عبدالرحمن بامەرنی
ئەگەر ل زمانێ زیندی یێ كوردان ڤەگەرین ئەوێ تا نوكە گەهشتیە بەر دەستێ مە، د شعرێ دا زێدەتر ژ هەر تشتەك دی ئەڤ زیندیبونا هەنێ رەنگ ڤەدایە ڤە، ئەڤە ژی بەراورد دگەل ئەوا سەردەڤ چ برییا ڤەگێرانا چیروك و چیڤانوكان بیت چ ژی ستران و لاڤژە و حەیران بن، ژ بەركو شعرێ گیان دایە زمانی و ئەڤ زیندیبونا هەنێ یا ئەم دبینین ژی هەر ژڤێ كریارا داهێنانێ بویە. شعر ژی ب وێ رامانێ كو زێدەتر ژ هەر تشتەكێ دی، شاعر دشێت شیانێن خوە تێدا بەرچاڤ بكەت و دیاردەیێن كومەلایەتی و سیاسی و ئابوری تێدا ب دارێژی
ت و كراسەكێ نوی ل بەر بكەت و ژڤێ كردارێ ژی، لڤین بخوە دكەڤتە زمانی.
ژڤی روانگەی ژی، داهێنان ژناڤ كویراتیا كێشەیێن كومەلایەتی سەرهلددەت و شاعر ئەو كەسە یە یێ ڤان رویدانان د كەتە هێڤێنێ داهێنانێن خوە و هەست دكەت برییا ڤێ دارشتنا شاعریانە، یێ مەندبونەكێ دەرێژ دكەت. شاعر و نڤیسەرێ كورد سەباح رەنجدەر، دبێژیت: ( شاعر سەرگەرمیا خوە ژ سنورێن جیهان بینین و بیركرنەڤەیا خوە دەست پێدكەت)، یان كو ژێگرتن و ئازراندنا بابەتان و شێوازێ نڤیسینا شاعری، هەمی بەندن ب رەنگێ ژیانا راستەقینەیا شاعر تێدا دژیت و ئەڤ چەندا هەنێ ژی ژ سوز و خەونێن وی یێن رومانسی دویر نینە. یان كو ئەزمونا هشیاریا شاعری وەك ئەركەكێ نە گوهور هەڤبەندە دگەل كێشەیێن كومەلایەتی، هەر دەم ژی ئەو بیاڤێ شاعر ژیانا خوە تێدا سەر دبەت و ئەو تشتێن بیركرنەڤەیا شاعری مژویل دكەن، ئەو بیركرنن یێن روحێ ددەنە دەقێ شعری و ژ ڤێ بیروكەیێ ژی هشیاربونا شاعری دگەهتە ئاستەكی، كو شاعر بزانیت دێ چاوان بابەتێ شعرێ هەلبژێریت و ژ تشتەكێ بچویك و ئاسایی روداوەكا چارەنوسساز سەراڤ بكەت و لڤێرە ژی نەمریكرنا شعرێ، د هەمان دەمدا زیندیكرنا زمانی یە كو شاعر د جوانكرنا ئاڤاهیێ شعرا خوە دا، رحەكێ د جەستەیەكێ مری دا، ساخ دكەتە ڤە.
