پروسا گوهورینێ‌ دشعرەكا (بێدل)ێ‌ دا

پروسا گوهورینا دناڤ دەقێ‌ شعری دا، پروسەیەكە دروست دبیت دەما كردارا داهێنانێ‌ كردارەكا تەندروست بیت و شعر ژ كوراتیا ناخێ‌ مروڤی دەربكەڤیت. ئەڤ كردارا هەنێ‌ ژی زێدەتر پەیدا دبیت دەما هوزانڤان و دەقێ‌ خوە دبنە ئێك جەستە و كارلێكێ‌ دگەل ئێك دوو دكەن. دبیت لڤێرە پسیارەك بهێتە قادێ‌ و بێژین، هەر دەقێ‌ شعری دڤێ‌ پروسەیێ‌ دا دبوریت، ژبەر كو نڤیسینا دەقێ‌ شعری بخوە كردارەكا داهێنانێ‌ یە و داهێنان ژی بێ‌ ئاگەهی پەیدا دبیت و هوزانڤان بخوە داهێنەرێ‌ یان خولقێنەرێ‌ دەقێ‌ خوە یە؟ ئەڤ پسیارا هەنێ‌ ژی ئەو خالە یە یا گەلەك جاران هوزانڤانێن مە ل سەر دهێنە خاپاندن و خوە دبن كەساتیەكا دەستكرد ڤە نیشان ددەن و هینگێ‌ ژی ئەو دەستكردیا هەنێ‌ وەك (روبوتەكی) یە، راستە دێ‌ شێت ب گەلەك كریار و پێرابونان رابیت، دبیت دەقێ‌ جوان و وێنەیێن جوان ژی بینتە زمان، بەلێ‌ دخو بخو دا، دێ‌ تشتەك، داهێنانەك، دەقەك مری بیت و نەشێت كارلێكێ‌ دگەل سوز و هەست و نەستان بكەت و نەست ژی ب رامانا سوز و هزر و بیر و خەیال. هەر چەندە دبیت ئەڤ خالا هەنێ‌ لدەڤ گەلەك هوزانڤانان هەبیت و گەلەك ژی ڤێ‌ هەڤكێشەیێ‌ ژ دەست ددەن، دەما زێدە دەستكاریێ‌ دوێنەیێن خوە دا دكەن یان ژی بێی ئەو هەست بكەن، ماسكەكی ل بەر چاڤێن خوە ددانن و ڤێ‌ روحیەتا ئەم ژێ‌ دبێژین، دناڤ دەقێن خودا دمرینن یان ژی موركەكا لاوازیێ‌ پێڤە دهێلن.
بێدەنگی هێزا موگناتیسی یە! ناڤێ‌ شعرەكا هوزانڤان (سندس نهێلی) یە دروژناما وار ژمارە (873)ێ‌ دا ل بن ناڤێ‌ بێدل، كو ناڤێ‌ وێ‌ یێ‌ خوازیارە، بلاڤ بویە. ئەز شیام تا راددەیەكی ڤێ‌ كارلێكێ‌ دڤی دەقێ‌ شعرێ‌ دا ببینم. شعر بخو مەسجەكە دناڤبەرا وێ‌ و وێ‌ بخو دا، دڤێ‌ شعرێ‌ دا مروڤ هەست دكەت هوزانڤان یا بەرەڤ تشتەكی نوی ڤە دچیت یان دڤێت بچیت، لێ‌ بەری هەر پێنگاڤەكێ‌ ژی یا ڤیایی برییا ڤێ‌ شعرێ‌ خوە قانع بكەت كا ڤێ‌ پێنگاڤێ‌ بهاڤێژیت یان نە و دڤان چەند وێنەیان دا، زێدەتر ئەڤ چەندا هەنێ‌ دوپات دبیت، دەما دبێژیت : (ئەڤینا تە... جارەكا دی... كەڤلوژانەكێ خاپینوك... لبەر خو كریە).
ئەگەر هوزانڤانان بگشتی ب مروڤێن هەست نازكتر و هەستیارتر بدەینە ناسكرن ژ كەسێن دی، دێ‌ بینین هوزانڤان هەردەم هەولددەن زمانی و خەیالی بكەنە مەودایەك بو كێمكرنا فشارێ‌ ل سەر هەستێن خوە و هەولددەن پەنایێ‌ بو هێزێن ڤەشارتی یێن ناڤ خو ب بەن و ب بلیمەتی و دەستهەلیا خوە بریێن دەرئێخستنا ڤان هێزان، ڤێ‌ مەودایێ‌ بەروڤاژی كەنە ناڤ ئاڤاهێی دەقێ‌ خوە یێ‌ شعری و ب ئەندازەیەكا جوان و تژی هەست و سوز، ڤێ‌ هێزا ڤەشارتی بیننە زمان. د وێنەیەكی دا ژڤێ‌ شعرێ‌ هاتیە:
دناڤ هەمی بەرپەرێن
تە یێن بژالە دا
داڤێن پرچا منن
خو دبینم قارەمانا
رومانێن تە یێن نەنڤیسایی!
وێنەكێ‌ جوانە دەما مروڤ هەست بكەت ئێك یێ‌ گرنگیێ‌ ددەتە مروڤی و سوزێن وی یێن عەشقێ‌ بو مروڤی دراستگونە، ئەڤە ژی دیار دبیت برییا وان بەرپەرێن كەتینە ددەستێن وێ‌ دا، كو داڤێن پرچا خو دناڤ هەمی بەرپەرێن وی دا دبینیت. داڤێن پرچێ‌ ژی زمانێ‌ عاشقانە و كور و كچ حەز دكەن دزمانێ‌ خوە یێ‌ ئاخفتنێ‌ دا هندەك دەستەواژەیان بكار بینن، وەك (دل، چاڤ، داڤێن پرچێ‌، بەژن و بال، لێڤ و ....هتد). لێ‌ هێزا ڤی وێنەی لڤێرە بتنێ‌ ناراوەستیت، بتایبەت دەما دبێژیت (خو دبینم قارەمانا... رومانێن تە یێن نەنڤیسایی!)، یانكو ئەڤە دوپارتكرنەكە كو هوزانڤان یا هەولددەت خوە رازی بكەت كو بەلێ‌ دەرگەهەك یێ‌ ل بەر سینگا وێ‌ ڤەكریە و د بیت ئایندەكێ‌ گەش بیت و خەونێن وێ‌ ل سەر ببنە راستی.
دقفلكرنا شعرا خوە ژی دا دگەهیتە باوەریەكێ‌ كو هەست و سوزێن وی راستگویی یا دناڤ دا هەی و ژبەر هندێ‌ ژی خوە نەچار دبینیت كو باوەریێ‌ ب ڤان هەستان بینیت، دەما بێژیت (ئەڤروكە دل یێ بویە... پەنجەرەكا هیرهیركری و... نەشێت حەزێن من دناڤا... دەمارێن خودا ڤەشێریت... توژی ب دوكێلا جگارا خو... من دكەیە... مێ كەوەكا چەنگ بری!). ئەڤ دانپێدانە و پەیاما دەقی بخوە ئیحائەكە و مەسجەكا راستەوخویە ژ ناخێ‌ هوزانڤانێ‌ بو هەست و نەستێن هوزانڤانێ‌ بخوە.