نڤیسینا ڕۆمانێ ب قەلەمێ شاعرەكی.. (محسن قۆچان) وەك نموونە

عه‌بدلره‌حمان بامەڕنی

ناڤێ ڕۆمانێ (عشق و ئەوێن ژ مژێ بووین) یا نڤیسەرێ ب نڤیسینا شعرێ هاتییە ناسكرن (محسن قۆچان)ه‌، قۆچان ژ شاعرێن ئێكەمینە ل پارێزگەھا دھۆكێ، چەندین دیوانێن شعری ھەنە. تشتێ باڵكێش ژ خواندنا من بۆ ڤێ ڕۆمانێ:

ئێك: داڤێن ڕۆمانێ ل بامەڕنێ یێن ھاتینە ھەلچنین و ئەز د شییام ل گەل نڤیسەرێ ڕۆمانێ ل كولانێن بامه‌ڕنێ بگەریێم، ل كۆمتە و لاتێن وێ، ل گەلی و ل ناڤ كانیێن وێ. ئەڤا ئەز دبێژم ھەر ناڤئینانەكا وی د ڕۆمانێ دا، من ئاشنابوونەك د گەل دا ھەبوو، ژ بەر كو ئەز یێ لێ ژییایم.

دو: شاعرەكێ ب دروستكرنا وێنەیێ شعری یێ دەستھەل بیت، تە دڤێت د نڤیسینا ڕۆمانەكێ دا، چ وێنە دروست بكەت! د ڕۆمانێ ژی دا، وەك ئەم دزانین بەروبیاڤ د بەرفرەھن و نە وەك یێن شعرەكێ نە، كو پێن مرۆڤی جزمە بدەت، ئھا ئەز دێ نڤیسینا خوە ل سەر ڤان ھەردو خالان كورت كەم.

چیرۆكا ڕۆمانێ:

د رۆژەكا بھاری یا مژەوی دا، دو كەس ب ناڤێ (گورگۆ و پۆڕێ) بەر ب بامه‌ڕنێ ڤە دھێن، قەستا شێخی دكەن و دیاردبیت، كو گورگۆی پۆڕێ یا رەڤاندی، شێخ رێ ددەتێ، دحەوینیت، لێك مارە دكەت، گوندییەك ل دویڤ داخوازییا شێخێ ژوورەكێ ددەتێ، خەلكێ گوندی ھاریكارییێ و ناڤمالیێ وەك ھاریكاری بۆ بێش دكەن. گورگۆ دبیتە شڤان، ل گەل رۆژان بەردەستێ وان فرەھـ دبیت، به‌لێ بێ دویندەھـ دمینن، قەستا كەركووكێ و بابەگورگوری دكەن، (بابە گۆڕگۆڕ بدەمە مە كوڕ)، به‌لێ تا مرنێ ژی بێ زارۆك دمینن، ژ شڤانییێ بۆ دكاندارییێ، گەنجەك ل گوندی ب ناڤێ بیشۆف پەیدا دبیت، نێزیكی گورگۆی و پۆڕێ دبیت، ئەو وی ب كوڕێ خوە دزانن، بیشۆف حەز ژ كچەكا گوندی دكەت و بابێ وێ قایل نابیت، كچا خوە بدەتە كەسەكێ بێ ناسنامە و كەس نەزانیت ژ كیڤە هاتییە، چیرۆك تایا ژ خوە دبەت و ل دووماھییێ و د ئێك رۆژ دا گورگۆ و پۆڕێ دمرن و ل تەنشت ئێك دھێنە ڤەشارتن، بیشۆف قەستا جھەكێ نەدیار دكەت و ڕۆمان ب دووماھی دھێت، لێ نڤیسەرێ ڕۆمانێ د دو پەرەگرافان دا؛ چیرۆكا دروستا گورگۆی و پۆڕێ و بیشۆفی ل ڕۆمانێ زێدە دكەت.

جوگرافییا ڕۆمانێ

ڕۆمان ھەمی ل بامه‌ڕنێ هاتییە نڤیسین، ب تنێ ئەو قەد نەبیت، ئەوا تێدا كاراكتەرێن سەرەكی یێن ڕۆمانێ، (گورگۆ و پۆڕێ) ژ بۆ لاڤان قەستا كەركووكێ دكەن، كو زارۆك ھەبن، دیسان سەرەدانێن ژ نشكەكێڤە بۆ دھۆكێ و ئەرەدنا و ھندەك ناڤئینانێن دی، ئەو ژی تێرا بەحسكرنێ ناكەن.

ساڵێن ڕۆمان تێدا هاتييە نڤیسین، ل دورێن ساڵێن چلانە و چەند ساڵان كێم و زێدە. د ڤان ساڵان ژی دا، ل بامه‌ڕنێ دەستهه‌ڵاتا شێخی ھەبوو، دەستهه‌ڵاتەك ڕۆمانڤیس ھۆسا وەسفا وێ دكەت: (حكومەت ھەر ژ بنگەھێ پۆڵیسان، ھەیا گەڕ دگەھیتە شاھێ عیراقێ، گوستیركێن دەستێ قەسرێ بوون/ ل96)، ئەڤە ژی نیشانددەت، كو شێخان ل بامه‌ڕنێ ئەو دەستھەڵاتە ھەبوو، كو بەرپرسێ بنگەھێ پۆڵیسان شیانێن ھیچ بزاڤەكێ د ناڤ گوندی دا نەبوون، ئەگەر دەستویرییا شێخی وەرنەگرتبا.

د ناڤ ڕۆمانێ دا؛ گەلەك بەحسێ شێخی و دەستھەڵاتا وی یا ئایینی و یا دنیەوی ب باشی هاتییەكرنێ، لێ كێشە ھەمی گاڤان د وی خەلكی دایە، ئەڤێن ل پشت وی دھێن، ئایا دێ ھەمان ساڵوخەتێن باشییێ ھەلگرن یان نە و نڤیسەرێ ڕۆمانێ هۆسا بەحسا دەستھەڵاتا شێخی دكەت: (ژ دەستپێكێ دەستھەڵاتا ئایینی ل بامه‌ڕنێ یا موكم بوو و ھەمی تشت ژی د دەستەسەركری بوون، لێ ب بۆشبوونا بنەمالێ و توندبوونا دەستھەڵاتا حكمی د بنەمالێ دا، مایتێكرنا كوڕە شێخان د ھیردە و گردەیان دا، رەوش ئالوز كربوو/ ل67).

ل پەرەگرافەكێ دی، دەما بەحسا كوڕە شێخان دكەت، هۆسا د ڕۆمانێ دا هاتییە: (كوڕە شێخەك، یێ برۆیی بێ سیچ ددەتە بەر گۆپالان و قاری یێن ژ برۆیی دەردكەڤن، وەك غەریزا خوە پاراستنێ، ب تنێ برۆیی جار جار دەستێ خوە ددا بەر گۆپالی و زێدەتر نە..... برۆیی ب بێ دەنگی پشتا خوە دا بازاری و ب ناڵین ڤە، ڤەگەرییا مالا خۆ. ژ وی وێڤەتر، ئەو گل و ئەو گۆپال بوونە بەرێ بنێ بیرێ و دەنگ ژێ نەھاتەڤە/ ل95).

راستی ژی ئەڤ وێنەكرنا نڤیسەرێ ڕۆمانێ ئینای، ل ناڤ كومەڵگەھێن رۆژهه‌ڵاتی بەردەوامییا خوە ھەیە، دەما دەستهەڵات یا پاوان كری بیت و ژ بابێ بۆ كوڕی و ئێدی دێ دەستهه‌ڵات ل سەر بنەمالێ ھەمیێ بلاڤ بیت و چ یاسا نەشێن بەرسینگا ھەمیان بگرن، ژ بەر کو ھەمی و ھەر ئێك د جھێ خوە دا دبیتە ھەمی تشت.

نڤیسەرێ ڕۆمانێ ھێشتا بەحسا دەستهه‌ڵاتێ دكەت، بەحسا دەستهه‌ڵاتا ئابۆری دكەت و دبێژیت: (ئەڤ گۆپالە ئەگەر كەسەكێ بامەڕنی، ل ئێكێ دی دابان و ل نیڤا بازاری، دا تۆل تۆلێ ڤەكێشیت، دا گۆپال خۆ د گۆپالی وەركەت، چێدبیت ژی خوین رژتبا، لێ كو ئابۆر و دەستهه‌ڵات د قەسرێ ڤە د پەنگیایی بوون، بەس خودێ دزانیت، كانێ چەند گوند و زەڤى یێن میری ب ھاریكارییا حكومەتێ، بخو ل سەر ناڤێ ڤێ بنەمالێ ھاتبوونە تاپۆكرن/ ل96).

ل ڤێرە نڤیسەر نا راوەستیت، بەحسا ھندەك روودانێن دی دكەت، نە دادییا ڤێ دەستهه‌ڵاتێ و چاوان ڤان كوڕە شێخان زۆرداری ل خەلكێ دكر و كەسێ ئەو پاشڤە نەدبرن، د پەڕەگرافەكێ دی دا ھاتییە: (دادوەرییا ئایینی، كو ھەمی كەس ل بەر شەریعەتی وەكھەڤن، ژ كەڤری ڤەرەست بوو، ھەر ژ ئەگەرا وێ بۆشبوونێ، ئێدی جوداھی د ناڤبەرا مالا شێخی و خەلكی دا دھاتە كرنێ، چیرۆكا خفشێ، دولایەنێن گونەھبار ھەبوونە، لێ خفش ب مال ڤە ژ گوندێ ھاتە دەركرنێ و لایێ دی سەربەست ما، ھەر وەسا چاڤشینكا جوان سەرێ وێ ھاتە تراشین.... لێ ھەڤپشكێ وێ یێ گونەھێ، بایەكێ سار ژی ب سەرڤە نەچوو/ ل96).

نڤیسەرێ ڕۆمانێ ل ڤێرە ب تنێ نا راوەستیت، بەلكو ئاماژێ ب گوھۆڕینان ددەت. دەمەكی، كو دەستهه‌ڵاتا شێخی عیراق ڤەدگرت، لێ ژ گوھۆڕینان، زێدەبوونا كوڕە شێخان، گوھۆڕینێن سیاسی؛ چار رەوتان ل بامه‌ڕنێ سەرێ خوە ھلدان و ب ڤی رەنگی: (تاگێرێن شێخی، رەوتێ كومۆنست، رەوتێ نەتەوەچی و رەوتێ نە ژ وان و نە ژ یێن دی، كو ب ڤی ناڤى، خۆ ددانە ناسكرنێ/ ل98).

ھەلویستەكێ شێخی:

شێخی، مەزنێ پۆڵیسان خاستبوو دەف خۆ، سۆر و سۆر گۆتبوویێ (فەرمانا حكومەتێ یە كەپرۆك بھێنە ھەرفاندن، ل سەر سەرێ مە، لێ ئەز رازی نابم خوین ژ تلا كەسەكی بھێت یان كەسەك بھێتە زیندان كرن... یێ ب ڕەڤیت، دێ ھین رێكا ڕەڤێ دەنێ و د دویڤڕا ناچن و یێ نە ڕەڤیت، دێ بێژنێ؛ بڕەڤە ئەڤە ئەم ھاتین، تنێ تشتەك ب سەرێ كەسەكی بھێت، ئەز تە دنیاسم و دێ ھەوە سەر و بن كەم/ ل129).

ھاتنا (مەلا مستەفا)ى بۆ نك شێخی

ژ بەر کو روودانێن ڕۆمانێ د سەردەمەكی دا بوون، روودانێن سیاسی بلەز دھاتن و دچوون، پشتی رێككەفتنا لۆزانێ، كورد ل سەر چەند دەولەتان ھاتبوونە پارچەكرن، مافێن كوردان نەدھاتنە دانێ، دەم د ناڤبەرا دو شەڕێن جیھانی دابوو، روودانێن سیاسی ژی بلەز بوون و نڤیسەرێ ڕۆمانێ بەحسا سەرەدانا مەلا مستەفا بارزانی دكەت، كو ئێك ژ جھێن وی سەرەدان بۆ كری بامه‌ڕنێ بوو، دروست سەرەدانا شێخی ل تەكیایێ، ب مەبەستا دروستكرنا پشتەڤانییێ و ھاریكارییێ بۆ شۆڕەشێ، د پەرەگرافەكی دا هۆسا هاتییە: (مەلا مستەفا یێ ژ بارزان هاتییە بامه‌ڕنێ، یێ ل گەل شێخی روونشتی، ب درێژی یێ ل سەر رەوشا دۆزا كوردان ئاخفتین، مەلا مستەفای داخوازا ھاریكارییێ و پشتەڤانییێ بۆ شۆڕەشا كوردی یا ژ شێخی كری/ ل133).

ھەر چەندە نڤیسەرێ ڕۆمانێ بەحسا دانوستاندنێن شێخێ و مەلا مستەفای ب درێژی كرییە و ھەر ئێكی ژ وان بەھانەیێن خوە ھەبوون، لێ ل دووماھیێ نڤیسەر ئەنجامێن ڤان دانوستاندنان و خوە ژ بەر ھاڤێتنا ھاریكارییا شێخی بۆ شۆڕەشا كوردی، بۆ ڤان ئەگەران دزڤڕینیت، دەما دبێژیت: (ھەردو د ئاقلدار بوونە، شێخی مێژوویا شۆڕەشێن كوردی باش خواندبوو، كو ڕۆخانا وانا ژ ناڤدابوویە، ژ خیانەتكارییێ بوویە... مەلا مستەفای ژی رەوشا عیراقێ و یا ژ ناڤ دا و دەرڤە ب كویری خواند بوون، ھەردو لایان ب دروستی راستی دزانی، لێ پێكنەھاتن، چونكە بەرژەوەندییا وانان نە یا لھەڤ بوو، ھەر ئێك ب سەرەكی دا دچوو، یا شێخی ل گەل شاھێ عیراقێ بوو و یا مەلا مستەفای ل گەل شۆڕەشێ بوو/ ل137).

ھەر چەندە پێكنەھاتنا وان ھەردویان ل پەی بەرژەوەندییان بوو، لێ لێكتێگەھشتنەك ژی د ناڤبەرا وان دا ھەبوو، شێخی ب ڤی رەنگی گۆتە مەلا مستەفای: (شێخ: ھەر چاوا بیت، ئەم دگەل ھزرا وە نینین، لێ سۆز بیت نە تڤەنگا ل ھاری وە ب ھاڤێژین و نە ژی د ھەوە وەربكەین/ ل136).

زارێ بامه‌ڕنێ:

بامه‌ڕنێ بخوە، جوداتر ژ دەڤەرێن دی یێن پارێزگەھا دھۆكێ، باژێركەكێ ڤەكری بوو، پڕانییا عەشیره‌تان ل بامه‌ڕنێ د ئاكنجینە و ل خرڤەبوونا ڤانە ھەمیان، كەلتۆرەكێ نوی، دابونەریتێن نوی، ئێكدو قەبیلكرن ل جھێن هۆسا دروست دبیت، ئەڤە ژی تشتەكێ ئاساییە و ژ بەر کو پێكڤە دژین و نەریتێن باش ژ ئێكودو وەردگرن و یێن خراب ژی پشت ددەنێ، لێ ل بامه‌ڕنێ ھندەك زاراڤ ھەنە و نڤیسەرێ ڕۆمانێ چ ژ ئاگەھی یان بێئاگەھی ئەو زاراڤ د ڕۆمانا خوە دا تەوزیف كرینە، نموونە ژی، دەما دبێژیت: (گورگۆ ب ئاڤا شاری ھاتە شووشتن و كفن كرن/ ل163). د دەمەكی دا بامەڕنی بۆ شاری، باژێر بكاردئینن و شار وەك زاراڤ زێدەتر ل ئالیێ ئاكرێ دھێتە بكارئینان.

كودێن ڕۆمانێ:

دەما نڤیسەر خەلكێ گوندەكی بیت و لێ ژییا بیت، پێنەڤێت دێ پێزانینێن وی ھەمەلایەنە بن، لێ مەرج نینە بۆ خواندەڤانی ھەمان تشت بیت. د ڕۆمانێ دا دەھان ناڤ، ناڤێن جھان، كو رەنگە خەلكێ بامه‌ڕنێ ب تنێ بزانن ھاتینە، لێ خواندەڤانەكێ جھەكێ دی بخوینیت یان ڕۆمان بھێتە وەرگێران بۆ زمانەكێ دی، دێ گەلەك یا بزەحمەت بیت، ئەڤ جھە بھێنە جوداكرن و رەنگە دێ خواندەڤان خوە د سەررا گاڤدەت، نە ب تنێ ئەڤە، خوە خواندەڤایەكێ خەلكێ ئاكنجییێ بامه‌ڕنێ بخوە ژی بخوینیت، تایبەت خواندەڤانێن سەردەم، ئەو ڤان جھان ھەمیان ناس ناكەت، ژ بەر کو ناھێنە بكارئینان و دەمێ تشتەك نەھێتە بكارئینان، دھێتە ژبیركرن و ناكەڤیتە سەردەڤ، دڤیابا ئەڤ چەندا ھەنێ د سەر نڤیسەرێ ڕۆمانێ را دەرباز نەببانە، ئەڤە ژی ھندەك ژ وان نموونان: (ھنداڤی بەندا چاڤزلكانێ دگەل سپنەی دكر/ ل86) یان (كۆلۆخكێ شكەفتا كەرا/ ل91. یان (ھەیا ب سەركەتینە بیركا/ ل40) یان (ھەلزا غەفاری) یان (بەتەنا گەرێ یێن ھێلینا تەیری) یان (نھالا پیرمەند) یان (سەركەتینە بیركا) یان (كانی بوتكێ) یان (بیرێن ئێرێ) یان.../ ل41) و گەلەكێن دی.

وێنە یان تابلۆ:

وەك نڤیسەرەك، ئەز بخوە گەلەك گرنگیێ ددەمە دروستكرنا وێنەی و ئەز زیرەكاتی و داھێنانا نڤیسەری؛ چ شاعر بیت یان ژی نڤیسەرێ ڕۆمانێ بیت، د دروستكرنا وێنەیی دا دبینم، دەستھەلیێن نڤیسەری د هۆنەرێ ڤەگێرانێ دا؛ گەلەك گرنگییا خوە یا ھەی، ئایا ئەو نڤیسەرێ ھەنێ ب تنێ ڤەگێرەكە یان دشێت منێ خواندەڤان ل بەرامبەری تابلۆیەكێ راوەستینت، ڕەنگە ژ جارەكێ زێدەتر دێ وی پەرەگرافی بخوینم، ب مەبەستا زێدەتر خۆشی وەرگرتنێ و د ڤێ ڕۆمانێ دا دەھان وێنەیێن شعری، تابلۆیێن دروستكری دكەڤنە بەرچاڤ، ئەڤە ژی وەك ل دەستپێكێ مە ئاماژە بۆ دای، بۆ شاعرەكی تشتەكێ ب ئەستەم نابیت و ھەر ژ بەر ڤێ ژی، دەما شاعرەك ڕۆمانەكێ بنڤیسیت، دێ خۆشییا وێ زێدەتر بیت، ژ كەسەكێ ئاسایی ڕۆمانێ بنڤیسیت، ژ بەر کو ئەو دێ هۆنەرێ شعرێ ژی ل سەر زێدەكەت و تشتەكێ دی ژی، ب دەلیڤە دبینم بەحس بكەم، ئەو ژی ئەزموونا نڤیسەرێ ڕۆمانێ گرنگە، نوکە چەندین ناڤ پەیدابووینە و ناڤێن گەنجن و خودان ڕۆمانن، رەنگە پلێن زانستی ژی ھەبن، لێ ب دیتنا من دڤێت ڕۆماننڤیس خودان سەربوڕ بیت، تا بشێت ڕۆمانەكا جوان بنڤیسیت، نڤیسەرێ ڤێ ڕۆمانێ، كو كەسەكێ بەرنیاسێ باژێرییە و خودان ئەزموونە د بیاڤێ نڤیسینێ دا، بوویە ئاساییە وێنێن شعری یێن جوان د ناڤ ڕۆمانێ دا ھەبن و دێ بزاڤێ كه‌ین ھندەكان ژێ بەرچاڤ كەین.

وێنە ژ سروشتی:

ـ ئەڤ ساڵە ساڵەكا دویڤھەژینك بوو، ھەر چەندە بھارە، لێ زڤستانێ ژ پشتڤە دەھمانێن لێ گرتین و ناھێلیت خۆشیێ ب خۆ ببەت/ ل4.

ـ بوھارێ تنێ ناڤ مابوو، ئەو ناڤ د ناڤ كولانان دا د چەوری، خو دگەڤزاند، بانگ دكر (ئەز ھێژ یا مایم)، لێ گەھێن وێ ھشك ببوون... بەھینێ رادھێلا بوھارێ/ ل38.

ـ پاییزەكا درەنگ بوو، داران رەنگ بۆ بەلگێن خۆ ژ دارێن دڕ قەر دكرن، سەرمایەكا ھشك سیڤاندێن گوندی ماچی دكر/ ل84.

ـ پاییزێ تا ئێخستبوو ھەمی داروباران، بەلگێن وان زەرپەتخی كربوون، خو د بەر پییان وەردكر، بەلكو چارەكێ لێ بكەن و پیچەكا كەسكاتییێ بۆ ب ڤەگەڕینن، لێ پێكولەكا بێھۆدەبوو/ ل137.

ژییانا گوندییان:

ـ ئەوێ سپێدێ زارۆكێن نێر و مێ، پەرتووك حەشاندبوونە د كالوخكێن پاتەیی دا، مینا چاندكان ب ڤەكربوون/ ل79.

ـ گوھێن خەلكی د ڤەچنی بوون، ل دویڤ دەنگوباسان دگەڕییان، تنێ مالا گورگۆی تێ نەبیت، رادارێن گوھێن وان یا ئاراستەی لەشێ وان بوو، ئێشان و نالینێن خۆ دكرنە گولۆلك/ ل150.

وێنەكرنا دھۆكێ:

ئەڤە پتری سیھـ ساڵانە و ئەڤێ گوندێ ناڤێ وی باژێڕ، چ گوھۆڕینێن وەسا مەزن ب سەر دا نەھاتینە، باوەربكەن ب خورتی ھندی بامه‌ڕنێ مال و مرۆڤ لێ ھەبن/ ل115.

خەبەر (جڤین) گۆتن:

سەعیدێ ئەسمەرێ ل كولانێ گەڕییا و كرە ھەوار (ئنگلیزێن دایكا خۆ گای ژی ل ھاری وان كافرا بوون ـ ھوین نابێژنە من كانێ كوردان دایك و خویشكێن كێ ئاڤز كرینە... بلا گازا بابا گوڕگوڕ ھەمییێ ب كەنە قوونا داپیرا خۆ و ئاگری تێبەردەن/ ل151.

وێنەیێن سكسی:

داكو ڕۆمان ب دروستاھی بھێتە نڤیسین، دڤێت ھەمی كوژییێن ژییارێ بھێنە بەحسكرن، تایبەت ئەڤێن ب رەنگەكی و دویان گرێدان ب كارەكتەرێن روودانێ ڤە ھەین و نڤیسەرێ ڕۆمانێ ژی خه‌مسارى نەكرییە و بۆ جوانییا نڤیسینا خوە ل سەر ڤێ ڕۆمانێ، ئەز دێ ئێك ژ وێنه‌یێن د ناڤا ڕۆمانێ دا ھاتین؛ ھلكێشكەم، كانێ نڤیسەری چەند دەستھەلی، داھێنان، جوانی د نڤیسینا خوە دا كرییە و هۆسا دبێژیت: (د بركا بالاڤان ڤە، ھەكو حەنیفێ خۆ رویس دكر بۆ سەرشویشتنێ، چاڤێن ھەمی ژنان ل مەمك و پرچا وێ د مان..../ ل72). ھەر وەكو نڤیسەرێ ڕۆمانێ ڤیای ب ڤان وێنەییان بەھانەیێ بۆ ئێك ژ كارەكتەرێن ڕۆمانا خوە دروست بكەت، كو مافێ وێ یە داخازا سكسی بكەت، ل كەسەكێ بگەڕیت شوی پێ بكەت و حەزێن خوە تێر بكەت، هۆسان بەحسا ب تنێبوونا وێ دكەت: (حەنیفێ ل بەر دەری شەكرۆك و بەریسكەك نیشا عەیشۆكێ دان و ب ئیشارەتا گۆتێ وەرە دەف من.... عەیشۆكێ مەمكێن وێ مێتن، ئەزمانێ خوە ل سەرێ بشكۆژێن مەمكێن وێ دان، ئاریانا دۆژەھێ گیانێ وێ گرت، ھەردو دەستێن خوە دانە سینگێ وێ و ب سەرێ خوەڤە گڤاشتن، دەستێ عەیشۆكێ گرت و داھێلا د دەرپێ خۆ دا، ل ناڤڕانا خۆ ئاسێكر ).

دەركەفتنا نڤیسەری ژ تێكستی:

ھەر چەند د ڕۆمانێ دا نڤیسەرێ ڕۆمانێ وەك ڤەگێرەك دھێتە ناسكرن، لێ ئەڤێ چەندێ ئەو تێر نەكرییە، بەلكو ل چەندین جھێن د ناڤا ڕۆمانێ دا، نڤیسەری ئەنقەست خوە ب ڤەگێر دایە ناسكرن و وەك بێھنڤەدانەكێ ددەتە خواندەڤایی، چاوان د ناڤ چالاكیان دا برێكەك ھەیە، نڤیسەری ژی ڤیایە تەكنیكەكا جوداتر راكێشكەتە ناڤا ڕۆمانا خوە و ڤەقەتیانەكێ دگەل روودانێن ڕۆمانێ دروست بكەت، ئەڤە ژی ب شارەزا، ژ بەر کو باوەریێ بۆ خواندەڤایی دروست دكەت، ب ئەوا وی د ناڤا روودانان دا گێرای و نموونە ژی: (ئەز دزانم كو ھین باوەر ژ ڤێ چەندێ ناكەن- چو نینە، چونكە ئەز ژی نزانم چاوان خۆ پێ قایل بكەم/ ل72).

دووماھی:

ئەز نابێژم ئەنجام، ژ بەر کو ئەڤە ڕۆمانە و چیرۆكەكا دروستكرییە و ھەر وەكو نڤیسەرێ ڕۆمانێ بخوە دبێژیت: (كتەكا كێما رویدان و كەسایەتیێن وێ دراستینە)، لێ وەك بامەڕنییەك، وەك نڤیسەرەك، وەك خواندەڤایەك، ئەڤە ژ بۆ من ئێك ژ ڕۆمانێن خۆش بوو، ژ بەر کو پێشوەخت من دزانی دێ وێنه‌یێن شعری یێن جوان بینم، دێ گەلەك راستیێن دیرۆكی بینم، كو ئەگەر ئەنقەست ژی نڤیسەری نە ھلكێشابنە د ناڤ ڕۆمانا خوە دا، لێ مرۆڤ دشێت گەلەك خواندنا بدەتێ و رەنگە وەك من گۆتی؛ من خۆشی ژێ دیتبیت، ژ بەر کو ئەز ل جھێ ڕۆمان لێ هاتییە نڤیسین یێ مەزن بوویم و خوە ئەو ناڤێ د ڕۆمانێ ژی دا ھاتین، سەدا نۆت ژێ ئەو ناڤن، یێن د ناڤ بامه‌ڕنێ دا د بلاڤ، یا من دڤێت بێژم، ئەم پێدڤینە، دەما شاعرەك ڕۆمانەكێ بنڤیسیت، دێ تام و خۆشییەكا جوداتر ھەبیت و ئھا د ڤێ ڕۆمانێ دا من ئەو تام و خۆشی دیتن.

---------------

ـ محسن قوچان، رۆمان، عشق و ئەوێن ژ مژێ بووین، دھوك 2023.

ـ د كوڤارا مەتین ژمارە 241 لاپەرە 104 تا 110 دا بلاڤ بوویە.