عەبدولزەهرە زەكی
وه‌رگێران، عبدالرحمن بامەرنی
دەما شەرێ عیراقێ و ئیرانێ دەستپێكری، هێشتا شەش سال ب سەر ئێكەم بەرهەمێ منێ شعریدا دەرباز نەببون، دەما من دەست ب بەلاڤكرنا وان كری، ئەو درێژترین شەر بۆ د مێژوویا عیراقێ و رەنگە یا هەردوو وەلاتاندا، ئەز گەلەكێ ژ مێژوویا ئیرانا كەڤن نزانم، ژبەر هندێ ئەز ژێ پشت راست نینم.
ل دەستپێكا سالێن حەفتێیا، ئەز ل سەر شعرا شەری گەلەك نە دراوەستام، ژ شعرا مەیا عەرەبی بیت یان ژی شعرا بومە هاتیە وەرگێران، وی سەردەمی د شعرا هەڤچەرخا عیراقیدا چ تێكستێن سەرنج راكێش نەبوون ل سەر شەری یان ل سەر ژیانا لبەر سیبەرا شەری، ئەم دووری شەران دژیاین، ژبەر هندێ من تشتەكێ وەسا دبوارێ شەریدا نە خواندبوو، كو ئەز ل سەر براوەستم.
رەنگە شعرەكا وەرگێرای بتنێ بیت، ئەز راوەستاندیم، تا نوكە ژی د وژدانا مندا مایە، یا (تریستان تزارا) بوو، دەما ئەو سەرباز، ل شەرێ جیهانیێ دوویێ نڤیسابوو. چ شوونەوارێن شەری دناڤ وێ هەلبەستێدا نەبوون، بەلێ هەلبەست، یا كورت و چەند رستە ژی ژێ دكێمبوون. تێكستەك بوو، بەس بوو، ژ بۆ سیبەرا شەرێ گرانێ ل سەر (تزارا) و سەربازەكێ ماندی د شەرەكێ شاریاییدا. سیبەر ب سەنگ بوون، هەر وەك د تێكستیدا، سیبەرێن تاری مرۆڤ نەشێت ژ دناڤرا ب بینیت یان هەست بكەت، بەلێ یا ب سەنگ و جوان بوو، هندەك سیبەر بوون، شاعری ئاهێن ڤەقەتیایی دناڤرا هەبوون، ل جگارەكێ دگەریا و نە ددیت و ب نێرینەكێ كو نەدشییا ژ دیوارێ كونجا (مەلجەئا)، شەری دەرباز ببیت.. ژبلی چەند ئاخینكەكێن شاعری دناڤ ناخێ خوەدا دهەلگرتن، تا ئەو هەلبەستا كورت بدووماهی ئینایی. هەلبەستا (تزارا) ژ نامەكا تەرابەرا یا دەربرینان پێكدهات، بۆ هەڤالەكێ خوە نڤیسابوو و ناڤێ وی (ئەندرێ بیللی) بوو، هەر وەك بیرا من دهێت. من ئەو هەلبەست ژبەرنەكر، نزانم چاوان، پشتی هینگێ، ئەز هەولددەم دانەكێ ژێ پەیدا بكەم. بەلێ ئەو هەلبەستا بتنێ یە مایە دهزرا مندا و ئەز پێڤە هاتیمە گرێدان، ئەڤێن د هەلبەستێن شەریدا هاتینە نڤیسین. پشتی وی دەمی من حەز ژ هەلبەستا شەری نەكر، ب دەربرینەكا دروستتر، ئەز پێڤە مژوول نابم، خوە ئەز ژ هەلبەستا سیاریێ و شەران و قارەمانیێ د كەلتورێ عەرەبیێ كەڤن ژیدا، نەخوش دبم. پشتی هینگێ و نهێنیا گرێدانا من ب هەلبەستا (تریستان تزارا)ڤە، كو یا گرێدای شكەستنێ و بێهیڤی بوونا مرۆڤی ب ژیانێ و هوڤاتیا جیهانا شەریڤە. هەلبەستەك بوو، نە بقارەمانیێ هاتبوو نڤیسین و نە ژی بگیانێ سەركەفتنێ، ب روخسارێ وێڤە، نە ئەڤە یا دیار بوو و نە یا دی، پا بوچی ئەز دێ نڤیسم؟
یا راستی بیت و پشتی ڤان هەمی سالان، من باوەری هەیە كو شعر ژ لایەنەكێ نڤیسینا وێڤە، دەرئەنجامێ ئەزمونەكێ یە و شعر گرێدانەكە ب ژیانا شاعری و ئەزمونێن ویێن ژیانێڤە، بەلێ ئەزموون نە بتنێ روودانن، بەلكو سیستەمەكێ هزری و تێرامانێ پێك دئینن، شەر ژی بو من نەبوویە دەرفەتەك بۆ ئەزمونا ژیانێ و نە ژی هزركرنێ و نە ژی تێرامانێ.
ژیانا سالێن حەفتێیان یا هندێ نەبوو، كو مە بكێشیتە شەرەكێ چاڤەرێكری.. دووماهی تشتێ من هزر تێدا كربیت، ئەز دناڤ شەرەكیدا بم یان نێزیكی وێ. من چ جارەكێ هزر نەكرینە، ئەز شعرەكێ ل سەر شەری بنڤیسم یان لبن كارتێكرنا وێ، خوە ئەز مژوولی ئاشتیێ ژی نەبوویمە. كەسەك گرنگیێ بڤێ چەندێ ژی نادەت ئەگەر تەحلاتیێن شەری نەدیتبن، من تەحلاتی د شەریدا نەدیتینە، ڤێجا ئەز مژوولی ئاشتیێ نەبووم. چ شوونەوارێن شەری و نە ژی یێن ئاشتیێ دژیانا گەنجاتیا مندا نەبوون، چ سیبەر ژی پشتی هینگێ د شعرێدا نەبوون.
ئەڤە ل دەستپێكا منا نڤیسینا شعرێ بوو، تا پشتی هینگێ ژی، ئەز بۆ ماوێ هەشت سالان وەك سەرباز د خەندەك و كونجێن شەریدا و ل سەر توپ و تانكان و شەری ژ گڤاشتنێن مەزن ل سەر من دروست نەكرن، كو راستەوخو ئەز ل سەر بنڤیسم.. ژیانەكا سادە بوو و هەر ئەڤە ژی بوو، ئەز كێشایمە نڤیسینا وێ، دبیت من مومارەسا ڤێ ساددەیێ كربیت، دەما من هەولێن نڤیسینا تشتەكی ددا، بەلێ چەند من تشتەك نڤیسابا، تا ئەز ژ كاغەزێ دوور دكەفتم و من روویێ خوە ژێ وەردگێرا، كابووسێن حەژێكرنێ و مرنێ گەلەك د كەشەفرێت بوون، بەلێ ئیرادا ژیانێ و هیڤبوونێ و بەرێخوەدانێ ژ كابووسێن مرنێ بهێز تربوون. دەما ئەز بەرەڤ شەریڤە بریم، بۆ ماوێ چوار سالان ئەز ژ نڤیسینا شعرێ راوەستام و من ل سەر ڤێ راوەستیانێ و پاشماوێن وێ، د هەلكەفتەكا بوریدا نڤیسی بوون.
پرانیا جاران، شاعر ژیانا خوەیا شعری ژ خەونان دەستپێدكەن و ئەو ژ رەقاتیا ژیانا شەری زەحمەتترن، بەرێخودانێن سڤكترن ژ تەحلاتیێن شەری و تا ئەو خەون د نەخوش ژی بن.. شاعر د شەریدا وەك چپكێن خووناڤێ یە، دەما دكەڤنە سەر پەلان، نە چپكێن خوناڤێ دمینن و نە ژی پەل د تەمرن. بەلێ شەر، سەرەرای رزگاربوونا مە ژێ، چ رزگاربوونان نادەتە گیانێ مە و حەزێن بێهوشییا مە هەمی تشتەكی دگوهوریت. جوانترین بیرهاتن دبن نەخوشییا وێڤە بەرزە دبن، دەرفەتێ ددەتە نەخوشییان كو هەمی تشتەكی سەروبن بكەن و بیردانكا مرۆڤی/ شاعری و وژدانا وی بهەمی رەنگێن وێڤە رێك دئێخیتەڤە، رەنگێن شەری: رەش و سور و زەر ووووو، شەر ب سەر هەمی رەنگاندا دگریت و هەر تشتێ بمرنێڤە گرێدای، ل سەر زێدە دكەت.
پشتی چەند سالێن مانا من دناڤ شەریدا و ئەز ل نڤیسینێ زڤریمەڤە. شەری ئامادەبوونا خوە دهەر تشتێ من دنڤیسیدا هەبوو، بێی ئەز بزانم، ئەڤە بەری شەری چێبوو و پشتی چەند دەهكان، بۆ بابەت دناڤ شعرێن مندا، ئەڤەیە ژی ئەز خوە دگوتارەكێدا یان چەند گوتارێن بهێتدا خوە نزیكی وێ بكەم.
ـ د رۆژناما صباح كوردستان ژماره 72 دا بلاڤ بوویه
دەما شەرێ عیراقێ و ئیرانێ دەستپێكری، هێشتا شەش سال ب سەر ئێكەم بەرهەمێ منێ شعریدا دەرباز نەببون، دەما من دەست ب بەلاڤكرنا وان كری، ئەو درێژترین شەر بۆ د مێژوویا عیراقێ و رەنگە یا هەردوو وەلاتاندا، ئەز گەلەكێ ژ مێژوویا ئیرانا كەڤن نزانم، ژبەر هندێ ئەز ژێ پشت راست نینم.
ل دەستپێكا سالێن حەفتێیا، ئەز ل سەر شعرا شەری گەلەك نە دراوەستام، ژ شعرا مەیا عەرەبی بیت یان ژی شعرا بومە هاتیە وەرگێران، وی سەردەمی د شعرا هەڤچەرخا عیراقیدا چ تێكستێن سەرنج راكێش نەبوون ل سەر شەری یان ل سەر ژیانا لبەر سیبەرا شەری، ئەم دووری شەران دژیاین، ژبەر هندێ من تشتەكێ وەسا دبوارێ شەریدا نە خواندبوو، كو ئەز ل سەر براوەستم.
رەنگە شعرەكا وەرگێرای بتنێ بیت، ئەز راوەستاندیم، تا نوكە ژی د وژدانا مندا مایە، یا (تریستان تزارا) بوو، دەما ئەو سەرباز، ل شەرێ جیهانیێ دوویێ نڤیسابوو. چ شوونەوارێن شەری دناڤ وێ هەلبەستێدا نەبوون، بەلێ هەلبەست، یا كورت و چەند رستە ژی ژێ دكێمبوون. تێكستەك بوو، بەس بوو، ژ بۆ سیبەرا شەرێ گرانێ ل سەر (تزارا) و سەربازەكێ ماندی د شەرەكێ شاریاییدا. سیبەر ب سەنگ بوون، هەر وەك د تێكستیدا، سیبەرێن تاری مرۆڤ نەشێت ژ دناڤرا ب بینیت یان هەست بكەت، بەلێ یا ب سەنگ و جوان بوو، هندەك سیبەر بوون، شاعری ئاهێن ڤەقەتیایی دناڤرا هەبوون، ل جگارەكێ دگەریا و نە ددیت و ب نێرینەكێ كو نەدشییا ژ دیوارێ كونجا (مەلجەئا)، شەری دەرباز ببیت.. ژبلی چەند ئاخینكەكێن شاعری دناڤ ناخێ خوەدا دهەلگرتن، تا ئەو هەلبەستا كورت بدووماهی ئینایی. هەلبەستا (تزارا) ژ نامەكا تەرابەرا یا دەربرینان پێكدهات، بۆ هەڤالەكێ خوە نڤیسابوو و ناڤێ وی (ئەندرێ بیللی) بوو، هەر وەك بیرا من دهێت. من ئەو هەلبەست ژبەرنەكر، نزانم چاوان، پشتی هینگێ، ئەز هەولددەم دانەكێ ژێ پەیدا بكەم. بەلێ ئەو هەلبەستا بتنێ یە مایە دهزرا مندا و ئەز پێڤە هاتیمە گرێدان، ئەڤێن د هەلبەستێن شەریدا هاتینە نڤیسین. پشتی وی دەمی من حەز ژ هەلبەستا شەری نەكر، ب دەربرینەكا دروستتر، ئەز پێڤە مژوول نابم، خوە ئەز ژ هەلبەستا سیاریێ و شەران و قارەمانیێ د كەلتورێ عەرەبیێ كەڤن ژیدا، نەخوش دبم. پشتی هینگێ و نهێنیا گرێدانا من ب هەلبەستا (تریستان تزارا)ڤە، كو یا گرێدای شكەستنێ و بێهیڤی بوونا مرۆڤی ب ژیانێ و هوڤاتیا جیهانا شەریڤە. هەلبەستەك بوو، نە بقارەمانیێ هاتبوو نڤیسین و نە ژی بگیانێ سەركەفتنێ، ب روخسارێ وێڤە، نە ئەڤە یا دیار بوو و نە یا دی، پا بوچی ئەز دێ نڤیسم؟
یا راستی بیت و پشتی ڤان هەمی سالان، من باوەری هەیە كو شعر ژ لایەنەكێ نڤیسینا وێڤە، دەرئەنجامێ ئەزمونەكێ یە و شعر گرێدانەكە ب ژیانا شاعری و ئەزمونێن ویێن ژیانێڤە، بەلێ ئەزموون نە بتنێ روودانن، بەلكو سیستەمەكێ هزری و تێرامانێ پێك دئینن، شەر ژی بو من نەبوویە دەرفەتەك بۆ ئەزمونا ژیانێ و نە ژی هزركرنێ و نە ژی تێرامانێ.
ژیانا سالێن حەفتێیان یا هندێ نەبوو، كو مە بكێشیتە شەرەكێ چاڤەرێكری.. دووماهی تشتێ من هزر تێدا كربیت، ئەز دناڤ شەرەكیدا بم یان نێزیكی وێ. من چ جارەكێ هزر نەكرینە، ئەز شعرەكێ ل سەر شەری بنڤیسم یان لبن كارتێكرنا وێ، خوە ئەز مژوولی ئاشتیێ ژی نەبوویمە. كەسەك گرنگیێ بڤێ چەندێ ژی نادەت ئەگەر تەحلاتیێن شەری نەدیتبن، من تەحلاتی د شەریدا نەدیتینە، ڤێجا ئەز مژوولی ئاشتیێ نەبووم. چ شوونەوارێن شەری و نە ژی یێن ئاشتیێ دژیانا گەنجاتیا مندا نەبوون، چ سیبەر ژی پشتی هینگێ د شعرێدا نەبوون.
ئەڤە ل دەستپێكا منا نڤیسینا شعرێ بوو، تا پشتی هینگێ ژی، ئەز بۆ ماوێ هەشت سالان وەك سەرباز د خەندەك و كونجێن شەریدا و ل سەر توپ و تانكان و شەری ژ گڤاشتنێن مەزن ل سەر من دروست نەكرن، كو راستەوخو ئەز ل سەر بنڤیسم.. ژیانەكا سادە بوو و هەر ئەڤە ژی بوو، ئەز كێشایمە نڤیسینا وێ، دبیت من مومارەسا ڤێ ساددەیێ كربیت، دەما من هەولێن نڤیسینا تشتەكی ددا، بەلێ چەند من تشتەك نڤیسابا، تا ئەز ژ كاغەزێ دوور دكەفتم و من روویێ خوە ژێ وەردگێرا، كابووسێن حەژێكرنێ و مرنێ گەلەك د كەشەفرێت بوون، بەلێ ئیرادا ژیانێ و هیڤبوونێ و بەرێخوەدانێ ژ كابووسێن مرنێ بهێز تربوون. دەما ئەز بەرەڤ شەریڤە بریم، بۆ ماوێ چوار سالان ئەز ژ نڤیسینا شعرێ راوەستام و من ل سەر ڤێ راوەستیانێ و پاشماوێن وێ، د هەلكەفتەكا بوریدا نڤیسی بوون.
پرانیا جاران، شاعر ژیانا خوەیا شعری ژ خەونان دەستپێدكەن و ئەو ژ رەقاتیا ژیانا شەری زەحمەتترن، بەرێخودانێن سڤكترن ژ تەحلاتیێن شەری و تا ئەو خەون د نەخوش ژی بن.. شاعر د شەریدا وەك چپكێن خووناڤێ یە، دەما دكەڤنە سەر پەلان، نە چپكێن خوناڤێ دمینن و نە ژی پەل د تەمرن. بەلێ شەر، سەرەرای رزگاربوونا مە ژێ، چ رزگاربوونان نادەتە گیانێ مە و حەزێن بێهوشییا مە هەمی تشتەكی دگوهوریت. جوانترین بیرهاتن دبن نەخوشییا وێڤە بەرزە دبن، دەرفەتێ ددەتە نەخوشییان كو هەمی تشتەكی سەروبن بكەن و بیردانكا مرۆڤی/ شاعری و وژدانا وی بهەمی رەنگێن وێڤە رێك دئێخیتەڤە، رەنگێن شەری: رەش و سور و زەر ووووو، شەر ب سەر هەمی رەنگاندا دگریت و هەر تشتێ بمرنێڤە گرێدای، ل سەر زێدە دكەت.
پشتی چەند سالێن مانا من دناڤ شەریدا و ئەز ل نڤیسینێ زڤریمەڤە. شەری ئامادەبوونا خوە دهەر تشتێ من دنڤیسیدا هەبوو، بێی ئەز بزانم، ئەڤە بەری شەری چێبوو و پشتی چەند دەهكان، بۆ بابەت دناڤ شعرێن مندا، ئەڤەیە ژی ئەز خوە دگوتارەكێدا یان چەند گوتارێن بهێتدا خوە نزیكی وێ بكەم.
ـ د رۆژناما صباح كوردستان ژماره 72 دا بلاڤ بوویه
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق