەرکو ب عەقلیەتا مە یا داخستی، دەردوورێن مە
بۆ خوە مفای ژمە وەردگرن و حزبان پێ ئاڤا دکەن و مللەتان پێ ئاڤا دکەن و یا ژ
ھەمیێ ژی مەترسیدارتر، ئەو ھزر دکەن، چەند چاڤێن مە گرتی بن و نە دادی و پاشکەفتن
دناڤبەرا مە ھەبیت، ئەم دێ زێدەتر ملکەچیێ وان بین.
ل بەراھیێ ئەم ل گوندان بووین و مە ب عەقلێ
گوندیان رۆژێن خوە دکرنە ئێڤار و ئێڤار دکرنە شەڤ و شەڤبێری تاکە دیدارا مە خەلکێ
گوندیا بوو ئەم لێک کومڤە دکرین و دگەل خاتر خواستنا ھەر شەڤەکێ، ئەم دچووین دبەر
ژنێن خوەدا د رازاین و مە خەمێن ژیارەکا بزەحمەت گور دکرنە ڤێ پەیوەندییا چەند
خولەکی و مە بۆ سپێدەھیەکا دی، سەرێ خوە د دانا سەر بالیفکێ و دگەل دەنگێ دیکلا و
بانگێ مەلای، مە روتینا رۆژا بوری دوبارە دکرەڤە!
نوکە ھەمان تشتی ئەم دکەین، بەلێ ب کراسەکێ دی.
جوداھیا مە دگەل گوندیەکی بتنێ ئەم د خانیێن مەزنتردا دژین و ترومبێل دبن مەڤە
ھەنە و کومبیوتەر و ئەنترنێت و تلستار و ب سەدان کەنالێن عەسمانی د خزمەتا مە دانە
و ئەم بێی چاڤدێری گەرێ لێ دکەین و د عەقلیەتا خوە و بیرکرنێدا، ئەم گوندیێن
باژێرینە و داھێنان و بەھرەمەندییا مە دوو پێنگاڤان ژ پێسیرا ژنان دەرباز نابیت و
ئەڤ ھەمی پێشەکفتن و تەکنەلوژییا و دنیا دیتنا ھەنێ یا بەردەوام، نەشیاینە مە ژ
کاریگەرییا پەردەیان رزگار بکەن! پەردەیا کلتوری و عەشیرێ و بنەمالێ و ئاینی و
رەوشت و تیتالان، ئەڤە ژبلی کو ھندەک رەوشت و تیتال، لدەف مە بووینە جھێ پیروزیێ و
ئەم نەشیاینە خوە د سەر را گاڤ بدەین یان ھەر چنە بیت، ب گوماناوی ھزرێ تێدا
بکەین!
خوزی چەند ڤەکولینێن مێژوویی یێن باش و تێر و
تەسەل لدوور توندوتیژیێ و ڤەدانا ڤان پەردەیان ھاتبانە کرن، چ ئەڤێن بناڤێ شەرەفێ
و یەکسانیا دناڤبەرا ژن و مێراندا ھاتینە ئەنجامدان چ ئەڤێن بناڤێ ئاینی و
پیروزیان. بتنێ لدوور وان حالەتان، ئەوێن مە ژن پێ سزا داین، چ بناڤێ شەرەفێ بن و
چ بناڤێ نامووسێ! دا زانین ئەم چەند دناڤ عەقلیەتا خوەدا د مەندین و پاشڤەماینە.
خوزی مێژوو سەرو شنوی ھاتبایە نڤیسین و ھەمی پەرێن ڤەشارتی سەر ئاڤ ببانە، کا چەند
کوشت و کوشتار بناڤێ ئاینی و بناڤێ پیروزیان ھاتینە ئەنجامدان و د ھەمیاندا، ئەم
ھاتینە خاپاندن و مە باجا کلتورەکێ سەقەت و سەپاندی دایە.
پەرتووك برنە جھێن وان و ل لاپتوپێ
خوە زڤری و ڤیا کارەبێ ژێ ببریت و چاڤێن وی چوونە سەر وێنێن خودانا نیشانێ!
بەرزەبوونا وی ڤێجارێ دێ یا درێژ بیت، بۆ وی بخو ژی یا دیار نینە ئەڤ ڤەکێشانا
ھەنێ دێ چەند دومێ کێشیت و بتنێ دزانی، ئەڤ گیروبوونا ھەنێ دێ خەمێن ژنەکێ گرانکەن
و دەروونێ وێ نە ئارامکەن. نە ئارامبوون دڤی باژێریدا تشتەکێ سەیر نینە، ھەمی د نە
ئارامن و ھەمی د ئارامن! ھەمی د نە ئارامن، ژبەرکو تشتێ وان دڤێت و ژیانا وان دڤێت
یا سنوردار کریە و یا بۆ بدەستی ھاتیە کێشان و ئارامیا وان یان کو ھەمی پێکڤە وەک
ئێکن و ھەمی دبن گڤاشتنێن ڤان رەوشت و تیتالاندا ل ئێک بەروکدانە.
پەیوەندی پێکر و خوە ل ژڤانێ
پەیوەندیێ گرت؛ ھێشتا جەوزکێ قەھوێ ل سەر تەباخێ نەئینایە خوار، ھێشتا میلێن
دەمژمێرێ ل ژڤانێ وان دەست نیشانکری ل سەر ئێک سیار نەبووین. زەنگا دەرگەھی، ھاتنا
وێ راگەھاند و بێی گیرۆبوون چوو دەرگەھـ ڤەکر، وەکی ھەر جار جوانیا خوە دبن
عەبایەکێ خەلیجی و کەفیکەکێدا ڤەشارتبوون.
ھاتنا وێ وەک یا جارێن دی نەبوو. ھاتنەک بۆ
گەلەک پسیارێن بێ بەرسڤ دگەل خوە ئینابوون و گەلەک مژارێن دان و ستاندنێ یێن نە
تەمامکری، د چانتا وێ یا دەستیدا بوون و باش کێشا بوو، بن کەفشا خوە.
دڤیا ببیتە بەشەک ژ جەستەیێ وی و
خەونێن وی تەمام بکەت. وێ خەونێن خوە ھەنە و زارۆیان خەونێن خوە دڤێن و تژی بەر
چچکێن قوتابیێن بەشێ ناڤخویێ کچان ژی خەونن. دەنگێ زارۆیێن باژێری ھەمیێ لڤێ
جاددەیێ نە و ھەمیێ د سەرێ مندا غولغولێ دکەن و ھەمیان دڤێن دگەل من ل خەونێن خوە
بگەرن. باژێرێ تەمری و بێ پێژن، باژێرەکێ د عەقلیەتا باب و باپیراندا نڤستی و ھەمی
پیروزیا وان ژ بەریکێن وان و پێسیرێن ژنان دەرباز نابیت.
ھەمی تشت بلەز ھاتنە نمایشکرن، ڤەکرنا
دەرگەھێ شقێ و ھاتنا وێ ب ڤی مکیاجی و ڤێ جوانیێڤە، باوەریەک لدەف پەیداکر، کو
ئێدی چ دەرفەت بۆ ئاخفتنێ و دان و ستاندنێ نەمان.
ئەزمانێ وێ د دەڤێ ویدا ل تشتەکێ بەرزە
دگەریا، ھێشتا ژ تاما ڤێ لڤینێ تێر نەبووی. پرچا وێ ئازادیا خوە ژ زیندانا کەفیکێ
وەرگرت و پرچا وێ ب سەر ملێن ویدا ھاتە خار و پەردە ھاتنە لادان و شانوویێ دەست
پێکر. د ئێکەم نمایشدا، عەبایێ خەلیجی کەتە بن پێن وان و ھەر کەسێ ئەڤ دیمەنە
تەماشەکربا، دا چاڤێن خوە ژ شەرمێ گریت و نە وی زانی ئەو جلک چاوان د بەردا ھاتنە
خوارێ و نە وێ زانی، ئەو چاوان وەک خودێ شنوو دای کەتیە دناڤ دەستێن ویدا!
ئەڤە ئێکەم جار بوو ژنەکا رووس سینگێ خوە ب سینگێ
ویڤە دنیت و بچیتە د ھەمبێزا ویدا، ھەر چەندە ھەڤالێن وی ل قوتابخانێ کوڤارەکا ژن
و زەلامێن رویس ئینا بۆ دناڤ پولێدا و وی ژی وەک ھەمییان چاڤێن خوە ب وان دیمەنان
چەراندبوون. لێ ڤێ رووساتیێ و ڤێ ھەمبێزکرنێ گەلەک نە ڤەکێشا و وێ ژنێ دەستێ خوەدا
تشتەکی دا شەرما خوە دناڤدا ڤەشێریت. لێ ئەڤ ژنە د ئارمانجا خوەدا یا سەرکەفتی
نەبوو و تشتەکی ئەو پالددا، کو بەرگریێ ژ ڤی ھەلویستی نەکەت.
ئەڤە ئێکەم جارە رووساتیا خوە د دەستێن
زەلامەکێ بیانیدا د بینیت و چاوان دەڤێ وی گەھشتە بن حەفکا وێ، ئێکسەر ڤێ ژنێ
کونترولێ بەرگریکرنێ ژ پیروزییا خوە ژ دەستدا و زانی ئێدی پێنگاڤا زڤرینێ نەمایە و
بیرا وێ ل زارۆکینیا وێ ھات، دەما دەیکا وێ دگۆتێ:
ـ ژبیرنەکە تو کچی؟!!
ئەو سەدا سەد د زانیت، کچ دڤی کوملەگەھیدا، نە وەک
کورییە و کور یێ سەر تراشییە و ل سەر کچێ بتنێ پێدڤییە خوە ب پارێزیت! بەلێ بۆ
چەندین سالان ئەڤ گوتنە دگەل وێدا مەزن دبوو و ھەر دەم عەقلێ وێ دگەل ڤێ گوتنێ
شەرەنیخ بوو.
دەما ڤان بیرھاتنان دکەت، د زانیت
پەیدابوونا وێ وەک رەگەزێ مێ، چ شەرمەزاری دگەل خوە ئینایە، ھەر چەندە ب دلوڤانی و
حەژێکرن دناڤ باوەشا دەیک و بابێن خوەدا ھاتیە مەزنکرن، بەلێ ئەڤە بتنێ بەس نەبوو،
کو ھەر زوو بھێتە شیرەتکرن و ژ کێلبێن ئەوێ دبێژنێ زەلام، خوە ب پارێزیت و بەرگریێ
ژ کچینیا خوە بکەت.
دڤی کومەلگەھیدا، گەلەک ھەڤدژی یێن
ھەین و ئەڤ کەسێن بناڤێ ژنان و یەکسانیێ و جێندەری د ئاخڤن، ئەو بخوە ڤێ نە
یەکسانیێ دناڤ خێزانێن خوەدا پەیرەو دکەن و ئەز د ھەستێن وان دگەھم، ژبەرکو ئەو یێ
دناڤ وی کومەلگەھیدا مەزن بووین و دەرباز بوون ژێ، بێی قوربانیدان نە تشتەکێ
ئاسانە.
دڤی کومەلگەھیدا، زێدەترییا بەربەستێن
ل سەر ھەر بوارەکێ ژیانێ پەیدا دبن، بۆ تێگەھێ ژنێ دزڤرن و بەرێخوەدانا مە بۆ ڤی
رەگەزی و بو قورتالبوون ژڤان بەر بەستان، دڤێت بەرێخوەدانا کومەلگەھی بۆ ژنێ،
بەرێخوەدانەک سەردەمیانە بیت و ئاستێ وێ یێ زانستی و یێ رەوشەنبیری بھێتە بلندکرن.
دەما ئەز ھزرێن ئاستێ ژنان و بەشدارییا وێ
دکەم کو ژن نیڤا جڤاکییە، کەنیا من ب کوتایا ژنان دھێت، ئەو کوتا یا دناڤ
پەرلەمانیدا بۆ دھێتە دەست نیشانکرن و ل جڤاتێن باژێرڤانیێ و ل ھەر دام و دەزگەھەکی
و خوە سازیێن نە حکومی ژیدا؛ ئەم وەسان بیردکەین، ئەگەر مە بخورتی ژن کێشا بوارێن
ژیانێ و رێڤەبرنێ، ئەڤە ئەم شیاین ئاستێ وێ بلند بکەین و بەشەک ژڤێ چەندێ، بۆ
تێگەھشتنا مە بۆ رەگەزێ مێ ڤەدگەریت و ئەو ھەڤکێشەییا، ئەم پێ بەرێخوە د دەینە
وان.
پارادوکس و نە وەکھەڤیێن رەگەزی ل
ھەمی تەمەنی د دیارن، ھەر ژ پەیدابوونا زارۆکی، جوداھی دناڤبەرا زارۆکا مێ و یێ
نێردا دھێتە کرن و ئەو تشتێن بۆ کوری د دروست، ھەمان تشت بۆ کچێ د قەدەغەنە! ڤێ
جوداھیێ گەلەک ئازار بۆ رەگەزا مێ پەیدا کرینە و تا وی راددەی نفرین ل ھەبوونا خوە
کرینە، کو خودێ دای کچ و نەدایی کور.
ئێکەم جار ھەست ب بالغبوونا خوە کری و چپکێن
خوینەکا سوور ب لنگێن خوەڤە دیتین. ئەو ئێکەم گەفا راستەوخو بۆ ژ لایێ دەیکا وێڤە
ل سەر دھێتە ئاگەھدارکرن و ترساندن. ئێدی ئەو وەک زارۆکەک نەما و دڤێت ھەمی یاسا و
رێسایێن کومەلگەھی، وەک ژنەک وەربگریت و پێگیریێ پێبکەت. پەیڤا شەرەفێ و نامووسێ ب
دەھان و ب سەدان جاران دگوھێ وێدا ھاتینە دوبارە کرن. نابیت سەرێ باب و برایێن خوە
بێخیتە بن پییان و سەرێ وان دناڤ بنەمالێ و ئیجاخێ و عەشیرێدا شوور بکەت؟!!
ئھا ئەڤە ئەو شەرەف و نامووس یێ بن
پێدبن! دێ وەرن خودانێن یاسا و رێسایان، دێ وەرن ئەڤێن وە ئەز ئێخستیمە د بن
کونتروللا رەوشت و تیتالێن خوەڤە، پا چنە مایە ئەو شەرەف دێ ژ من ھێتە ستاندن.
ھەمی تشتێن وە ب پیروزی د دانە زانین، یێن دھێنە بێ نڤێژکرن و ئەگەر وە ل بەرە من
ل دەف نوژداران بگێرینن و ل پەردا کچینیا من تەماشە بکەن؟ من ئەو پەردە نەمایە و
ھین دشێن لدویڤ یاسایێن خوە من بکوژن و من ب بەدەل بدەن! ھین دشێن ئاگری بەردەنە
من و مرنا من بکەنە ئەگەرێ پرێمزی! ھین دشێن ب چەند گوللەیان، لەشێ من دبن
تەراشەکێرا ڤەشێرن! ھین دشێن وێ گۆتنێ ل سەر من ب چەسپینن یا دبێژیت:
"دڤێت ئەو دەفشێلا سەی پیس کری، ھەر بۆ
وی سەی بیت".
ئھا ئەڤە ئەو سە، یێ کەتیە ل سەر
نێچیرا خوە و من کەلەخێ خوە و رووساتیا خوە یا ب دەستڤە بەردای. ئەزمانێ وییێ ل
سەر سینگێ من و بێی ئەز چپکەکێ ژ خوە شاش بکەم، بھەمی ئازادییا خوە، یێ چەرێ لێ
دکەت.
ھەمی تشت بلەز ب دوماهی ھاتن و دیت کچینیا وێ و
شەرەفا باب و ئیجاخێن وێ، وەک خوە یێن ماین و ژبلی ماچەکێ و ژبلی ھەمبێزەکێ دگەل
خوە نەبرینە.
زانی کو ئەو چەند ھەیڤێن ھەڤالینیێ،
دەستپێکا خوە گوھورینەکێ بوون و دڤێت لڤی باژێری ھەمی کەلەخێن تەمری و بێ پێژن
بھێنە ھشیارکرن و خەونێن کچێن بەشێن ناڤخویێ کچان نەھێنە ئێشاندن و دەنگێ زارویێن
باژێری، نەھێنە پاشڤە برن و باژێرێن خەونان بھێنە دروستکرن.
بەری وی کەلەخێ تەمری و بێ پێژن ل جھێ
وی بھێلیت یان بکەتە ھەوار یان تەلەفونا ھەوارھاتنێ بکەت و پولیسان پێ ئاگەھدار
بکەت. ھەمی نڤێسینێن دناڤ لاپتوپیدا، قوساندنە دناڤ (فلاش میموری)یەکیدا و
بریاردا، دوماهیا رۆمانێ د خانیکێ خوە یێ ئاخێڤە ل جیھانا وان ناڤ لێ دانایی
دلستان، ب دوماهی بینیت، کو ئەو تاکە دەریە ب ئازادانە، خەونێن خوە تێدا بکەنە
راستی و ژیانەکا جوداتر، ژ وان ھەردوویان دەست پێبکەت.
دوماهی
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق