بوشرا جاهید جەمیل
رۆمان ژ خامەیێ نڤیسەر (عبدالرحمان بامەرنی)یە و دەرهێنانا بەرگی ژلایێ نڤیسەری بخوەڤە ھاتیە دیزاینكرن. ھەر ل دەستپێكا خواندنا وێ دیار دبیت، کو جەنابێ وی ب خەمخوری و ب دلەکێ پری خەم و دناڤا ۱٤٤ لاپەراندا، رۆمانا خوە ل سەر کۆمکوژیا "قەبیلەیا باسا"، كو روودانێن وێ بۆ رۆژا ۱٤ گولانا ۱۹۱٦ دزڤرن ئاڤاكرییە. پەرتووک و خوەندەڤان ژی دبن رێڤینگ، دناڤبەرا گوندێ (باسا و کەلەبەدرێ)دا، كو ئەڤ گوندێ داویێ بوویە جھێ ڤەحەویانا ئێزدیێن ژ كۆمكوژیێ رزگاربووین. کارەکتەرێ ڤێ رۆمانێ ناڤێ وی (سمۆیێ باپیر)ە و ژیانا وی و لێگەریانێن وی ل سەر چیرۆك و روودانێن راست ھاتیە نڤیساندن و ب هەستپێکرنەکێ ئێش و ئازارێ کوردێن ئێزدی، بێی کو ژێک جوداکرنا ئۆلی ب خەمخوری نڤیسییە و پێشکەشێ خواندەڤانان کریە.
د خواندنا رۆمانێدا دیاردبیت، كو کوردێن ئێزیدی گرنگی ب پێکڤە ژیانێ ددە‌ن، حەژێکرن، مرۆڤ دۆستینی، رێزگرتنا ئۆلی و وان دلەكێ پری دلوڤانی ھەیە و بڤی هەستێ مرۆڤایەتیێ، بۆ رزگارکرنا (ئەرمەنیان) قوربانیێن مەزن دانە و كەتینە ناڤ بیسەییا عوسمانییا و جاش و خوفرۆشان و ئەو كۆمكوژی دگەل واندا ھاتییە ئەنجامدان. سمۆیێ باپیر كو ئێك ژ رزگاربوویان بوو، كەسەكێ قەهرەمانە، حەژێکەرێ کورد و مللەتێ ئێزیدییە، دلسۆز و کەسەکێ زانابوویە و وی دزانی ئەڤا دھێتە سەرێ مللەتێ كورد ھەمی ژ نەزانین و خۆش باوەریا وان بوویە. سمۆیێ باپیر د تەمەنێ ۳۲ سالیێدا بوو، بابەكێ جەگەر سۆتی، و كور و كچەكێن خوە یێن بچیك دناڤ كوشتیاندا دەردئێخیت و بتنێ زارۆک و کەسوکارێ وی ۱٦ کەس بوینە قوربانی ڤێ كۆمكوژیێ.
بریارا سمۆیێ باپیر بۆ لێگەریانێ ل رەڤاندییان، کچ و ژن و زارۆکێن ئێزیدی و دەرکەفتنا وی دڤی رێکا پیرۆزدا نە تەنێ، خەما وی رزگارکرنا رەڤاندیێن ئێزدی بوویە، بەلکو ب زانینا خوە، ب مرۆڤ دوستییێ بوویە رێکنیشاندەر و دچارەسەرکرنا ناکۆکیاندا، رۆلەکێ مەزن لەیزتییە. جار دلشاد بوویە دەما رزگارکرنا خویشکا خو و چەندین ئێزیدیێن دی، جار ژی دلگران بوویە، دەما دیتی هندەک ژ وان كچ و ژنان نەخواستنە دگەل وی بزڤرن. لێ یا زێدەتر دلێ سمۆیێ باپیر کەیفخوش کری، تۆلڤەکرن بوو ژ ئەڤێ بوویە ئەگەرێ ڤێ كۆمكوژیێ و ئەو ژی، کوشتنا قوماندەرێ دەولەتا ئۆسمانی بوو، کو سۆزاخو ب جھ نەئینایی و نە پاكی كری، وەك د رۆمانێدا ھاتی. چیرۆكێن جوان و نموونێن پێكڤە ژیانێ و ھشیاركرنێ و ئێكدوو قەبیلكرنێ دكەڤنە بەرچاڤێن خواندەڤایی و ژوان سمۆ شیایە ب رێکا چیرۆکا (هەر دوو هەڤژینان و ئاڤدانا گۆلکێ)، تۆڤێ هەڤ قەبیلکرن و پێکڤە ژیانێ و پاراستنا ئاخا خو د دلێ واندا بچینیت و ناکۆکیێن ناڤبەرا هەردو بنەمالاندا چارەسەر بکەت. دیسان چیرۆکا سمۆیێ باپیر دگەل بازیدی كو 12 علم تەمامكرین و ئیجازا مەلاتیێ بدەستڤەئینایی و چاوان سمۆ وی ھشیار دكەت و بۆ بەحسا نھێنییا پەرێ سور دكەت. تشتەكێ دیێ بالا من ژ رۆمانێ كێشایی، ئەو ژی دەما بەحسا تەمەنێ 17 سالیێ دكەت، نە نڤیسایە 17 سال، بەلكو یا نڤیسایی ۱۷ بوهار، ئەڤ ژی هیڤی ئومێدە پەیڤەکێ پر دلڤەکەرە .
د دیرۆکا کورد دا، سمۆیێ باپیر ناڤێ خو ب قەهرەمانی، مێرخاسی، دلسۆزێ مللەتێ خوە ئینایەدەر، کەسەیاتیا سمۆیێ باپیر ب زانین و زانستێ خو ب مرۆڤ دۆستینی و گرنگیپێدانا وی پێکڤە ژیانێ، بومە دبیت نموونە، کو قوربانیدانا ژ خو، ژ ژیانا خو، ژ خوشییێ خو بۆ مللەتێ خو چەندا ب روومەت و سەربلندییە.
ئەلبەت ئەڤە کورتیەکە ژ ڤێ رۆمانێ و هیڤیدارم نڤیسەرێ مە و ھونەرمەندێ مە خو ل رویدان و چیرۆكێن مێژوویی یێن كوردی بكەنە خودان و كارێن ئەدەبی ژێ دروست بكەن و فلمان و درامایان ژێ دروست بكەن، ژبەركو ئەڤە مێژوییا مەیە و دڤێت مێژوویا خوە قەبوولبكەین.
ـــــــــــــــــــــ
*رۆمانا سمۆیێ باپیر.. رەڤاندیێن ئێزدی رزگار دكەت، عبدالرحمن بامەرنی، 2024.
ـ د گوڤارا مەحفەل ژمارە 33ێدا بلاڤبوویە.
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق