2019/07/29

ەریبیێن وی كەسێ‌ ب چیڤی د قوتا

نەوال سەعداوی
و، عبدالرحمن بامەرنی
نوژدارییا دەروونی یان رەوشەنبیریێ‌ یان ئەدەبی یان هونەری، چ رول د ئازادكرنا عەقلێ‌ مسری ژ ملكەچبوونێ‌ بۆ كوێلاتییا رەهایا دەستهەلاتێ نەگێراینە.. ملكەچبوون بۆ كوێلاتیێ‌، نەخوشیەكا سیاسییە و دگەل بورینا دەمی بۆ نەخوشیەكا كومەلایەتی دەروونی دهێتە گوهورین، ب رامانا نەڤییانا چاكبوونێ‌ ژ كوێلاتیێ‌ یان ترس ژ ئازادیێ‌ و بەرپرساتییا بریاردانێ‌، خەریبیێن هەردەمن بۆ ملكەچبوون و پاشڤەبرنێ‌.
زارۆك ل سەر وەرگرتنا فەرمانان و قەبیلكرنا پاشڤەبرنێ‌، ژ لایێ‌ ماموستای و رێڤەبەری و بابێ‌ و باپیریڤە دهێتە راهێنان.. كچ حەز ژ وی زەلامی دكەن، یێ‌ زڤر و در بیت.. ئەڤیندار حەز ژ ئەشكەنجەدانا ڤیانێ‌ دكەن، ئێشاندنا خوشتڤی وەكی خوارنا مێویژێ یە.. ئەگەر نە، پا بوچی هەر دەم ئەڤ نسكویێن هەنێ‌، توشی هەر هەولدانەكا ئازادكرنێ‌ ژ دەستهەلاتا تاكی دبن، ئەگەر مە سەرێ‌ دەولەتێ‌ ژێڤەكر، دێ‌ سەرەكێ‌ دی دروست كەین و پەرێسین و پیروز راگرین.. من فلمەكێ‌ مسری دیت، ماموستایەكا زانكویێ‌ داخواز ژ هەڤالێن خوە دكر، ملكەچییا رەهاییا دەستهەلاتا هەڤژینێن خوە ببن، كومەلگەهی دەست بۆ دقوتان، كو ئەو هەڤژینەكا نمونەیە، دەست بۆ هەڤژینێ‌ خوە ژی قوتان، ئەوێ‌ ل دووماهییا فلمی شەقەكێ‌ د دانیتە ناڤ چاڤێن وێ‌، كو بهەمی رامانان ئەو زەلامە و یێ‌ هەڤژینا خوە پەروەردە دكەت، دا ڤەگەرینیتە بن چاكییا ملكەچبوونێ‌، پا دێ‌ كەساتییا زارۆكێن كور و كچ د ڤان جورە خێزاناندا، یا چاوا بیت؟
شورەشا دووماهیێ‌ ل كانوونا مەزن ل سالا 2011ێ‌ ل مسرێ‌، شیا ژ سەروكێ‌ بەرێ‌ یێ‌ دەولەتێ‌ و هندەك هەڤكارێن وی رزگار ببیت، بەلێ‌ ئەو نەشییا ژ بەهایێن دەستهەلاتا تاكی یا رەها د ژیانا مە یا گشتی و تایبەتدا ئەڤێن دبنە میرات، رزگار ببیت.
كوێلاتییا پیرۆزا راگرتنا تاكی، نەخوشیەكا دومدرێژە د دەروون و عەقلێ‌ مرۆڤایەتیێدا، د شیاندا نینە ژی ب شورەشەكێ‌ بهێتە هلكێشان خوە چەندا مەزن بیت ژی، بەلكو پێدڤی شورەشا و شورەشانە، نە بتنێ‌ شورەشەكا سیاسی یان كومەلایەتی یان ئابوری، بەلكو شورەشێن رەوشەنبیری و دەروونی، دا كو رەهـ و ریشالێن كوێلاتیێ‌ ژ لەش و عەقلێ‌ مرۆڤان ژ زەلام و ژن و زارۆكان، بهێتە هلكێشان.. پیرۆزكرنا كەسەكی بتنێ‌، نەخوشیەكا جیهانی و ناڤخویی رۆژهەلاتی و رۆژئاڤاییە و هەر ژ چەرخێ‌ بەرین و بەری چەرخێ‌ بەرین ژی هەبوویە، دناڤ مسرا كەڤندا و لبن دەستهەلاتا فیرعەونیدا پێش كەفتییە و فیرعەون خوداوەندێ‌ ل سەر كورسییا عەرشی ل سەر عەردو و عەسمانان، ژیانا مرۆڤان و مرنا وان د دەستێ‌ ویدایە، كەنگی وی بڤێت، ئەگەر وان گوهنەدانە بریارێن وی و زوردارییا وی رەتكرن، ئەوی شیانێن كوشتن و قركرنا وان بێ‌ پرسیاركرن و لێپێچین یا هەی، ژبەركو ئەو د سەروی پرسیاركرنێ‌ و لێپێچینێ دایە، ما ئەڤە تا ئەڤرو ژی ل وەلاتێ‌ مە دوبارە نابیت؟ ئەڤە چ پیرۆزكرنا تاكەكی یە و ئەو ل سەر گوپیتكا هەمی تشتەكی روونشتی، تا كوما گلێشی ژی بیت.
سیاسی هەردەم ب زمانێ‌ گەلی دكەن، دبێژن دیموكراسیەت یان كو دەستهەلاتا گەلی، بەلێ‌ هەر دەما كەسەكی ژوان سەروكاتیا سازیەكێ‌ وەرگرت و تا خوە یا پەروەردەكرنا مریشكان ژی بیت (یان بلاڤكرنا گوتارێن خەلكی) و تا دبیتە فیرعەون، هینگێ‌ خوداوەند حەز ژ جرێ‌ و دان و ستاندنێ‌ ناكەن.
ل سەر دەمێ‌ كەڤن من تەلەفزیون ڤەنەدكر، ژ ترسا كو دەمێ‌ منێ‌ بهاگران، ب گوهداریكرنا دەروانڤە دەرباز نەبیت، هندەك سەروچاڤێن نوی هاتنە گوهورین، بەلێ‌ دەستهەلاتا تاكی هێشتا یا بەردەوامە، درەو هاتنە گوهورین و شێوازەكێ‌ دی بۆ خوە دیتن، ل قوتابخانێ‌ و رەوشەنبیریێ‌ ژی و خوە ل سەر ستوونكێن رووناهیێ‌ ل سەر جاددان، وێنێن حاكمێ‌ كەڤن و كورێ‌ وی هاتنە راكرن و هندەك وێنێن خودانێن دەستهەلاتا تاكی یا رەها یێن نوو هاتنە هلاویستن، د راگەهاندنێدا، هندەك سەروچاڤ هاتنە گوهورین و بێی هیچ پێڤەرەكێ‌ رووهن، هندەكێن دێ‌ لجهێ‌ خوەمان، هندەك دوو روی چوون و دا هندەكێن دو رویتر بهێنە جهێ‌ وان، دەستهەلاتا تاكی یا رەها ل سەر دەستهەلاتا رۆژنامەڤانیێ‌ هەر ما، نڤیسەر و رۆژنامەنڤیس پارێزەرێن دكتاتوریەتێ‌ و دەستهەلاتا تاكی بوون و بوونە بلیلڤانێن دیموكراسیەتا شورەشێ‌ و ل سەر فێركرن و رەوشەنبیری و راگەهاندنێ‌ و رۆژنامەڤانیێ‌ زالبوون.
گەنج ژ هەردوو رەگەزان دبێژنە من: تو بێڤان كەسی ناس دكەی، ئەڤێ‌ ل هەمی ئێزگەهان ل سەر شورەشێ‌ د ئاخڤیت و پارتا نوی دادمەزرینیت و خوە بۆ سەروكاتیێ‌ بەربژێر دكەت؟ ئەز دبێژمە وان: ئەز وی ناس ناكەم، چ مێژوویێن وی ژی لناڤ وەلاتی من ناس نەكرینە، (دبیت قارەمان بیت ل وەلاتەكێ‌ دی، ل پشت دەریایان)، پسیارێ‌ ژ من دكەن: بووچونا تە ل سەر ڤی خوداوەندی چنە، ئەڤێ‌ ل سەر كورسییا رەوشەنبیریێ‌ و ئەدەبی و رۆژنامەڤانیێ‌ خوە پان كری و كەسێن دو روی، وی پیروز دكەن و دبیت بۆ سەروكاتیێ‌ ژی بەربژێربكەن؟ ئەز دبێژمە وان: ئەز مێژوویا ملكەچبوونا وی بۆ دكتاتورێن كەڤن دزانم و ئەز وی نا هەلبژێرم، خوە ئەگەر دیموكراسیێ‌ و دادییا كومەلایەتی بهێنە جوانكرن. دبێژنە من: دكتورە پا دێ‌ كێ‌ هەلبژێری؟
ئەز دبێژمە وان: كەسێ‌ نە، ئەڤ هەلبژارتنێن بلەز دهێن، چ یێن سەروكاتیێ‌ یان پەرلەمانی، ژبلی هندەك فیرعەونێن دی و دكتاتورێن نوی هیچ تشتەكی بەرهەم نائینن.. چ رێ‌ نینن ژبلی پاشخستنا هەلبژارتنان ب هەمی رەنگێن وێڤ،ە تا دستور و یاسای بهێنە گوهورین و هەمی راست ببن، چ جوداهیێ‌ دناڤبەرا هاولاتییدا ل سەر بنەمایێ‌ ئاینی یان رەگەزی یان پێكهاتێ‌ و...... نەكەن.
د كلینیكا خویا دەروونیڤە، من گەلەك ژ ڤان كەساتییان دیتن.. زەلامەكێ‌ سمبێل بوق، گازندێ‌ ژ سەروكا خوە دكەت، ژبەركو ئەو گەلەك یا باشە و نەرمە و وێ‌ چ دەستهەلات ل سەر بەرپرسان نینە.. ژنەكا بهێزا ب دەڤ و ئەزمان، ژ هەڤژینێ‌ خوە نە رازییە، ژبەركو ئەو یێ‌ خاڤە و وێ‌ پاشڤەنابەت و هەر كارێ‌ وێ‌ بڤێت و كەنگی دەركەڤیت، یا سەربەستە.
ئێك ژ مەزنە خودان كارێن دەولەمەند، گوتە من: "ئەز خەریبیێن باپیرێ‌ خویێ‌ وەغەر كری دكەم، ئەوی هەر شەڤ ئەز ب چیڤی د قوتام، ژبەر هندێ‌ ژی ئەز د ژیانا خودا سەركەفتم.. ئەز ژبلی سەروكەكێ‌ زوردار كەسێ‌ نا هەلبژێرم، دا بشێت دەستهەلاتەكا رەها ل وەلاتی بكەت".

د رۆژناما صباح كوردستان ژماره‌ 95 دا بلاڤ بوویه

ليست هناك تعليقات: