2013/08/22

پیشەسازییا وێنەی، دنمونەكا (دیار عەبدولعەزیز زێوەی) دا

عبدالرحمن بامەرنی
بهێلە دناڤ بەرزەبونا تە دا ل خو بگەریێم، ئەڤە ناڤێ‌ شعرەكا هوزانڤانێ‌ گەنج (دیار عەبدولعەزیز زێوەی)یە، دروژناما وار ژمارە (787) دا بلاڤ بویە. هەر چەندە پشتی بلاڤبونا ڤێ‌ شعرێ‌ دروژناما ناڤبری دا، هوزانڤانی ل سەر پەیچێ‌ خوە د (تورا فەیس بوكێ‌) ژی دا بلاڤكریە و تێبینیەكا بچویك وەك گەلەك هەڤالان وەك كومێنت من ل سەر نڤیسی بو. لێ‌ من ڤیا وەك نمونە بو دروستكرن و سنعەتكاری دوێنەیێ‌ شعری دا، بو نڤیسینا خوە، ڤێ‌ شعرێ‌ بكەمە نمونە. هەلبژارتنا من ژی بو بابەتێ‌ پیشەسازیا وێنەیێ‌ شعری، هەر ژبەر وێ‌ چەندێ‌ بویە كو ئەز بخوە ئێك ژ شەیدایێ‌ وێنەیێن شعری مە و هوزانڤانێ‌ زیرەك ژی بمن وەرە ئەوە، یێ‌ بشێت دەستهەلی و سنعەتكاریا خوە دوێنەیێن شعری دا بەرچاڤ بكەت، ئەڤە ددەمەكی دا ئەگەر ئەم شعرا نوكە وەربگرین جوداتر ژ شعرا ب كێشە و سەروا، كو رەنگە د وی دەمی دا، سەرنجا پترییا خاندەڤا بو قافیێ‌ و ریتما شعرێ‌ دچوو، لێ‌ شعرا نوكە زێدەتر خوە دوێنەیێ‌ شعرێ‌ دا دبینیت، هوزانڤانێ‌ زیرەك ژی ئەوە یێ‌ هەولددەت ل وێنەیێ‌ دروست بگەریت، ل داهێنانا دروست بگەریت. وێنەیێ‌ شعری ژی جوداتر ژ وێنەیێن (فوتو)، ئەو وێنە یە ئەوێ‌ رح تێدا هەی و زیندی، كەنگی ئەڤ وێنەیە ژی ب رح و زمان و گوهـ و بینین دكەڤیت، دەما هوزانڤان هەولددەت تشتەكێ‌ نەلڤ ژ جهێ‌ وی بلەقینیت و ئەڤا هەنێ‌ ژی ئەگەر سنعەتكاری دگەل دا نەبیت، داهێنان بتنێ‌ بەس نینە.

دوێنەیەكی دا ژڤێ‌ شعرێ‌، هاتیە: (من و عەوری/ تیپێن ناڤێ تە و باران/ ل هەڤدوو گهۆرین،/ دا عەور ب دەنگێ كەربێ/ گازی تە بكەت!/ و ئەز ژی/ بارانا خەریبیێ لێ كەم...).
دڤێ‌ پارچە شعرێ‌ دا، هوزانڤانی هەولدایە وێنەیێ‌ خوە یێ‌ شعری ل سەر هەڤبەندییا هەڤگرتنا دوو ماددەیان ئاڤا بكەت، ئێك ژ خەیالێ‌ و ئێك ژی ژ راستیێ‌. ئەڤ هەڤبەندی یە ژی داهێنانەكا جوانە و هوزانڤانی پەنا بریە بەر تشتەكی، كو دخەیالێ‌ دا بهێتە بەحسكرن و كراسەكێ‌ نوی ل بەر بهێتە كرن دێ‌ گەلەك جوان بیت، ددەمەكی دا كو ئەو كراسێ‌ هەنێ‌ ژ بەژنا وی تشتی بهێت و هوسان بو عەوران ژی، چەند باران ژێ‌ ببیاریت هەر خەلك خوازیارێن زێدەترە ژێ‌ و ژ حەژێكرنا وان بو بارانێ‌ كو ب ژێدەرێ‌ ژیانێ‌ بو خو دزانن، دوو روژان ل سەر ئێك باران نەباریت، هەمی ژێ‌ خەریب دبن و خوزیا بو رادهێلن. هوزانڤان یێ‌ شیایی ڤی وێنەیێ‌ خورستی یێ‌ كەهی بو وێنەیێ‌ شعرا خوە بكار بینیت و ب بەرگەكێ‌ دی ب خەملینیت و وێنەبكەت و وەك ڤیایی بینتە زمان، دەما دبێژیت (من و عەوری).
د پارچەیەكا دی دا ژ هەمان شعر، دبێژیت: (هەر دەما ئاسۆ/ سەكەراتا رۆژێ دكەتە داعویران/ من دڤێت سینگێ تە/ بكەمە بالگەهـ و/ دگەل نازداریێن پشیكا ب گۆكا/ پرچا تە/ ل سەر چیمەنێ سینگێ خۆ/ بكەمە چارجەڤ/ و.../ ستڤانكێ ڤەشارتنا تە ب بزدینم).
هوزانڤانی لدویڤ ئەزمون و مەعریفیەیا خوە پەنا بریە بەر گەلەك وێنەیان و ژوان ژی (ئاسو، سەكەرات، داعویران، سینگێ‌ تە، بالگەهـ، نازداری، پشیك، گوك، پرچ، چیمەن، سینگ، چارچەڤ، ستڤانك، بزداندن)، دڤان هەر 14 وێنەیان ژی دا، مروڤ هەست بلێگەریانان دكەت، هەست ب خو ماندیكرنێ‌، هەست ب نزیكبونێ‌ و نزیكبونا ڤان وێنەیان دئێك بابەتێ‌ پێكڤە گرێدای دا وێنەیەكێ‌ شعری ڤەهاندیە، پێنەڤێت ئەڤا من مەرەم پێ‌ بێژم، پیشەسازیا شعرێ‌ بویە، پیشەسازی ژی پێدڤی ب كەرەستەیێن خوە هەیە، بكارئینانا ڤان هەمی وێنەیان ژی تابلویەكێ‌ جوان دروست بویە و خاندەڤا دشێت ل سەر ڤی وێنەی راوەستیت و چەندین بێهنان ڤەدەت.
دپارچەیەكا دێ‌ یا ڤێ‌ شعری، دا هاتیە: (بهێلە، جاڤێن بەختی/ ژ كلی بشووم...!/ دا چ نهێنیێن دی/ ل ناڤ مژیلانكێن بیڤەلەرزێ/ خۆ نەڤەشێرن).
یان ڤی دیمەنی ژ هەمان شعر: (بهێلە دیوارا بهەرفینم/ دا چ دەمژمێرا/ ب راوەسیانا خۆڤە نەهەلاویسن/ و چركێنا وان/ ژ كوپێ بێدەنگیا شەڤا مە ڤەخۆن..).
دڤی وێنەی دا ئەم هەمی یێن ل سەر تشتەكی راهاتین كو دەم ژ تەمەنی ڤەدخوت و هەر ئێكی خاندنا خوە یا تایبەت بو دەمی هەیە، لێ‌ هوزانڤانی خاندنا خوە یا شاعیرانە بو دەمی و دەمژمێرێ‌ هەیە و ب وێنەیەكێ‌ شاعیرانە گوتی یە: (چركێنا وان/ ژ كوپێ بێدەنگیا شەڤا مە ڤەخۆن..).





ليست هناك تعليقات: