پەیوەندییا ڤەگێری ب رۆلگێرانا كارەكتەری ڤە.. چیرۆكا (باژێرێ مرۆڤێن درێژ) یا مێھڤان چێی وەك نموونە
عبدالرحمن بامەرنی
تێگەھێ ڤەگێر یان ئەو كەسێ رویدانەكێ ڤەدگوھێزیت، چ ئەو رویدانا ھەنێ ژ كەسەكێ دی گوھلێببیت یان ژی ژ نڤیسین و داھێنان و چێكرییا وی بخوە بیت و ھەمان تێگەھێ ڤەگێری، مە ب (چیرۆكبێژ) ناڤدكر. دخواندنا مندا بۆ چیرۆكا (باژێرێ مرۆڤێن درێژ)، ئەز ڤەگەراندمە ژیێ من یێ ھەرزەكاریێ، كو ل وی دەمی ئەز گەلەك ب چیرۆك و چیڤانۆكان ڤە ھاتبوومە گرێدان و تایبەت ئەز ل وان چیرۆكبێژان دگەرییام، یێن داھێنان د چیرۆكێن خوەدا دكرن. مەبەستا من ژڤێ بیرئانینێ بۆ ڤێ نڤیسینێ، پەیوەندییا ڤەگێرییە ب رۆلگێرانا كارەكتەرێ وییێ سەرەكیڤە. ل بیرا منە چیرۆكا (شەیتانا شین) چەند كەسان یا گوتی، كو چیڤانۆكەكا كوردی یا كەڤنە، لێ دەما چیرۆكبێژەكێ تایبەت ئەو چیرۆك ڤەدگێرا، مە ھەمیان حەژێدكر. بۆ نموونە دا د سالوخەتددانا وێدا بێژیت (كێلبێن ددانێن خوە یێن سەری د بەر شیتكا خوە را بربوون و یێن بنی ژی ژێھەل گەھاندبوونە سەرێ خوە و دەرسۆكەك تێ ئالاندبوو و مەمكێ راستێ دھاڤێتە سەر ملێ چەپێ و یێ چەپێ دھاڤێتە سەر ملێ راستێ)، بڤان ناڤتێدانان ژی، خۆشیەك و تامەك ددا چیرۆكێ و ژڤی روانگەی، ئەڤ جورێ پەیوەندییا ھەنێ كو ب چەند رەنگان بەرچاڤ دبیت، وەك رەخنەگر بۆ دچن ئەو ژی (ڤەگێرێ ھەمی تشت زان و ڤەگێرێ ھندەك تشت زان و ڤەگێرێ كێم تشت زان) و گرنگییا رۆلگێرانا ڤەگێری دیاردكەت چ دوەسفكرن و ئینانە پێشا كارەكتەرێ چیرۆكێ و چ ژی دنزمكرن و بێ بەھاكرنا وی كارەكتەری و رەنگە ئەڤە پیڤەر نەبیت بۆ چیرۆكا سەركەفتی یان چیرۆكا لاوز، ژبەركو چ جارەكێ مەرج نینە دەما رۆلێ كارەكتەرەكێ چیرۆكێ رۆلەكێ گرنگ بیت و گەلەك تشتان ب ئارمانج بگەھینیت یان كو ئەو شییا چیرۆكێ ژی بەرەڤ پێش ببەت.
مێھڤان چێی، كو نڤیسەرێ ڤێ چیرۆكێ یە، دبێژیت: "مرۆڤێن ڤی باژێری هەمی د درێژن و خودان جەستەیەكێ سەیرن، هندەك ژ وان هند درێژن سەرێ وان ب سەر ئاڤاهیێن سێ چوار قات دكەڤیت، تشتەكێ دی یێ سەیر ئەوە پێیێن وان پەحن و مەزنن و سەرێن وان بچویكن، هند دبچویكن جهێ مێشكێ نەعامەیەكێ د سەرێ واندا ناكەت". لێ بنێرە، ڤەگێرێ چیرۆكێ دڤێت مە ب چ ئاقاردا ببەت؟ ژبەركو چیرۆك د سەردەمەكیدا یا ھاتییە نڤیسین، جیھان وەكی گوندەكێ بچیكە و ب كلیكەكێ دێ شێی ل جیھانێ ھەمیێ نێری، یانكو چ باژێرێن ژڤی رەنگی ل چ وەلاتەكی نینن و ئایا خواندەڤان دێ بەرەڤ كیڤە چیت، ئایا ئەڤ چیرۆك و چیڤانۆكێن بەری نڤستنێ نە یان ژی چیرۆك و چیڤانۆكێن ئەجنەیانە؟ رەنگە ئەڤ پرسێن ھەنێ د مێشكێ ھەر كەسەكیدا دروست ببن و ئەڤە ئاساییە ژی، ژبەركو پێشوەخت ڤەگێرێ چیرۆكێ ب مەبەست ئەڤ چەندا ھەنێ یا كری. ڤەگێر ل ڤێرە بتنێ نا راوەستیت و د پەرەگرافەكێ دیدا دبێژیت: " ئەز رۆژانە روی ب روی ڤان مرۆڤان دبم و دەمێ ئەو د نێزیك من را د بۆرن پێیێن وان ژ سەرێ من بلندترن و بنێ پێلاڤێن وان دبینم، دترسم جارەكێ ئێك ژوان پێ ل سەرێ من بدانیت و ڤی گیانێ ماندی ژ نیڤ جەستەیێ من ببەتە دەرێ". یانكو یێ دبێژیتە مە، ئەڤ دیمەنێ ھەنێ نەیێ نامۆیە و نە بتنێ بۆ وی وەك ڤەگێرەك كو مە ب چیرۆك و چیڤانۆكێن ئەجنا ناڤكری، بەلكو یێ دگەل مە یێ خواندەڤا ڤێ دانوستاندنێ دكەت. ئەڤ شێوازێ ڤەگێرانێ ژی، نڤیسەری دڤێت راستە راست دگەل خواندەڤایێ خوە بمینیت و ئەو دگەل وی یێ گوھدار بیت و ھشێ وی ب چ لایەنێن دیڤە نەچیت و كارەكتەرێ خوە وەسان پیشان ددەت، كو ئەڤە دیاردەیەكا سرۆشتییە و ل ھەر گاڤەكێ دھێتە رویدان و رەنگە ئەڤ شێوازێ ھەنێ ژی پەیوەندیا ڤەگێری ب دەمیڤە دیار بكەت و دا بەرێخوە بدەینە ھەناسەییا نڤیسەرێ چیرۆكێ یان ڤەگێری تا چەندێ دێ شێت مە یێ خواندەڤا دگەل ڤان چیرۆك و چیڤانۆكێن ئەجنا ببەت؟ د پەرەگرافەكیدا ھاتییە: "دڤی باژێری دا زارۆكەك یا هەی ل پێش چاڤێن من ئەو ژ هەمیان درێژترە، ئەو ل پۆلا پێنجێ بنەرەتی قوتابیە، رۆژانە دهێتە دەف من و پارچەیەكا نەستەلێ دددەتە من، ما ئەڤە بۆ هەوە ژی یا سەیر نینە كو دلۆڤانیا باژێرەكی هەمی د دلێ زارۆكەكێ دا كوم ببیت..؟". لڤێرە پەیوەندییا ڤەگێری ل چ ئاست بیت ژی، نابیت وەرگرێ خوە ژبیربكەت و بتنێ دناڤ خەیالێدا بھێلیت و دڤێ چیرۆكێ ژیدا ئەڤە ب زەلالی دیار دبیت، ڤەگێری راستییا كارەكتەرێ خوە ئاشكەراكر، زارۆكەكا ل پولا پێنجێ رۆژانە پارچەیەكا نەستەلێ ددكەتە ددەستێ وێدا و ئەڤە ژی تەمەنێ وێ بەرچاڤ دكەت و رەنگە خواندەڤایێ زیرەك زوی دچیرۆكێ بگەھیت، زارۆكەكا گەلەك بچیك یا ھەی و ئەو مرۆڤێن دی ب دێو (عیملاق) دبینیت و لێ لڤێرە پرسیار، ڤەگێری دڤێت چ رۆلێ دی ب كارەكتەرێ خوە بدەت؟ ژبەركو تا نوكە بتنێ زەمینەك دیاركریە دا مە یێ خواندەڤا دگەل بەرێخوەدانا دیمەنی بگونجینیت و ب ئاشكەرایی ئەم ڤێ چەندێ دبینین، دەما دبێژیت: " بابەتەكێ دی یێ من نێزیكی مرۆڤێن ڤی باژێری دكەت ئەو ژی وەكی من خودان هیڤی نە ". لڤێرە رەنگە ھێزا چیرۆكێ ھەمی و ئەڤ ئینانوبرنا ھەنێ و ڤەگێران و رویدان ھەمی خوە دڤێ ھیڤیێدا ببینن، ئایا ڤەگێری ب رێیا كارەكتەرێ خوە دڤێت چ بگەھینیت؟ كو ئەز باوەردكەم ئەڤ پەرەگرافێ من ژ دووماھیا ڤێ چیرۆكێ پەركێش كری، تێرا وێ چەندێ ھەیە، پەیوەندیا ڤەگێری بڤێ رۆلگێرانێڤە ھەبیت و دبێژیت: " من نەڤێت مەزن ببم و خۆزیا دخوازم هەر یا بچویك بام، دبیت ئەڤە خۆزیا هەمی كەسێن رەشبین بیت، بەلێ ئەگەرێ من یێ جودایە، من نەڤێت مەزن ببم ژبەر كو ئێدی دایكا من نەشێت من ب هەلگریت و ڤان رۆژان گەلەك جاران گوھـ ل وێ دبم دبێژیت: «ئەگەر تە ژی باب هەبا دا بۆمە كار كەت و ئەم دا ل مال بین». بەردەوام ڤێ چیڕۆكێ ب دەنگەكێ نزم دڤەگێریت و بەحسێ وێ رودانا ترومبێلێ دكەت یاكو وێ بابێ من تێدا ژ دەست دای و ئەز ژی كریمە پەككەفتی، ئەزمانێ من پەیڤا دروست ناكەت و جەستەیێ من ژی ژكەمەرێ پێدا یێ مری یە".
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـ رۆژناما ئەڤرو، مێھڤان چێی، كورتە چیرۆكا باژێرێ مرۆڤێن درێژ، ژمارە (3683) 03/02/2025.
ـ د رۆژناما ئەڤرۆ 3725 – 2025 /15/04 بلاڤبوویە.
كورتە چیڕۆك …. باژێڕێ مرۆڤێن درێژ
مێهڤان چێی
مرۆڤێن ڤی باژێری هەمی د درێژن و خودان جەستەیەكێ سەیرن، هندەك ژ وان هند درێژن سەرێ وان ب سەر ئاڤاهیێن سێ چوار قات دكەڤیت، تشتەكێ دی یێ سەیر ئەوە پێیێن وان پەحن و مەزنن و سەرێن وان بچویكن، هند دبچویكن جهێ مێشكێ نەعامەیەكێ د سەرێ واندا ناكەت، حێبەتی دبم، باشە ئەڤ سەرێن هندە بچویك چاوا دشێن ڤان جەستەیێن (عملاق) ب رێڤە ببەن، یان وان پێدڤی ب مێشكی نینە و بكار نائینن یان ژی د پروگرام كرینە و بێی ئارەزویا خو یێ دژین.
ئەز رۆژانە روی ب روی ڤان مرۆڤان دبم و دەمێ ئەو د نێزیك من را د بۆرن پێیێن وان ژ سەرێ من بلندترن و بنێ پێلاڤێن وان دبینم، دترسم جارەكێ ئێك ژوان پێ ل سەرێ من بدانیت و ڤی گیانێ ماندی ژ نیڤ جەستەیێ من ببەتە دەرێ.
بەلێ یا جهێ دلخۆشیێ ئەوە ئەڤ مرۆڤە مایتێكەر نینن و مایێ خۆ د هەژارا ناكەن، ب تایبەت ئەگەر ئەڤ هەژارە د سەر رەوشا خو ڕا خودان دێمەكێ جوان نەبن، هینگی ب ئێكجاری مایێ خۆ د وان دا ناكەن و هەر وان نابینن.
دڤی باژێری دا زارۆكەك یا هەی ل پێش چاڤێن من ئەو ژ هەمیان درێژترە، ئەو ل پۆلا پێنجێ بنەرەتی قوتابیە، رۆژانە دهێتە دەف من و پارچەیەكا نەستەلێ دددەتە من، ما ئەڤە بۆ هەوە ژی یا سەیر نینە كو دلۆڤانیا باژێرەكی هەمی د دلێ زارۆكەكێ دا كوم ببیت..؟ ئەو بێی كو ل هیڤیا تشتەكی بیت رۆژانە سەرەدانا من دكەت، بێی كو خۆ ئاخفتنەكێ ژی ببێژم د هەمی هەستێن من دگەهیت، ئەو خودان دووكەزیێن جوانە، داكو ئەز ژی وەكی وێ بم؛ دایكا من ژ پرچا من دو كەزیان بۆ من ڤەدهونیت و دبێژیتە من: هوین وەكی ئێكن. بەلێ ئەز دزانم ب تنێ كەزیێن مە وەكی ئێكن و چ خالێن دی یێن وەكهەڤ دناڤبەرا مەدا نینن، ئەو خودان بەژنەكا بلند، دێمەكێ پاقژ و جەستەیەكێ بێهن خۆشە، جل و بەرگێن وێ د نوی و رەنگا و رەنگن، خوارنا وێ نانێ گەرم، پەنیر، هێكێن د دوهنی دا، گوشت، شیر و شریناهی نە، پشتا وێ وەكی یا من ژبەر رازانێ ب درێژاهیا رۆژێ ل سەر شوستەیێن ڤی باژێری یا كول و بریندار نینە. و من ژبیر كر ببێژم دبیت د نەستەلێ دا ژی ئەم د وەكهەڤ بین یان ژی ئەز ل بەری وێ بم ژبەر كو هەر جار ئەو پارچا مەزن یا نەستەلا خۆ بۆ من د هێلیت، ئەز ژی ب گڕنژینا خۆ سوپاسیا وێ دكەم.
باوەربكەن خۆشترین چركێن ژیانا من دڤی باژێری دا دیدارا وێ زارۆكێ یە، مانێ دایكا من هیچ ناگڕنژیت، ئەو بێدەنگترین و ئارامترین ژنا ڤی باژێری یە، چ كەس زۆرداریێ ل وێ ناكەن ژ بلی وێ ئافرەتا ئەم د گەراجا مالا وێ دا دنڤین، ئەو پارا ژ دایكا من وەردگریت و ئاخفتنێن سقەت دبێژیتێ، وەكی دی خۆ نێڕێن ڤی باژێری بۆ دلخوازیێن خۆ ژی وێ بێزار ناكەن، ما دێ چاوا وێ بێزار كەن، ئەو یا هەژارە، خودان بەژنەكا لاواز، دو چاڤێن ماندی، دیمەكێ كرێت و پیستەكێ رەشە.. بەردەوام سەرێ وێ یێ چەمیای یە و ب نهێنی دكەتە گری، وێ بتنێ ئەو جلكێن نوكە ل بەر وێ یێن هەی، ئەو ژی كەڤن و قرێژی نە، باوەر بكەن ئەو (رۆژ و ئوژەیان) ژێك جودا ناكەت، بەلێ ئەز باش دزانم خەمگینیا وێ ب تنێ ژبەر جلكێن وێ نینە و گەلەك ئەگەرێن دی یێن هەی و ئەگەر وان ب هەژمێرم تاكو سوبەهی ب دوماهی ناهێن و دناڤ واندا خۆ ئەگەرەكێ ب تنێ ژی بو دلخۆشیێ نینە.
بابەتەكێ دی یێ من نێزیكی مرۆڤێن ڤی باژێری دكەت ئەو ژی وەكی من خودان هیڤی نە بەلێ بۆ بجه ئینانا ڤان هیڤیا خەباتێ ناكەن، من ژی گەلەك هیڤی هەبوون بەلێ چەند رۆژەكە هیڤیەكا نوی یا دناخێ من دا دروست بووی، ئەو یا هەمی هیڤیێن دی دادعویریت و ب وان یا مەزن دبیت، من نەڤێت مەزن ببم و خۆزیا دخوازم هەر یا بچویك بام، دبیت ئەڤە خۆزیا هەمی كەسێن رەشبین بیت، بەلێ ئەگەرێ من یێ جودایە، من نەڤێت مەزن ببم ژبەر كو ئێدی دایكا من نەشێت من ب هەلگریت و ڤان رۆژان گەلەك جاران گوه ل وێ دبم دبێژیت: «ئەگەر تە ژی باب هەبا دا بۆمە كار كەت و ئەم دا ل مال بین». بەردەوام ڤێ چیڕۆكێ ب دەنگەكێ نزم دڤەگێریت و بەحسێ وێ رودانا ترومبێلێ دكەت یاكو وێ بابێ من تێدا ژ دەست دای و ئەز ژی كریمە پەككەفتی، ئەزمانێ من پەیڤا دروست ناكەت و جەستەیێ من ژی ژكەمەرێ پێدا یێ مری یە.
ئەڤرۆ ژی دیسا دەم بۆ مەغرەب و ئەو یا نەچارە من ب هەلگریت، ئەو گەلەك ب من ڤە ماندی دبیت، بەلێ ب تنێ هینگێ ئەز ژی بلند دبم و هینگی مرۆڤێن ڤی باژێری ژی درێژ نینن.
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق