دپەراوێزا فێستیڤالا دوماندا، (ھوستا).. ئەڤ پەیڤا كورد ژێ د ڤەجنقن؟!!

عبدالرحمن بامەرنی

دەستەواژەیێ پیشەداریێ یانكو ھوستاكاری، لدەف مە كوردان تشتەكێ شەرم بوویە و ھێشتا ب دروستاھی نە كەفتیە سەر زارێ مە و سەرەرای ئەڤرویا یا ئەم تێدا دژین، تەكنەلوژیا سەردەم، پیشەسازییا جیھان گەھشتیێ، ھەمی بەرھەمێن وێ ھوستاكاریێ و پیشەداریێ نە. ھندەك راستیێن مێژووی یێن ھەین فەرە ئەم دەرگەھێ وان ب قوتین، چ ئەو راستیێن ھەنێ د باش بن یان ژی د خراب، لێ ئەڤە بەشەكە ژ كەلتور و مێژوویا مە و ئەز دێ بەحسا پیشەداریێ، ھوستاكاریێ كەم و راستی ئەڤە ژمێژەیە ئەز بڤی بابەتیڤە مژوول، بوچی كوردان پیتە ب پیشەداریێ نەدایە، ئایا راستە ھوستاكاری ل دەف كوردان شەرم بوویە و ب چاڤەكێ كێم ل ھوستایان سەحدكرن؟!!

لدویڤ ئەوا ب بەرچاڤێ من كەفتی، كوردان زێدەتر حەژ ئاژەلداریێ دكر، بەلگە ژی بۆ ڤێ چەندێ، گوندێن كوردان زێدەتر گوندێن چیایینە و نزیكی وان دەڤەرانە ئەڤێن گژو گیا و ئالفێ ئاژەلی لێھەی، ژبلی برگەیێ ھەبوونا ئاڤێ، كو ئەڤە بۆ ب خودانكرن و ئاڤدانا ئاژەلداریێ گرنگە و ئەگەر ل شوونەوارێن گوندێن كوردان ژی بگەری، رەنگە دێ بەرێن ئاشێن ئاڤی ب بەرچاڤێن تەكەڤن، لێ وەك ئاڤاھی، پیشەیێن دی گەلەك دكێم بوونە و ھەر دێ بێژی بابەتێن لاوەكی بووینە! بوچی؟ ژبەركو تاكێ كوردێ موسلمان ژ خوە نەدگرت ھەمی پیشەییا بكەت یان خەلك بێژیتێ ھوستا و ژبەر ھندێ ژی و خوە د چیرۆكێن فلكلوری دا، بتنێ (جوھی) پیشەدار بووینە و كێم جاران كوردان پیشەیێ خوە یێ تایبەت ھەبوویە و رەنگە د چوارچوڤەیێ نالبەندیێ، نێچیرڤانیێ دا و ھندەك پیشەیێن دی یێن كێم دەرنەكەڤیت. لدویڤ پەرتووكا چیرۆكێن كرمانجی بیت یا نڤیسەرێ وێ شێخ عەلی نەقشەبەندی، چاپا دوویێ، وەشانێن دەزگەھێ خانی یا رەوشەنبیری و راگەھاندنێ پشكا رەوشەنبیری، 2022، لاپەرە 121-122، ھوسا بەحسا پیشەیێ كوردان دكەت: "فەلە: مەسیحی، ب ئارمانجا گوتنا جوتیار، بەرێ ئاڤەدانیا گوندان و ڤەرێژا چاندنێ كوردێن مەسیحی ب ستویێ خوەڤە گرتبوو. لنك عەشیرێن كوردێن مولسمان شەرمبوو چاندنێ بكەن. ب تایبەتی چاندنا زەرزەواتی، وەكو باجانسوركا و خیار و كەرەفسێ و ھتد، ژبەركو چاندن دبۆ ئەگەرا خوەجھیێ و نەشیانا كوچەرایێ و ئەفەندایەتیێ و ھەوان. لەو پتر ڤان عەشیرا پیشەییا ب خودانكرنا پەزان، كەوالان كربوو كاروبار، و فەلان چاندن و ئاڤەدانیا گوندان ب ئەنجامددا. جوھیان خوە دابوو ئالێ ڤەرێژێن پیشەسازی، وەكو گێرانا ئاشێن ھێرانا گەنمی و چێكرنا تەحینێ، دیسان دارسازی دكر، وەكو چێكرنا دەرو و پەنجەران و دگەل فەلان، ھوستایا ئاڤاھییان و رەنگكرن و راچاندنا دەزی و بەندكان بۆ چێكرنا جلوبەرگان (شەلوشەبكان/ بەرگیزا)، و شەھرەزاییا نوژداریێ و چێكرنا دەرمانێن گیایی.

خوە ئەگەر ل پیشەیێ قەرەچان ژی بگەرین، كو ڤێ دووماھیێ ب ناڤێ (دوم) فێستیڤالەك بۆ ھاتە گێران، ئەوان كارێ پیشەیێ دكر، كارێ دروستكرنا لاندكان، خانكان، تیرۆكان..... ھتد و ژبەركو ل دەستپێكێ وەك ئەڤرو نەبوو كو بازار ھەبیت، دكان ھەبن و گوند د بچیك بوون، بوویە ئەڤ كارێن دەستی دھاتنە گێراندن، بۆ بەرچاڤكرنێ و فروشتنێ. ژبلی ڤێ پیشەیێ ھەرە بەرچاڤێن خەلكی دكرن، نالبەندی بوو، ئاشێ ھێرانا دانی بوون، ئاشێن تەحینێ بوو و ھندەك كارێن دی یێن كێم.

یا من دڤێت بگەھمێ، ئەم چاوان پیشەداریێ دناڤ خوەدا، لدەف تاكێ كورد بكەینە كەلتور، ھەر گاڤا مە شییا ڤێ پێنگاڤێ بھاڤێژین، باوەردكەم دێ مە شیانێن گەلەك تشتێن دی ھەبن و ئەڤێ ژی پێنگاڤ و پلان بۆ دڤێت و پشتەڤانی.

*درۆژناما ئەڤرو ژمارە 3428یا رۆژا 7/11/2023 دا بلاڤویە.