2016/03/26

بەرسڤەكا درەنگ بو نڤیسەرەكا عەرەب*

عبدالرحمن بامه‌رنى
بە پەلە، ئەڤ پەیڤە سێ‌ جاران لدویڤ ئێك هاتبو رێزكرن، (بە پەلە.. بە پەلە.. بە پەلە.. ئاژانسێن جیهانی ئاماژێ‌ بو ددەن)، ئەڤە دەستپێكا گوتارەكا نڤیسەرەكا عەرەب، بناڤێ‌ (منی حسێن) بو د مالپەرێ‌ (ئەلحیوار ئەلموتەمەندن) دا هاتیە بلاڤكرن، یا راست، قەلەمێ‌ ڤێ‌ نڤیسەرێ‌ زێدەتر ل سەر بابەتێن گرێدایی ژنانە و تشتێ‌ جوان ژی دنڤیسیت و دارشتنا وێ‌ ژی ژ وێ‌ جوانیێ‌ كێمتر نینە، ئەڤە ژی، نیشان ددەت كو ژنە نڤیسەرەكا خودان شیانە. تشتێ‌ سەرنجا من ژڤی بابەتی راكێشای، هەر چەندە ژمێژە گوتار هاتیە بلاڤكرن، نیشاندانا كومەلگەهێ‌ كوردی یە! ئەڤ كومەلگەهە ب كومەلگەهەكێ‌ عەشاییری، پاشكەفتی دایە ناسكرن، ئەو ژی دبیاڤێ‌ ژنان و مامەلەكرن دگەل دوسیێن حەژێكرنێ‌ ژلایێ‌ كچان ڤە. ئەڤێ‌ نڤیسەرێ‌ پالپشتی كریە سەر راپورتەكا (بی بی سی) كو دنڤیسینا خوە دا ئاماژە بو دای و هەر وەكو دبێژیت هەیڤانە 400 ژن ل كوردستانێ‌ دبنە قوربانیێن خوە كوشتنێ‌ و ژوان قوربانییان ژی، خو سوتنا ب ئاگری و تایبەت دەما دهێنە ئاشكەرا كرن كو پەیوەندیێن حەژێكرنێ‌ هەنە. هەر چەندە من نەڤێت بابەتی دوێ‌ چەندێ‌ دا وەرگرم كا ئەڤ راپورتا وێ‌ ئاماژە بو دای و بابەتێ‌ خوە ل سەر گەرم كری و گوتارا خوە پێ نڤیسای كا چەند راستی تێدا هەیە، لێ‌ هەر چاوا بیت، ئەڤ بابەتێ‌ هەنێ‌ یێ‌ هاتیە نڤیسین و ئەگەر راست بیت یان راست نەبیت، گوتار گەلەك یا هاتیە خواندن و ڤێ‌ گوتارێ‌ رویەكێ‌ نە شیرین بو كوردان یێ‌ دروست كری و یێ‌ بەرچاڤی جیهانێ‌ و تایبەتی جیهانا عەرەبی كری. 

كەشتییا مرنێ‌!

          هزار دولار.. ئەڤە من چەند جاران بۆ ھەوە دوبارە كر، هەر كەسەك دێ‌ هزار دولاران دەت! ئەڤ دوبارەكرنا وی ژ بەر وێ‌ ژنا گەنج بوو، ئەوا برایێ‌ وێ‌ دگەلدا و هەر داخاز دكر، چەند سەد دولارەكان بۆ برایێ‌ من بهێلە، دا بشێت تا سنورێ‌ وەلاتی ڤەگەریت و چ دی داخازا كێمكرنا پارێ‌ سیاربوونا كەشتیێ‌ ژێنەكەت. ژ بەریكا خوە، من دو سەد دولار كرنە د دەستێ‌ برایێ‌ وێدا و من گۆتە قەچاخچی، درەنگە مە ب رێ بێخە؟ ئەڤە ژی نە ژبەركو ئەو ژن یا جوان و جەحێل بوو و دێ‌ دڤێ‌ سەفەرێدا خوە نزیكی من كەت یان دلێ‌ من مابیتە ب برایێ‌ وێڤە، كو ل كۆلانێن ڤی وەلاتێ‌ بیانی، نە كەڤیتە سەر جاددان. بتنێ‌ هەر رۆژەكا گیروبوونا مە و تا قەچاخچیەكێ‌ دی بدەست دكەڤیت، ئەم گەلەك پاران ل هوتێل و خارنگەهان د مەزێخین و ئەڤە ژبلی خوە ڤەشارتنا مە ژ پۆلیسان.

ئەم ل كەشتیێ‌ سیاربووین و مە دا بەحرێ‌. سێ‌ جاران ئەم نزیكی سنورێن وەلاتێ‌ یونانێ‌ د بووین و قەچاخچی ب بەهانا پولیسێن زێرەڤانیا سنوری دكەن، ئەم د ڤەگەراندینە نیڤا بەحرێ‌ ڤە. دووماهی جار، ئەڤێن د نیڤا كەشتیێدا، دەست ب قیژییا كرن و نیڤا كەشتیا مە تژی ئاڤ بوو. هندا دەست ب لاڤاكرن و هیڤیێن خوە گەهاندنە بەر پەرێن عەسمانی و هندان دەست ب هەوار هاتنێ‌ كرن و هندان ژی ب چ تشتێ‌ ل بەر دەست، بهەمی هێزا خوە ئاڤ ژ كەشتیێ‌ ڤالا دكرن. بتنێ‌ قاچاخچی نەبیت، چۆخكێ‌ سەرئاڤ بوونێ‌ ب سەر ملێن خوە داگرت و عەسلی ل پشتا خوە شداند و خوە سەرنشیڤی ئاڤێ‌ كر.

2016/03/08

هەلكێشكرنا دیمەنێن تراژیدی ژ رۆمانا (امراة من ضباب)*

تراژیدیا وەك تێگەهـ:
تراژیدیا بتێگەهێ‌ ئازار دهێت، دكەڤلوژانكێ‌ كارێن هونەری یان ئەدەبیدا دەردكەڤیت و دبیت پشت بەستنێ‌ ل سەر چیروكەكا مێژوی بكەت. ئەڤ رۆمانا ل بەردەست ژی ژوان رۆمانایە، كو چەندین تراژیدیا تێدا بەرچاڤدبن، رۆماننڤیسی ژ خەیالا خوە و ژ تەكنیك و ئەو ئالاڤێن ل بەر دەست، چ رودانێن راستبن یان پشت بەستن ب رودانێن بۆ هاتینە ڤەگێران یانژی هێڤێنێ‌ خوە ژ خەیالێ‌ وەرگرتبن، رۆمانا خوە نڤیسایە. دڤی دەربارەیدا گوتنەكا (ئوستافیو باز) نڤیسەرێ‌ ئەمریكا لاتینی یا هەی، دبێژیت "نڤیسەرێ‌ رۆمانێ‌ جیهانێ‌ سەروشنوی دروست دكەت". دڤێ‌ رۆمانا ئاراستەكریژی دا، رۆماننڤیسی گەلەك دەرگەهـ قوتاینە و دوان هەمی دەرگەهانرا، ئێشو ئازارێن مللەتێ‌ كورد دهەڤیرێ‌ رۆمانێدا بەرهەڤ كرینە و برەنگەكێ‌ ئەدەبی، داناینە بەر دەستێ‌ خواندەڤای و رۆمانەك ل سەر رۆمانێن كوردی زێدەكریە، بەلێ‌ بنڤیسینا عەرەبی.

زمانێ‌ پێهاتیە نڤیسین:
رۆمان لبن ناڤێ‌ (امراە من چباب)، یانكو ژنەك ژ مژێ‌ هاتیە چاپكرن. بزمانێ‌ عەرەبی هاتیە نڤیسین و ژخواندنا من بۆ رۆمانێ‌، كا ژچ ئەگەر ئەڤ رۆمانە ب عەرەبی بیت و نەك بكوردی! بهزرا من، رۆماننڤیسی هەولدایە، پەیاما خوە راستەوخو بگەهینتە جیهانا عەرەبی. دوێ‌ پەیامێدا، هەمی كارەسات و دەردەسەریێن بسەرێ‌ مللەتێ‌ كورد هاتین و دئێك ژ وەلاتێن عەرەبی و ئیسلامی دابۆیە و ڤان وەلاتان هیچ هەلویستەك، نەیێ‌ ئاینی و نەیێ‌ مروڤایەتی نەبۆینە و بەروڤاژی بۆینە بەشەك ژ ئەنجامدانا تاوانێ‌، ئەو ژی ب هاریكاریكرنێن سەربازی و ماددی و تاوی راددەی، وەك تشتەكێ‌ كەلتوری دناڤوان وەلاتاندا، كچ و ژنێن كوردان وەك كەنیزە، سەرەدەری دگەلدا كرینە. خالا دوێ‌ كو رۆمان بزمانێ‌ عەرەبی بهێتە نڤیسین، شارەزاییا نڤیسەری ددارشتنێ‌ و ڤی زمانیدایە و ژبیرنەكەین، رۆمانا بزمانێ‌ عەرەبی بهێتە نڤیسین، دێ‌ خواندەڤایێ‌ وێ‌ زێدەتر هەبیت ژ رۆمانەكا بكوردی ـ بادینی بهێتە نڤیسین! ئەو ژی ژبەرنەبۆنا، زمانەكێ‌ ستاندەردێ‌ كوردی و ژڤی روانگەیژی، دناڤ كورداندا، كێم دێ‌ هێتە خواندن.