عبدالرحمن بامه‌رنى
هەر چەندە گەلەك پێناسە بو ستراتیژیەتێ هاتینە گوتن، لێ ئاسانترین پێناسە ب بەرچاڤێن من كەفتی، دبێژیت: (ستراتیژیەت پلانەكا جێبەجێكرنێ یە بو بدەستڤەئینانا ئامانجەكێ ددەمەكێ دەست نیشانكری دا، ئەنجامێن وێ ژی بو دەمەكێ درێژ یان ناڤنجی یان ژی كورت خایەن دهێنە ڤەخواندن و دارشتن).
هەر ستراتیژیەتەك چ ئەنجامێن وێ دباش بن یان ژی خراب، پێنگاڤەكا گرنگە بو پرێڤەبرنا هەر پلانەكێ و هەر پلانەكا ستراتیژیەتا وێ ب ئەندازەیانە و شارەزایانە نە هاتبیتە دارشتن ژی و كەسێن بسپور ل سەر كار نە كربیت، ئەنجامێن وێ لدویڤ خواستەكان نابن. ستراتیژیەت بخوە ژی هونەرەكە و دانەرێن وێ ژی پشت بەستنێ ل سەر هندەك داتا و زانیاری و پێشبینییان دكەن و دئەنجام ژی دا، كێمترین دەرفەتێ بو شاشیێ و هنگافتنێ ل پشت خوە دهێلن و هەر ستراتیژیەتەكا سەركەفتی ژی بهێتە دارشتن و بكەڤیتە دقوناغا جێبەجێكرنێ دا، دەستكەفتێن وێ بو چەندین سالان بەردەوامیێ ددەنە خوە و كار پێ دهێتە كرن. ستراتیژیەت ژی بو هەمێ جومگێن ژیانێ دهێنە دانان، چ سیاسی بن یان ژی ئابوری.... هتد.
ژڤی روانگەی، ئەگەر ژ سەرهلدانێ تا نوكە وەربگرین و ئایا تا چ راددە مە شیایە ستراتیژیەتەكا ئەندازایانە بو هەمی جومگەیێن خوە یێن رێڤەبرنێ و خزمەتگوزاریێ و ئایندێ خوە یێ سیاسی دارێژین؟ رەنگە بەرسڤ وەك مە بڤێت بدەست مە نەكەڤیت! ئەگەر نە چمە سەر هەردوو ئەگەرێن ژ پاشماوێ كەلتورێ بەری سەرهلدانێ بو مە مای و پاشماوێ كەلتورێ عەقلیەتا چیایی یا سەركردایەتییا كوردی دگەل ژیانا باژێریبونێ بكار ئینای. دێ بینین بتنێ ئێك ستراتیژیەت گەلەك كەتیە بەر گوهێن مە، ئەو ژی رێكەفتنەكا ستراتیژی دناڤبەرا هەردوو پارتێن سیاسی یێن باشورێ كوردستانێ، پارتی و ئێكەتیێ دا بو و بەرهەمێ وێ ستراتیژیەتێ ژی، شیا تا راددەیەكێ باش شینەوارێن دوو ئیدارەیێ نەهێلیت و دوماهیێ ب شەرێ ناڤخوی بینیت و بەرەیەكێ ئێكگرتی بەرامبەری دوژمنێ خوە دروست بكەن. هەر چەندە نیشانێن دوماهی هاتنا وێ ستراتیژیەتێ ژی یێ پەیدا دبن، بەلێ وەكی دی، ئەم نەشیاینە وەك پێدڤی هیچ ستراتیژیەتەكێ بو پلانێن خوە دابنین و ئەگەر مە لهندەك كاران، پێشرەوی ژی كربیت، ئەو پێشرەوییا هەنێ ژی باوەردكەم یا كورت خایەن و نە یا سەرگرتی بویە!
بوچی ستراتیژیەت:
رەنگە ئەم هەمی درێكەفتی بین كو ستراتیژیەت بو هەمی گەل و نەتەوان یا گرنگە و بنەمایێن رێڤەبرن و دەستهەلاتێ ل سەر دهێنە ئاڤاكرن و گەل ژیانەكا ئارام و خوەش گوزەران دبەتە سەر و مەترسیا گەفێن ناڤخویی و دەرەكی ژی، كێمتر لێ دهێت. لێ یا جهێ پسیارێ ئەوە، ئایا مە شیایە ئەم دپلان دارشتنێن خوە دا و دجێبەجێكرنا وان پلانان دا دسەركەفتی بین؟ مەرەما من ژی نە بتنێ بوارێ سیاسەتێ یە و گەفێن دەرەكی و ناڤخویی، بەلكو هەمی بوارێن ژیانێ و ئابوری و تا كومەلایەتی ژی. بەرسڤ ژی، ئەز باوەرم لدویڤ ئەزمونا وان سالێن پشتی سەرهلدانێ هاتین و حوكمێ مە كەتیە ددەستێ مە بخوە دا، نەخێرە، ژبەر كو مە د چ بواراندا پێش كەفتنێن بەرچاڤ نەبوینە و ئەگەر ل رویێ سیاسی وەك نمونە تەماشە بكەین، سەرەرای كو گەلەك مافێن مە كوردان ددەستورێ هەمیشەیێ عیراقا فیدرال دا هاتینە بنەجهـ كرن، لێ ئەم نەشیاینە ببینە خودانێن مافێن خوە و نە كو ئەم نەشیاینە وان مافان بدەست خو ڤە بینین، بەلكو مە نە شیایە بئالیێ خوە ژی ڤە نزیك بكەین و ئەو كێشەیێن هەین، ئەگەر پێشهاتا داعشێ نە ئینینە دناڤ بابەتی ژی دا، ئەو كێشە گەلەك ژ قالبێن خوە مەزنتر لێهاتینە و تا گەهشتیە گەفان و برینا بودجەی و تا قوتكرنا موچێن فەرمانبەران ژی یان كو ئەم نەشیاینە ببینە یاریكەرێن زیرەك و كارامە دسیاسەتێ دا، بەرامبەری هەڤركێن خوە و تا ل ناڤخوییا هەرێمێ ژی. سەرەرای باشیێن رێكەفتنناما ستراتیژی یا چەند سالان دناڤبەرا پارتی دیموكراتی و ئێكەتی نیشتیمانی دا، لێ ئەو رێكەفتنا هەنێ ژی بتنێ بو هندەك بابەتان بو نە زێدەتر و هەر چەندە ئەو ژی نوكە یا ژ بەر ئێك دچیت و گەفێن ژ بەر ئێك چوونا وێ ژی خرابیێن خوە دێ ژ باشییان زێدەتر هەبن، ئەڤە نەبتنێ دناڤخوییا هەرێمێ دا، بەلكو گەفە ل سەر ئێك دەنگی و ئێكرێزیا ناڤ مالا كوردی و شوینا ئەو ستراتیژیەتا هاتیە ئیمزاكرن، بەرفرەهیێ بخو ڤە ببینیت و هەمی تشت ب پلان بن، ستراتیژیەت بو بهێتە دانان، دێ بینی، زێدەترییا چارەكرنا پێشهات و كێشەییان ئێكلایەنانە دبن و بەرژەوەندا حزبی سەری ژ بەرژەوەندا گشتی د ستینیت و ئەڤە ژی بتنێ بو نەبونا ستراتیژیەتێ نا ڤەگەریت، لێ بارەكا مەزن ژێ دگەل نە شەفافیەتێ دچیت.
ئەم د چ بوار دا پێدڤی ستراتیژیەتێی نە:
رەنگە ئەگەر بێژم دهەمی بوارەكی دا مە لاوازی هەیە و جێبەجێكرنا پلانێن مە دكورت خایەنن، ئەز شاش نەبم، ژبەركو ئەم هینەبوینە كەسێن بسپور ل جهێن بسپور دانین و ئەڤە ژی رەنگە ئەگەرەكێ سەرەكی بیت ژ نەبونا ستراتیژیەتێ لدەف مە و دیسان عەقلێ كوردی كو نەشیایە سەرەدەریێ دگەل گەلەك تشتێن نوی بكەت و دەستبەردای گەلەك تشتان ببیت ژ یاسا و رێسایێن جڤاكی. ئەگەر ل بوارێ سیاسەتێ ڤەگەرین، دێ بینین تا نوكە ژی مە ستراتیژیەتەكا بەرچاڤ و ئێكگرتی نەبویە و ئەو ستراتیژیەتا هەی ژی زێدەتر خوە دلایەنەكێ سیاسی دا دبینیت و رەنگە دوی لایەنی بخوە ژی دا ئەو ستراتیژیەتا هەنێ بدروستاهی نە هاتبیتە دارشتن. ئەگەر ل لایەنێ ئابوری ژی سەح بكەین، دیسان مە لاوازی هەیە و كەسانێن مە یێن بسپور ژی ژبەر هەر ئەگەرەكێ هەی، نەشیاینە خوە بینە پێش و مە پلانێن درێژخایەن نینن چ دبوارێ پیشەسازی دا بیت یان ژی گەشت و گوزاری یان ژی كشتوكالی دا. ئەگەر ل لایەنێ كومەلایەتی، خزمەتگوزاری، تەندروستی و پەروەردەی و رەوشەنبیری و هونەری ژی سەح بكەین، دێ زانین تا نوكە ئەم نەشیاینە مروڤەكی دروست بكەین، ئەم وەك كورد بشێین پشت بەستنێ ل سەر بكەین، كو بەلێ دێ دئایندەی دا مە نەوەیەك هەبیت و ئەڤ نەوەیێ هەنێ دێ شێت خوە دگەل جڤاكێ مەدەنی گونجینیت.
ئەگەر مە سیاسەتا پلان دارێژیێ هەبایە:
دارشتن و ڤەخواندنا ستراتیژیەتەكا پێش وەخت بو جێبەجێكرنا هەر پلانەكێ، زامنێ بدەستڤە ئینانا ئەنجامێن باشە و ئەگەر بو نمونە مە ستراتیژیەتەكا بەرچاڤ و دارشتی بو پێشهاتێن سیاسی هەبایە، رەنگە بەرەیێ مە ل بەر سینگێ سیاسەتا بەغدا بهێزتر بایە و دەستكەفتێن مە زێدەتربانە و كێشەیێن مە كویرتر لێنەهاتبانە! ئەگەر مە ستراتیژیەتەكا ئابوری یا باشتر هەبایە، رەنگە مە شیابا پالپشتییا وەلاتێن زلهێزێن جیهانی و جڤاكێ نیڤ دەولەتی بو هەر پێرابونەكا سەربەخوبونێ، بو خو مسوگەر بكەین! ئەگەر مە ستراتیژیەت بو هەمی جومگێن گشتی یێن ب ژیانا هاولاتی ڤە گرێدای هەبایە، رەنگە نوكە ئەم شیاباین مروڤەكی دروست بكەین كو دگەل پێڤاژوییا ئەڤرو خوە بگونجینیت و ببیتە بەشەك ژ ئاڤاكرنێ! هوسان ئەم پێدڤی نە، ئەڤ ستراتیژیەتا هەنێ شور ببیتە خارێ و تا ل بچویكرتین پروژە ژی جهێ خوە بگریت و بەری ئەم جاددەیەكێ هلكولین و جهێ ئاڤرێژێ بو دروست بكەین، مە ستراتیژیەت بو وێ جاددێ بەری قێركرنا وێ دانابیت، كو ئەو ئاڤرێژا هەنێ دێ بو چەند دەمی بیت و چەند خزمەتێ گەهینیت و پێدڤی كارتێدا كرنەڤەیێ نەبیت.
ئەگەر ئەم بوینە خودانێ ستراتیژیەتا خوە:
هەر گاڤا مە شییا ئەم ببینە خودانێ ستراتیژیەتەكا دارشتی و ڤەخواندی، مە شییا هەر پروژەیەكی چ سیاسی یان ئابوری پێش جێبەجێكرنا وی ل سەر روینین و باشی و خرابیێن وی بەحس بكەین و رێژەییا سەركەتنا وی پروژەی لپێش خوە دانین، ئەم دێ شێین بینە خودانێ عەقلێ خوە و ئەگەر تا نوكە ئەم وەك كورد دجڤاكێ نیڤ دەولەتی دا ب گەلەكێ چەوساوە و بێ دەستهەلات هاتبینە ناسكرن، ئەز ل باوەرم، كورد دێ شێن سەرنجا وەلاتێن جیهانی ل باشترین داهێنان رابكێشن و ئێدی ئەنفال و حەلەبچە و شنگال و كوبانێ بتنێ نە بنە پێناسا مە كوردان، دەما ل نەخشەیێ جیهانێ تەماشە بكەن، بەلكو ئەم ب داهێنانا خوە و گەشت و گوزارێ خوە و هونەرێ خوە، بشێین سەرنجا ڤان وەلاتان بو خوە راكێشین.
تێبینی: دروژناما وار ژمارە 1191 دا هاتیە بلاڤكرن.
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق