2013/12/29

تێلی مەنجول ـ ژ پەرتوكا (شەڤێن چلەیی، چیروك و چیڤانوكێن كوردی)

دبێژن ل باژێرێ‌ باسدكێ‌ ل دەشتا سلێڤانەییا دەشتا دوبانیا، دوو مروڤ هەبون  ئێكی دگوتنێ‌  تاهر پاشا یێ دی دگوتنێ‌ عەمەر ئاغا. ئەو پاشایێن سلێڤانەییا بون، دبێژن وەختەكی هەردوو برا مالێ خوە لێكڤەكرن و ژ ئێك جودابون.
لنیڤا باژێرێ‌ باسدكێ‌، شورا ئاڤێ‌ ل باسدكا سەری و باسدكا بنی، دناڤبەینا (فەقسەینی و بامیرێ‌) دچتە خارێ‌ و دچتە سەر ئاڤا مەزن، هەردوو برایان هەما زكێ‌ نیڤا نهالێ‌ لڤی ملێ‌ روژئاڤای بو عەمەر ئاغای و لڤێ‌ ملێ‌ دی بو تاهر پاشای لێكڤەكرن، خەلكێ‌ وان و مللەتێ‌ وان و كەراخێ‌ وان، هەر ژ برنجی و ماشێ‌ و نوكێ‌ و چاندنا كونجی، لبن حوكمێ‌ هەردوو ئاغا بون.
 هندی عەمەر ئاغا بو سێ‌ كور هەبون، یێ‌ مەزن ئەسحەد بی و زاڤایێ‌ تاهر پاشایێ‌ مامێ‌ خوە و زەلامێ‌ تێلی مەنجولێ‌ بو و برایێ‌ ناڤێ‌  عزێر بی  و یێ‌ سیێ‌ میرزا بی.
 هندی تاهر پاشا بو دوو كور هەبین، ئێك گەلەك زیرەك بو دگوتنێ‌ چەلەنگ عەبدال و یێ‌ دی ناڤێ‌ وی عەبدولللا بی، فێرسێن دەشتا دوبانێ‌ عەبدوللا و چەلەنگ عەبدال كورێن تاهر پاشای بون، تاهر پاشا برایێ‌ مەزن بو و دسەر عەمەر ئاغای رابو و هەر دەمەكی عەمەر ئاغای سوپاسیا برایێ‌ خوە دكر.

2013/09/13

تابلویەك ژ بێدەنگیا وێ‌!

        
هەر دەما جگارەكێ‌ دپێچم و

هلدكەم

دناڤ دوكێلا وێ دا،

ئەوێ‌ دبینم و

وەك چكلێتێن جەژنێ‌

ب سوراڤا لێڤێن خوە،

 تاما دەڤێ‌ من شرین دكەت..

2013/08/22

تەكنیكا دەربرینێ‌ د شعرەكا جەمال چەلكی دا

جەمال چەلكی، ئێك ژ وان كەسانە یێن شعرێ‌ دنڤیسن، دیوانەكا شعری هەیە و چەندین دەقێن خوە یێن شعری ل روژنامە و كوڤاران بلاڤ كرینە. (دێمەكێ‌ گەش) ژی ناڤێ‌ ئێك ژ شعرێن وی یە، دێ‌ هەولدەین بو نڤیسینا خوە ل سەر ڤی دەقی راوەستین، بزانین شێوازێ‌ تەكنیكێ‌ لدەڤ ڤی هوزانڤانی چاوانە، زمانێ‌ وی یێ‌ دەربرینێ‌ ل چ ئاستە، چەند شیایە خوە دگەل ئەڤرو، قوناغا ئەڤرو، شێوازێ‌ نڤیسینا شعرا ئەڤرو بگونجینیت. ڤی هوزانڤانی كو هەر كەسێ‌ ل دیوانا وی روینیتە خارێ‌ و بەرپەرێن شعرێن وی ب قولپینیت، دێ‌ بو گەلەك تشت ئاشكەرا بن، ئەڤ هوزانڤانە هێشتا ب ستایلێ‌ سالێن هەشتیان دەقێن خوە سەر راست دكەت و حەز دكەت تام و خوشییا وی سەردەمی، وێ‌ تەكنیكێ‌ و ب وێ‌ ریتم و ناڤەروكێ‌، بەردەوامیێ‌ پێبدەت و بهزرا وی هەر وەكو دشعرێن وی دا دیار، بو وی خوشە خاندەڤایێ‌ وی وەك وی بڤێت، بمینیت.
ئەگەر بەراوردیەكێ‌ د شێوازێ‌ دەربرینێ‌ یێ‌ ڤی هوزانڤانی و ئەڤ كەسێن

هەناسەیێن تریفا دوسكی

عبدالرحمن بامەرنی
ئەم هەمی دزانین دەما مروڤ ژ دایك دبن، وەك جەستەیەكێ‌ بێ‌ ناڤ دهێنە سەر رویێ‌ عەردی و دەما دمرن ژی وەك ناڤەكێ‌ بێ‌ جەستە باردكەن، ئەڤ هەڤكێشە ژ كەڤن وەرە دهێتە گوتن. تشتێ‌ گرنگ ژ ڤێ‌ هەڤكێشەیێ‌ ژی ئەوە، ئەوا دناڤبەرا ڤان هەردوو قوناغان دا پەیدا دبیت، ئەو ژی رح، هەناسە و دنیا دیتنا مروڤی یە بو تشتێن ل دەوروبەری مروڤی رویددەن. ئەو كەسێ‌ بشێت ڤێ‌ هەڤكێەشێ‌ دورست بكەت ژی و پەیوەندیا دناڤبەرا هەبون و نەبونێ‌ دا بئێختە دقالبێ‌ وێ‌ یێ‌ دروست دا، ئەو مروڤ جیاوازە و ئەوە یێ‌  بەردەوامیێ‌ ددەتە گرنگیا هەبونا مروڤی. ئەڤا هەنێ‌ ژی زێدەتر ل دەڤ شاعران، روماننڤیسان و شێوەكاران پەیدا دبیت، دەما ب هەناسەیێن خوە، برێكێن داهێنان و بەهرەمەندییا خوە، ماچا ژیانێ‌ ب جەستەی دپەخشن و رویەكێ‌ بەردەوامیێ‌ ددەنە هەر تشتەكی.
هەسنایەیێن تریفایێ‌، دەقەكێ‌ شعری یێ‌ هوزانڤانا خانم (تریفا دوسكی) یە و دروژناما وار ژمارە 854 دا بلاڤ بویە، بزانین، گرێدانا ڤان هەناسەییان ب هەڤكێشەییا مە ڤە تا چ راددە دێ‌ سەرگریت، هوزانڤان چەند شیایە جەستەی ب زمان بێخیت و یارییا ب ڤی جەستەی بكەت، كو لدویڤ هەڤكێشەیێ‌، ئەم هەناسەیێن وێ‌ بو ژیانێ‌ ببینین، دەما دڤی وێنەی دا دبێژیت:
سەحكە گیایی ددەستێن من دا چەندێ‌ سلە ژ تورەی نڤستی یە
سەحكە دەریایێ‌ چ ترانان ب ماچێن من دكەت
سەحكە باژێری پشتا خوە دایە شعرێن من
ئەز ژی ژ دووریا تە دەو و دوشاڤێ‌ تێكەل دكەم...
هندییا تورەمە

دیاردە و كارتێكرنا وان ل سەر شعرەكا بەشیر مزوری

عبدالرحمن بامەرنی
دیاردان، كارتێكرنا خوە یا مەزن ل سەر وێنەكرنێ‌ لدەف هوزانڤانان هەیە. وێنەكرن بخوە ژی هەر ژ كەڤن لدەف مروڤان پەیدابویە، دەما ژیانا خوە د شكەفتان دا دبرنە سەر و وێنە بو هەر تشتەكی ل سەر كەڤران دنوكراندن و دكێشان. دیاردێن دەستپێكا مێژویێ‌ ژی دبازنەكری بون، گیانەوەرێن كیڤی، نێچیرڤان و رم و ئەو تشتێن روژانێن خوە دگەل دا دبرنە سەر، دیاردە و ئاتافێن سروشتی و تا دوماهیێ‌. هەر مروڤەكی و لدویڤ پیشەیی و ئارەزومەندییا خوە بارەك دوێنەكرنا دیاردان دا هەیە.
هوزانڤان  ژی تەخەكا گرنگن ژ ڤی كومەلگەهی، ئەو ژی دكەڤنە بن كونتروللا دیاردان ڤە و ئەڤ دیاردە د دەقێن وان یێن شعری دا رەنگ ددەنەڤە. چاوان مروڤان مفا ژ ئاگری وەردگرت و ئەڤ ئاگرە بو گەرمكرنێ‌ و روناهیێ‌ بكارئینان، ژڤێ‌ سەرهلبونێ‌، ئاگر بو خارنێ‌ و گەلەك تشتێن دژی هاتە بكارئینان، هوسان هوزانڤان ژی دكەڤنە دبن كارتێكرنا دیاردان ڤە و وێنەكرنا دیمەنێن خوە یێن شعری، ژ دیاردە و رویدانێن دەوروبەرێن خوە وەردگرن. هوزانڤانێ‌ زیرەك و دەستهەل ژی ئەوە یێ‌ بشێت ژ تشتێن دەوروبەرێن خوە دیمەنەكێ‌ نوی، بینینەكا نوی بەرهەم بینیت.
(ئاینەك ژ ئەڤینێ‌)، ئێك ژ دەقێن شعری یێن هوزانڤان (بەشیر مزوری) یە، دێ‌ هەولدەین دڤی دەقی دا ل چەند وێنەیەكان بگەرین، ئەڤێن دژیانا روژانە یا هوزانڤانی دا گڤاشتن ل سەر وی، دەرونێ‌ وی، مێشكێ‌ وی دروستكرین و ژ ئاگەهی بیت یان بێ‌ ئاگەهی، ڤان دیاردان خوە د شعرێن وی دا دیتیە ڤە. هوزانڤانی دیاریەك دایە پێش ڤێ‌ شعرێ‌ و دبێژیت: (دیاری بۆ وان چاڤێن مەست و كەنیا شرین).

دەما خاندەڤا دبیتە خودانێ‌ دەقی، شعرەكا (مەلەڤان بارانی) وەك نمونە

عبدالرحمن بامەرنی
ئەگەر هوزانڤانی دەقێ‌ خوە یێ‌ شعری قفل دایێ‌ و خوە ژێ رازیكر و گەهشتە باوەریەكێ‌، كو ئەو دەقێ‌ هەنێ‌ بكێر دهێت بهێتە بلاڤكرنێ‌. هینگێ‌ بێ‌ دوو دلی، هوزانڤان دێ‌ وی دەقێ‌ هەنێ‌ بلاڤ كەت و دگەل بلاڤكرنێ‌ ژی، ئەو ژ هەست و سوز و نەستان ڤالا دبیت و بو هوزانڤانی ژوی دەقی، بتنێ‌ ناڤ دمینیت. هینگێ‌ دەقێ‌ سەركەتی و یێ‌ نە سەركەتی، دمینیتە ل سەر بریارا خاندەڤای، هینگێ‌ ئەو كەسێ‌ وی دەقی دخوینیت، دێ‌ لدویڤ شەیدابونا خوە ب وێ‌ داهێنانێ‌، لدویڤ تام و چێژ وەرگرتنا خوە ژ وی دەقی، بریارێ‌ دەت، كا ئەو دەق بو وی یێ‌ خوش بو یە یان نە. ئەڤە وەك خاندەڤا، دهەمان دەمدا كەسەكێ‌ دژی هەیە دهێت وی دەقی دخوینیت، لێ‌ خاندن بو وی بتنێ‌ بەس نینە، بەلكو ئەو زێدەتر خوە بەر ددەتە قولاچكێن ڤەشارتی یێن دەقی، ئەگەر هوزانڤان شیابیت كارلێكەكێ‌ دناڤبەرا دەقێ‌ خوە و كەسێ‌ بەرامبەر دا دروست بكەت، هینگێ‌ مەرج نینە سەنگا بابەتی چەند بیت یان دەق چەند یێ‌ درێژ بیت یان چەند كەرنەڤالێن وێنەیان تێدا هەبن یان هوزانڤانی لدویڤ گێولێ‌ خوە دەقێ‌ خوە ئاڤا كربیت، ژبەر كو ئەو دێ‌ بچاڤێ‌ رەخنێ‌، هەلسەنگاندنەكا زانستیانە سەحكەتە وی دەقی. بو بابەتێ‌ خوە ئەز دێ‌ هەولدەم شعرەكا هوزانڤان (مەلەڤان بارانی) بناڤێ‌ (پەری یا بای) وەربگرم  كو دروژناما وار ژمارە 786دا بلاڤ بویە، هوزانڤان مەلەڤان ئێك ژوان كەسانە یێن من چەندین دەقێن وی خاندین و من خوشی ژێ‌ وەرگرتی، هەلبژارتنا من ژی بو ڤی دەقی، ئەو دویركەتنە یا دناڤبەرا دەقی و خویندەڤانی دا دهێتە دیتن، رەنگە هوزانڤانی بوچوونەكا دی و تام و خوشیەكا دی بو هەبیت ئەگەر ئەو بو من شروڤەكرنەكێ‌ بدەتە دەقێ‌ خوە، لێ‌ من شروڤەكرنا وی نەڤێت و ئەز دێ‌ یا خو بەحس كەم.

پیشەسازییا وێنەی، دنمونەكا (دیار عەبدولعەزیز زێوەی) دا

عبدالرحمن بامەرنی
بهێلە دناڤ بەرزەبونا تە دا ل خو بگەریێم، ئەڤە ناڤێ‌ شعرەكا هوزانڤانێ‌ گەنج (دیار عەبدولعەزیز زێوەی)یە، دروژناما وار ژمارە (787) دا بلاڤ بویە. هەر چەندە پشتی بلاڤبونا ڤێ‌ شعرێ‌ دروژناما ناڤبری دا، هوزانڤانی ل سەر پەیچێ‌ خوە د (تورا فەیس بوكێ‌) ژی دا بلاڤكریە و تێبینیەكا بچویك وەك گەلەك هەڤالان وەك كومێنت من ل سەر نڤیسی بو. لێ‌ من ڤیا وەك نمونە بو دروستكرن و سنعەتكاری دوێنەیێ‌ شعری دا، بو نڤیسینا خوە، ڤێ‌ شعرێ‌ بكەمە نمونە. هەلبژارتنا من ژی بو بابەتێ‌ پیشەسازیا وێنەیێ‌ شعری، هەر ژبەر وێ‌ چەندێ‌ بویە كو ئەز بخوە ئێك ژ شەیدایێ‌ وێنەیێن شعری مە و هوزانڤانێ‌ زیرەك ژی بمن وەرە ئەوە، یێ‌ بشێت دەستهەلی و سنعەتكاریا خوە دوێنەیێن شعری دا بەرچاڤ بكەت، ئەڤە ددەمەكی دا ئەگەر ئەم شعرا نوكە وەربگرین جوداتر ژ شعرا ب كێشە و سەروا، كو رەنگە د وی دەمی دا، سەرنجا پترییا خاندەڤا بو قافیێ‌ و ریتما شعرێ‌ دچوو، لێ‌ شعرا نوكە زێدەتر خوە دوێنەیێ‌ شعرێ‌ دا دبینیت، هوزانڤانێ‌ زیرەك ژی ئەوە یێ‌ هەولددەت ل وێنەیێ‌ دروست بگەریت، ل داهێنانا دروست بگەریت. وێنەیێ‌ شعری ژی جوداتر ژ وێنەیێن (فوتو)، ئەو وێنە یە ئەوێ‌ رح تێدا هەی و زیندی، كەنگی ئەڤ وێنەیە ژی ب رح و زمان و گوهـ و بینین دكەڤیت، دەما هوزانڤان هەولددەت تشتەكێ‌ نەلڤ ژ جهێ‌ وی بلەقینیت و ئەڤا هەنێ‌ ژی ئەگەر سنعەتكاری دگەل دا نەبیت، داهێنان بتنێ‌ بەس نینە.

2013/08/21

جوانی و كرێتیا دەقی و شعرەكا (هەوار كەمال) وەك نمونە

عبدالرحمن بامەرنی
جوانی و نە شیرینیا هەر تشتەكی، دوو چەمكێن رێژەیی نە و هیچ دەقەكێ‌ شعری ژی نینە یێ‌ باش بیت یان ژی گەلەك یێ‌ خراب بیت. ل خاندنا هەر دەقەكێ‌ شعری ژی، ئەم نەشێین بێژین ئەڤ دەقە یێ‌ جوانە و ئەڤێ‌ دی یێ‌ خرابە یان نە شیرینە و یا دروستتر دڤێت، هەر ئێك ژ مە خواندنا خوە یا تایبەت بو هەبیت و ئەم دشێین هەلسەنگاندنا خوە ل سەر وی دەقێ‌ شعری بدەین، ئەو ژی لدویڤ پیڤەرێن هەر ئێك ژ مە بو وی دەقێ‌ شعری، وەك زمانێ‌ دەربرینێ‌، ئەزمونا شاعری، مەعریفە و دەستەواژەیێن هوزانڤانی دڤێ‌ شعرێ‌ دا بكار ئیناین و د چ ئاست دا بونە و مە خاندنێن خوە بو هەبن، خاندنێن مە ژی دێ‌ گرێدای ئاستێ‌ بینینا مە و كارلێكا هەست و بیركرنەڤەیا مە بیت، بو وی دەقێ‌ شعری یێ‌ ئەم ل سەر راوەستاین و ئەم ب خاندنا خو ڤە مژویل كرین.

زمانێ‌ دەربرینێ‌ و شعرەكا (خەلیل عەبدولغەفور) وەك نمونە

عبدالرحمن بامەرنی
شعر ژ نشكەكێ‌ ڤە ناهێتە نڤیسین و هوزانڤان ژی هەر هوسا و ژ خورایی پەیدا نابن. ئەگەر كەسەكی بڤێت شعرێ‌ ژی بنڤیسیت، دڤێت بو وێ‌ شعرێ‌ كار بكەت و داهێنان و وێنەیێن جوان بتنێ‌ بەس نینن، ئەگەر هوزانڤانی سنعەتكاری بو دەقێ‌ خوە یێ‌ شعری نەبیت و زمانێ‌ خوەیێ‌ تایبەت نەبیت. سنعەتكاری ژی وەك خەپارەكرنێ‌ یە بو ناڤ پەیڤان، جوانكرنا پەیڤان، تراشین، سەر راستكرنا رستێن شعری، كو ئەو رستێن هەنێ‌، وێنەیێ‌ شعری بكەتە دقالبێ‌ وێ‌ دا و وێنە بچیتە د پەروازەیێ‌ خوە یێ‌ دروست دا، كو دەما خاندەڤا یان حەژێكەرێ‌ شعری دهێت، تام و خوشیا ژ وێنەیێ‌ شعری، ژ دەقێ‌ شعری دبینیت، هەست بكەت كو شاعری گیانەك یێ‌ دایە دەقێ‌ خوە یێ‌ شعری و ئەو شعرا هە دگەل وی بزمان دهێت.

شعرەكا (ڤەهێل محسن) و شەفافیەت وەك نمونە

عبدالرحمن بامەرنی
چێژ یان تام وەرگرتن ژ هەر دەقەكێ‌ شعری، بمن وەرە د دوو تشتان دا دهێتە دیتن، ئێك: ئەو پەیوەندیا هوزانڤان دناڤبەرا دەقێ‌ خوەیێ‌ شعری و خاندەڤای دا پەیدا دكەت و یا دوێ‌ ژی: تام وەرگرتنە ژ ستایلێ‌ نڤیسینا دەقی ژلایێ‌ هوزانڤانی ڤە و مەعریفە و ئەزمونا وی یا شعری و ئەو پەیڤێن هوزانڤانی بكارئیناین و تا چ راددە د كێشانا وێنەیێن خوە دا یێ‌ سەركەتی بویە. دەقێن خوش و یێن زێدەتر خاندەڤا حەژێ‌ دكەن و تامێ‌ ژێوەردگرن ژی، وەك خودیكەكا روناهیێ‌ دهێنە نیشاندان و خاندەڤا دەمێ‌ دهێت و دخوینیت، تا راددەیەكێ‌ باش دشێت خوە دناڤ را ببینیت و خاندەڤا ب وێ‌ دیتنا یان رەنگڤەدانا بەشەك ژ وی و كەساتیا وی  دەمێ‌ وێ‌ شعرێ‌ دخوینیت و خوە دبینیت، حێبەتی و سەرسام دبیت.
ئەگەر بگشتی ل سەر شعرا ئەڤرو ژی راوەستین ب تایبەت ئەڤا ژلایێ‌ چەند گەنجان ڤە دهێتە نڤیسین، زێدەتر نڤیسینا شعرێ‌ بەرەڤ شەفافیەتێ‌ و سادەیێ‌ ڤە دچیت، بەلێ‌ ئەڤ سادەیی و شەفافیەتا هەنێ‌، نە ب وێ‌ مەبەستێ‌ كو شعر رەنگ و سیمایێ‌ خوە یێ‌ شعری ژ دەست بدەت. ئەڤا من زێدەتر مەرەم پێ‌ ئەز دڤێ‌ نڤیسینا خوە دا بینمە زمان، شێوەیێ‌ نڤیسینا مژەوی یە ئەڤێن گەلەك هوزانڤانێن مە خوە دناڤ را ڤەدشێرن و گەلەك جاران ئەڤێن هەنێ‌ دبێژن گرنگ نینە كی د شعرا مە بگەهیت یان نە. مخابن، ئەو بو وێ‌ هزرێ‌ دچن كو شعر بو شاعری و گوشت بو گوشت فروشی.

گولشەنگ و مەسجا ڤەشارتییا شعرێ‌

عبدالرحمن بامەرنی
كەڤوك، ناڤێ‌ شعرەكا هوزانڤانا گەنج (گولشەنگ)ە و ئەڤ شعرە د روژناما وار ژمارە 683 ێ‌ دا هاتیە بلاڤكرن. هوزانڤانێ‌ وەك هەر كچەكا دی هەستێن خوە بەرامبەر حەژێكرنا خوە دەربرینە و ل هەبونا خوە یا دروست دگەریت، هەبونا هەر كەسەكی ژی تەمام دبیت دەما هەست بنیڤا خوە یا دوێ‌ دكەت. لێ‌ زمانێ‌ شعری و زمانێ‌ نڤیسینێ‌ جوداهیا خوە هەیە ددەربرینێ‌ دا، داهێنان زێدەتر سنعەتكاریە ددروستكرنا وان هەمی چیروك و سەرهاتیێن روژانە دهێنە بەرچاڤێن مروڤی.
دهندەك وێنەیان دا ئەڤ دیمەنە هاتینە كێشان (دناڤ پەقیشكێن چاڤێن تە دا، ل حازریا خوە دگەرم ـ چارەنڤیسێ‌ خوە دگەل خەونێن تە ئاڤا دكەم ـ دناڤ هەمبێزا دەستێن تە دا دخەو دچم ـ ئەز كەڤوكیا خوە ل هنداڤی دلوڤانیا تە دبینم)....
دڤان وێنەیان دا، هوزانڤان وەك كچەكا گەنج و ئومێد بو ژیانێ‌ هەین، وەك ئەو دنیایێ‌ دبینیت و دخوینیت و شروڤە دكەت، وەك هەر كەسەكا دكاملانا گەنجاتیا خوە دا هزرێ‌ ل وان تشتان دكەت یێن هەڤالێن تەمەنێ‌ وێ‌ تێدا دبورن، ئەڤە وەك خاندنەكا دەستپێكی نە بو ڤێ‌ شعرێ‌، لێ‌ هوزانڤان لڤێرە بتنێ‌ نە راوەستایە و خاندنەكا دی ل پشت ڤان دیمەنان هەیە، یا مە دڤێت لێبگەرین، ئەو شیایە چ مەسج بگەهینتە مە یێن خاندەڤا و پەیاما وێ‌ یا ڤەشارتی چبویە!

وەزیفەیا شعرێ‌ ددەقەكێ‌ (رزگار سوبحی) دا

عبدالرحمن بامەرنی
وێنێ‌ شعری، چەندین لایەنێن خوە یێن تاری و قولاچكێن ڤەشارتی هەنە و دڤێت ئەو قولاچكێن هەنێ‌ بهێنە رونكرن یان پەردە ل سەر بهێتە لادان و خواندنێن شعری ژی، دەرگەهەكن بو لێك نزیكبون و ئاشنابونا خواندەڤای و حەژێكەرێن شعرێ‌، بخودیێ‌ ئەزمونا رەوشەنبیری و مەعریفی یا هوزانڤانی ڤە، بتایبەت ژی ئەگەر ئەو دەقێ‌ شعری یێ‌ ئالوز بیت و هوزانڤان ژوان كەسان بیت یێن حەز دكەن یاریان ب پەیڤان بكەن و سنعەتكاریێ‌ دوێنەیێن خوە یێن شعری دا بكەن. رەنگە ئەڤێ‌ چەندێ‌ ژی جورە پەیوەندیەك دگەل كەساتیا ئالوزا هوزانڤانی هەبیت، بتایبەت ئەگەر هوزانڤان ژوان كەسان بیت یێن كێم دیار دكەن و گەلەك وەردگرن. هوزانڤانێن بڤی رەنگی ژی زێدەتر حەزدكەن جیهانێ‌ و دەوروبەرا و ئەو تشتێن هزرێن وی مژویل دكەن، بكەنە ئێخسیر و بەندێن دەقێن خوە یێن شعری. دێ‌ بینین ژی دڤان شعران دا، لێگەریان و دەستەواژەیێن هوزانڤانی وەك بای نە و یا ئەم ژ بای فێر بوین ژی، با كەسێ‌ ناس ناكەت و حەز ناكەت ژی چ سنور ژ بو هەبن.

رەنگڤەدانا پیراتیێ‌ د شعرەكا (ئەحمەد بالایی) دا

عبدالرحمن بامەرنی
تەمەنێ‌ مروڤی دبوریت و روژانێن مروڤی ژی دگەل دبورن و ناهێنەڤە، مە هەمیان دەرفەت ژ دەست داینە و ئەم خوزیێن دەلیڤا رادهێلین بتایبەت دەما پیراتی ب مروڤی را دگەهیت! پیراتی ژی سالوخەتەكە و هەر كەس نەشێت بهایێ‌ وێ‌ بزانیت تا تەمەن وی نەهێلیت. (پیراتی و هیڤیێن شكەستی) ناڤێ‌ شعرەكا هوزانڤان ـ ئەحمەد بالایی ـ یە د پەرتوكا وی یا بناڤێ‌ (باخچێ‌ ئەڤینێ‌) دا هاتیە بلاڤكرن، دا بزانین هوزانڤان چاوان پیراتیێ‌ ل قەلەم ددەت، دێ‌ چەند وێنەیەكان ژڤێ‌ شعرێ‌ پەر كێش كەین:
(باوەر بكەن من نە دزانی سال و زەمان وسان/ زوو ل سەر مرۆڤی دەرباز دبن.....)
ئەگەر ل سەر ڤی وێنەی راوەستین، هوزانڤان ب ئینانا وێنەیەكێ‌ سادە دەست پێدكەت، وێنەك سادە ب رامانا خوە، سادە ب زمان و دارێتنا خوە، سادە ب زمانێ‌ خوە یێ‌ شعری، یێ‌ بەحسێ‌ دیاردەیەكا سروشتی دكەت كو قوناغەكە ئەگەر تەندروستیا هەر ئێك ژ مە ب باشی پرێڤە بچیت، ئەم هەمی دێ‌ گەهینێ‌، پیراتی ژی قوناغەكە مروڤ گەلەك تشتێن خوە ژ دەست ددەت، ئەو تشتێن بو مروڤی ددروست دتەمەنەكێ‌ گونجایی دا مروڤی كربان، دپیراتیێ‌ دا رێگری ل بەرامبەر پەیدا دبیت. ئەگەر ئەڤا چووی هەڤكێشەیا ژیانێ‌ بیت و هەڤكێشەیەكا نە گوهور بیت، دا بزانین هوزانڤانی دڤێت مە دڤی كەڤالێ‌ شعری دا بەرەڤ چ ڤە ببەت، ئەو چ تشتن هزرێن هوزانڤانی بو دەمەكێ‌ دەست نیشانكری بزڤرینن ژ تەمەنێ‌ وی، ئەگەر سەحكەینە هندەك وێنەیان كا شاعری چ دیمەن و چ وەسف بو پیراتیێ‌ داهێناینە:

2013/04/19

هزرڤان، چاوان یاریان ب زمانی دكەت!


عبدالرحمن بامەرنی
هەر چەندە مروڤی بخو زمان یێ‌ خولقاندی، لێ‌ ئەڤە نە رامانا وێ‌ ئەوە كو زمانی سحر و (تەلسم)ێن خوە یێن تایبەت نەبن. پێشكەفتنا زمانی ژی هەر هوسان بو یە و سنعەتكاری بو هاتیە كرن و زمانە مروڤ ژ جیهانا گیانەوەران جوداكری، كو بتنێ‌ برییا رەنگی و قەبارەی و بێهنێ‌ و تامكرنێ‌، ئەڤ هەردوو جیهانە دگەهنە ئێك. داهێنانا مروڤی نە بتنێ‌ د ئاخفتنێ‌ دا یە و ئەگەر ئاخفتن بتنێ‌ بو مەبەستەكا یان هزرەكا راستەوخو دناڤبەرا مروڤی و وەرگری دا بیت، لێ‌ زمانی هەمان هەسەت و هەمان ئەرك نینن كو بتنێ‌ ڤێ‌ پەیوەندیێ‌ دروست بكەت و لڤێرە ژی ئەز دهێمە سەر كاكلكا بابەتێ‌ خوە یێ‌ من مەبەست پێ‌، ئەو ژی زمانێ‌ داهێنانێ‌ یە و ئەڤ زمانە د شێت چ تشتی ب خولقینیت، كو پێشتر مروڤ  لێ‌ د هایدار نەبون و ئەو چ سحر و تەلسمن، زمان گرێكێن وان ڤەدكەت.  
دێ‌ نشتمانا خوە نازینم، شعرا هوزانڤان )هزرڤان(ی یە د كوڤارا چاڤدێر ژمارە 123 ێ‌ دا بلاڤ بویە، ئەگەر وێنەیەكی ژ ڤێ‌ شعرێ‌ وەربگرین، ژبلی یاریكرن ب پەیڤان، هوزانڤان وێنەیەكی ب زمان دئێخیت و هەر كەسێ‌ پیچەك گوهێ‌ شعری هەی و پیچەك ژ حەژێكەرێن خاندنا شعرێ‌ بیت، ژ ڤی وێنەی نابوریت. دبیت ژی ب چەند جاركی دگەل ڤی وێنەی دا بژیت، هوزانڤان دبێژیت:
سترانەكێ ب چاڤەزەرێن مامزەكێ دگۆتن بەند
وێ ئاوازێ ب خوەرا برم
بێ های ل چەرخا سەمایێ سەرخۆش كرم
سەرخۆش د لاندكا شەڤێ دا بێ دابڕان

مەقبولیەت د شعرێن (شەعبان سلێمان)ی دا



عبدالرحمن بامەرنی

كەنگی شعر دێ‌ یا مەقبول بیت، دەما نویاتی تێدا هەبیت و ئەگەر هەمی تشت پێش وەخت هاتبنە بەحسكرن ژی، هینگێ‌ دێ‌ پەیاما شعرێ‌ چ بیت؟ كراسكرنا تشتان یان وێنەكێشان و لێگەریان، ئایا ئەڤە بەسن كو ئەم بشێین تشتەكێ‌ نوی بەرچاڤ بكەین و خەلكی پێ‌ سەرسام بكەین، ئەگەر ئەم نەشیاین سەرنجا خەلكی ژی ل ڤان تشتان راكێشین، ئەم دشێین بێژینە خو ئەم یێ‌ نویاتیان دكەین! ئایا نویاتی لاسایكرنا تشتێن بەری خویە ب كراسكرنەكا دی و ئەگەر ئەم خوە بڤێ‌ چەندێ‌ رازی بكەین، ئەم دشێین یێ‌ بەرامبەر ژی رازی بكەین.
 ئەگەر ل ئەزمونا گەلەك هوزانڤانان ژی ڤەگەرین، یێن بوینە سیبەرا هندەك هوزانڤانێن بەری خوە و حەز دكەن ب زمان و وێنە و دیتنێن وان موركەك دی و كراسەك دی بكەنە بەر شعرێن خوە. گەلەك جاران ژی هندەك وێنە دناڤ شعران دا ب بەرچاڤێن خواندەڤای دكەڤن، ژ سیبەرا هوزانڤانی بخوە دەرباز نابن و ب مەرەما نویكرنێ‌ و داهێنانێ‌ و لێگەریان ل تشتێ‌ نوی، لێ‌ ئەو وێنێ‌ هەنێ‌ ژ بلی خو بەرزەكرنا هوزانڤانی، چ رامانێن دی نینن و ئەڤە ژی سەدەمەكە كو گەلەك بەحس ل شعرا نوی دهێتەكرن، كو شعرەك مژەوی و ئاسێ‌ یە بو خواندنێ‌ و چ تام و خوشی تێدا نینە. 

لێگەریان د شعرەكا (مەسعود خەلەف)ی دا


عبدالرحمن بامەرنی
ئەم هەمی دنڤیسین و ئەو كەسێن دنڤیسن ژی گەلەكن و ئەم دشێین ژ ڤێرە بابەتێ‌ خوە دەست پێبكەین، ئەو چ تشتن مە مژوولی نڤیسینێ‌ دكەن؟ رەنگە نڤیسین بخو تشتەكێ‌ ب ساناهی بیت، لێ‌ ئەو تشتێن مە پالڤەددەن بو نڤیسینێ‌ هەر ئەو تشتن یێن سەنگی ددەنە نڤیسینا هەر ئێك ژ مە. نڤیسین بخو تێكەلەكە ژ ناخێ‌ نڤیسەری و ژ هزرو بیركرنەڤەیا نڤیسەری و لڤێرە ژی تا ئەڤ كارلێكە دناڤبەرا هەردوویان دا روینەدەت، نڤیسین نەشێت قالبێ‌ خوە یێ‌ دروست بگریت. ئەگەر ئەڤە بو نڤیسینێ‌ ب رەنگەكێ‌ گشتی بیت و خاندەڤا خوە دناڤرا ب بینیت، دگەل شعرێ‌ گەلەك جوداتر و زیق تر ئەڤ چەندا هەنێ‌ رەنگ ددەتە ڤە و ئەڤ ئێكگرتنا هەنێ‌، گەلەك ب هێزتر دیار دكەت.
پەیڤێن داخدای، ناڤێ‌ شعرەكا هوزانڤان (مەسعود خەلەف)ە دكوڤارا نوبون دا بلاڤ بویە، دێ‌ هەولدەین ڤێ‌ كارلێكێ‌ دناڤبەرا نڤیسینا وی و وی بخوە دا ئاشكەرا بكەین و ئایا ئەو ئێكگرتنا هەنێ‌، دناڤبەرا هەردوویان دا، چەند یا خورتە؟ 
د ڤێ كێلیێ دە من كەس نە دیت ژ بلی تە،
و من خوە دەخیلی روونشتنێن بەر ئێڤارێن تە دكر

بوچی ئەم شعران دنڤیسین و (قەرهرەمان سەرگەلی) وەك نمونە




ئێك ژوان پسیارێن ئالوزیێ‌ لدەف هەر هوزانڤانەكی دروست دكەت، دەما كەسەك دبێژتێ‌ تو بو شعرێ‌ دنڤیسی؟ براستی پسیارەكا د جهێ‌ خوە دایە، ئەگەر مروڤ ژ هەر خودان كارەكی یان خودان ئارەزویەكێ‌ بكەت كا ئەگەر چبونە دەست ب وی كاری بوی! لێ‌ ئالوزی ئەوە دەما چ بەرسڤێن گونجای ب ڤی كەسی یان ڤی هوزانڤانی نەبن و خوە ب بەرسڤێن لاوەكی ڤە ب شەپلینیت. ئەگەر شعرێ‌ وەبگرین كو هەولدانەكە بو گوهورینا تشتێن نەگوهور یان ئەركێ‌ وێ‌ ئەوە تشتێن جێگیر و نەلڤ ب لەقینیت! ئەگەر هوزانڤانی وەربگرین كا ئایا ئەركێ‌ وی ئەوە تشتێن نە جوان جوان بكەت یان یێن نەجوان تشتەكێ‌ جوان ژێ‌ بەرهەم بینیت. (ژانێن دوهی) ناڤێ‌ شعرەكا قەهرەمان سەرگەلی و ناڤێ‌ پەرتوكا وی ژی هەمان ناڤە، دێ‌ هەولدەین ل وان تشتان بگەرین یێن بەرسڤا ڤێ‌ پسیارێ‌ بو مە روهن دكەن. دوێنەكی دا دبێژیت:

خوەزیێن من گوهێن خوە ڤەچنین
 ئەڤ وێنەیە ژ سەرڤە سەرڤەی نەهاتیە و ئەڤە ژی وێ‌ رامانێ‌ ددەت كو خودیێ‌ هوزانڤانی دناڤ كوراتیا خوە دا، فەزایەكێ‌ بو خو دروست دكەت، فەزایەكی وێنە دكەت هەر وەكو ئەو هزر دكەت و دبینیت. ڤەچنینا گوهان، وێنەیەكێ‌ گەلەك جوانە و ب هوستایانە هاتیە دارێتن، ژبەركو ئەم چ جار فێرنەبوینە كو خوزیان ژی گوهێن هەین، لێ‌ دەما خوزی گوهێن خوە ڤەدچنن، ئەڤە ئاماژەیە كە بو لڤاندنا تشتەكێ‌ جێگیر و مەرج نینە ژی ئەو لڤاندنا هەنێ‌ هەر دەم بو تشتەكێ‌ (رەق) بهێت، ژبەركو دەستەواژەیێن هوزاڤانی هەر دەم دنازك و دگەل وان تشتان كارلێكێ‌ دكەن، یێن هەستیار و تژی هەست و سوزداری.

2013/03/23

ڤەگێران د شعرەكا (قادر حەسەن) دا

مەرەما من ژ تەكنیكا ڤەگێرانێ‌ د شعرێ‌ دا، نیشاندانا تابلویەكێ‌ شعری یە كو ئەو تابلو ژلایێ‌ هوزانڤانی ڤە هاتبییە دروستكرن. دپتریا شعران ژی دا ئەم ژ هوزانڤانی دفێرین ل بەرانبەر تابلویەكێ‌ شعری راوەستین و گەلەك جاران ژی، دئێك شعر دا ئەم كەرنەڤالەكێ‌ تابلویان دبینین! ئەڤ تابلویێن هەنێ‌ ژی نە وەك تابلویێن هونەرمەندێن شێوەكاری نە ب رەنگ و فرچەی هاتبنە كێشان، لێ‌ رولێ‌ هوزانڤانی لڤێرە دبیتە رولێ‌ شێوەكاری و دهەمان دەمدا، رولێ‌ وێنەگرەكی ژی دگێریت و هوزانڤانێ‌ زیرەك و دەستهەل ژی ئەوە یێ‌ بزانیت ڤان هەردوو هونەران تێكەلی ئەزمونا خوە یا مەعریفی بكەت و بهوستاكاریا خوە یا شاعیرانە و سنعەتكاریا خوە، وێنەیەكێ‌ شعری، تابلویەكی شعری و دەقەكێ‌ شعری بینیتە زمان.

 ئەگەر گوتنەكا (بورخیس) وەربگرین دەما دبێژیت: (شعر ژبلی تامێ‌ و سوزان چ تشتێ‌ دی نینە) و ڤێ‌ گوتنێ‌ ل سەر (شەڤەكا رومانسی)، ئێك ژ شعرێن هوزانڤان (قادر حەسەن عیدو) كو د روژناما وار ژمارە (773)ێ‌ دا بلاڤ بوی بدەینە خاندنێ‌ و ڤێ‌ شەڤێ‌ وەك تابلویەك وەرگرین. هوزانڤان ژ دەستپێكا شعرا خوە چەند كلیلان رادەستی مەیێن خاندەڤا دكەت، (شەڤەكا رومانسی)، هوزانڤان یێ‌ خاندەڤایێ‌ خوە ل ڤی تابلوی بژارە دكەت، كو پیشانگەها شعری بو كەسێن عاشق و ئەڤێن رێزێ‌ ل رومانسیەتێ‌ دگرن یا ڤەكریە، یێ‌ خاندەڤایێ‌ خوە چارچوڤە دكەت و لپێش وەخت دزانیتـ شعرا خوە بو چ جورەكێ‌ خاندەڤای نڤیسی یە، دا شعرا وی بشێت تام و سوزداریا خو ب وی كەسی ب بەخشیت. ئەڤا هەنێ‌ ژی پولینكرنەكا جوانە كو چەندین بابەتان تێكەلی ئێك بكەین. (رونشتن بەرامبەری تە)، لڤێرە دڤێت هوزانڤان دڤێ‌ ڤەگێرانێ‌ دا وێ‌ باوەریێ‌ بو مە پەیدا بكەت كو هندەك سالوخەت لدەف وێ‌ هەنە یا ل بەرامبەری وی روشنتی، كو بێژین بەلێ‌ هوزانڤان یێ‌ شیایی ڤێ‌ شەڤێ‌ ساخ بكەت، بەلێ‌ ئایا ئەو كەسا هەنێ‌ راستە ئەو سالوخەت لدەف هەنە كو هوزانڤان ڤێ‌ وەسفێ‌ بدەتێ‌؟ ئەڤا هەنێ‌ ژی دێ‌ بیتە بابەتێ‌ مە یێ‌ لێگەریانێ‌ ل ڤەگێرانا ڤێ‌ چیروكێ‌، د خودیێ‌ ڤی دەقێ‌ شعری دا. ئەگەر چەند وێنەیەكان ژڤێ‌ شعرێ‌ داڤ كێش بكەین:

2013/02/26

Xandinek bo şîireka Şukrî Şehbazî


Ebdulrehman Bamern
 Xandinek bo şîira (Ew zelamê.. Berî du deqîqa li îşkê zivirî) ya hozanvan Şukrî Şehbazî
Xweniyasîn yan jî lêgeriyan li xwe. Gelek caran evî babetî serinca min rakêşaye, aya em wek heyî, bes e ku em xwe nas bikin yan jî divêt li xwe yê dirust bigerîn? Pênevêt bo bîrukeyeka bi vî rengî jî, divêt em di naxê kesên dî de şareza bin û her çine be me hevberkirinek hebe, dema em dihên û pênaseyekê dideyne xwe.

پروسا گوهورینێ‌ دشعرەكا (بێدل)ێ‌ دا


پروسا گوهورینا دناڤ دەقێ‌ شعری دا، پروسەیەكە دروست دبیت دەما كردارا داهێنانێ‌ كردارەكا تەندروست بیت و شعر ژ كوراتیا ناخێ‌ مروڤی دەربكەڤیت. ئەڤ كردارا هەنێ‌ ژی زێدەتر پەیدا دبیت دەما هوزانڤان و دەقێ‌ خوە دبنە ئێك جەستە و كارلێكێ‌ دگەل ئێك دوو دكەن. دبیت لڤێرە پسیارەك بهێتە قادێ‌ و بێژین، هەر دەقێ‌ شعری دڤێ‌ پروسەیێ‌ دا دبوریت، ژبەر كو نڤیسینا دەقێ‌ شعری بخوە كردارەكا داهێنانێ‌ یە و داهێنان ژی بێ‌ ئاگەهی پەیدا دبیت و هوزانڤان بخوە داهێنەرێ‌ یان خولقێنەرێ‌ دەقێ‌ خوە یە؟ ئەڤ پسیارا هەنێ‌ ژی ئەو خالە یە یا گەلەك جاران هوزانڤانێن مە ل سەر دهێنە خاپاندن و خوە دبن كەساتیەكا دەستكرد ڤە نیشان ددەن و هینگێ‌ ژی ئەو دەستكردیا هەنێ‌ وەك (روبوتەكی) یە، راستە دێ‌ شێت ب گەلەك كریار و پێرابونان رابیت، دبیت دەقێ‌ جوان و وێنەیێن جوان ژی بینتە زمان، بەلێ‌ دخو بخو دا، دێ‌ تشتەك، داهێنانەك، دەقەك مری بیت و نەشێت كارلێكێ‌ دگەل سوز و هەست و نەستان بكەت و نەست ژی ب رامانا سوز و هزر و بیر و خەیال. هەر چەندە دبیت ئەڤ خالا هەنێ‌ لدەڤ گەلەك هوزانڤانان هەبیت و گەلەك ژی ڤێ‌ هەڤكێشەیێ‌ ژ دەست ددەن، دەما زێدە دەستكاریێ‌ دوێنەیێن خوە دا دكەن یان ژی بێی ئەو هەست بكەن، ماسكەكی ل بەر چاڤێن خوە ددانن و ڤێ‌ روحیەتا ئەم ژێ‌ دبێژین، دناڤ دەقێن خودا دمرینن یان ژی موركەكا لاوازیێ‌ پێڤە دهێلن.

هایكویێن شەمال ئاكرەی


عبدالرحمن بامەرنی
دەما ئەم بەحسێ‌ شعرێن هایكو دكەین ئێكسەر ئەم بەرەڤ هوزانڤان (شەمال ئاكرەی) ڤە دچین، هەر چەندە هندەك هوزانڤانێن دی نمونێن نڤیسینا هایكویێ‌ ل دەڤەرا مە هەنە، لێ‌ ئەز باوەردكەم ڤی هوزانڤانی زێدەتر شیایە دڤی جورێ‌ نڤیسینێ‌ دا خوە بینتە پێش. ژ تایبەتمەندیێن وێ‌ ژی، شعرا هایكو زوی كارلێكرنێ‌ ل هەستێ‌ خاندەڤای دكەت، بكورتیا خوە و پێش كێشكرنا وێنەیەكێ‌ بلەز و ژ نشكەكێ‌ ڤە، زمانەكێ‌ سادە و تژی، وێنەیەكێ‌ روهن و بێ‌ گرە و مژەوی، خالا ژ هەمیێ‌ ژی سەرنج راكێشتر ئەوە، ئەڤ جورە شعرە وەك تشتەكێ‌ زیندی، روحانی، ژ ناخێ‌ هوزانڤانی ئێكسەر بو هەستێن خاندەڤای دهێتە ڤەگوهاستن و ژبەر كو نڤیسینا ڤێ‌ جورێ‌ شعرێ‌ ژ (3 ـ4) رێزان نابوریت، خاندەڤا خوشی و تامەكا بلەز ژێ‌ وەردگریت. ئەگەر چەند هایكویەكا ژ (سیتافكێن دوهی و ئەڤرو) ژ پەرتوكا (هایكو ـ هەلبەست) یا هوزانڤانی وەربگرین، د هایكویا (خەیال) دا دبێژیت:
(خەیالا من نەڤێت... ژ بیرهاتنێن تە بزڤریت... لەوڕا ئەز چ جار نە لڤێرێ‌ مە). ئەگەر وەك وێنە ل سەر ڤێ‌ هایكویێ‌ راوەستین و سەحكەینە هونەرێ‌ شعری یێ‌ پێ‌ هاتیە نڤیسین. هوزانڤانی خەیال ئینایە بو عەشق بونا خوە، بو تشتەكی دناڤبەرا وان هەردویان دا رویدا بیت، لڤێرە خەیال مەسجەكا بلەز و ئارمانج بەرە. ب نڤیسینا ڤێ‌ هایكویێ‌، هوزانڤانی رێكا خوە كورت ڤەبریە و شیایە زوی تشتەكی بكەتە ددەستێ‌ خاندەڤایێ‌ خوە دا، یێ‌ دبێژیت من یا خوە دایە دەست خەیالێ‌ و ئەو گاڤەك بو و رویدانەك بو و من نەڤێت ژێ‌ بزڤرم. لڤێرە پێدڤی چ شروڤەكرنان نابیت و خاندەڤایێ‌ وی ژی ناوەستیت و ئەو ژی دشێت خەیالێن خوە تێكەلی بیرهاتنێن خوە بكەت، كو هەر ئێك ژ مە هندەك ژ قولاچكان هەنە و خەیالا مە حەز دكەت، هندەكێ‌ لێ‌ بمینیت.

2013/02/15

ئەو تشتێن (عارف حیتۆ)ی مژویل دكەن!


عبدالرحمن بامەرنی
كەساتیا مروڤی و ئەو ژینگەها مروڤ دناڤ دا مەزن بوی و پەروەردە دبیت، رەنگڤەدانا خوە ل سەر شاكارێن داهێنانێ‌ هەنە و ئەڤ رەنگڤەدانا هەنێ‌ ژی چ كێم و چ زێدە، كاریگەریێ‌ دكەتە سەر هەلبژارتن و دەست نیشانكرنا بابەتێن هوزانڤانی و ژێدەرێ‌ دەستەواژەیێن هوزانڤانی ژی هەمی ژ ژینگەهـ و سروشتێ‌ وێ‌ ژینگەهێ‌ دهێنە وەرگرتن، چ دەستەواژەیێن سیاسی بن یان كومەلایەتی یان ژی ئابوری و پیشەسازی و بتایبەت گرێدانا هزرا هوزانڤانی ب ئاخێ‌ و زمان و سەروەریا وێ‌ ژینگەهێ‌ ڤە. (گاتسون باشیلا) دڤی دەربارەی دا دبێژیت: (جهـ كاریگەریەكا مەزن دكەتە سەر ئەدیبی و دبیتە ئیلهام و ژێدەرەكێ‌ سەرەكی بو بەرهەمێن وان).
ژڤی روانگەی ژی دێ‌ هەولدەین چەند نمونێن گرێدای بابەتێ‌ خو د شعرێن هوزانڤان عارف حیتۆی دا، (سترانێن پەلا) بەرگێ‌ دوێ‌ ژ پەرتوكا وی یا كوبەرهەمێن وی یێن شعری، بو ڤێ‌ نڤیسینا خوە یا كورت وەربگرین. بزانین هوزانڤان چاوان كارلێكرنێ‌ دگەل دەوروبەرێن خوە دكەت. هەر چەندە فەرهەنگا مەعریفی یا دكتور (عارف حیتۆ)ی و ئەزمونا وی یا شعری گەلەك یا زەنگین و بەرفرەهـ بویە و بیاڤێ‌ نڤیسینا مە ژی دگەل خوە دا بەرفرەهتر لێدكەت كو ئەم ئازادانە دڤێ‌ ئەزمونێ‌ دا گەشتەیێ‌ بكەین و ئەو هەمی تشتێن هوزانڤان پێ‌ د بازنەیێ‌ داهێنانێ‌ و نڤیسینا شعرێ‌ دا مژوول كرین، هەمان مژویلیێ‌ بدەتە مە ژی و ئەم دگەل وی ببینە ئێك بیرورا و ئەمێن خاندەڤا هەست بكەین، هوزانڤان یێ‌ ل سەر زارێ‌ مە شعرێن خوە دڤەهینیت.
دخاندنا من دا بو ڤێ‌ پەرتوكێ‌ و ژ خواندنا من یا بەردەوام ژی بو شعرێن ڤی هوزانڤانی، من گەلەك عشقا وی بو ئاخێ‌ دیت، پێشمەرگەی، وەلاتی، خوینێ‌ و هەمی تشتێن ناسناما وی ب وەلاتەكی ڤە گرێددەن كو مروڤ هەست بكەت ئەڤ وەلاتە دڤێت بهێتە ئاڤاكرن و كراسەكێ‌ ژ هەژی، ل بەر بهێتە كرن. هەر چەندە گەلەك دەرگەهـ هەبون و هوزانڤانی گرتە وێنەیێن شعری یێن جوان یێن ئەڤینێ‌ و حەژێكرن بو رەگەزێ‌ مێ‌ هەبون، لێ‌ گرێدانەك دڤی دەربارەی ژی دا هەبویە دناڤبەرا هەردوویاندا و هەمی ل دوور ئێك بازنە زڤراندینە، ئەو ژی بازنەیێ‌ عشقا وی بو ڤێ‌ ئاخێ‌ و سەروەری و دەولەتبونێ‌. هوزانڤانی بو دەبرینێن خوە و ڤێ‌ عەشقبونێ‌، پەنا بەر ب گەلەك تەكنیكان ڤە بریە و دەقێن خویێن شعری ل سەر نڤیساندینە، دنمونەكێ‌ دا دبێژت:
(ل ڤی وەلاتی... من عەرد نەڤێت... ل سەر ناڤێ‌ من تاپو بیت!... گیانێ‌ من ل هنداڤی هەلۆ بیت... چونكو ئەز مولكێ‌ عەردیمە...).

2013/02/14

خاندنه‌ك بو شعرا (ئه‌و زه‌لامێ.. به‌رى دوو ده‌قیقا ل ئیشكێ زڤرى) یا هوزانڤان شوكرى شه‌هباز


عبدالرحمن بامه‌رنى

خو نیاسین یان ژى لێگه‌ریان ل خوه‌. گه‌له‌ك جاران ئه‌ڤى بابه‌تى سه‌رنجا من راكێشایه‌، ئایا ئه‌م وه‌ك هه‌ى، به‌سه‌ كو ئه‌م خوه‌ ناس بكه‌ین یان ژى دڤێت ل خوه‌ یێ دروست بگه‌رین؟ پێنه‌ڤێت بو بیروكه‌یه‌كا بڤى ره‌نگى ژى، دڤێت ئه‌م د ناخێ كه‌سێن دى دا شاره‌زا بین و هه‌ر چنه‌بیت مه‌ هه‌ڤبه‌ركرنه‌ك هه‌بیت، ده‌ما ئه‌م دهێین و پێناسه‌یه‌كێ د ده‌ینه‌ خو.
تو یێ هه‌ى یان كو ئه‌و ژى یێ هه‌ى و لڤێره‌ و دا كو بشێى د وى بگه‌هى، دڤێت به‌رى بزانى تو كى و ته‌ چ دڤێت و ته‌ دڤێت چ بێژى! هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌ڤ بابه‌ته‌ دێ مه‌ به‌ره‌ڤ هزره‌كا فه‌لسه‌فى یا دویر و درێژ ڤه‌ به‌ت و چ گرێداى بابه‌تێ مه‌ ژى نابیت، بویه‌ بتنێ دێ وى لایه‌نى بنكێشك كه‌ین كو د شیان دا بیت بكه‌ینه‌ د خزمه‌تا بابه‌تێ خوه‌ دا، كو دێ بابه‌تێ مه‌ زێده‌تر خاندنه‌ك شلوڤه‌كارى بیت، بو شعره‌كا هوزانڤان (شوكرى شه‌هباز)، بناڤێ (ئه‌و زه‌لامێ.. به‌رى دوو ده‌قیقا ل ئیشكێ زڤرى)، كو ئێك ژوان شعرانه‌، د دیوانا وى یا بناڤێ (كه‌ڤاله‌كێ رویس) دا، ل سالا 2005 ێ ل چاپخانا هاوار ل دهوكێ هاتیه‌ بلاڤكرن.
هه‌ر ژ ده‌ستپێكا شعرێ، هوزانڤانى وه‌ك پێشه‌كیه‌ك زوم دایه‌ سه‌ر دیمه‌نه‌كى كو ب مه‌ره‌م ڤیایه‌ چیروكه‌كێ ژێ دروست بكه‌ت، هه‌ر وه‌كو دبێژیت: وێسكى و دویكێلا جگارا و له‌شێ رویسێ ڤێ ژنكا هه‌...

2013/02/01

پەنجەرا من روی ل پەنجەرا مالا وە یە!


عبدالرحمن بامەرنی
دێ‌ شێی بێژیە من،
پەنجەرا مالا وە روی ل پەنجەرا مالا مە
 چ رامانا خوە هەیە!
تشتێ‌ ل پشت پەنجەرا مالا وە
وەكی بانگێ‌ (ئێڤاریان) من هەمی ژێ‌ ژ بەرن
ل بەرامبەری پەنجەرا مالا وە
ئەزێ‌ ل هەمی تشتان بەرزەبویم و
ئەزێ‌ هەمی تشتێن خوە دپشت پەنجەرا مالا وە را دبینم
یاریكێن من ب دەستێن خوە بو تە چێكرین
بیكێن پاتەی
خو سیتافكا تە ژی

2013/01/31

غاندیێ‌ كولەوار و زیندیكرنا دەقی

عبدالرحمن بامەرنی
رەشنڤیسەك ل گورستانێ‌، ناڤێ‌ شعرەكا هوزانڤان (غاندیێ‌ كولەوار)ە د روژناما وار ژمارە (691) دا بلاڤ بویە، د خاندنا من یا ئێكێ‌ و دوێ‌ ژی دا بو ڤێ‌ شعرێ‌، بیرا من ل (وێنەگران) دئینیت، ئەڤێن بێهنا وان ب كێشانا وێنەكی و دوا و سیا نەهێت، بتایبەتی ئەگەر هلكەفتەك بو رێك بكەڤیت یان بەرپرسەك یان هونەرمەندەك بكەڤیتە بەر چاڤكێ‌ كامیرا وان و نە بتنێ‌ ل ئینانا كوژیێ‌ دروستێ‌ وێنەی دگەرن، بەلێ‌ سنعەتكارییا وان دگرتنا وێنەیان دا ئەوە كو ل كێشانا وی رەنگێ‌ وێنەی بگەرن كو زیندیبون تێدا هەبیت، ژ هەمی وان وێنەیێن وی كێشاین، بتنێ‌ دێ‌ وان لدەف خوە بەرچاڤ كەت یێن زێدەتر زیندیبون پێڤە دیار و وێنەگرتن و داهێنانا وێنەگری، بەروڤاژی یا شاعری یە، شاعر داهێنانێ‌ دكەت و سنعەتكاریێ‌ د وێ‌ داهێنانێ‌ دا دكەت یان كو شاعر خولقێنەرێ‌ وێنەیێن خوە یە و حەز دكەت رحێ‌ پێ‌ ب بەخشیت و وێنەگر حەز دكەت ئەو وێنێ‌ ئەو دكێشیت، رح بخوە تێدا هەبیت و ئەو سنعەتكاریێ‌ تێدا نەكەت.

شوكری ئیسماعیل و پروسا داهێنانێ‌


عبدالرحمن بامەرنی
پروسا داهێنانێ‌، گرێدای بەرفرەهیا قەبارێ‌ خەیالێ‌ یە لدەف هەر كەسەكی و خواندنا وی كەسی بو وان هەمی ئالوزی و هەر تشتەكێ‌ بیركرنا وی مژویل دكەت. بەرفرەهیا قەبارەیێ‌ خەیالێ‌ ژی، هەمان قەبارەیێ‌ ڤەدیتن و دوبارە هزرتێكرن و تەوزیفكرن و دروستكرنا وان هەمی تشتانە، یێن عەقلێ‌ مروڤی پێڤە مژویل دبن و ئەو تشتێن دبنە ئالوزی ل بەرامبەر بیركرن و ڤەدیتن و هەمی تێهزرینێن وی، لڤێرە عەقل سكەیێ‌ خوە یێ‌ دروست دگریتە بەر و هندەك ژ ڤێ‌  چەندێ‌ ژی، برێكا خەیالێ‌  ژ ناڤ ئێك دهێتە ڤاڤێرتن و ژڤی روانگەی ژی، كێشەیا دناڤبەرا زمانی و دەربرینێ‌ دا سەهلددەت. دا بزانین پێگەیێ‌ خەیالێ‌ دناڤبەرا كێشەیا زمانی و دەربرینێ‌ دا هوزانڤانی چەند دراوەستینیت، دێ‌ دەقەكێ‌ هوزانڤان (شوكری ئیسماعیل) بناڤێ‌ (زێمارەك لبن سیبەرا دار بەرویەكێ‌) وەرگرین:
دلێ‌ من و چاڤێن دلبەرێ‌
دناڤا ئێك نامەدا بوون
پیرەمێرەكی نامە ڤەكر و خواند
دگەل خواندنێ‌، دلێ‌ وی ژی شكەست

ماسكێن شاعرا و (سەبری نهێلی)، نمونە!


عبدالرحمن بامەرنی
دنڤیسنینا هەر شعرەكێ‌ دا، ئەم هەولددەین بابەتەكی بكێشینە بەرسینگا خوە و تێكەلی خەیالا خوە یا شعری بكەین و ب (سنعەتكاریا خوە، ئەزمونا خوە یا شعری، فەرهەنگا زمانی، رەوانبێژی و تەكنیكێن دەربرینێ‌)، یاریان ب پەیڤان بكەین و وێنەیێن نوی بێخینە بەر چاڤكێ‌ كامیرا خوە و كراسەكی بكەینە بەر وان وێنەیان، كو ل دوماهیێ‌ ئاڤاهیێ‌ شعرەكێ‌ ژێ‌ دروست بیتن و ئەو شعرا هەنێ‌ دچاڤێن خاندەڤایی دا، دسەرنج راكێش بن و خاندەڤا دبەرامبەر دا، هەست بكەت ئەو بەشەكە ژڤێ‌ شعرا نڤیسایی.
دێ‌ ڤێ‌ نڤیسینێ‌ ژی تەرخان كەم بو ئەو تشتێن سەرنجا هەر ئێك ژ مە رادكێشن یان ئەو تشتێن مروڤ حەز دكەت زێدەتر ژ تشتێن دی دگەل خوە بینتە زمان، مەرەما من ژی زێدەتر د هەیەجانا خوە دا، شاعری دڤێت خاندەڤایێ‌ خوە بەرەڤ چ سەمت و چ ئاراستە ڤە ببەت؟ ئایا ئەو تشتێن هەنێ‌ هەر ئەون یێن دناخێ‌ مروڤی دا و مروڤ حەزدكەت خەلكی ژی بەشداری بكەت و زێدەتر وەك پەیامەك بگەهینتە مروڤایەتیێ‌ یان ژی ئەو رەنگڤەدانا هەنێ‌ ماسكەكن و نە رویێ‌ راستەقینەیێ‌ ناخێ‌ مروڤی یە و بتنێ‌ داكو، رویەكێ‌ ڤەكری و خوش بدەتە خەلكی و پێناسەكێ‌ دپشت را، وەك پاداشت بخو وەرگریت.

تەوزیفكرنا جوانیێ‌ د شعرەكا (حەسەن فەتاح) دا

تەوزیفكرنا جوانیێ‌ د شعرەكا (حەسەن فەتاح) دا
عبدالرحمن بامەرنی
جوانی سالوخەتەكە یان دیتنەكە مروڤ بریارا جوانیێ‌ بو ددەت و نە هەر تشتێ‌ ب بەرچاڤێن مروڤی بكەڤیت یێ‌ جانە، (كانت) دبێژیت: (جوانی ئەو تشتە یێ‌ مروڤان كەیف خوش دكەت و زەوقا مروڤی پێ‌ ڤەدبیت)، نڤیسەر و رەخنەگر (ئەمین عەبدولقادر) دبێژیت: (جوانی بیرەك نینە كو ژ دەرڤەی كارێ‌ هونەری، هەبونا خوە هەبیت). ژ ڤی روانگەی ژی، رائێخستنا وێنەیێن شعرێ‌ دناڤ قالبێ‌ دەقی دا، دەما هوزانڤان ئاڤاهیێ‌ قالبێ‌ شعرا خوە ل سەر د نژنینت، پێنگاڤەكە بەرەڤ ژیانەكا دی و خولقاندنا كەش و هەوایەكی، كو تێدا ژیان برەنگەكی بهێتە دیتن، رەنگەك بیت هەمی هەستێن مروڤی تێدا ب ئاگەهـ بكەڤن و هوزانڤان رحێ‌ ب دەقێ‌ خوە یێ‌ شعری د پەخشیت و بتایبەتی ئەو هوزانڤانێن شیان هەبن، دگەل وێنەیێن شعرێن خوە ببنە ئێك رح و ئێك گیان، ژبەركو رح تشتەكێ‌ روحانی یە، دشێت كارلێكرنێ‌ د هەستێن كەسێن دی دا بكەت، شاعر ژی د بزاڤێن بەردەوام دایە كو سنعەتكاریەكا جوان بەرهەم بینیت تا وی راددەی هەست بكەت، جوانیا وێنەیێن شعرا وی دێ‌ بدلێ‌ پترترین كەس بن و پترترین كەس دێ‌ بریارا جوانیێ‌ ژ بو دەن.

زمانێ‌ قەلەمی هەر جارێ‌ و دەقەكێ‌ شعری


عبدالرحمن بامەرنی
زمانێ‌ قەلەمی، دێ‌ ناڤێ‌ وێ‌ گوشەیێ‌ بیت كو حەفتیێ‌ جارەكێ‌ دڤی بەرپەری دا، هەر جار ل سەر (دەقەكێ‌ ئیبداعی) راوەستین و بزانین ئەو تشتێن زمان نەشیایی دەربرینێ‌ ژێبكەت، قەلەم چاوان شیایە وەرگێریتە بەرچاڤ و هەر پێنج هەستێن مروڤی بەشداریێ‌ تێدا بكەن و تێبگەهن. دڤێ‌ گوشێ‌ دا زێدەتر دێ‌ ل وان نڤیسینان ژی ڤەگەرین یێن مروڤ هەست دكەت مەندبونەك یا هاتیە دەرێژكرن، دیمەنێن نوی یێن هاتینە ئاشكەرا كرن و خولقاندن، ل هەمی وان تشتێن بەهرەمەند هەست دكەت كو ئەو جیهانا وی یا تایبەتە و ئەو دبینیت، ئەو ئێكەم كەسە پێن وی دچنە سەر هشكاتیا وێ‌ و دیسان بزانین، ئەو چ تشتن نڤیسەرێن مە پێڤە مژول دبن و ئەوی ژ نڤیسینا خوە دڤێت چ پەیام بگەهینیت! نڤیسەر ژی زێدەتر مەرەما من پێ‌، ئەڤ كەسێن شعرێ‌ د نڤیسن، بزانین ئەو دەقێن خوە یێن ئیبداعی ژ بو چ دنڤیسن، ئەوا ئەو د نڤیسن شیاینە مە یێن خاندەڤا تا چ راددە ب وێ‌ نڤیسینێ‌ ڤە گرێدەن، ئایا شیاینە مە نەچار بكەن جارەكێ‌ و دوا و سیان ب وی دەقێ‌ نڤیسی دا بچینە خارێ‌ و دگەل دا ببینە ئێك هەست؟

ئەو چ تشتن (سندس مەهدی) مژویل دكەن؟


عبدالرحمن بامەرنی
خاندنا هەر دەقەكی لێگەریانەكە ل وان هەمی تشتێن خودانێ‌ دەقی مژویل دكەن، چ ئەو تشتێن هە، لێگەریان بن یان هەمی ئەو تشت بن یێن خەونێن وی ئارام دكەن و خوزیێن وان روژا، كو جارەك دی، ئەو و خەنێن خوە تێدا بگەهنە ئێك ڤە. دەقێن سەركەتی ژی زێدەتر ئەون، یێن خواندەڤای بەشداری وان نهێنی و خەریبییان دكەن، كو ئەو ژی خوە بەشەك ژ وی دەقی ببینن و هەست بكەن، جهێ‌ پیاسێن وان ژی دناڤا وان وێنەییان دا هەیە، ئەڤێن كەتینە بن چاڤكێ‌ كامیرا هوزانڤانی، میلان كوندێرا دبێژیت (ئەدەب فاكتەرێ‌ ئاشكەراكرنا لایەنێن ڤەشارتی یێن مروڤی یە). ژڤی روانگەی ژی دێ‌ هەولدەین ل وان لایەنان بگەرین، یێن لدەف مروڤی رویداین یان ڤیاین رویدەن و برێكا ئەدەبی، یان دەقێ‌ شعری، كو بابەتێ‌ مە ل سەرە، هاتینە ئاشكەراكرن. دێ‌ هەولدەین شعرەكا خانم (سندس مەهدی) ئەوا د كوڤارا سیلاڤ ژمارە 68 دا بناڤێ‌ (ژیان بو تە) هاتیە بلاڤكرن و بزانین ڤێ‌ خانما هوزانڤان، تا چ راددە شیایە وێنەیێن خوە یێن شعری بكێشیت و برییا ڤی دەقێ‌ شعری، ئەمێن خاندەڤا تا چ راددە دێ‌ شێین بینە هەڤ خەمێن وێ‌. هوزانڤان دبێژیت:
ئێدی بلا بەس بیت
ئەڤرو مرن خوشترین دیاری یە

تیروژكێن عەشقێ‌ لدەف (شیلان عەبدولمەناف)


عبدالرحمن بامەرنی
هەردەم ئەم بچاڤەكێ‌ نێر تەماشای ئەدەبی دكەین و خو ئەگەر ژنەكێ‌ ژی نڤیسا بیت، ژبەركو ژن بخو ژی یێن فێربوین بزمانێ‌ زەلامی دەربرینێ‌ ژ هەستێن خوە و ژ بوچوونێن خوە دكەن، ئەڤە نە بتنێ‌ د شعرێ‌ ژی دا دهێتە دیتن، بەلكو د هەمی ژانرێن دی یێن ئەدەبی دا و تا د هونەری ژی دا ئەڤێ‌ چەندا هەنێ‌ رەنگ  ڤەدانا خوە هەیە و هەردەم ژنان خوە ل هەمبەر گەڤێن كومەلگەهی  لاواز دیتی یە،  كو مێران هندەك یاسا و رێسا بو ڤی كومەلگەهی دروستكرینە و ژن ژی ئێكەمینن بو ملكەچبون ب وان یاسا و رێسایان ڤە و یێن بوینە پیروزی و دڤێت ژلایێ‌ وێڤە، نەهێنە هنگافتن.

لوقمان ئاسیهی و لێگەریانا ل (خو)!


عبدالرحمن بامەرنی
گەریان ل خوە، ئەو گەریانە یا مە بەرەف باگرەوەندێ‌ كەساتیا مە ڤە دبەت، مە بەرەڤ خوەشی و ئازار و ئەو تشتێن دشێن تاما دەڤێ‌ مروڤی بگوهورن، گوهورین ژی مەرج نینە هەردەم یا پوزەتیڤ بیت. رابوریێ‌ مروڤی، هەردەم گوشارەكا بێ‌ ئەندازەی و بەرەللایی پەیدا دكەت و خەیالێ‌ بەرەڤ دوخەكێ‌ نە رێك دا دبەت، بەرەڤ وان هەمی ململانە و حەز و خواستەكێن چ برێكەفت یان بەروڤاژی دناڤ ئارەزویێن جەستەیێ‌ مروڤی دا، پەیدا دبن. هەر چەندە بەشەكێ‌ گرنگێ‌ ڤان حەز و خواستەكان بو وێ‌ ململانەیێ‌ ڤەدگەرن، ئەوێن ژ زینداكرنا جەستەیێ‌ (كەسی) دزڤرن، ئەوێن، ژ وان هەمی بێدەنگی و سەركوتكریێن بەرامبەر عەقلێ‌ هەر كەسی دا دهێنە كرن. لڤێرە ژی هێزا خەیالێ‌ وەك ڤولكانەكێ‌ دپەقیت، هەمی هێزەكێ‌ ددەتە كاری، بو نەهێلان و لادانا رێرەو و ئیفلیجبونا پەیدا بوی، كو ئەو ئیفلیجبونا هەنێ‌ بو وان هەمی پسیارێن ل رەخ و دوورێن وی ڤەدگەرن، ئەوێ‌ دهزرا خوە دا، ئەو نەشیایی بو بەرسڤان بینیت یان هەر چنەبیت، نەشیابیت ئەڤێن ل رەخ و دوورێن خوە ب بەرسڤێن خوە رازی بكەت.

ئاشتی گرماڤی و هونەرێ‌ ڤەگێرانێ‌


عبدالرحمن بامەرنی
(بیابان)
گەلەك كرێت ل سەر پێن
ژیانێ‌ خوە چپلاق كر بوو
مریا دگوت..
ئێدی ئەم بۆ ڤێ‌ تیقە لیقا بیابانێ‌
نڤێژێن بارانێ‌ ناكەین..
ئەڤ پارچە شعرە، كوپلەیەكە ژ شعرەكا هوزانڤان ئاشتی گەرماڤی ل روژا 14/8/2011 ێ‌ د روژناما وار دا بناڤێ‌ (چەند پوستەرە شعر)، هاتیە بەلاڤكرن. د خاندنەكا دەستپێكی دا بو ڤێ‌ شعری، گوتنەكا میشێل فوكوی دهێتە بیرا مروڤی، دەما دبێژیت: (شەهرەزاد تا چیروكەكا خوە ڤەدگێریت، مە بەرەڤ نهێنیێن مەعریفی ڤە دبەت). دڤی كوپلەیێ‌ شعری ژی دا زێدەتر ئالاڤێ‌ ڤەگێرانێ‌ یێ‌ خورتە و دا بزانین ئەو چ مەعریفەیە هوزانڤانی دڤی كوپلێ‌ شعرێ‌ دا بكار ئینای، دڤێت ل بەراهیێ‌ بزانین ڤەگێران بخو چیە و ڤەگێرانا شعری چی یە و ئەگەر ڤەگێرانا هەر چیروكەكێ‌ هونەر بیت، ئەڤە ڤەگێران د شعرێ‌ دا ژبلی هونەری بخوە ژی مە بەرەڤ هونەرەكێ‌ دی ڤە دبەت ئەو ژی زمان، شەنگستێ‌ زمانی ژی گرێدای بەرفرەهیا ئاستێ‌ مەعریفی لدەف هەر ئێك ژ مە و دەربرین و هزر و بیركرنەڤەیا مە بو تشتان، بیركرنەڤەیا مە بو وان هەمی تشتان یێن هەستێن مروڤی و خەیال و دەربرینێن مروڤی مژول دكەن، هەر چەندە هونەرێ‌ ڤەگێرانێ‌ بهویربینانەتر د شعرێ‌ دا دهێتە تەوزیفكرن، ئەگەر رومانێ‌ یان كورتە چیروكێ‌ وەربگرین.

2013/01/18

خەریبی د شعرەكا (ڤیان حەمید) دا

عبدالرحمن بامەرنی
ناڤ و نیشان كلیلا چوونە ژوورا ناڤ جیهانا هەر دەقەكی یە، هەلبەستڤانێ‌ زیرەك ژی ڤێ‌ پەیوەندیێ‌ دناڤبەرا دەقێ‌ خوە و ناڤ و نیشانی دا دروست دكەت و  ئەڤە یە ژی ئەو شەرەنیخا بناڤێ‌ گەهاندنێ‌ دهێتە ناسكرن، كو هەر كەسەك حەز دكەت پترترین كەس ل دەقێ‌ وی یێ‌ نڤیسی ڤەگەرن. گیروبونەك، ناڤێ‌ شعرەكا (ڤیان حەمید) هەلبەستڤانا كچا باژێرێ‌ دهوكێ‌ یە و نوكە ژ دەرڤەی وەلاتی ژیانێ‌ دبەتە سەر، كو ئەڤ شعرە د كوڤارا چاڤدێر ژمارە 120 دا هاتیە بلاڤكرن و دێ‌ هەولدەین، ل وان كلیلان بگەرین، یێن كودێن ڤێ‌ شعرێ‌ ڤەكری دهێلن.

كراسكرنا وێنەیێ‌ شعری و (ئاواز نهێلی) وەك نمونە


عبدالرحمن بامەرنی
پتریا ئەڤ كەسێن شعرێ‌ دنڤیسن یان بەحسێ‌ خوە دكەن دەما شعرێ‌ دنڤیسن، دبێژن شعر ئیلهامە و نڤیسینا وێ‌ چ گرێدان ب دەمی ڤە نینە و مەرج نینە كەنگی ئەو ئیلهام دهێت و بو ڤێ‌ چەندێ‌ ژی هندەك دبێژن، ئەم قەلەم و كاغەزێن خوە ددانینە بەر دوشەكا خوە یا نڤستنێ‌ و هەر گاڤا ئەو ئیلهامە هات، ئەم وێنەیێ‌ خوە یێ‌ شعری دنڤیسین و هندەك ژی دبێژن، ئەز د ترومبێلێ‌ دا بوم و من كاغەز یا ژ بەریكا خوە ئینایە دەر و من شعر یا نڤیسی! هەر چەندە بابەتێ‌ من ئەو نینە ئەز ڤان كەسان رەت بكەم یان ژی پەسەندا وان بكەم، لێ‌ بهزرا من هەمی كەسان جورە ئیلهامەك بو دهێت و هەمی كەسان تا راددەیەكی ئیلهاما شعری لدەف هەیە و بەهرەمەندی لدەف هەیە، لێ‌ هەر ئێكی لدویڤ گرنگیپێدانا وی، كا مژولاهیێن وی چنە و گرنگیێ‌ ب چ ددەت، بو نمونە، ئەگەر هوزانڤان بیت، دێ‌ هەمی هەستێن خوە ل سەر پەیداكرنا وێنەیەكێ‌ شعری كومڤەكەت و هوسا بو چیروك نڤیسی، شێوەكارەكی، سینارستەكی و هەر كارەكێ‌ هزركرن و بیركرن تێدا هەبیت. هەر كەسەك ژی دێ‌ هەولدەت، ئەو تشتێ‌ هاتیە دهزرا وی دا یان ب پێش چاڤێن وی كەتی یان گوهـ لێبوی، وێنەكی یان بیروكەیەكێ‌ ژێ‌ دروست بكەت.