2013/08/21

جوانی و كرێتیا دەقی و شعرەكا (هەوار كەمال) وەك نمونە

عبدالرحمن بامەرنی
جوانی و نە شیرینیا هەر تشتەكی، دوو چەمكێن رێژەیی نە و هیچ دەقەكێ‌ شعری ژی نینە یێ‌ باش بیت یان ژی گەلەك یێ‌ خراب بیت. ل خاندنا هەر دەقەكێ‌ شعری ژی، ئەم نەشێین بێژین ئەڤ دەقە یێ‌ جوانە و ئەڤێ‌ دی یێ‌ خرابە یان نە شیرینە و یا دروستتر دڤێت، هەر ئێك ژ مە خواندنا خوە یا تایبەت بو هەبیت و ئەم دشێین هەلسەنگاندنا خوە ل سەر وی دەقێ‌ شعری بدەین، ئەو ژی لدویڤ پیڤەرێن هەر ئێك ژ مە بو وی دەقێ‌ شعری، وەك زمانێ‌ دەربرینێ‌، ئەزمونا شاعری، مەعریفە و دەستەواژەیێن هوزانڤانی دڤێ‌ شعرێ‌ دا بكار ئیناین و د چ ئاست دا بونە و مە خاندنێن خوە بو هەبن، خاندنێن مە ژی دێ‌ گرێدای ئاستێ‌ بینینا مە و كارلێكا هەست و بیركرنەڤەیا مە بیت، بو وی دەقێ‌ شعری یێ‌ ئەم ل سەر راوەستاین و ئەم ب خاندنا خو ڤە مژویل كرین.

گەمیا دوماهیك پەیامبەرێ‌ ئاشتبوونا كناران، ناڤێ‌ شعرەكا (هەوار كەمال)ە و ل كوڤارا نیڤین ژماری 3 بلاڤ بویە و ژبەر كو ئەڤ شعرە یا مشتە ژ وێنان و شعر بخوە ژی یا درێژە، دێ‌ ب زێدەتر شێین بو بابەتێ‌ نڤیسینا خوە هندەك وێنان ل سەر جوانی و نە شیرینیا دەقی بەرچاڤ كەین، مەرەما من ژی زێدەتر بڤێ‌ نڤیسینێ‌ ئەم چاوان هەلسەنگاندنێ‌ بكەین و ئەو كیش وێنەنە زێدەتر سەرنجا خاندەڤای بو خو دكێشن، ئەڤە ددەمەكی دا هەر وەكو من ل پێشیێ‌ گوتی، هەر ئێك ژ مە جوداتر ژ یێدی پیڤەر و خاندنا خوە بو هەر تشتەكی هەنە و بتایبەت ژی بو شعرێ‌. ئەگەر هندەك وێنان پەر كێش بكەین، هوزانڤان دبێژیت:
دێ‌ بەلگێ‌ خۆ یێ‌ كەسك ل سەر بەلگەكێ‌ زەر پرتكینم،/ دێ‌ ژ پرتێن خۆ زارۆكەكێ‌ ڤێكدەم، د پەنجەرا سپێدەهییا وێ‌ زاروكێ‌ دا، دێ‌ ئاسمانەكی ل دوور وەریانا كولیلكێن دار هنارا ڤی باژێری فرینم/
دڤێ‌ پارچە شعرێ‌ دا، هوزانڤانی ڤیایە پەیامەكێ‌ بگەهینیت، پەیامەك حەمەر ژ وێنەیان، هوزانڤانی یاری ب گەلەك تشتان كریە و ژبلی كێشانا وێنەیێ‌ خوە و دكوژیا دروست را، ب سنعەتكارانە ئەڤ پارچەیێن ڤی وێنەی كێشاینە بەر ئێك و دوێنەیەكێ‌ دایك دا كومڤەكرینە. هوزانڤان یێ‌ دبێژیت، دڤێت ئەڤ جیلە بهێتە گوهورین و زاروكێ‌ خوە دكەتە نمونە ئەوێ‌ دوێنەیەكێ‌ جوان دا ژ ئەنجامێ‌ كارلێكا بەلگێ‌ كەسك و یێ‌ زەر دورست كری، كو ئەسمانەكێ‌ دی پەیدا بكەت، ئەڤ كەسێن لڤی باژێری دژین لبن وی ئەسمانی، بیركرنەكا دی بكەن. جوانیا ڤێ‌ كارلێكێ‌ ژی نە بتنێ‌ دكریارا جوتبونێ‌ دا یە وەك نێر و مێ‌، بەلكو هوزانڤانی پەنا بریە بەر دروستكرنا وێنەیەكی ژ خوەزای، ژ دەوروبەرێن خوە، كو دگەل پەیاما وی یا شعری بگونجیت، (كەسك و زەر، بهار و پایز، شینكاتی و هشكاتی، ژیان و مرن)، هوزانڤانی ڤیایە بێژیت، ژ ئەنجامێ‌ دوو بیركرنەڤەیان، مرن و ژیانێ‌، دێ‌ جیلەكێ‌ دی پەیدا كەین. یان دڤی وێنەی دا:
هەكۆ من دڤیا ب پەیسكا دەنگێ‌ دلۆپان ڤە بلند ببم
مروڤ نەشێت بێژیت ئەڤ وێنە نە یێ‌ جانە یان ژ نشكەكێ‌ ڤە هاتیە كێشان، هەر كەسێ‌ ل سەر ڤی وێنەی راوەستیت و د چ ئاستێ‌ هزركرنێ‌ و بیركرنێ‌ دا بیت دێ‌ خوشیێ‌ ژێ‌ وەرگریت، هوسان ژی شعر جوان دبن و وێنەیێن شعری دهێنە بەرچاڤ و خەلك حەژ شعران دكەن دەما وێنە هەبن، رحـ تێدا هەبیت و مروڤ هەست بكەت ئەو وێنە یێ‌ دگەل مروڤی د ئاخڤیت.
دهەمان دەم ژی دا دەقێ‌ شعری ژ وێنەیێن نە شیرین ژی یا ڤالا نینە و دبیت هندەك جاران پەیڤان جهێ‌ خوە نەگرتبیت و دبیت ژی هوزانڤان نەشیابیت كوژیا كێشانا وێنەی دروست بینیت، هەر وەكو من ل بەراهیێ‌ گوتی ژی، شعرا جوان و نە شیرین نینە، بەلكو هەمی رێژەی یە و هەر ئێك وەك خوە خاندنێ‌ ددەتێ‌ و تامێ‌ ژێ وەردگریت. وەك ڤی وێنەی:
تیرەمار ب سەرێ‌ تلێن وێ‌ ڤەهاتن ، و ب ڤەجنقینا باقێن ئاسمانی ڤە ژێلەلچوون
نە شیرینیا ڤی وێنەی، هەر وەكو ئەزێ‌ خاندەڤا دبینم، وێنێ‌ تیرەماران ب سەرێن تلان ڤە نەشێن بالا من بو خو بكێشن، دیسان باقێن ئەسمانی، نەشێن سەرنجا من راكێشن و ئەز ڤی وێنەی ب جوان نابینم و دڤیابایە هوزانڤان زێدەتر ل سەر راوەستابایە.


ليست هناك تعليقات: