عبدالرحمن بامه‌رنی
هه‌ر ده‌ما به‌حسا خو ته‌قاندنێ و تیرورێ بهێته كرن، ئێكسه‌ر ناڤێ ئیسلامێ ل پشت دهێت و ل جیهانێ هه‌میێ ئیسلام ب ئاینێ كوشتنێ و توندره‌ویێ و تیرورێ به‌رنیاس بویه و هه‌ر كه‌سێ هه‌ڤبه‌ركرنێ ژی دناڤبه‌را ئاینێن ئاسمانی و ئاینێن دی یێن جیهانی دا بكه‌ت و بتایبه‌ت ل وه‌لاتێن موسلمان لێ نه‌بن یان رێژه‌كا كێما موسلمانان لێ هه‌ین، دێ بو دیار بیت ئه‌و پارچه‌ییا ئیسلام لێ ئاینێ ئێكێ، زێده‌تر كارێن توندره‌وی لێ دهێته كرن و نه بتنێ ئه‌ڤه، به‌لكو دناڤ جیهانێ هه‌میێ دا بو یه تشته‌كێ به‌ر به‌لاڤ، كو ئیسلام ئاینێ تیرورێ یه و هه‌ر كه‌سێ ناسناما وی موسلمان ژی بیت، بگومان ڤه سه‌ره‌ده‌ری دگه‌ل دا دهێته كرن.
پسیارا لڤێره جهێ خوه دكه‌ت، ئایا راسته ئاینێ ئیسلامێ ژێده‌رێ تیرورێ یه و گه‌فه‌كا راسته‌وخویه ل سه‌ر ئاسایشا جیهانی؟ یان ژی ئیسلام هه‌ر وه‌كو هاتیه ناسكرن، ئاینێ لێ بورینێ و پێكڤه ژیانێ و ئێك دوو قه‌بیلكرنێ یه؟ بو به‌رسڤه‌كا ژڤی ره‌نگی ژی، دڤێت ل وێ خالا لاواز بگه‌رین كو توندره‌وی ژێ په‌یدا دبیت و بوچی بتنێ ئه‌ڤ گروپێن توندره‌وی بناڤێ ئیسلامێ په‌یدا دبن و چ گرێدانا وان گروپان و په‌یاما وان ب ئیسلامێ ڤه هه‌یه؟
ئیسلام و تیرور:
تیرور ل وان ده‌ڤه‌ران په‌یدا دبیت، یێن چ نیشانێن دادیێ و یه‌كسانیێ تێدا نه‌بن و یاسا نه‌شیا بیت رولێ خوه بدروستاهی بگێریت و ئه‌ڤ وه‌لاتێن زێده‌تریا ئاكنجیێن وان ئاینێ موسلمانه‌تیێ په‌یره‌و دكه‌ن ژی، زێده‌تر ئه‌و وه‌لاتن یێن ئه‌ڤ نه یه‌كسانییا هه‌نێ تێدا هه‌ی و بنه‌مایێن دیموكراسیه‌تێ و پێكڤه ژیانێ لێ دكێم، زێده‌باری وان وه‌لاتێن بازرگانیێ ب ماددێن قه‌چاخ دكه‌ن، چ چه‌ك و ته‌قه‌مه‌نی بن یان ماددێن بێهوشكه‌ر. ژڤی روانگه‌ی ژی، ره‌نگه چ رێكخراو و گروپ و رێكخستیێن دی نه‌شێن بگه‌هنه ئارمانجێن خوه و سه‌رنجا خه‌لكی بو مه‌ره‌مێن خوه راكێشن، ئه‌گه‌ر په‌نا بو ئاینی نه‌هێته برن. ئاین ژی گرێدانه‌كا روحی یا راسته‌وخو یه دناڤبه‌را خودێ و مروڤی دا و ده‌ما بابه‌ت دگه‌هیته ئاینی و پیروزییا ئاینی، هه‌می ده‌نگ مت دبن و كه‌س نه‌وێریت یان نه‌ڤێت هزرێ د چ پێگوهوران ژی دا بكه‌ت و گرێدانا ئیسلامێ ژی ب تیرورێ ڤه و بوچی لناڤ ڤی ئاینی زێده‌تر كارێن تیروری په‌یدا دبن؟ ژبه‌ركو ل پترییا وان وه‌لاتێن زێده‌تریا خه‌لكێ وێ ئاینێ ئیسلامێ په‌یره‌و دكه‌ن، رژێمێن تاكره‌وی نه دده‌ستهه‌لاتێ دا و نه دادی و نه‌یه‌كسانی درێڤه‌برنێ دا هه‌یه و ئه‌ڤ خرابیا پرێڤه‌برنێ ژی، كارتێكرنه‌كا خراب دكه‌ته سه‌ر په‌یاما ئیسلامێ و لڤێره ئه‌م دشێین بێژین، ئاین بو مه‌ره‌مێن به‌رته‌نگ و هه‌ڤكێشه‌یێن سیاسی دهێته بكار ئینان كو ئه‌و چه‌نده ژی دویره ژ نه‌هجێ ئیسلامێ.
بوچی ل ده‌ڤه‌رێن سنه نشین:
گرزه‌بونا كێشه‌ییان دناڤخوییا عیراقێ دا و هه‌ڤركیێن مه‌زهه‌بی دناڤ پێكهاته‌یێن وێ دا، ڤالاتیه‌ك ل ده‌ڤه‌رێن سنه نشین په‌یدا كر و سه‌رده‌مێ وان یێ زێرین ل سه‌ر وه‌ختێ رژێما به‌عسا ژ ناڤچووی بو نه‌ما و تاكره‌ویكرنا سه‌روك وه‌زیرێن عیراقێ نوری مالكی دچه‌ند سالێن ده‌ستهه‌لاتێ دا، عه‌ره‌بێن سنه هه‌ست كرن كو یێن هاتینه پشت گوهـ هاڤێتن و نه بتنێ ئه‌ڤه ژی، به‌لكو هه‌ست كرن كو مافێن وان یێن دهێنه پێشێل كرن و دیسان تێكدانا پاشماوێن به‌عسیان لڤان ناوچه‌یان هه‌می پێكڤه ئه‌گه‌رێن زیق بون، كو ل هه‌ر رێگه چاره‌یه‌كێ بگه‌رن و زه‌مینه سازیێ بو خوش بكه‌ن و نه‌بتنێ خوش كرن ژی، به‌لكو بو ده‌ستكاریێ ژی بكه‌ن، بتنێ ژ وێ ره‌وشا ئه‌و تێدا بهێنه رزگار كرن و دگه‌ل ئێكه‌م ته‌قه‌ییا چه‌كدارێن داعشێ ژی ل میسل هه‌ر وه‌كو مه دیتی، خه‌لكی پشتگیریه‌كا ته‌مام بو ڤی گروپی كر و ب به‌را رابونه سوپایێ عیراقێ و ژ باژێری ده‌رئێخستن و ڤان عه‌ره‌بێن سننه ئه‌ڤ گروپه ب رزگاركه‌رێن خوه زانین. ژلایه‌كێ دیڤه، پشتی عیراق ژ رژێما به‌عسیان هاتیه ئازادكرن، ده‌لیڤه خوش بو كو ئاخا عیراقێ بو گوره‌پانا ململانا سیاسی بهێته خوشكرن و یاریكه‌رێن سه‌ره‌كی ژی، وه‌لاتێن هه‌ڤسویێن عیراقێ بون. ئه‌و نه ئارامییا هه‌ی كو تایبه‌ت خوه دلایه‌نێ ئاینی دا ددیت، بو ئه‌گه‌ره‌ك كو ئه‌مریكا ژڤان گڤاشتنان، هێزا خوه یا په‌یاده ژی ژ عیراقێ ڤه‌كێشیت، كو چ به‌هانه بو گروپێن توندره‌وێن ئیسلامی نه‌هێته خوشكرن، چ قاعیده یان ئه‌و حزبێن بناڤ ئیسلامی بخو بده‌رفه‌ت بزانن و ئه‌مریكا بداگیركه‌ر بزانن. ژبیرنه‌كه‌ین ژی عیراق بخوه ل سه‌ر دوو مه‌زهه‌بێن ئاینی (سنه و شیعه) پێكدهێت و د مێژوا ئیسلامی ژی دا خوین دناڤبه‌را وان دا هاتیه رێتن و ب ساناهی نینه ئه‌ڤ هه‌ردوو مه‌زهه‌بێن هه‌نێ پێك بكه‌ن، بتایبه‌ت كو ده‌ستێن ده‌ره‌كی كار ل سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه دكر و نه ئارامییا ڤان مه‌زهه‌بان و هلدانا ناكوكییان دناڤبه‌را وان دا، زێده‌تر بشێت هێز و مه‌ره‌مێن خوه دعیراقێ دا خوه‌ش بكه‌ن.
رولێ توركیا و ئیرانێ:
وه‌لاتێن توركیا و ئیرانێ دوو یاریكه‌رێن سه‌ره‌كی نه دسیاسه‌تا عیراقێ دا و ئه‌گه‌ر ل سالێن پشتی ئازادكرنا عیراقێ ژی ڤه‌گه‌رین، سندوقێن هه‌لبژارتنان كه‌تنه دخزمه‌تا عه‌ره‌بێن شیعه دا و حوكمرانیا عیراقێ كه‌ته دده‌ستێن وان دا و كورد ژی بونه خودانێن هه‌رێما خوه یا تایبه‌ت. هه‌ردوو وه‌لاتێن توركیا و ئیرانێ، شیان روله‌كێ به‌رچاڤ دعیراقێ دا بگێرن و ئه‌ڤ روله ژی د لایێ ئیرانێ دا ئالیسه‌نگ بو، كو پترییا خه‌لكێ عیراقێ مه‌زهه‌ب شیعه‌یه و شییا بارا شێرێ دحوكمرانیا عیراقێ دا هه‌بیت و سه‌ركرده‌یێن عیراقێ وه‌ك به‌ركێن شه‌تره‌نجێ وه‌ك وان دڤیان دلڤاندن. ئه‌ڤه ژی دگه‌ل هه‌بونا پاشماوێن به‌عسیان ل ده‌ڤه‌رێن سننه، رێ بو وه‌لاته‌كێ وه‌ك توركیا و چه‌ند وه‌لاتێن خه‌لیجی خوش بو كو خوه ب پالپشتیێن عه‌ره‌بێن سننه بزانن و پالپشتیكرنا گروپێن توندره‌و، دشییا ڤێ هه‌ڤسه‌نگیێ دروست بكه‌ته ڤه و ئه‌ڤه ژی نه بتنێ دگوره‌پانا عیراقێ دا په‌یدا بو، به‌لكو ل سوریا كو رژێما وی وه‌لاتی ل به‌ر گه‌فێن شه‌رێن ناڤخوییه ئه‌ڤه چه‌ند ساله و رژێما ئه‌سه‌دی بخوه ژی مه‌زهه‌ب عه‌له‌وی نه كو به‌شه‌كن ژ عه‌ره‌بێن شیعه و هه‌بونا كوردان ل وێ پارچه‌یێ كو ترسا وه‌لاته‌كێ وه‌ك توركیا كو سه‌ربه‌خوییا خوه وه‌ربگرن و بو ببیته جهێ نه ئارامیێ، هه‌می ئه‌گه‌ر بون كو داعش زوی جهێ خوه بكه‌ت و ڤێ هه‌ڤسه‌نگیێ بێخیته دخزمه‌تا وان وه‌لاتان ژی دا، هه‌ر چه‌نده ئه‌گه‌ر داعش دروستكرییێ ڤان وه‌لاتان ژی بیت، لێ نوكه داعشێ خه‌لافه‌تا خوه راگه‌هاندیه و شیایه خوه ژبن ده‌ستێ وان ده‌ربێخیت و ئه‌و ژی خودان مه‌ره‌م و به‌رژه‌وه‌ندی بیت.
بوچی كورد:
ئه‌گه‌ر ل جوگرافییا هه‌بونا داعشێ سه‌ح بكه‌ین، زێده‌تر ده‌ڤه‌رێن كوردی دشێن خزمه‌تا مانا وێ بكه‌ن و دشێن ب فره‌هكرنا ده‌ستهه‌لاتا خوه و جوگرافییا خوه ژی ژێده‌رێ دارایی بو خوه خوشتر لێبكه‌ن و به‌رده‌وامیێ بده‌نه خوه و شیان تا رادده‌یه‌كی دڤێ ئارمانجێ دا سه‌ركه‌تنێ بینن و شنگالێ دوو ده‌ستكه‌فت بو وان روخساندن، ئێك به‌رفره‌هكرنا ده‌ستهه‌لاتا خوه كو عیراقێ و سوریێ بگه‌هینته ئێك، یا دوێ ژی كو بهزرا من بو پێگه‌یێ وێ بوو، ئه‌و ژی ب سه‌ر داگرتنا شنگالێ و برنا ژنان بناڤێ كه‌نیزه و جارییان و كوشتنا زه‌لامان ب به‌هانا نه ئیسلام بونا وان، كو بڤێ ژی باوه‌رییا خه‌لكه‌كی بو خوه راكێشیت، كو به‌لێ بناڤێ ئیسلامێ كارێن خوه دكه‌ن، ئه‌ڤه ژبلی كو ل روژئاڤایێ كوردستانێ ژی مه‌ترسییا ڤی گروپی ل سه‌ر كوردان هه‌یه، ژبو هه‌مان مه‌ره‌م و ده‌ستپێكا په‌یدا بونا وێ.
كورد مفادارن یان قوربانی:
دئێكه‌م روژا باژێرێ میسل ژ لایێ داعشێ ڤه هاتیه داگیركرن، زه‌نگا مه‌ترسیێ بو سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ ژی هاته لێدان، لێ سه‌ركردایه‌تیا سیاسی یا كوردی و چاڤدێرێن سیاسی ژی ل سه‌ر ره‌وشێ خواندنێن جودا هه‌بون، كا ببنه لایه‌نه‌ك ژ ڤێ هه‌ڤكێشه‌یێ یان نه، تا ڤی گروپی رێ ره‌وێ هێرشێن خوه گوهورین و ئێكه‌م هه‌ولدان ژی دا، به‌ره‌ڤ شنگالێ هاتن و نه بتنێ خه‌لك ده‌ربه‌ده‌ر كرن به‌لكو كوشتارێن بكوم ئه‌نجام دان و ب سه‌دان كچ و ژنێن كوردان وه‌ك كه‌نیزه (جاریه) بو خوه برن و بازارێن كرین و فروتنێ بو ڤه‌كرن، تاڤێره كورد بونه قوربانیێن هه‌ره مه‌زن یێن ڤی گروپێ تیروی و ژڤی كارێ نه مروڤانه و گه‌فێن ڤی گروپی بو سه‌ر هه‌رێمێ و بتایبه‌ت هه‌ولێرا پایته‌خت، ئه‌مریكا هاته سه‌رخه‌تی و پشتی مه‌ترسییا ڤی گروپێ تیرورێ ل سه‌ر ئاسایشا نیڤ ده‌وله‌تی و جیهانێ هاتیه زانین، چه‌ندین وه‌لاتان پشته‌ڤانیا خوه دیاركرن و بونه به‌ره‌یێن شه‌ری دژی داعشێ و كورد ژی شیان تا رادده‌یه‌كی ژ چه‌كێ ڤان وه‌لاتان سود مه‌ند ببن، یانكو كوردان هه‌م قوربانی ژی دان و هه‌م شیان باوه‌رییا جڤاكێ نیڤ ده‌وله‌تی رابكێشن كو پێشمه‌رگه دشێت ل به‌رسینگا ڤی گروپێ تیروری راوه‌ستیت. ئه‌ڤ باوه‌رییا هه‌نێ ژی تا رادده‌یه‌كی یا باش بو كو جیهان ب چاڤه‌كێ دی ته‌ماشای كوردان بكه‌ت و پشتگیریێ ل خه‌ونا وان یا ده‌وله‌تبونێ بكه‌ن، ئه‌گه‌ر پێنگاڤ بو هاتنه هاڤێتن. به‌لێ دسه‌ر ڤێ ژی را كورد بو نه زه‌ره‌رمه‌ندێن ئێكێ كو چه‌ندین كوشتار و جینوساید دده‌رحه‌قی وان دا هاتنه كرن.
بوچی پێشمه‌رگه:
پسیارا گه‌له‌ك لدویڤ به‌رسڤا وێ دگه‌رن، ئایا ئه‌ڤ شه‌رێ دهێته كرن، شه‌رێ كوردایه و ل سه‌ر كوردانه ڤی شه‌ری بكه‌ن و به‌ر سینگا داعشێ راوه‌ستن؟ هه‌ر چه‌نده زێده‌تر ژ ده‌رئه‌نجامێ هه‌ڤكێشه‌یێن سیاسی یه و كورد بوینه قوربانی و روژانه ناڤێن شه‌هیدان دهێته راگه‌هاندن، لێ هه‌ڤكێشه به‌رده‌وام دبیت و خو نوی دكه‌ته ڤه، ئه‌گه‌ر پێشمه‌رگه ژ لایێ جیهانێ ڤه بهێته پر چه‌ك كرن و پێشمه‌رگه ڤی شه‌ری بكه‌ت بو نه‌هێلانا ڤی گروپێ تیروری دێ ئه‌ڤه ژی خزمه‌ته‌كا دوم درێژ بو كوردان كه‌ت و ژلایه‌كی ڤه دێ باوه‌رییا جیهانێ بو خوه راكێشیت و پێشمه‌رگه و سه‌ركردایه‌تیا كوردی دێ بیته جهێ مه‌قبولیه‌تا وان و ژلایه‌كێ دیڤه، پرچه‌ككرنا پێشمه‌رگه‌ی یا راسته‌وخو ژلایێ ڤان وه‌لاتان ڤه، دێ پێگه‌یێ وێ دگه‌ل حكومه‌تا مه‌ركه‌زی یا به‌غدا بهێزتر لێكه‌ت، كو ئه‌م دزانین نوكه هه‌رێما كوردستانێ چه‌ندین كێشه‌یێن هلاویستی دگه‌ل به‌غدا هه‌نه و حكومه‌تا مالكی بێمنه‌تی ل سه‌ر كوردان راگه‌هاندبو.
بوچی هه‌ولێر و نه به‌غدا:
بو سه‌رانێن عیراقێ بخوه یا سه‌یر بو كا بوچی جیهان دهانا كوردان هاتن و بوچی دهانا عیراقێ نه‌دهاتن، كو ئه‌ڤه چه‌ند بو، داعش میسل و چه‌ند باژێرێن دی كونترول كرین و ئه‌ڤ چه‌ندا هه‌نێ ژ ئاخفتنا نوری مالكی بخو په‌یدا بو كو هینگێ سه‌روك وه‌زیرێن عیراقێ بو! بهزرا من ئه‌مریكا و وه‌لاتێن جیهانی نه دشییان دهانا به‌غدا بچن، ژبه‌ركو دناڤ سوپایێ عیراقێ بخوه دا عه‌ره‌بێن سنه ژی هه‌نه و یێن شیعه ژی هه‌نه، ئه‌ڤه ژی زه‌ماناتێ بو وان په‌یدا ناكه‌ت كو جاره‌كا دێ نه‌چنه پال داعشێ ڤه و ژلایه‌كێ دیڤه بو ئه‌مریكا بخوه دیار بو كو پترییا ناكوكیێن عیراقێ ناڤخویی نه و شكه‌ستنا حوكمرانیێ یه ل به‌رامبه‌ری ڤان كێشه‌ییان و ئه‌گه‌ر دهانا به‌غدا چبایه، ره‌نگه كێشه مه‌زنتر ببایه. خالا دوێ ژی ئه‌مریكا سه‌ربور دگه‌ل پێشمه‌رگه‌ی و كوردان دشه‌رێ ئازادكرنا عیراقێ دا هه‌یه و دزانیت كورد دربه‌ی ل پشت نادانیت و دێ شه‌ری بو كه‌ت و نوكه ئه‌مریكا كوردان ب باشترین هه‌ڤپه‌یمانێ خوه دزانیت، كو توركیا لڤێ ده‌ڤه‌رێ نه‌شییا ڤێ ڤالاتیێ تژی بكه‌ت و تا رادده‌یه‌كێ داخوازیێن ئه‌مریكا و هه‌ڤپه‌یمانێن وێ پشت گوهـ كرین.
كورد چ بكه‌ن:
نوكه باشترین ده‌لیڤه‌یه ل به‌ر كوردان ده‌ستێن خوه تێك برن و بنك ئه‌مریكا و وه‌لاتێن جیهانێ ڤه بچن، ئه‌گه‌ر قوربانیدان ژی هه‌بیت و پێشمه‌رگه پێش جیهانێ ڤه شه‌ری بكه‌ت و خوینێ ژی برێژیت، خالێن پوزه‌تیڤ بو كوردان زێده‌ترن ژ دوو ئالیان ڤه، ئێك: كورد یێ مه‌رتسیێ ل سه‌ر خو رادكه‌ن كو داعش بو سه‌ر كوردان بخوه ژی گه‌فه، خالا دوێ: كورد یێ باوه‌رییا جیهانێ بو خوه دكێشن و جڤاكێ نیڤ ده‌وله‌تی بچاڤه‌كێ جوداتر ل پێشمه‌رگه‌ی و كوردان دنێریت. نوكه ته‌په یا دگوره‌پانا كوردان دا و دڤێت كورد دڤێ ده‌لیڤه‌یێ دا كێشه‌یێن خوه یێن ناڤخویی ل ئالیه‌كی دانن و ل هه‌ر چار پارچه‌ییان پێكڤه، به‌روكه‌كێ شه‌ری هه‌بیت و پشتگیرییا ڤان وه‌لاتان بو هه‌می پارچه‌ییان هه‌بیت، نه بتنێ بو هه‌رێما كوردستانێ و دڤێت كورد ب چاڤه‌كێ دویر بینانه‌تر و حه‌كیمانه‌تر لڤان پێشهاته‌یان بنێریت.
هه‌ر ده‌ما به‌حسا خو ته‌قاندنێ و تیرورێ بهێته كرن، ئێكسه‌ر ناڤێ ئیسلامێ ل پشت دهێت و ل جیهانێ هه‌میێ ئیسلام ب ئاینێ كوشتنێ و توندره‌ویێ و تیرورێ به‌رنیاس بویه و هه‌ر كه‌سێ هه‌ڤبه‌ركرنێ ژی دناڤبه‌را ئاینێن ئاسمانی و ئاینێن دی یێن جیهانی دا بكه‌ت و بتایبه‌ت ل وه‌لاتێن موسلمان لێ نه‌بن یان رێژه‌كا كێما موسلمانان لێ هه‌ین، دێ بو دیار بیت ئه‌و پارچه‌ییا ئیسلام لێ ئاینێ ئێكێ، زێده‌تر كارێن توندره‌وی لێ دهێته كرن و نه بتنێ ئه‌ڤه، به‌لكو دناڤ جیهانێ هه‌میێ دا بو یه تشته‌كێ به‌ر به‌لاڤ، كو ئیسلام ئاینێ تیرورێ یه و هه‌ر كه‌سێ ناسناما وی موسلمان ژی بیت، بگومان ڤه سه‌ره‌ده‌ری دگه‌ل دا دهێته كرن.
پسیارا لڤێره جهێ خوه دكه‌ت، ئایا راسته ئاینێ ئیسلامێ ژێده‌رێ تیرورێ یه و گه‌فه‌كا راسته‌وخویه ل سه‌ر ئاسایشا جیهانی؟ یان ژی ئیسلام هه‌ر وه‌كو هاتیه ناسكرن، ئاینێ لێ بورینێ و پێكڤه ژیانێ و ئێك دوو قه‌بیلكرنێ یه؟ بو به‌رسڤه‌كا ژڤی ره‌نگی ژی، دڤێت ل وێ خالا لاواز بگه‌رین كو توندره‌وی ژێ په‌یدا دبیت و بوچی بتنێ ئه‌ڤ گروپێن توندره‌وی بناڤێ ئیسلامێ په‌یدا دبن و چ گرێدانا وان گروپان و په‌یاما وان ب ئیسلامێ ڤه هه‌یه؟ئیسلام و تیرور:
تیرور ل وان ده‌ڤه‌ران په‌یدا دبیت، یێن چ نیشانێن دادیێ و یه‌كسانیێ تێدا نه‌بن و یاسا نه‌شیا بیت رولێ خوه بدروستاهی بگێریت و ئه‌ڤ وه‌لاتێن زێده‌تریا ئاكنجیێن وان ئاینێ موسلمانه‌تیێ په‌یره‌و دكه‌ن ژی، زێده‌تر ئه‌و وه‌لاتن یێن ئه‌ڤ نه یه‌كسانییا هه‌نێ تێدا هه‌ی و بنه‌مایێن دیموكراسیه‌تێ و پێكڤه ژیانێ لێ دكێم، زێده‌باری وان وه‌لاتێن بازرگانیێ ب ماددێن قه‌چاخ دكه‌ن، چ چه‌ك و ته‌قه‌مه‌نی بن یان ماددێن بێهوشكه‌ر. ژڤی روانگه‌ی ژی، ره‌نگه چ رێكخراو و گروپ و رێكخستیێن دی نه‌شێن بگه‌هنه ئارمانجێن خوه و سه‌رنجا خه‌لكی بو مه‌ره‌مێن خوه راكێشن، ئه‌گه‌ر په‌نا بو ئاینی نه‌هێته برن. ئاین ژی گرێدانه‌كا روحی یا راسته‌وخو یه دناڤبه‌را خودێ و مروڤی دا و ده‌ما بابه‌ت دگه‌هیته ئاینی و پیروزییا ئاینی، هه‌می ده‌نگ مت دبن و كه‌س نه‌وێریت یان نه‌ڤێت هزرێ د چ پێگوهوران ژی دا بكه‌ت و گرێدانا ئیسلامێ ژی ب تیرورێ ڤه و بوچی لناڤ ڤی ئاینی زێده‌تر كارێن تیروری په‌یدا دبن؟ ژبه‌ركو ل پترییا وان وه‌لاتێن زێده‌تریا خه‌لكێ وێ ئاینێ ئیسلامێ په‌یره‌و دكه‌ن، رژێمێن تاكره‌وی نه دده‌ستهه‌لاتێ دا و نه دادی و نه‌یه‌كسانی درێڤه‌برنێ دا هه‌یه و ئه‌ڤ خرابیا پرێڤه‌برنێ ژی، كارتێكرنه‌كا خراب دكه‌ته سه‌ر په‌یاما ئیسلامێ و لڤێره ئه‌م دشێین بێژین، ئاین بو مه‌ره‌مێن به‌رته‌نگ و هه‌ڤكێشه‌یێن سیاسی دهێته بكار ئینان كو ئه‌و چه‌نده ژی دویره ژ نه‌هجێ ئیسلامێ.
بوچی ل ده‌ڤه‌رێن سنه نشین:
گرزه‌بونا كێشه‌ییان دناڤخوییا عیراقێ دا و هه‌ڤركیێن مه‌زهه‌بی دناڤ پێكهاته‌یێن وێ دا، ڤالاتیه‌ك ل ده‌ڤه‌رێن سنه نشین په‌یدا كر و سه‌رده‌مێ وان یێ زێرین ل سه‌ر وه‌ختێ رژێما به‌عسا ژ ناڤچووی بو نه‌ما و تاكره‌ویكرنا سه‌روك وه‌زیرێن عیراقێ نوری مالكی دچه‌ند سالێن ده‌ستهه‌لاتێ دا، عه‌ره‌بێن سنه هه‌ست كرن كو یێن هاتینه پشت گوهـ هاڤێتن و نه بتنێ ئه‌ڤه ژی، به‌لكو هه‌ست كرن كو مافێن وان یێن دهێنه پێشێل كرن و دیسان تێكدانا پاشماوێن به‌عسیان لڤان ناوچه‌یان هه‌می پێكڤه ئه‌گه‌رێن زیق بون، كو ل هه‌ر رێگه چاره‌یه‌كێ بگه‌رن و زه‌مینه سازیێ بو خوش بكه‌ن و نه‌بتنێ خوش كرن ژی، به‌لكو بو ده‌ستكاریێ ژی بكه‌ن، بتنێ ژ وێ ره‌وشا ئه‌و تێدا بهێنه رزگار كرن و دگه‌ل ئێكه‌م ته‌قه‌ییا چه‌كدارێن داعشێ ژی ل میسل هه‌ر وه‌كو مه دیتی، خه‌لكی پشتگیریه‌كا ته‌مام بو ڤی گروپی كر و ب به‌را رابونه سوپایێ عیراقێ و ژ باژێری ده‌رئێخستن و ڤان عه‌ره‌بێن سننه ئه‌ڤ گروپه ب رزگاركه‌رێن خوه زانین. ژلایه‌كێ دیڤه، پشتی عیراق ژ رژێما به‌عسیان هاتیه ئازادكرن، ده‌لیڤه خوش بو كو ئاخا عیراقێ بو گوره‌پانا ململانا سیاسی بهێته خوشكرن و یاریكه‌رێن سه‌ره‌كی ژی، وه‌لاتێن هه‌ڤسویێن عیراقێ بون. ئه‌و نه ئارامییا هه‌ی كو تایبه‌ت خوه دلایه‌نێ ئاینی دا ددیت، بو ئه‌گه‌ره‌ك كو ئه‌مریكا ژڤان گڤاشتنان، هێزا خوه یا په‌یاده ژی ژ عیراقێ ڤه‌كێشیت، كو چ به‌هانه بو گروپێن توندره‌وێن ئیسلامی نه‌هێته خوشكرن، چ قاعیده یان ئه‌و حزبێن بناڤ ئیسلامی بخو بده‌رفه‌ت بزانن و ئه‌مریكا بداگیركه‌ر بزانن. ژبیرنه‌كه‌ین ژی عیراق بخوه ل سه‌ر دوو مه‌زهه‌بێن ئاینی (سنه و شیعه) پێكدهێت و د مێژوا ئیسلامی ژی دا خوین دناڤبه‌را وان دا هاتیه رێتن و ب ساناهی نینه ئه‌ڤ هه‌ردوو مه‌زهه‌بێن هه‌نێ پێك بكه‌ن، بتایبه‌ت كو ده‌ستێن ده‌ره‌كی كار ل سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه دكر و نه ئارامییا ڤان مه‌زهه‌بان و هلدانا ناكوكییان دناڤبه‌را وان دا، زێده‌تر بشێت هێز و مه‌ره‌مێن خوه دعیراقێ دا خوه‌ش بكه‌ن.
رولێ توركیا و ئیرانێ:
وه‌لاتێن توركیا و ئیرانێ دوو یاریكه‌رێن سه‌ره‌كی نه دسیاسه‌تا عیراقێ دا و ئه‌گه‌ر ل سالێن پشتی ئازادكرنا عیراقێ ژی ڤه‌گه‌رین، سندوقێن هه‌لبژارتنان كه‌تنه دخزمه‌تا عه‌ره‌بێن شیعه دا و حوكمرانیا عیراقێ كه‌ته دده‌ستێن وان دا و كورد ژی بونه خودانێن هه‌رێما خوه یا تایبه‌ت. هه‌ردوو وه‌لاتێن توركیا و ئیرانێ، شیان روله‌كێ به‌رچاڤ دعیراقێ دا بگێرن و ئه‌ڤ روله ژی د لایێ ئیرانێ دا ئالیسه‌نگ بو، كو پترییا خه‌لكێ عیراقێ مه‌زهه‌ب شیعه‌یه و شییا بارا شێرێ دحوكمرانیا عیراقێ دا هه‌بیت و سه‌ركرده‌یێن عیراقێ وه‌ك به‌ركێن شه‌تره‌نجێ وه‌ك وان دڤیان دلڤاندن. ئه‌ڤه ژی دگه‌ل هه‌بونا پاشماوێن به‌عسیان ل ده‌ڤه‌رێن سننه، رێ بو وه‌لاته‌كێ وه‌ك توركیا و چه‌ند وه‌لاتێن خه‌لیجی خوش بو كو خوه ب پالپشتیێن عه‌ره‌بێن سننه بزانن و پالپشتیكرنا گروپێن توندره‌و، دشییا ڤێ هه‌ڤسه‌نگیێ دروست بكه‌ته ڤه و ئه‌ڤه ژی نه بتنێ دگوره‌پانا عیراقێ دا په‌یدا بو، به‌لكو ل سوریا كو رژێما وی وه‌لاتی ل به‌ر گه‌فێن شه‌رێن ناڤخوییه ئه‌ڤه چه‌ند ساله و رژێما ئه‌سه‌دی بخوه ژی مه‌زهه‌ب عه‌له‌وی نه كو به‌شه‌كن ژ عه‌ره‌بێن شیعه و هه‌بونا كوردان ل وێ پارچه‌یێ كو ترسا وه‌لاته‌كێ وه‌ك توركیا كو سه‌ربه‌خوییا خوه وه‌ربگرن و بو ببیته جهێ نه ئارامیێ، هه‌می ئه‌گه‌ر بون كو داعش زوی جهێ خوه بكه‌ت و ڤێ هه‌ڤسه‌نگیێ بێخیته دخزمه‌تا وان وه‌لاتان ژی دا، هه‌ر چه‌نده ئه‌گه‌ر داعش دروستكرییێ ڤان وه‌لاتان ژی بیت، لێ نوكه داعشێ خه‌لافه‌تا خوه راگه‌هاندیه و شیایه خوه ژبن ده‌ستێ وان ده‌ربێخیت و ئه‌و ژی خودان مه‌ره‌م و به‌رژه‌وه‌ندی بیت.
بوچی كورد:
ئه‌گه‌ر ل جوگرافییا هه‌بونا داعشێ سه‌ح بكه‌ین، زێده‌تر ده‌ڤه‌رێن كوردی دشێن خزمه‌تا مانا وێ بكه‌ن و دشێن ب فره‌هكرنا ده‌ستهه‌لاتا خوه و جوگرافییا خوه ژی ژێده‌رێ دارایی بو خوه خوشتر لێبكه‌ن و به‌رده‌وامیێ بده‌نه خوه و شیان تا رادده‌یه‌كی دڤێ ئارمانجێ دا سه‌ركه‌تنێ بینن و شنگالێ دوو ده‌ستكه‌فت بو وان روخساندن، ئێك به‌رفره‌هكرنا ده‌ستهه‌لاتا خوه كو عیراقێ و سوریێ بگه‌هینته ئێك، یا دوێ ژی كو بهزرا من بو پێگه‌یێ وێ بوو، ئه‌و ژی ب سه‌ر داگرتنا شنگالێ و برنا ژنان بناڤێ كه‌نیزه و جارییان و كوشتنا زه‌لامان ب به‌هانا نه ئیسلام بونا وان، كو بڤێ ژی باوه‌رییا خه‌لكه‌كی بو خوه راكێشیت، كو به‌لێ بناڤێ ئیسلامێ كارێن خوه دكه‌ن، ئه‌ڤه ژبلی كو ل روژئاڤایێ كوردستانێ ژی مه‌ترسییا ڤی گروپی ل سه‌ر كوردان هه‌یه، ژبو هه‌مان مه‌ره‌م و ده‌ستپێكا په‌یدا بونا وێ.
كورد مفادارن یان قوربانی:
دئێكه‌م روژا باژێرێ میسل ژ لایێ داعشێ ڤه هاتیه داگیركرن، زه‌نگا مه‌ترسیێ بو سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ ژی هاته لێدان، لێ سه‌ركردایه‌تیا سیاسی یا كوردی و چاڤدێرێن سیاسی ژی ل سه‌ر ره‌وشێ خواندنێن جودا هه‌بون، كا ببنه لایه‌نه‌ك ژ ڤێ هه‌ڤكێشه‌یێ یان نه، تا ڤی گروپی رێ ره‌وێ هێرشێن خوه گوهورین و ئێكه‌م هه‌ولدان ژی دا، به‌ره‌ڤ شنگالێ هاتن و نه بتنێ خه‌لك ده‌ربه‌ده‌ر كرن به‌لكو كوشتارێن بكوم ئه‌نجام دان و ب سه‌دان كچ و ژنێن كوردان وه‌ك كه‌نیزه (جاریه) بو خوه برن و بازارێن كرین و فروتنێ بو ڤه‌كرن، تاڤێره كورد بونه قوربانیێن هه‌ره مه‌زن یێن ڤی گروپێ تیروی و ژڤی كارێ نه مروڤانه و گه‌فێن ڤی گروپی بو سه‌ر هه‌رێمێ و بتایبه‌ت هه‌ولێرا پایته‌خت، ئه‌مریكا هاته سه‌رخه‌تی و پشتی مه‌ترسییا ڤی گروپێ تیرورێ ل سه‌ر ئاسایشا نیڤ ده‌وله‌تی و جیهانێ هاتیه زانین، چه‌ندین وه‌لاتان پشته‌ڤانیا خوه دیاركرن و بونه به‌ره‌یێن شه‌ری دژی داعشێ و كورد ژی شیان تا رادده‌یه‌كی ژ چه‌كێ ڤان وه‌لاتان سود مه‌ند ببن، یانكو كوردان هه‌م قوربانی ژی دان و هه‌م شیان باوه‌رییا جڤاكێ نیڤ ده‌وله‌تی رابكێشن كو پێشمه‌رگه دشێت ل به‌رسینگا ڤی گروپێ تیروری راوه‌ستیت. ئه‌ڤ باوه‌رییا هه‌نێ ژی تا رادده‌یه‌كی یا باش بو كو جیهان ب چاڤه‌كێ دی ته‌ماشای كوردان بكه‌ت و پشتگیریێ ل خه‌ونا وان یا ده‌وله‌تبونێ بكه‌ن، ئه‌گه‌ر پێنگاڤ بو هاتنه هاڤێتن. به‌لێ دسه‌ر ڤێ ژی را كورد بو نه زه‌ره‌رمه‌ندێن ئێكێ كو چه‌ندین كوشتار و جینوساید دده‌رحه‌قی وان دا هاتنه كرن.
بوچی پێشمه‌رگه:
پسیارا گه‌له‌ك لدویڤ به‌رسڤا وێ دگه‌رن، ئایا ئه‌ڤ شه‌رێ دهێته كرن، شه‌رێ كوردایه و ل سه‌ر كوردانه ڤی شه‌ری بكه‌ن و به‌ر سینگا داعشێ راوه‌ستن؟ هه‌ر چه‌نده زێده‌تر ژ ده‌رئه‌نجامێ هه‌ڤكێشه‌یێن سیاسی یه و كورد بوینه قوربانی و روژانه ناڤێن شه‌هیدان دهێته راگه‌هاندن، لێ هه‌ڤكێشه به‌رده‌وام دبیت و خو نوی دكه‌ته ڤه، ئه‌گه‌ر پێشمه‌رگه ژ لایێ جیهانێ ڤه بهێته پر چه‌ك كرن و پێشمه‌رگه ڤی شه‌ری بكه‌ت بو نه‌هێلانا ڤی گروپێ تیروری دێ ئه‌ڤه ژی خزمه‌ته‌كا دوم درێژ بو كوردان كه‌ت و ژلایه‌كی ڤه دێ باوه‌رییا جیهانێ بو خوه راكێشیت و پێشمه‌رگه و سه‌ركردایه‌تیا كوردی دێ بیته جهێ مه‌قبولیه‌تا وان و ژلایه‌كێ دیڤه، پرچه‌ككرنا پێشمه‌رگه‌ی یا راسته‌وخو ژلایێ ڤان وه‌لاتان ڤه، دێ پێگه‌یێ وێ دگه‌ل حكومه‌تا مه‌ركه‌زی یا به‌غدا بهێزتر لێكه‌ت، كو ئه‌م دزانین نوكه هه‌رێما كوردستانێ چه‌ندین كێشه‌یێن هلاویستی دگه‌ل به‌غدا هه‌نه و حكومه‌تا مالكی بێمنه‌تی ل سه‌ر كوردان راگه‌هاندبو.
بوچی هه‌ولێر و نه به‌غدا:
بو سه‌رانێن عیراقێ بخوه یا سه‌یر بو كا بوچی جیهان دهانا كوردان هاتن و بوچی دهانا عیراقێ نه‌دهاتن، كو ئه‌ڤه چه‌ند بو، داعش میسل و چه‌ند باژێرێن دی كونترول كرین و ئه‌ڤ چه‌ندا هه‌نێ ژ ئاخفتنا نوری مالكی بخو په‌یدا بو كو هینگێ سه‌روك وه‌زیرێن عیراقێ بو! بهزرا من ئه‌مریكا و وه‌لاتێن جیهانی نه دشییان دهانا به‌غدا بچن، ژبه‌ركو دناڤ سوپایێ عیراقێ بخوه دا عه‌ره‌بێن سنه ژی هه‌نه و یێن شیعه ژی هه‌نه، ئه‌ڤه ژی زه‌ماناتێ بو وان په‌یدا ناكه‌ت كو جاره‌كا دێ نه‌چنه پال داعشێ ڤه و ژلایه‌كێ دیڤه بو ئه‌مریكا بخوه دیار بو كو پترییا ناكوكیێن عیراقێ ناڤخویی نه و شكه‌ستنا حوكمرانیێ یه ل به‌رامبه‌ری ڤان كێشه‌ییان و ئه‌گه‌ر دهانا به‌غدا چبایه، ره‌نگه كێشه مه‌زنتر ببایه. خالا دوێ ژی ئه‌مریكا سه‌ربور دگه‌ل پێشمه‌رگه‌ی و كوردان دشه‌رێ ئازادكرنا عیراقێ دا هه‌یه و دزانیت كورد دربه‌ی ل پشت نادانیت و دێ شه‌ری بو كه‌ت و نوكه ئه‌مریكا كوردان ب باشترین هه‌ڤپه‌یمانێ خوه دزانیت، كو توركیا لڤێ ده‌ڤه‌رێ نه‌شییا ڤێ ڤالاتیێ تژی بكه‌ت و تا رادده‌یه‌كێ داخوازیێن ئه‌مریكا و هه‌ڤپه‌یمانێن وێ پشت گوهـ كرین.
كورد چ بكه‌ن:
نوكه باشترین ده‌لیڤه‌یه ل به‌ر كوردان ده‌ستێن خوه تێك برن و بنك ئه‌مریكا و وه‌لاتێن جیهانێ ڤه بچن، ئه‌گه‌ر قوربانیدان ژی هه‌بیت و پێشمه‌رگه پێش جیهانێ ڤه شه‌ری بكه‌ت و خوینێ ژی برێژیت، خالێن پوزه‌تیڤ بو كوردان زێده‌ترن ژ دوو ئالیان ڤه، ئێك: كورد یێ مه‌رتسیێ ل سه‌ر خو رادكه‌ن كو داعش بو سه‌ر كوردان بخوه ژی گه‌فه، خالا دوێ: كورد یێ باوه‌رییا جیهانێ بو خوه دكێشن و جڤاكێ نیڤ ده‌وله‌تی بچاڤه‌كێ جوداتر ل پێشمه‌رگه‌ی و كوردان دنێریت. نوكه ته‌په یا دگوره‌پانا كوردان دا و دڤێت كورد دڤێ ده‌لیڤه‌یێ دا كێشه‌یێن خوه یێن ناڤخویی ل ئالیه‌كی دانن و ل هه‌ر چار پارچه‌ییان پێكڤه، به‌روكه‌كێ شه‌ری هه‌بیت و پشتگیرییا ڤان وه‌لاتان بو هه‌می پارچه‌ییان هه‌بیت، نه بتنێ بو هه‌رێما كوردستانێ و دڤێت كورد ب چاڤه‌كێ دویر بینانه‌تر و حه‌كیمانه‌تر لڤان پێشهاته‌یان بنێریت.
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق