2015/12/18

بێهنشك*

عبدالرحمن بامەرنی
چاڤێن وی هەمی تشتێن د هۆلێڤە كۆنترول دكرن و هزرێن وی بژالە ببوون، ئەڤ سمینارا هەر وەكو بۆ گەلەك كەسێن وەك وی د هۆلێڤە چ پلە و پۆستێن حزبی د دەستیدا نە و ل سەر خاترا سمینارا سەیدایی ئامادە بووین، نە مزگینییا ژیارەكا خوەش بوون و نەژی ئایندێ‌ زارۆكێن وی گەش دكرن! بۆ چەندین جاران پێن خوە ل سەر ئێك د قولپاندن و ب روونشتنێڤە بێزار ببوو و چاڤێن وی وەكی راداری هۆل كونترول دكر. تشتێ‌ ئەو ژ خەیالێ‌ ڤەگەراندییە ناڤ هۆلێڤە، رۆناهییا بلاجوكتۆرێن كامیرەیێن میدیاكاران بوو و نەشییا كۆنترولێ‌ ل سەر خوە بكەت و دەنگێ‌ بێهنشكا وی سمینار ژ بیرا هەمییان بر و چاڤێن وی نقیان و پرچك ژ دەڤی پەشییان. دەما چاڤێن وی ژ سەر ئێك رابووین و ب سەر خوەڤە هاتی، چەندێن‌ دهۆلێڤە د روونشتی و ئەڤێن ل پشت كامیرا و خوە سەیدایێ‌ سمینار ژی پێشكێش دكر، ل وی زڤرین. ب تنێ‌ ئەڤێ‌ ل بەر سینگا وی نەبیت، دەستێ‌ وی ب سەرێ‌ ویڤە بوو و دناڤ تلێن دەستێ‌ ویدا، كلینسەكێ سپی دكر و ئەو چپك پاقژ دكرن.
پرانیا ئامادە بوویێن دهۆلێڤە وەك ئەڤێ‌ ل بەر سینگا وی، پرچا سەرێ‌ وان چ تێرا نەمایە یان ب نیڤی بوویە و هندەكان ب تنێ‌ چەند داڤەكێن مییان د سەریرا زیق دكەن، ئەو ژی یێن ب (قەترێ‌) رەشكرین و نە ئێخستینە بەر مەقەسا سەرتراشی، دا هندەكێ‌ ژ وێ‌ حۆچاتیێ‌ ڤەشێرن. سەر حۆچی هەر وەكو خەلك ڤان كەسان پێناسە دكەن، رەوشەنبیر، ئاقلمەند، سیاسیزان و كار بەدەستن و پرانیا جاران خەلك رێزێ‌ ل وان دگریت و خو ل دیوانان ژی خەلك جهی بۆ ڤالا دكەت و دبیتە سەیدا سەیدایا وان دگەل. سەرێ‌ خوە ب نك ویڤە بر و دەستێ‌ خوە ل ملێ‌ ویدا و داخوازا لیبَورینێ‌ ژێكر، گۆتێ‌: "چنینە ئاسایی یە ژبیر بكە"، ئەڤ چەند پەیڤە ژ دەڤێ‌ وی پەشین بێی ل دوور خوە ژی بزڤریت.
 هەر چەندە ئەو گوتن بەس بوون، كو بێهنشكا وی تشتەكێ‌ نورمال بوو، لێ‌ بێهنا وی نەهات، ژبەركو ئەوی سەروچاڤێن وی نەدیتن و هزركر، نە ڤیانەك د راستا ویدا یا هەلگرتی و حەز نەكریە ل سەروچاڤێن وی بزڤریت.

2015/12/06

فرین د وەرزێ‌ پایزێ دا

 بۆ/ سحر و جوانیا پایزێ‌

ئەو تشتێ‌ لێ دگەریا، ژ نیشكەكێڤە هاتە بەر گوهان، پەیوەندییا وێ نەدشییا مێیاتیا وێ ژ دەنگێ وێ جودا بكەت، حەزێن پەنگیایی دناڤدا د ڤەشارتی بوون، دڤیابا ژمێژە من خودانا ڤی دەنگی ناسكربایە!

ئەڤە دانپێدانێن وی كەسی بوون، دەما گوتیە من: "ئێكەم تشتێ‌ ئەز بەرەڤ وێڤە بریم، پەیوەندییەكا تەلەفونی بوو".

من چیرۆكا وی حەژێكر، ئەز ژی ل هزرەكێ‌ دگەریام بكەمە نڤیسین و ئها ئەڤە بابەتەك، یێ‌ ب بەر هزرێن منڤە دهێت. بەلێ‌ گوهێ‌ من یێ‌ لتە، سوز بیت، ژبلی قەلەم و كاغەزێن من، كەس نهێنییا حەژێكرنا تە نەزانیت، گوت: "دەم وەرزێ‌ پایزێ‌ بوو و تشتێ‌ ئەز و ئەو دگەهاندینە ئێك، مە هەردوویان حەز ژ پایزێ‌ كر. وێ‌ ناڤێ‌ خوە كربۆ پایز و من حەز ژ پایزێ‌ و وەریانا بەلگان كر. من بۆ پایزێ‌ نڤیسی و وێ‌ حەز ژ نڤیسنێن من و پەسنا من بۆ جوانیا ڤی وەرزی دكر! پایزێ‌ لدەف وێ‌ رامانا خوە هەبوو و بەر سینگێن وێ‌، تژی حەژێكرن و ئومێد بوون. پایزێ‌ لدەف من جوانییا خوە هەبوو و دگەلدا، من تەمەنێ‌ خوە ژبیر دكر. شەڤێن درێژ، مە پێكڤە دبوراندن و من ب زمانێ‌ رۆمانێ‌ بۆ دئاخفت و زمانێ‌ من هەستێن وێ‌ د ئازراندن. وێ‌ ب زمانێ‌ بێ‌ ئومێدیێ‌ بەرەڤانی ژ خوە دكر و من هەست ب شەرمێ‌ دكر!".

2015/10/20

ماف و ئازادیا ژنێ‌ دجڤاكێ‌ مە دا

عبدالرحمن بامه‌رنى

 (ئازادییا ژنێ‌ و مافێن وێ‌ دێ‌ ب یاسایێ‌ جێبەجێكەم.. ئەز خوە ل دیموكراسیەتا گەلەكێ‌ بناڤێ‌ ئاینی د سەرداچووی ناگرم) 
سارتەر
كومەلگەهـ چاوان پێش دكەڤن و رولێ‌ ژنان دڤێ‌ پێش كەفتنێ‌ دا چیە؟ ئەز ل باوەرم هەر كەسەكێ‌ ئەڤێ‌ پرسێ‌ بدانینە بەر سینگا وی، دێ‌ بەرسڤەك ڤێهەبیت و هەر ئێك لدویڤ بەر و منێن خوە و ئاستێ‌ خوە یێ‌ رەوشەنبیری و مەعریفی دێ‌ ئاخفتنێ‌ ل سەر ڤی رولی و گرنگییا رولێ‌ ژنێ‌ دئاڤاكرنا كومەلگەهی دا كەت. تشتێ‌ سەیر ژی ژ وان هەمی بەرسڤێن ژ ئەنجامێ‌ هەبونا رێكخراوێن تایبەت ب ژنان ڤە و وان بەیاننامە و گردبونەڤە و خوەپیشاندانێن دهێنە كرن، كو چ دی توندوتیژی دراستا ژنان دا نەهێتە كرنێ‌، هەمی لدوور ئێك خال دزڤرن، داتا و حالەتێن كوشتنێ‌ و سوتنێ‌ و توندوتیژیێ‌ دیار دكەن، لدوماهیێ‌ ژی، ژنێ‌ بخوە ژبیر دكەن، كا چاوان ئەڤ ژنە دێ‌ شێت یا كارا بیت و كارابونا ژنان دكومەلگەهی دا، گرەنتییا پێشكەفتنا كومەلگەهی یە دهەمی بوارەكی دا و بتایبەت ژی، دبوارێ‌ پەروەردێ‌ و ئاڤاكرنا كەسایەتییا زاروكی دا، كو ئەو زاروكێ‌ هەنێ‌ دئایندەی دا، ببیتە سنێلەكێ‌، گەنجەكێ‌ و زەلامەكێ‌ ئەكتیڤ دناڤا جڤاكی دا.

 دا كو ب زانستیانەتر بشێین بەرسڤەكێ‌ ژبو پرسا مە ڤە پەیدا بكەین، دڤێت ل وان خالان بگەرین، یێن ژنێ‌ دئێخنە دبن كونتروللا زەلامی ڤە و دهەمان دەمدا ئەڤ ژنا هەنێ‌ ژی ملكەچی وی كونترولی بوین. دیسان ئەڤ خالێن دبنە هاریكار كو چ دی ژن نەبیتە دار دەستێ‌ زەلامی و بشێت رولێ‌ خوە بگێریت و یا گرنگ، لدوماهیێ‌ ئەم وان خالان دەست نیشان بكەین، ئەگەر ژنێ‌ شییا رولێ‌ خوە ببینیت، دێ‌ چاوان دگەل جڤاكەكێ‌ باب سالاری خوە گونجینیت، چاوان ئەڤ رولێ‌ هەنێ‌ هەڤدژیێ‌ دگەل ئاینی نەكەت، كو بهزرا من، ئاین ئێك ژ بەربەستانە درییا ژنان دا، ئەگەر ب شاشی مامەلە دگەل ڤی رولی هاتە كرنێ‌.

2015/10/15

هندەك تشتێن ب جەژنێ‌ ڤە گرێدای


یا باش ئەوە ژ عەرەفاتێن جەژنێ‌ دەست پێبكەین، دڤان دوو روژان دا، شلق ب بازاری دكەفتن و ئەو دوو سێ‌ هەڤالێن دكاندار ل نیڤا بازاری هوسا بەحسێ‌ كارێن خوە دكرن، ئەڤە دوو هەیڤە مە كرییا دكانێ‌ نە دەرئێخستی و شنی بیرا خەلكی لڤان دوو روژان هات كو جەژنە، هەر چەندە كەیفەك كەتبو سەر دەڤ و لێڤێن وان، لێ‌ ئەو بخوە وەسا نەبو، ژ دەهـ بازاران، ئێكی تشتەك دكری و ئەگەر ژ پێدڤیاتیێن خوە تشتەك كری با، پسیارا عەسلی و ماركێ‌ نەدكر و یێ‌ بهایێ‌ وی ژ هەمیان ئەرزانتر بازارێ‌ وێ‌ دكر. قەیرانا پانزینێ‌ یا ژ نشكەكێ‌ ڤە، نە بتنێ‌ لدەف من بەلكو لدەف دەهان كەسێن وەك من پسیار دروست دكرن، بوچی پانزین ل پانزینخانێن حكومی بو ئەزمە و ل پانزینخانێن ئەهلی هەیە؟ پێنەڤێت من بەرسڤەك چێكری ڤێهەبو، لێ‌ نزانم ئەو بەرسڤ دێ‌ بدلێ‌ چەندان بیت و دێ‌ گلیزانكێن چەندێن دی ڤەكەت و من هوسا دگوت: خودانێن پانزینخانێن ئەهلی ژی خودان زارونە و وان ژی دڤێت جەژنێ‌ بكەن، بخو هیڤی و رەجا ژ هندەكان خاستن، پانزین ژ پانزینخانێن حكومی هاتە برین و سیكا وان ڤەبو و تێهنشكا میزەخێن وان شكەست و ئەو ژی شییان شەكروك و چكلێتان بو جەژنێ‌ بكرن!! بەری ژ شەكروك و چكلێتان دەربازی بابەتەكێ‌ دی بین،

2015/09/14

زەنگا تەلەفۆنێ‌

تەلەفون بۆ هات و تەلەفون دا بەر گوهێن خوە.

ـ ئەلو؟

ـ ئەلو 2

ـ چ دەنگوباسێن راگەهاندنا ئەنجامێن تاقیكرنان، نینن؟!

ـ نە، یێن دبێژن دەمژمێر شەشی ئێڤاری دێ‌ ل مالپەرێن ئەنترنێتێ‌ هێنە بلاڤكرن.

   جارا دویێ یە ژ خەونێن خوە د ڤەقەتیێت، ڤێجارێ زەنگا تەلەفونێ بوو و جارا دی قیژیێن برایێ وێ یێ ساڤا. بریاردا ژ ئودێ دەرکەڤیت. ژ ئودێ دەرکەفت. دەیکا وێ گوتێ: کیڤە کەزی زەرا من؟ لێ زڤراند: دێ چمە د بەلەکونێدا؛ پیچەک بێھنا من یا تەنگە.

 ل جاددێ چەند کچێن زارۆک یاری دکرن، ھەر ئێکێ بیکەک لبەر سینگا بوو. زارۆکەکێ ژوان بەرێخوەدا بنک وێڤە و گوتە ھەڤالێن خوە: "ئەوا ھە بیکا منە د بەلەکونێدا، پرچا وێ وەک بیکا من یا زەرە". ھەڤالێن وێ پێ کرنە کەنی و گوتنێ: "ھەکە راستە بیکا تە بیت، دێ نوکە ھێت یاریکان دگەل تەکەت؟".

 ژ بەلەکونێ بەرەڤ دەرگەھێ شقێڤە چوو و شمک دا سەر پێن خوە و بەرەڤ جاددێ و زارۆکان برێکەفت. ل جاددێ بتنێ چەند گەنجان دگەل ئێک سوحبەت دکرن، ئێکی ژوان گوت: "ما من نە گوتە ھەوە، ئھا ئەڤە ھەڤالا من یا پرچ زەر ھات، دێ نوکە ھێت دەستێ من گریت و دێ وە ھێلینە بتنێ!"، دەما گەھشتیە دەف وان، دەستێ وی گرت و گوتێ: "دا بکەینە غار، ژ ڤارا ھەمیان دویرکەڤین..".

2015/08/24

دەرمانخانە یان پێڤەدانخانە!

ئەز ژی وەك گەلەك كەسێن وەك خوە بۆ مە خودانێ‌ راجێتەكا نوژداری و من قەستا دەرمانخانەكێ‌ كر، كو ئەڤە نمونا پترییا دەرمانخانێن دهوكێ‌ یە. من خوە گرت، لێ‌ خوە گرتنا من "نە ب دوور بۆ بەلكو ب زوور بۆ" و ئەڤێ‌ ل بەر دەرمانخانێ‌ راجێتا من ژ دەستێ‌ من ئینا دەرێ‌ و پشتی ژ رەفاتكەكێ‌ قەستا یا دی كری و دوو سێ‌ جار هاتی و چوویی، ل سەر مێزا ل بەر سینگا من و خوە چەند جورێن حەب و دەرمانان رێزكرن و بلەز و بەز، قەلەمەكێ‌ (جافێ‌ سەرتیژ) ددەستان دا بو و دەست ب خیچ كێشانێ‌ كر و دەستێ‌ وی بلەز تر ژ ئەزمانێ‌ وی گوت: ئەڤی سپێدێ‌ و ئێڤاری بەری خارنێ‌ بخو و ئەڤێ‌ دی روژێ‌ سێ‌ جاران پشتی خارنێ‌ دێ‌ خوی وووووووو تشتێ‌ من دیتی ئەو حەبك و دەرمان یێ‌ دزەرفی دا و ددەستێ‌ من راكرن و چاڤەكێ‌ وی لمن و چاڤێ‌ وی یێ‌ دی ل راجێتا كەسەكێ‌ دی، گوتە من: پارێ‌ تە دكەڤن (.....). یا بمن مای، من گوتێ‌: ما تو بخێرا خوە ڤان دەرمانان ددەیە من یان ژی دێ‌ پارێ‌ خو بەرامبەر وەرگری؟ گوتە من: ئەكید دێ‌ پارێ‌ خو دەی! من زەرفێ‌ وی ل بەر چاڤێن وی خالی كرە سەر مێزێ‌ و من گوتێ‌: تو ب وژدان، بەرێخوە بدە خیچكێن خوە یێن تە كێشاین، كا دێ‌ زانی هەر جورەكی چەند خیچ ل سەرن یان تە چ ل سەر نڤیسی یە كا ئەڤە (قبل یان بعد)ە؟ یا دوێ‌ ژی كەسەكێ‌ نە خواندەڤا برنە مالێ‌ و ژبیرێ‌ چوو كا هەر جورەكی تە بو چاوا گوتیە، مانە دڤێت خیچكێن تە برەنگەكێ‌ وەسا بن كو دەما نیشا جامێرەكی ددەت بێژتێ‌ خارنا ڤان دەرمانان بڤی رەنگی یە. براستی ئەڤ بێ‌ وژدانییا من نەعیمێن وی گەلەك تەحل كرن و شینا بێژیتە من تو راست دبێژی و ئەڤ قەلەمێ‌ ئەز پێ‌ دنڤیسم بكێر ڤی كاری ناهێت! گوتە من: دەرمانێن خوە بهێلە ل سەر مێزێ‌ و هەرە دەرمانخانەكا دی، ئەگەر بدلێ‌ تە نەبیت.

2015/08/17

نڤیسینەك ژ بۆ سیاسیێن یاریكەر!

عبدالرحمن بامەرنی
یاریكێن زاروكینێی گەلەك پاشماوێن خوە یێن ل سەر مە هێلاین و ژوان یاریكان، مە حیل حیلانێ‌ هەبو و بر بەزانێ‌ و شەندێ‌ و مەندێ‌ و بزدم بادانێ‌ و ئەڤە هەمی دەست پێك بون ژبو چوونا ناڤ یاریێ‌ یان یاری تێكدانێ‌! ئەگەر زاروك درێكەفتی بان، حەزێن پترییا وان ل سەر یاریەكێ‌ بان، ئەو یاری ب خشكوكانە و بێ‌ گرژی و شەرو شیق دهاتنە كرنێ‌. لێ‌ یا نەخوش، ئەو یاریكەر بون، یێن هەمی تشت ب سەرێ‌ خوە ڤە دبرن. ئەگەر ئەم دگەل ئێك ل سەر چ یارییان رێكنەكەفتباین ژی، رێكەفتن برامانا، كو ئەو یارییا مە حەز لێهەی، لدویڤ دلێ‌ مە نەبایە، دا یاریێ‌ تێكدەین و دوو رێك دكەفتنە بەر سینگا مە یان دا هەر ئێك ژ مە بەرەف مالا خوە چیت، یان ژی دا هەر چەند زاروك خوە دەنە ئێك و یاریێن خوە جودا كەن، پێنەڤێت تێكدانا وان یاریان ژبو عەقلیەتا مە یا هینگێ‌ یا زاروكینی دڤەگەرییان، ژبەر كو مە نەدزانی سیستەم چیە و چاوان یاریێن خوە ب سیستەمیكانە پرێڤە ببەین.

قاتێ‌ پێنجێ‌ ژۆرا ژمارە دو* 'كورته‌ چيروك'


عبدالرحمن بامه‌رنى

ئەڤە بهژمار بوونە هەیڤەك و دوو رۆژ ئەز نە رونشتیمە سەر كەلێژا خوە و من ئاگەهـ ژ كەلەخێ‌ خوە نە؛ لدەستپێكێ‌ دەستەكێ‌ من بتنێ‌ هەمی رابون و رونشتنێن من بۆن، ئەوی دەستی ژی هەمی داخوازیێن من نە دگەهاندن، بتنێ‌ مەسجا من بۆ ژ بۆ ئەوێن لهنداڤ سەرێ‌ من، كا ئەز چەند هەست ب ئازارێ‌ دكەم.. دڤی ماوێ‌ ئەز ل سەر ڤی تەختی، هەر كەسێ‌ من سلاڤەك ژی كریێ‌ دهات و پەسنا من دكرن، هندەك سەروچاڤ چەند ژمێژە بو نەكەتینە بەر چاڤێن من و ئها ئێك ئێكە ئەو روژ یێن دهێنە بیرا من، هەر ژ دەما مە ئێك ناسكری و كا چ دناڤبەرا مە دا هاتیە رویدان و چێبوی.. دڤان روژێن مانا من دا و ئەز كەلەخەكێ‌ درێژكری، چەندا حەزا رابونەڤەییا من دخواستن دووجار هندا حەزدكر ئەز ڤێ‌ جیهانێ‌ بجهـ بهێلم؛ هەر كەسێ‌ دهاتە هنداڤ سەرێ‌ من دەستێن خوە بلنددكرن و دوعایێن خێرێ‌ بو من دخاستن، لێ‌ من دزانی ئەو دوعایێن بەروڤاژی لمن دكەن، ئ
ەوان دڤێت ئەز ئێك لایی ببم، یان دژیانێ‌ دا بمینم یان ژی ب ئێك جاری وان بهێلم؛ هەر زوی من مرازا وان دزانی و چەند بێهنا من یا تەنگ بێهنا من تەنگ تر دكرن.. من كەلەخێ‌ خوە و ئەو دهێلان و ئەز لدویڤ سەرێ‌ خوە دچووم، هەر ژوورا ئەز دگەهشتمێ‌ بهژمار شەش تەخت و شەش نەساخ و بكێمی شەش كەسێن دی لهنداڤ سەرێ‌ وانن و ل بەر خزمەتا وانن، پترییا وان ژی وەك من دانعەمرن و دێ‌ هزركەی ئەڤ قاتە بتنێ‌ بو كەسێن بناڤ سال ڤەچوویی ڤە یێ‌ هاتیە تەرخانكرن. نە روژەكێ‌ و دوان و سییان ژوور ژوور من قەست دكرێ‌، كەسەك وەك من یێ‌ بێ‌ پێژن نەبو، هەمیان شییان هەبون، هندا شیانێن ئاخفتنێ‌ و هندا شیانێن رابون و رونشتنێ‌ و خوە خارن ژی لمن هزرەت بو! دا قەستا كەلەخێ‌ خوە كەم و ئێدی من نەدڤییا دەستێ‌ من ئازارێن من بگەهینتە ئەڤێن لهنداڤ سەرێ‌ من و خزمەتا من دكرن، چەند من خەلكەك یێ‌ بخوەڤە مژوول و ماندیكری؛ ئها ئەڤە ئەو روژە یا من بەرهەم تێدا چاندی و ئەزێ‌ وی بەرهەمی دكێشمە بەر سینگا خوە!! هەمیان دزانی ئەڤ قاتە یێ‌ بێ‌ وەغەرە و كێم كەسان دەرفەتا هەی ژێ‌ دەركەڤن، بتنێ‌ دوو كەس نەبن، ئەو نوژدارێ‌ هەروو دهاتە هنداڤ سەرێ‌ من و چارەسەرییا من دكر و ئەڤ كەسێ‌ گیانی ژ قركا مروڤان دهەلكێشیت! هەردوویان ملێن خوە دبەر ئێك را بربون، بتنێ‌ من دزانی ئەو هەردوو چەند هەڤركیێ‌ ل سەر مرن و ساخ بونەڤەییا من دكەن.. چەند نوژدارەكێ‌ سەر رەق بو، نەدڤییا من بدەست هەڤركێ‌ خوە ڤە بەردەت و لدوماهی جار دوعایێن نەمانا من ژ مانا من زێدەتر لێدهاتن، لێ‌ سەر رەقییا نوژداری، سەر ژ هەمییان ستاند و دەستیرییا زڤراندنا من بو مال دوماهی نیشانێن هەڤركیەكا شكەستی بون، نوژداری ئیمزا خوە ل سەر كری! 
تێبینی:
* دیاری بو نوژدار سەعد كازم
دروژناما وار ژمارە 1380 دا هاتیە بلاڤكرن.

خشتێ‌ ڤێ‌ هەیڤێ‌ یێ‌ راگەهاندنێ‌!

بەرییا چەند سالان دسەرەدانەكا من دا ژ بو باژێركێ‌ ئەز لێ‌ ژ دایكبویم، ژبەركو ل دەستپێكا سالێن نوتان من ژی كەر دكانكەك هەبو، هەڤالێن من یێن باژێركی ئەڤێن بالا من دكێشن دكاندار بون و ئەكید دێ‌ پسیارێن مە ل سەر رەوشا بازاری و بكری بن، ژ ئاخفتنا دناڤبەرا مە دا، ئەڤ دكانێن ل بازاری ژ بكری زێدەترن و من پێشنیارەك كر، هەر چەندە ئەو پێشنیار بتنێ‌ دناڤبەرا من و وی هەڤالێ‌ من دا بو، لێ‌ ئەز باوەرم دا پێشنیارەكا دجهێ‌ خوە دا بیت بو وی دەمی، من گوتێ‌: "بوخو خشتەیەكێ‌ حەفتیانە دانن و هەر روژەكێ‌ بو دكاندارەكی بیت و هین ئەڤێن دی بو خو قەستا كارەكێ‌ دی بكەن بو هەوە باشترە". نوكە ژی هەمان پێشنیارێ‌ دكەم، بەلێ‌ ڤێجارێ‌ بو راگەهاندنا دهوكێ‌، هەر حەفتیێ‌ بو دەزگەهەكی! لدویڤ خشتەیەكێ‌ دارشتی و كەنالێن راگەهاندنێ‌ (TV، رادیو، روژنامە و كوڤار)، ژبەركو ل دەڤەرا بادینان،

2015/06/08

پێشرەویێن (داعش) دناڤبەرا خیلافەتێ‌ و هەرێمبونێ‌ دا

عبدالرحمن بامه‌رنى
زاراڤێ‌ شانێن نڤستی زاراڤەكێ‌ نە یێ‌ نوی یە و پشتی هاتنا داعشێ‌، مشە ددەزگەهێن راگەهاندنێ‌ دا دهێتە بەحسكرن. گرتنا باژێرێ‌ میسل دچەند دەمەكێن كورت دا و گرتنا رومادی و چەندین باژێركێن دی یێن مەزن بتنێ‌ ب جوداهییا هژمارتنا دەمژمێران، ئاماژەیەكا خورتن، كو بەلێ‌ ئەڤ چەمكە یێ‌ خورتە و دڤێت خواندنەكا هزری بو بهێتە كرنێ‌ و ب سەرڤەیی و سستی ڤە نەهێتە وەرگرتن، سەرەرایی هەبونا توندوتیژیێ‌ و كوشتنا بكوم و سەربرین و سوتنا دیلان و گرتنا ژنان وەك دەستكەفتێن شەری و لاساییكرنا مێژوێ‌ ب دروستكرنا بازارێ‌ كرین و فروتنا ژنان، لێ‌ ئەڤێن هەنێ‌ هەمی رویێ‌ ترساندنێ‌ نە، دا بەروكێ‌ وان یێ‌ ڤەكری بیت و خەلك ب ترس بتنێ‌ بیر ل رزگاركرن و پاراستنا گیانێ‌ خوە بكەن یان كو برییا ڤان جورە رەفتارێن دژی مروڤایەتییێ‌، بتنێ‌ ئەڤ گروپێ‌ تیرورست ئەجندایێ‌ خوە دسەپینیت و دبنەكوكدا، پلانا ڤەشارتی دویرترە ژ ئەوا ئەم بیر لێدكەین و ئەوا ئەو بلاڤ دكەن و نیشان ددەن.
دا رویێ‌ دروستێ‌ داعشێ‌ ژی بزانین، فەرە ئەم ل ئاڤاهیێ‌ دروستبونا داعشێ‌ بنێرین. بهزرا من، ئەڤ ئاڤاهیێ‌ هەنێ‌ ژی ژ سێ‌ روییان ڤە دهێتە نیشاندان، رویێ‌ ئێكێ‌: توندوتیژی و ترساندن و هوڤاتی، كو رویێ‌ هەرە بەرچاڤە جیهان داعشێ‌ پێ‌ ناس دكەت و ب وی روی، دەڤەرێن نوی بێ‌ بەرگریكرن خوە رادەست دكەن و رێكا رەڤێ‌ و دەست بەردانێ‌ دگرنە بەر. رویێ‌ دوێ‌: رویێ‌ پرێڤەبرنێ‌ و دارشتنا پلانانە، كو كاراكتەرێن سەرەكی یێن ڤی روی ژی ژ بەرمایكێن رژێما بەعسا ژناڤچویی نە، لێ‌ ئەو بەرمایك، نە هەمان ئەو كەسن یێن دسەردەمێ‌ رژێمێ‌ دا دكاریگەر، بەلكو رویێن نوی نە و ناڤێن نوی و هێزا نوی نە. رویێ‌ سیێ‌: ب مەترسیدارترین رویێ‌ ڤی ئاڤاهی دهێتە ناسكرن، ئەو ژی رویێ‌ هزری یە، هزر ژی ب بیروباوەران ڤە گرێدایینە و و وەك بابەتەكێ‌ روحی مامەلە دگەل دا دهێتە كرنێ‌.

2015/05/31

فەیس بوكە چیروك

دەمژمێر 3ی شەڤێ‌:
جارا دوێ‌ یە، دڤێ‌ نیڤە شەڤێ‌ دا بەرەڤ مێزا كومبیوتەر ل سەر دچیت و فەیس بوكێ‌ خوە ڤەدكەت. هێشتا چاڤێن وی خەوێ‌ بەرنەداین، هەر زوی بەرەڤ تەختێ‌ خوە یێ‌ نڤستنێ‌ ڤەگەریا ڤە و دەستێ‌ خوە بو سەرێ‌ وێ‌ كرە بالیفك. بێهنا پرچا وێ‌ تژی خمخمكێن وی بو، ڤیا ئەڤ شەڤە گەلەك درێژ بمینیت.


دەمژمێر 3و نیڤی شەڤێ‌:
ئەو هێلا دخەو و بەرەڤ مێزا كومبیوتەر ل سەر چوو، فەیس بوكێ‌ خوە ڤەكر. دەستێن خوە دبن پرچا خوە را برن و كەزیێن خوە یێن بەردای و قژاڤژ، ژناڤ چاڤێن خوە دانە رەخەكی و پشت سەرێ‌ خوە ڤە برن. تەزینكێن سەرمایێ‌ و رویساتیا لەشێ‌ وێ‌، ڤەگەراندە سەر تەختێ‌ نڤستنێ‌ ڤە. دەستێ‌ وی ژ سەر سینگێ‌ وی راكر و سەرێ‌ خوە پێڤەنا و دەستێ‌ وی كێشا سەر پشتا خوە. چاڤێن وێ‌ نەشییان بەرگرییا حەزێن وێ‌ بكەن و شراتییا مێیاتیا وێ‌، بەرەڤ نڤستنەكا دی ڤەبرن.
دەمژمێر 5ی سپێدێ‌:

2015/05/14

بەشەك ژ دیمەنێن ئەنفالان هەر وەكو د (رۆمانا شوپێن) روندكان دا هاتینە وێنەكرن


عبدالرحمن بامەرنی


مەرەم ژ وێنەی:

ئەگەر وێنەكرنێ‌ ئێك رامان هەبیت، ئەو ژی بەروڤاژیكرنا وێنەیان بێی دەستكاری و زێدەهی ل سەر بهێنەكرن و وەك خوە بهێنە نیشاندان. درومانێ‌ و دئەدەبیاتان بگشتی دا، ئەڤ پێناسە بەروڤاژی دهێتە لێكدان، ئەو ژی پەلكێشكرنا وێنانە ژ هزران، ڤەگێرانێ‌، دیتنێ‌ و خەیالێ‌ و ڤەگوهستانا وانە بو دورهێلێ‌ هەست پێكرنێ‌، هەر وەكو مروڤ بچاڤ دبینیت. جوداهیا دناڤبەرا هەردوویان ژی دا، ئەڤ وێنەیێن هە، بچاڤكێ‌ كامیرێ‌ ناهێنە كێشان، بەلكو ب زمانێ‌ دارشتنێ‌ دكەڤنە بەرچاڤان و دهێنە خواندن. وێنەیێن دناڤا رومانێ‌ و ئەدەبیاتان دا، هەمی وان وێنەییان بخوە ڤە دگریت، یێن كەسێن دی ب وی رەنگی هزر تێدا نەكرین و ئەگەر هزر تێدا كربیت ژی، ژبەركو ئەو وێنێن هەنێ‌ دبێ‌ گیان و نەلڤ بوینە، مێشكێ‌ وان نەشیایە چ شروڤەكرنان بو پەیدا بكەت و ئەڤ وێنێن هەنێ‌ ژی، تژی دەوروبەرێن هەر ئێك ژ مەنە، چ دخەیالا مروڤی دا بن یان ژی دناڤ سروشتی دا یان ژی بەرپەرێن مێژوێ‌ دسەر دا هاتبنە قولپاندن و تا پێشبینی و ئایندە ژی بیت و برییا پەیڤان و زمانێ‌ دارشتنێ‌، بهێنە ڤەژاندن ڤە و بەرچاڤكرن.
 درومانێ‌ ژی دا زێدەتر ژ ژانرێن دی یێن ئەدەبی، دڤێت روماننڤیس كامیرەڤانەكێ‌ چالاك بیت و وێنەیێن وی بەردەوام بكەڤنە بەرچاڤێن خواندەڤای، تا خواندەڤایێ‌ هەنێ‌، بشێت دومێ‌ دگەل خواندنا رومانا وی بكێشیت و تا دوماهی لاپەر، تامێ‌ و چێژەكا خوش ژ وێ‌ خواندنێ‌ و چیروكێ‌ وەربگریت و گەلەك جاران ئەڤ وێنێن هەنێ‌، خوە دكەسایەتییان ژی دا دبینن و روماننڤیسێ‌ زیرەك ژی ئەوە، یێ‌ بشێت وێنەیان ژ كەسایەتیێن خوە دروست بكەت و بتایبەتی كاراكتەرێن سەرەكی یێن رومانێ‌، تا خواندەڤا ملكەچی خواندنا هەمی لاپەرێن رومانێ‌ ببیت و نابیت دناڤ وان وێنەیان دا، تشتێن هەڤدژ و نە بەرجەستە هەبن، چ وەك دەم یان جهـ یان ئەو كەرەستە و تشتێن خەلك ل سەر راهاتین و بەروڤاژییا وێ‌، خواندەڤا هەست بلاوازییا بێن كورتیا روماننڤیسی دكەت و چەند وێنە یێ‌ بهێز ژی بیت و تژی داهێنان بیت، خواندەڤا دێ‌ وی هێلتە لنیڤا رێ‌.  

2015/04/24

قه‌یرانا خوانده‌ڤانایه‌ یان ژی نڤیسه‌ران!

عبدالرحمن بامه‌رنى


ئه‌ز بخوه‌ ئێك ژ وان نڤیسه‌ر و رۆژنامه‌نڤیسانم، كۆ چه‌ندین جاران من ل سه‌ر نه‌بونا خوانده‌ڤای بابه‌ت نڤیسین و من په‌رتۆكه‌ك ژی دڤی بواری دا هه‌یه‌، ئه‌م چاوان خوانده‌ڤای په‌یدا بكه‌ین و سه‌ره‌رایی زانكوو و په‌یمانگه‌هێن مه‌ ل پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ و وێ‌ رێژا زورا ده‌رچوویان، كو هه‌می ژی خوینده‌ڤانن و پێدڤی ژێده‌ران دبن، دبه‌رامبه‌ر دا، مه‌ خوینده‌ڤایه‌كێ‌ گه‌له‌ك كێم هه‌یه‌ و ب قه‌د پارێزگه‌ها دهوكێ‌، ئه‌م ل هه‌مبه‌ر گرفته‌كێ‌ دراوه‌ستین، ئه‌و ژی رێژا خواندنێ‌ یه‌، كو نه‌ دئاستێ‌ پێدڤی دایه‌. سه‌ره‌رایی كۆ مه‌ چه‌ندین په‌رتووكخانه‌ ل دهوكێ‌ هه‌نه‌ و دوو رۆژنامێن رۆژانه‌ و چه‌ندین كوڤار دبیاڤێن جوودا دا، چه‌ندین ده‌زگه‌هێن چاپ و بلاڤكرنێ‌ و هه‌ر ده‌زگه‌هه‌كی ژی چه‌ندین په‌رتۆك چاپكرینه‌. ژمارا ئه‌ندامێن ئێكه‌تییا نڤیسه‌ران، نزیكی سێ‌ سه‌دان دبن و ژمارا رۆژنامه‌نڤیسێن ئه‌ندام ل سه‌ندیكا رۆژنامه‌نڤیسێن كوردستانێ‌ ل دهوكێ‌ ژی ژ هزاران دبورن. لێ‌ پسیارا هه‌می گاڤا به‌رسڤ ژ بۆ نه‌هێنه‌ كه‌ركرن، بوچی مه‌ ل دهوكێ‌ خوانده‌ڤا نینه‌؟ 
بهزرا من، نه‌بونا خوانده‌ڤای، مه‌ ل هه‌مبه‌ر گرفته‌كا دی دراوه‌ستینیت، ئه‌و ژی، مه‌ ئه‌زمه‌ دنڤیسینێ‌ ژی دا یا هه‌ی، نه‌ كۆ دنه‌بونا خوانده‌ڤای بتنێ‌ دا! هه‌ر چه‌نده‌ دبیت گه‌له‌ك دگه‌ل من دهه‌ڤرا نه‌بن ژی، لێ‌ ئه‌گه‌ر ئه‌م ڤان پرسان ل به‌ر چاڤ وه‌ربگرین. بوچی، نڤیسه‌رێ‌ مه‌، ئه‌دیبێ‌ مه‌، رۆژنامه‌نڤیسێ‌ مه‌ نه‌بویه‌ خوه‌دانێ‌ قه‌له‌مێ‌ خوه‌ و نڤیسین نه‌بوویه‌ پیشه‌ بۆ وی؟ هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌ڤه‌ ژی هنده‌ك تایێن دی بخوه‌ ڤه‌ دگریت، لێ‌ بهزرا من چه‌ند سه‌ده‌مه‌كێن هه‌ین، تا ئه‌م به‌رسڤه‌كا دروست بۆ پرسا مه‌ ئاماژه‌ بۆ دای په‌یدا بكه‌ین، ژبه‌ركو ده‌ست نیشانكرنا ئه‌گه‌ران بخوه‌ چاره‌سه‌رییه‌ ئه‌گه‌ر كار ل سه‌ر بهێته‌كرنێ‌، ئه‌و ژی بهزرا من، پرسگرێك خوه‌ دڤان پرس و خالان دا دبینیت. 

2015/04/08

سكس دناڤبەرا ورژاندن و هونەر و ئەدەبیاتێ‌ دا رۆمانا (نەییا بەندەمانێ‌) وەك نمونە

عبدالرحمن بامرنى
پێشەكی:رۆمانا نەییا بەندەمانێ‌، ئێك ژوان جورە رۆمانایە، ئەڤێن روودان و سەرهاتێن خوە ژ ژیانا كومەلایەتی وەردگرن. ژیانا كومەلایەتی ژی، نە هەر كەس دشێت ل سەر بنڤیسیت و نە هەر كەس دشێت راستییا وێ‌ دیار بكەت! ژبەركو دناڤا كومەلگەهی دا، داب و نەریتان یاسا و رێسایێن خوە هەنە. كومەلگەهێ‌ كوردی ژی وەك پترییا كومەلگەهێن روژهەلاتا ناڤین، كومەلگەهەكێ‌ عەشاییریە و هندەك تشت هێلێن سورن و نابیت گاڤ د سەر را بهێنە هاڤێتن. ژوان ژی، ئاخفتن ل سەر كریارا سكسی ب تشتەكێ‌ شەرم و نە لایێق دهێتە هژمارتن و دڤێ‌ رۆمانێ‌ دا، سكسی جهەكێ‌ باش و بەرچاڤ ڤەگرتیە. دێ‌ هەولدەین، هندەك پەرەگرافان ژ رۆمانێ‌ وەربگرین، لدویڤ وان پەرەگرافان، شێین رۆمانێ‌ هەلسەنگینین! تا چ راددە، نڤیسەرێ‌ رۆمانێ‌ شیایە خوە دژیانا كومەلایەتی دا وەك هەیی ببینیت؟! وەك هەیی ژی، كا نڤیسەرێ‌ رۆمانێ‌ چەند شیایە ڤان پەرەگرافێن هەنێ‌، دویری هەر جورەكێ‌ ورژاندنێ‌ و ئازراندنا هەستان بكەت و خواندەڤا هەست نەكەت، دیمەنێن ورژێنەر ب سەر هونەرێ‌ رۆمانێ‌ دا، كەفتی نە.

2015/03/06

بەدبەختی درۆمانا (ئەز و دەلال)* یا (سدقی هرۆری) دا

عبدالرحمن بامرنى
بوچی بەدبەختی:

ئەگەر بێژین كورد ژ هەمی گەل و نەتەوەیێن دی زێدەتر بەدبەختن، رەنگە چ شاشی دڤێ‌ گوتنێ‌ دا نەبیت و ژ بەدبەختییا كوردان ژی، كورد ل سەر ئاخا خوە دژین و خودانێ‌ وێ‌ ئاخێ‌ نینن، كورد خودان زمانن و زمان و كەلتورێ‌ وان لێ‌ هاتینە قەدەغەكرن، دناڤ چەندین وەلاتان دا دپارچەكرینە و ل هەر وەلاتەكی ژوان ژی و ل سەر ئاخا خوە دهێنە چەوساندن، بتنێ‌ ژبەركو كوردن. ئەڤ بەدبەختییا هەنێ‌ ژی ب چەندین رەنگان درومانا (ئەز و دەلال) یا روماننڤیس (سدقی هروی) دا هاتیە وێنەكرن و هەر خواندەڤایێ‌ ڤێ‌ رومانێ‌ بخوینیت، دێ‌ هەست پێكەت، كو نڤیسەرێ‌ رومانێ‌ برییا روداو سەرهاتێن رومانا خوە، زوم ئێخستیە سەر چەندین نمونەییان، كو دورهێلەكی و راستیەكێ‌ بەرچاڤ دكەن، كو چەند ستەم ل كوردان دهێتەكرن، ئەڤ ستەما هەنێ‌ ژی ل سەر ئاخا باپیرێن وان بخوە یە و دەما مروڤی ئاخ هەبیت، یانكو مروڤی سەروەری هەیە و ئازادی هەیە، لێ‌ كوردان بەروڤاژی، ئاخ هەیە و سەروەری و ئازادی نینە. هەر چەندە رومان بخوە لدوور چیروكا ژنەكێ‌ و زەلامەكی دزڤریت و هەردوو ل غەریبیانە و چاوان روژگار وان هەردوویان ل ئێك كومڤەدكەت، لێ‌ چیروكا ڤان هەردوویان بتنێ‌ پەیامەكە بو قوتانا چەندین دەرگەهێن دی، كو ب مەرەم، رودان لدویڤ رودانێ‌ دكەڤنە بەرچاڤێن خواندەڤایی و گەلەك تشتێن ڤەشارتی دهێنە دیاركرن، ئەڤە ژی بو تەكنیكا روماننڤیسی دزڤریت، كو دهەمان دەمدا، رومانەكا دلڤەكەر و كارتێكەر بیت و خواندەڤا دگەل ڤەدانا لاپەرێن وێ‌ هەست ب بێزاریێ‌ نەكەت و خوشییا زمانێ‌ دارشتنێ‌ ژی ببیتە هاندەرەك، كو خواندەڤا ڤێ‌ رومانێ‌ ل نیڤا رێ‌ نەهێلیت و تا دوماهی لاپەر دگەل دا بمینیت و پیڤەرێن رومانا سەركەفتی و نە سەركەفتی ژی، خوە دڤێ‌ چەندێ‌ دا دبینین.

2015/02/19

ب سەرخوەشیا باڤێ‌ نازێ‌ من رۆمانا (مریێ‌ حەرام) خواند!!

عبدالرحمن بامه‌رنى

ئەو سەرخوەشییا درۆمانا (مریێ‌ حەرام) یا رۆماننڤیس باڤێ‌ نازێ‌ دا هاتیە بەحسكرن، نە هەمان سەرخوشییە، ئەوا خەلك بو خوەشیێ‌ و مەست بونێ‌، خوە ژ دەوروبەرێن خوە دویر دئێخن و حەز دكەن دجیهانا خوە یا تایبەت دا بمینن! سەرخوەشییا دڤێ‌ رۆمانێ‌ دا هاتیە بەحسكرن، هەڤدژیەكە دناڤبەرا هەبونێ‌ و نەبونێ‌ دا! تو هەبی، دا سەرفەراز بژی یان تو هەبی، دا كویلە و نە ئازاد بژی. هەر وەكو د پەرەگرافەكێ‌ رۆمانێ‌ دا هاتی:" نا سەیدا، وی نە ژبەر گرتنێ‌، ئاراق ڤەدخوار، ئەوی ژ بەر ستووخواریا مە و خەمساریا مە ل همبەری كۆلەتیێ‌، دەست ب ڤەخوارنێ‌ كر" لاپەرە 24. پەیاما رۆمانێ‌ بخوە ژی قوتانا ڤی دەرگەهی یە، ئەڤێن حەزدكەن دكویلاتیێ‌ دا بژین و دەهول قوتێن داگیركەران بن، دبەرامبەر دا، ئەڤێن هەلویستی وەردگرن و سەرێ‌ خوە بو دوژمنێ‌ نەچەمینن و گیانێ‌ خوە دكەنە قوربانی ئازادیێ‌، خەلك چاوان لێ‌ دنێرن و ل دوماهیێ‌ ژی، شوینا هەلویستێن بلند ل بەرامبەری وان بهێنە نرخاندن و پەیكەر بو بهێنە دروست كرن، بناڤێن كرێت دهێنە گازیكرن و ل مرنا وان ژی، كەس ئامادە نینە جەنازەیێ‌ وان بشوت و تا وی راددەی، دئامادە نینن، كەلەخێ‌ وان ژی دناڤ گورستانا وان دا، بهێتە ڤەشارتن. 
سوران ئازاد، دڤەكولینەكا خوە دا ل سەر ئازادیێ‌، دبێژیت: "ژ دەست دان و ب دەستڤەئینان دوو فورمن، كو ئاماژێ‌ ب راستیەكا هەڤبەش دكەن، ئەو ژی هەستكرنە ب خوە". ژڤێ‌ هەڤكێشەییا ڤی نڤیسەری ژێ‌ بەحسكری ژی، مرن پشتی ژ دەست دانا هەمی تشتەكی دهێت. ئەگەر ژ رویێ‌ زانستی ژی ڤە تەماشە بكەین، دەما مروڤەك بریندار دبیت و گەلەك خوین ژ بەر دچیت و خوینا لەشێ‌ وی بو نەهێتە قەرەبوكرن، ئەو مروڤێ‌ هەنێ‌ بەرگەی ناگریت و دێ‌ گیان ب سەر دا چیت. لێ‌ مرنا د ڤێ‌ رۆمانێ‌ دا هاتیە بەحسكرن، مرنەكا ب ساخی یە، ژبەركو سەرەرایی هەمی قوربانیدانێن وی، هەمی ئەشكەنجە و ژورێن تاری و ترس و برسان، یێن بەرامبەری وی ژی، ستووێ‌ خوە خواردكرن و هەر كویلاتی دخاستن. نە بتنێ‌ ئەڤە ژی، ئەو هەمی نەخوشیێن وی دزیندانێ‌ و ل بەر ئەشكەنجەدانێ‌ سەرا ب دەستڤەئینانا ئازادییا وان ڤەخارین و برین، كەس نەبویە گوهدێرییا وی بكەت و هەر چنە بیت، بخێرهاتنەكێ‌ ژ بو بكەت. 
ئەڤ پارادوكسە ژی كەنگێ‌ پەیدا دبیت، دەما چ هەلبژارتیێن دی ل بەر سینگا مروڤی نەمینن و رۆماننڤیسی ب شارەزاییانە، خواندەڤایێ‌ خوە نەچاركریە، ئەو ژی هەلبژاردەیێ‌ سەرخوەشیێ‌ سەر پشك بكەت یان هەر چنەبیت ب بیتە بەشەك ژ وێ‌ هەلبژاردەیێ‌ و (مەللە) وەك نمونا ئاینی و دژی ڤەخوارنا هەر جورەكێ‌ بێ‌ هوشیێ‌، كریە تایەكێ‌ ڤێ‌ هەڤدژیێ‌، دەما دپەرەگرافەكی دا، دبێژیت: "لێ‌ وان نەدزانی كو مەللە ب خوە ژی سەرخوەش بوو". سەرخوەشییا مەللەیی ژی دڤێ‌ رۆمانێ‌ دا، نە ئەو سەرخوشیە یا ئەم ل سەر راهاتین، بەلكو هەمان سەرخوشیە، ئەوا مروڤ بەهایێن مروڤایەتییا خوە ژ دەست ددەن و رەش و سپی ژ ئێك نەهێنە جوداكرن، مروڤێن ل سەر خوە، ب كەسێن سەرخوەش دهێنە ناسكرن و یێن خو فروتی و ترسینوك ژی، ب قارەمان دهێنە ناڤ ئینان.

2015/01/29

رۆمانا سیفرا سلیڤی و پەیوەندیا دناڤبەرا زمانێ‌ و ئەدەبی دا

عبدالرحمن بامەرنی

رۆمانا سیفرا سلیڤی یا رۆماننڤیس (سەبری سلێڤانی)، ئێك ژوان رۆمانایە یێن پویتەی ددەنە زمانێ‌ دارشتنێ‌ و یاریكرن ب پەیڤان. زمانێ‌ دارشتنێ‌ ژی ب مەبەستا پەیوەندیا دناڤبەرا زمانی و ئەدەبی دا. ئەڤ پەیوەندیا هەنێ‌ ژی وەك پەیوەندیا دناڤبەرا زیندیبونێ‌ و نە زیندیبونێ‌ دا یە. نە زیندیبون ژی، كو تشتەكێ‌ نەلڤ و بێ‌ گیان. گیان یان كو (رح) و رحا هەنێ‌ دەما دقالبی دا دگەریت، تشت زیندی دبیت و ئەدەب ژی بزمانی زیندی دبیت. رۆمانێن زیندی ژی، خواندەڤا پێدڤی چ روحێن دی نینە ژبو فرینا وی دگەل دا. كارلێك ژی كەنگی دناڤبەرا خواندەڤای و رۆمانێ‌ دا پەیدا دبیت، دەما خواندەڤا خوە ژبیر دهێلیت و دناڤ لاپەرێن وێ‌ رۆمانێ‌ دا هندا دبیت. نڤیسینا رۆمانێ‌ بقەد هەمی نڤیسینێن دی، دەستهەلی و پاشخەنەیەكا هزری یا تەمام بو دڤێت، ژبەركو خواندەڤایێ‌ وێ‌ جوداتر ژ خواندەڤایێ‌ هەر ژانرەكێ‌ دی یێ‌ ئەدەبی و هەر نڤیسینەكێ‌، حەز ژ تنێبونێ‌ دكەت دەما وێ‌ رۆمانێ‌ دخوینیت و تنێبون ژی ئەو كارلێكەیە، یا نڤیسەرێ‌ رۆمانێ‌ دناڤبەرا رودانێن رۆمانا خوە و خواندەڤایێ‌ وێ‌ رۆمانێ‌ دا دروست دكەت. تایبەتمەندییا جیهانا خواندنا رۆمانێ‌ ژی ژ ئەنجامێ‌ وێ‌ دەرهاڤێژتێ‌ یە، ئەوا خواندەڤا دناڤبەرا خوە و داڤێن رویدانێن رۆمانێ‌ دا پەیدا دكەت، ژبەركو مروڤ ب وێ‌ ژینگەهێ‌ و وێ‌ مروڤایەیتێ‌ ڤە دهێتە گرێدان و دگەل دا، بیركرنەڤەیا مروڤی ژی فرەهتر لێدهێت و جیهانا رۆمانێ‌ ئەو جیهانەیە، یا ڤێ‌ بیركرنێ‌ دویرتر دبەت ژ هەر جیهانەك دی، چ جیهانا سیاسەتێ‌ بیت، بگرە و بكێشێن ژیانا مروڤ تێدا روژانێن خوە دكەتە تاری و ل تاریا ژی، خەونان ب روناهیێ‌ ڤە دبینیت.

2015/01/20

رۆمانا (تاڤگە)، ژبو هەر كەسێ‌ پرسا رۆژنامەڤانيیا ئازاد بكەت!

عبدالرحمن بامەرنی
خواندنا رۆمانا تاڤگە یا روماننڤیس (تەحسین ناڤشكی)، نزیكترین بەرسڤە بو ئەوێن بەحسا روژنامەڤانیا ئازاد دكەن و دبێژن بوچی روژنامەڤانێ‌ مە نە یێ‌ ئازادە؟ هەر چەندە ئەو چیروكا درومانێ‌ دا هاتیە بەحسكرن، رەنگە نڤیسەرێ‌ رومانێ‌ ژ خەیالا خوە ژی دروست كربیت، لێ‌ هەر نڤیسەرێ‌ سەربورەك و پاشخانەیەكا روژنامەڤانی ل پشت هەبیت، ئەو خەیالا هەنێ‌ بخوە دێ‌ بەشەك بیت، ژ راستیێ‌ یان ئەم دشێین بێژین، دیڤەكێ‌ دی یێ‌ راستیێ‌ یە ئەوا ددورهێلی دا دهێتە دیتن.
نڤیسینا رومانێ‌ هەر وەكو دهێتە زانین، هونەرێ‌ دارشتنێ‌ یە و نڤیسینا ل سەر كاغەزانە، نەك ڤەگێرانا سەرهاتیەكێ‌ یان چیروكەكا رویدایی. نڤیسەرێ‌ رومانێ‌ ژی ب بەهرەییا خوە و هونەرێ‌ خوە یێ‌ نڤیسینێ‌ و دارشتنێ‌، سەرهات و رویدانان ژ واقعی و ژ خەیالێ‌ بەروڤاژی دكەت و گیانەكێ‌ دكەتە دقالبێ‌ وێ‌ دا و دئێخیتە بەر چاڤێن خواندەڤایی. خواندەڤا ژی دبەرامبەر وی قالبێ‌ هونەری یێ‌ دارشتی دا، كارلێكێ‌ دگەل هزر و بەهرەییا نڤیسەرێ‌ رومانێ‌ دكەت و ئەڤ كارلێكا هەنێ‌، كێرفێ‌ خواندنا وێ‌ رومانێ‌ بلند و نزم دكەت. 
تاڤگە ئەو كچا روژنامەنڤیسە، كو نڤیسەرێ‌ رومانێ‌ زوم ئێخستیە سەر و ژبەر ئازادیا وێ‌، دویڤچوون و بلاڤكرنا بابەتێن ئازاد، ئازادی ژێ‌ هاتیە ستاندن و كەتیە بەر گەفێن پاشڤەبرنێ‌، تا لدوماهیێ‌ گیانێ‌ وێ‌ بخوە بویە قوربانی ڤێ‌ ئازادیێ‌ و هەر ژڤی روانگەی ژی، رومانێ‌ ناڤێ‌ خوە ژ ناڤێ‌ ڤێ‌ كچێ‌ وەرگرتیە.

2015/01/11

ئەو راستیا ئەم ژێ‌ درەڤین... هەر وەكو درۆمانا (بەرچاڤكا جادویی)* دا هاتیە وێنەكرن


عبدالرحمن بامەرنی

ئێك ژ رەگەزێن گرنگ كو ژانرێ‌ رۆمانێ‌ پشت بەستنێ‌ ل سەر بكەت، ئەو زنجیرە رویدان و سەرهاتن، یێن ئەو رۆمانە بخوە ڤە دگریت. بەرچاڤكا جادۆیی یا روماننڤیس (حەسەن ئیبراهیم) ژی، ئێك ژوان رومانانە یێن مشت ژ رویدان و ڤەگێران، كو ئەم دشێین پالدەینە ناڤ كوما رومانێن لڤوك و پری رویدان. خواندەڤا ژی دخواندنا رومانێن ژڤی رەنگی دا، هەست بدوو دلییێ‌ و ڤەقەتیانێ‌ ناكەت و حەز دكەت، تا دوماهی لاپەر، دگەل نڤیسەری و زمانێ‌ وی یێ‌ دارشتنێ‌ ددروستكرنا رویدان و سەرهاتیان دا بمینیت. ئەڤ سەرهاتی و رویدانێن هەنێ‌ ژی، خوە دوان كەساتی و دایەلوكان دا دبینن، یێن روماننڤیسی ژ دورهێلی هەلگرتین، ئەو دورهێلێ‌ ئەم خوە دناڤ دا دخاپینین و روماننڤیسی ب شارەزایانە، شیایی وان گرێكان ڤەكەت، یێن ئەم نەشیاین هزرێ‌ ژی تێدا بكەین و روژانە ئەم درەوان پێ‌ لخوە و كەسێن دەوروبەری خو دكەین.
روماننڤیسی سەنگا رۆمانا خوە، ئێخستیە سەر جادوگەریا بەرچاڤكەكێ‌ و دا ئەو بەرچاڤكا هەنێ‌ بشێت وان راستیان ئاشكەرا بكەت، یێن روماننڤیسی مەبەست پێ‌ هەی، نڤیسینا رومانێ‌ پێدڤی بدوو كاراكتەرێن سەرەكی هەبویە، ئێكەم كاراكتەر، ژێدەرێ‌ وێ‌ بەرچاڤكێ‌ بویە و باوەریێ‌ بو خواندەڤایێ‌ خوە دروست بكەت، كو یابان ئەو وەلاتە یێ‌ دشێت هەمی تشتان دروست بكەت و بتایبەت وان تشتێن دخەیالا مروڤی دا نەبن. دووەم كاراكتەر ژی، قارەمانێ‌ رۆمانێ‌ یە و دێ‌ چاوان ئەڤ كەسە شێت وێ‌ بەرچاڤكا جادویی ئێختە دخزمەتا وان رویدان و سەرهاتیێن مەبەست پێ‌ هەی، كو روماننڤیسی پەیامەك لپشت هەبویە. كورتیا رومانێ‌ بڤی رەنگی یە.