شعرەكا هوزانڤان (بلند محەمەد) لبن ناڤێ (تو، ئەو شانەنشینا داگیر كری)، بو ڤێ مەبەستێ لبەر دەستێ مە یە و بزانین ئەڤ شعرە دێ چەند شێت بەرسڤێن مە دەت، دێ هەولدەین هندەك وێنەییان ژێ بەرچاڤ كەین و شروڤەكرنێ دەینێ و بابەتێ خوە پێ زەنگین كەین. ئەڤ شعرە د كوڤارا پەیڤ ژمارە 56 دا بلاڤ بویە و ژ لا پەرە 106 دەست پێدكەت و تا دگەهیتە لاپەرە 113، د پتریا دەستپێكرنا كوپلەیێن نوی دا ژ ڤێ شعرێ، شاعری پەنا بریە بەر پەیڤا (سولتانا من) و برییا ڤێ ئاراستەكرنێ و ئاخفتنێ، شاعری وێنەیێن شعرێن خوە هەمی لدوور شانەنشینەكا داگیر كری كێشاینە و تشتێ بالكێش دڤێ شعرێ دا، شاعری برییا ڤێ شانەنشینێ و سولتانێ، هەمی ئەو تشتێن د ژیانێ دا رویددەن و مروڤ توش دبیتێ كێشاینە د ڤێ شعرێ دا. شاعری شانەنشینەك د خەیالا خوە دا دروست كریە كو ئەوێ شانەنشینێ هەمی پرەنسیپێن جیهانیبونێ و پێشكەفتن و عەقلیەتا سەردەمانە دناڤ دا هەبون، لێ ب ڤێ داگیركرنێ، كەلتور و رەوشەنبیریەت و هەمی رەوشت و تیتالێن وێ هاتینە بەرزەكرن و كەلتورەكێ نوی یێ نە گهور ل سەر هاتیە سەپاندن.
شعر بخوە كومەكا تابلوییانە و د كەرنەڤالەكی دا هاتینە نمایشكرن، كەرنەڤالەك ژ كومەكا وێنەییان، وێنەیێن جودا، هندەك د وێنێ كچەكا رویس دا هاتینە كێشان و هندەك ژ ناڤ جەرگێ سروشتی و د پتریا وێنەیان ژی دا، مروڤ هەست ب بێهن تەنگیا شاعری دكەت، ژ داگیربونا وێ شانەنشینێ كو شاعری بو وەلاتێ خوە كریە جەڤەنگ و هەمی دەردەسەری و بەدبەختیەكێ، بو وێ داگیركرنێ د زڤرینیت. شاعر ب هوستایانە ڤی وەلاتی بهەمی تشتەكی د شوبهینیت، ب ئەڤینا خوە و دەرونێ خوە و ب هەبون و نەبونا خوە و دیسان بهەر تشتێ مروڤێن بیرمەند ئەو تشتە بو ژیانەكا نورمال بفەر زانی بیت كو بهێتە بەحسكرن، چ بەحسكرنەكا پوزەتیف یان نەگەتیف بیت، شاعری ب هوستایانە راكێشاینە د ڤێ شعرێ دا و روح دایێ.
دا زێدەتر ل وان تشتان بگەرین یێن دبنە ئەگەرێ نڤیسینا شعرێ و زیندیبونا ڤێ شعرێ، دێ هەولدەین زومێ ل سەر هندەك ئالیێن دەقی بەرفرەهتر لێكەین ژ هندەك ئالیێن دی و بزانین ئەو چ مەندبونە ل دەف شاعری هەی تا ئەڤ دەقە هاتیە نڤیسین و ئەو چ رویە جوداتر ژ مەیێن خاندەڤا، شاعر ل جیهانێ سەح دكەت و ئەو چ فەزایە شاعری دڤێت شانەنشینا خوە تێدا ئاڤا بهێلیت و دیسان چەند دەقێ وی یێ نەمر بویە و ئایا خولقاندن ددیمەنێن وی دا دهێتە دیتن و چەندین پرسێن دی كو دێ كەینە بابەتێ ڤێ نڤیسینێ و هندەك كوژیێن تاری ئێخینە دبن بلاجكتورێ ڤێ شروڤەكرنێ ڤە.
شاعر برەنگێ چیروكە شعر، هەر ل دەستپێكا شعرێ هەمی گرێكێن ئاسێ ل بەر خاندەڤای ڤە دكەت و دبێژیت:
(ل دێرین زەمان، هەبوو نەبوو، شانەنشینەك هەبوو، دیوارێن وێ ژ كلوخێن مروڤان و قەرقودەیێن ئێتون كری، ژ كەزیكێن یاران و كەڤلێ قارەمانان كورسی بناڤ ببو. هەموو سەرنخون لبن شوورێ وێ دبۆرین، ڤێ شانەنشینێ، كو حەفت مل و حەفت بەتەن ڤەگرتبون، زیچكێن كمێدان بەر بادبوون و كڤانێن ب خوینێ هونین د موزەخانێن چەرخی دە هلێڤری هەڤكری ل سەر دهاتە كرن، سنور ببونە ئاخوورك و بەندەرێن یەمانێ ڤەدگرتن، ئارامیا شەڤێن ڤەدەر ل ژێر رەشمالێن قەبە دبونە بێلا و مەزن تێڤە دهاتن فروتن، روبارێن مەی و عشقێ، كوچك و سەرایێن شاهانە چێكر و چێكری تێدا مەست دنڤستن، ب گلواز، كنیزە ل هەموو قولاچكێن تەلاران، سەما دكرن، ب گیان دبوون، ببێ دەنگی دمرن.).
شاعر د پێناسەیەكا كورت دا دهێت و سالوخەتێن ڤێ شانەنشینێ دیار دكەت و رەسانەتیا وێ دئێختە بن زوما كامیرا خوە و وێنە دكەت، كو گەلەك كەسان خوە كرینە قوربانی تا بڤی شێوەی سنورێن خوە ئاسێ كرین و دیسان بەحسێ جوانی و قارەمانیێ دكەت كو ئەڤە ژی ئێك ژ ناڤ و دەنگیا هەر وەلاتەكی نە و جوانی و رەگەزێ مێ ژی بو بەردەوامیدانا ژیانێ و دهێت بەحسێ مەزناهیا ڤێ شانەنشینێ دكەت كو نەخشەیێ وێ گەلەك یێ بەرفرەهبو. دڤێ پیناسەیێ دا دزڤریتە دیروكێ و ئەڤ شانەنشینە چاوان هاتە داگیر كرن و هندەك وێنان دئینیت كا چاوان ئەڤ شانەنشینە هاتیە بن پێكرن و هەمی وێنەیەكێ هەرفاندنێ و نەهێلانا ژیانێ و سڤكاتیپێكرنێ، دئێختە بن زوما ڤێ پێشەكیێ و دانە نیاسینێ دا.
ئەگەر ئەم ل سەر قالبێ ڤی دەقێ شعری راوەستین و ژ دویر تەماشا بكەین، دێ بینین كو ئێك ژ لێگەریانێن شاعری یێن بەردەوام داهێنانێ ژ بو دكەت، چەمكێ گوهورینێ و ئافراندنێ یە، شاعر هەول ددەت بەرێ د دەستێن خوە دا داوەشینتە گومەكێ كو بهزرا وی یا مەند بوی و ئەڤ مەندبونا هەنێ ژی ب وێ رامانێ كو خەلكی ئێك پێناسە و دیتن بو دەوروبەرێن خوە هەیە و بێدەنگبونا هەنێ ژی، زێدەتر گرێدایی هەستێن مروڤی پێكڤە یە و كانێ ئەڤ هەستێن هەنێ چەند د شێن هەستێن گوهورینێ بن، دا بزانین ئەو چ تشتە یێ مەند و ئەو چ تشتە شاعر مژویل كری و بەرەف نڤیسینا ڤی دەقی ڤە چووی، مە ئەڤ وێنە ژ ڤێ شعرێ هەلبژارتیە:
دەمێ ل دیوانا تە دروینم، شانەیێن لەشێ من،
هەموو گازی تە دكن،
لێ تو خوە سنگە پێ دناڤا هەستێن من یێن ئاریایی دە دبینی،
دناڤ ئاگرێ بێ یەمانێ سینگێ خوە دە دكەلم.
گوتنێن سار ل گەل بای بلند دبوون و دناڤا دەستێن
من دە دبوونە پەل.
شاعر د ڤێ پارچە یا شعری دا هەستێ خوە بەرامبەر ڤێ شانەنشینێ دیار دكەت كو ژ ئەنجامێ وێ داگیركرنێ، نە بتنێ سنور هاتینە بەزاندن و وەلاتێ وی دگەل دا هاتیە كاڤل كرن، لێ بیروباوەر و پیروزی و هەمی رەوشت و تیتالێن ل شانەنشینا وی دهاتنە پەیرەو كرن یێن دگەل دا هاتینە گوهورین، شاعر یێ خوەزیا بو رەسانەتیا ڤێ شانەنشینێ رادهێلیت و چەند خوە نێزیك دكەت، هزرێن وێ دكەت، د بەرامبەر دا بیروباروەرێن نەگوهور دبینیت و دزانیت نە بتنێ سنور و ئاخ هاتینە داگیر كرن، بەلكو هزركرن و بیركرن ژی دگەل دا هاتیە گوهورین و دلگرانیا وی ژی ژ وێ گوهورینێ كو خەلك یێ ل سەر وان بیروباوەران راهاتی و یا بویە ئێك ژ كەلتورێ وان كو ئەڤە یە تشتێ شاعر پێ نیگەران دبیت.
شاعری پەنا بو گرتنا گەلەك وێنەییان بریە بو ڤێ مەندبونێ كو بویە ئەنجامێ پەقینا ڤێ شعرێ، هەر وەكو ئەو وێنە دتابلویان دا نەخشاندین، ئێك ژوان وێنەیان ژی كو مروڤ بێ ئارامیەكێ د ناخێ شاعری دا بەرامبەر ڤێ شانەنشینا داگیر كری دبینیت، دەما دبێژیت:
د شەڤەكا دامای دە
بەرمایێن مە دناڤێكدە هەناسەیێ دكن
ل گەل گڤێنا بای، هاتنا بارانێ و گەردیلەیێن توزێ و
تیشكێن روژێ،
تو هەموو تشت بوی
دووكێلا جگاران، من دوور دبت،
ل ژێر ساكویێ من قەهوا خوە تێكە
شارا خوە ژێكە و
من ژ هەناسەیا خوە پركە.
شاعر ب راستگویانە هەست و حەژێكرنا خوە بەرامبەر ڤێ شانەشینێ دیار دكەت، (دەما دبێژیت دگەل گڤێنا بای و هاتنا بارانێ و گەردیلەیێن توزێ و تیشكێن روژێ)، یانكو ل هەر چار وەرزێن سالێ كو گوهورینا كەش و هەوای، بو ڤێ مەرەمێ كریە د خزمەتا شعرا خوە دا و ڤیایە دگەل دا پێناسەیەكێ ژی بو ڤێ شانەنشیێ دیار بكەت كو ئەڤ شعرە ل هەر ئالیەكێ جیهانێ بهێتە خاندن، برییا كەش و هەوایەكێ گوهور، مروڤ دزانیت ئەڤ شانەشینە دكەڤیتە كیش ئالی. ئەڤ كوپلەیێ شعری ژی ئالیەكێ دی یێ شعری یە كو مروڤ هەست ب نامو بونا شاعری بكەت كو یێ ل تشتەكی دگەریت هەر چەندە یێ هەست ب وی تشتی دكەت و د هەمان دەمدا خوە بیانی تێدا دبینیت و تشتێ بەردەوامیێ ددەتە شاعری كو بو ئامانجەكێ بژیت ژی، شاعری ئەڤ شانەشینە وەك ئەڤیندارەكا خوە تەماشا كریە، هەناسە كو ناڤبرەكە بو ژیانێ و مرنێ یێ دبێژیت (من ژ هەناسەیا خوە پر بكە)، یانكو ئەز یێ مریمە و ژیانێ بدە من.
شاعر و وێنەگرتن
ئەگەر ل دەقێ شعری ڤەگەرین و ئایا ئەو وێنەیێن شاعری ژ بو ڤێ شانەنشینیێ ب كامیرەیا خوە كێشاین و ئەو وێنە چەند دەربرینێ ژ خودیێ ناخێ شاعری دكەن، دێ بینین كو شاعر لڤێرە خوە د جیهانەكێ دا دبینیت و بهزرا وی وێ جیهانێ نە بەراهی هەیە و نە دوماهی، هەر تشتێ دكەڤیتە بەرچاڤێن وی ژی یان گوهێن وی یان بێهن و تام بكەت، دكەتە ماددەیەك و قەوارەیەكێ شعری ددەتێ كو بدیتنا وی یێ فەزایەكێ نوی دروست دكەت و ئەو تشتێ خەلك ل سەر راهاتی و پیروزی و پێناسە داینێ، یێ نیشانا پرسێ و سەرسورمانێ بو د دانیت، لڤێرە ئەگەر ل وان تشتێن نە گوهور سەح بكەین و ئەو تشتێ ئەم دبینین ئایا ئەم دشێین رویەكی دی جودا ژ یێ وێ یێ خوەزایی بدەینێ كو خەلك هەمی وەك مە ببینن و ئەو رویە بو وان ژی تشتەكێ نورمال بیت، ئەڤە ژی نە بتنێ بو دیتنێ و ئەو تشتێن دكەڤنە بەر چاڤێن هەر ئێك ژ مە، بەلكو گوهلێبون و تام كرن و بێهنكرن ژی، ژبەر كو ئەم ل سەر تشتەكی راهاتینە كو چاڤی بتنێ هەستا بینینێ هەیە و چاڤ نەشێت چ بێهنێن خوش و نەخوش ژ ئێك جودا بكەت و هەر وەسان گوهی هەستا گوهلێبونێ هەیە و نەشێت تشتێن جوان و كرێت ژ ئێك جودا بكەت و هەر وەسان بو هەستێ تامكرنێ ژی، لڤێرە هەر تشتەكی ژ ئەڤێن چوویی تایبەتمەندیێن خوە یێن هەین و هەر ئێك ژڤان هەستان ژی ئاراستەیەكێ خوە یێ تایبەت ل سەر هەیە و شیانێن گوهورینا و كالێكرنێ نینن، چاوان وێنەگرەك چەند هونەرییا خوە دارێژیتە گرتنا وێنێ ئاڤێ، نەشێت چ رەنگا بو دروست بكەت چنكو ئاڤ یا بێ رەنگە و هوسا بو تامێ و بێهنێ ژی، ژبەر كو ساخلەتێ ئاڤێ یا بێ رەنگە و بێ بێهنە و بێ تامە. تا ڤێرە مە هەمیان پێناسەك بو هندەك جورێن تشتان هەنە، ئەم وان تشتان وەك خوە دبینین وەك هەیین و ئەم نەشیاینە یان مە هەولنەدایە وان تشتان ددەرزەكا دی را ببینین، یا نكو (گوهورین)ێ قالبێ كونكریتیێ خوە یێ وەرگرتی و یا داخستی یە و هەر ئێك وەك خوە دڤی چەمكی دگەهیت هەر وەك هەی، لێ كی دشێت هزر ل گوهورینێ بكەت بتنێ ئەو نەبیت یێن ب بەلگە بو خەلكی دسەلمینیت، بەلێ ئەڤ تشتێ هەبوی و تو هیبویێ ئها ئەڤە ئەز یێ بو تە برەنگەكێ دی و د كوژیەكێ دی را بەرچاڤ دكەم. هەر وەكو شاعر دڤی وێنەیێ شعری دا دبێژیت:
سەحكە سێڤێن جنیكا خوە
ب منڤە تلوڤەنە
خەونن و خەونێن من و تە
ژێك دزیز.
ئەگەر ل ڤێ كوپلەیێ شعری سەح بكەین و بزانین شاعری چ جورە تەكنیكەك د كێشانا ڤی وێنەی دا بكار ئینایە كو جوداتر بیت ژ ئەو تشتێن ئەمێن خاندەڤا ل سەر راهاتین و هیبوینێ، دێ بینین شاعری دیمەنەكێ سروشتی كریە د خزمەتا دەقێ خوە یێ شعری دا كو د رییا وی وێنەی دا، پەیامەكێ بگەهینیتە ئەو كەسا وی بڤێت كو د بنەرەت دا ئەڤ كەسانا هەنێ كو ب ئەڤیندارا خوە د شوبهینیت، هەر شانەنشینا وی یا داگیر كری بویە و دەما دبێژتێ (سێڤێن جنیكا تە ب من ڤە تلوڤەنە)، یانكو ئەز و تو ئێك تشتین پەیدابون و گەشەكرنا مە و نەمانا مە و چارەنڤیسێ مە ئێكە، بەلێ شاعر دهێت و بەردەوامیێ ددەتە وێنەی دناڤ تابلوی دا و دبێژیت راستە ئەز و تو ئێكین و مرن و ژیانا مە ئێكن، لێ ئەڤە خەونن و تا خەونێن مە ژی ژێك د زیزن. كێشانا ڤی وێنەی و ئینانا جنیكێ و بەرێ دارا سێڤێ و خەونا و زیزبونێ بتنێ بو دیار كرنا مەرەمەكێ یە كو ئەو عەقلیەتا ژ ئەنجامێ داگیركرنێ تو توش بویێ و وەكی نەخوشیەكێ تو ڤەگرتی، ئەز نە دگەل وێ عەقلیەتێ مە و ئەڤ وێنە خزمەتا رەتكرنا ڤێ عەقلیەتێ دكەت. ئەگەر ل وێنەیەكێ د ژی تەماشا بكەین كا شاعری چ رویێ دی برێكا وێنەی دا یە ئەو تشتێ هەی، دەما دڤی كوپلەی دا دبێژیت:
ئها واهە هێلینا جاران
دبن بەلگێن پایزێ و هەورێن ئەشقێ دە پوسیدە یە
ئەگەر لڤی وێنەی سەح بكەین، دێ زانین كو شاعر یێ ل پێگهورەكی دگریت و ب كێشانا دیمەنەكێ خورستی، واتە (هێلین، وەریانا بەلگان، پایز و هەورێن ئەشقێ)، هەمی خزمەتا ئێك وێنە دكەن، ئەو ژی شاعر یێ دگەل ڤێ شانشینا داگیر كری هاتیە زمان و یا دروستتر دگەل خەلكێ خوە و مروڤێن خوە و گوندیێن خوە و هاوەلاتیێن خوە كەتیە دان و ستاندنێ و یێ ب زمانێ وان یێ خورستی وێنەیان بو بەرچاڤ دكەت و یێ بیرا وان ل جهێ وان و جهێ ژ دایكبونا وان و جهێ باب و باپیرێن وان و رەوشت و تیتالێن وان دئینیت و دبێژتێ ئها سەحبكەنێ، چەند پوسیدەیی پێڤە دیارە و شانشین بخوە ژی ژڤێ داگیركرنێ نە یا رازی یە!.
پەیاما دەقی:
لڤێرە كەسێ شاعر خولقێنەرێ دیمەنێن خوە یە و ئەوی ئەو شیانە هەنە، هندەك تشتان ب ئافرینیت و هەر بیروكەیا هەبیت رەنگەكێ دی و تامەكا دی و رامانەكا دی بدەتێ و بگوهوریت و هەر ئەڤە یە ژی دبێژنێ پەیاما شاعری. ئەگەر ل وێنەیێن شاعری بگەرین و ئەو چ دارشتنا دی یە ئەوی دڤێت كارلێكرنەكێ دناڤبەرا ڤان هەمی هەستان دا دروست بكەت، ئەڤە دێ بیتە ئەو بابەت كا ئایا دەق چەند د پەیاما خوە دا یێ سەركەتی بویە و دەقێن نەمر و یێن كورت بین ژی ژ ڤی روانگەی هەناسەییا خوە دكێشن، زێدەباری دێ شێین نێزیكترین بەرسڤ بو پسیارا خوە ببینین، ئەو ژی ئەم بوچی شعرێ دنڤیسین و بەرسڤا ڤێ پرسێ ژی رەنگە دڤی وێنەیێ شعری دا دیار دبیت، دەما شاعر دبێژیت:
ئەها میدیا
تو بووی سولتان
تو بووی خەریبیا ڤی دلێ سار
جار جار
من لبەر كێلەكا چیایێن ڤەمری
دناڤ گورستانا سینگێ خوە دا بكە تەرم و
روژا من بكە ئێڤار.
شاعر برێكا ڤی وێنەی هێزا دەقێ خوە ئاشكەرا دكەت و نەمریێ ددەتێ، ئەو ژی خوە گوریكرنە، پێنەڤێت ژی خوە گوریكرنێ مەرەم ژبو هەنە و ئەو تشتێ شاعر نەشیایی بگوهوریت و شوینەوارێن داگیركرنێ نەهێلیت یێ دبێژیت بلا ئەز ببمە قوربانی ڤێ پەیامێ و شاعر ددەقێ خوە دا یێ راستگویە، هەر چەندە ژ دەستپێكا دەقێ شعرێ تا دوماهیێ، شاعری هەولدانێن كرین كو ل بەر سینگا خەلكی هەمیێ راوەستیت، لێ هەولێن وی چ پێڤەنەهاتیە و بتنێ یا ددەستی دا مای و ژ پێخەمەت ڤێ شانەشینا داگیر كری بكەت، ئەو ژی یێ دبێژیت (دناڤ گورستانا سینگێ خوە دا بكە تەرم و روژا من بكە ئێڤار)، یانكو شاعر ژ هەلویستێ خوە یێ نەتەوایەتی ناهێتە خار و دبێژیت، ئەگەر مە بڤێت ئەم خو راگر بین و رەوشەنبیریەت و كەلتور و بنەما و رێسا و یاسایێن باب و باپیرێن خوە بزڤریننە ڤە، دڤێت هەر ئێك ژ مە هەولێن نەهێلانا ڤان شوینەواران بدەت، لێ ئەو پرسا دهێتە پێش كا ئایا ئەڤ دەقە یێ نەمرە یان ژی كورت خایەنە، هەر ئەڤە بویە كو شاعری شیانێن گوهورینێ ڤێ نەماین دان پێدان بخوە كری و ڤیایی بمرنا خوە پەیامەكێ بگەهینتە خەلكێ خوە كو دڤێت هوین خوە بگوهورین.
هەر لڤێرە (شوپینهاوەر) دگوتنەكا خوە دا دبێژیت: (برییا هونەری ئەم ژ ئەشكەنجا ژیانێ دویر دكەڤین). ژڤێ گوتنێ ژی دیار دبیت كو پێكهاتا شعرێ وەك هەر هونەرەكێ دی یێ ئافراندنێ دگەل پێكهاتا كێشا دەرونی مروڤی یە و ئایا مروڤ چاوان دیاردەیێن ژ دەرڤە رویددەن خاندنا ددەتێ و چاوان دگەل بیركرنەڤەیا خوە تێكەلی ئێك دكەت، دیسان مروڤی دێ چ كاردانەڤەیەك بو وان دیاردان هەبیت. لڤێرە شاعر ل تەوزیفكرنەكا دی یا جوداتر ژ ئەوا خەلك ل سەر راهاتی ددەتە كەس و جهان و وێ تەوزیفكرنێ ددەقێ خوە یێ شعری دا دئافرینیت و هەولددەت رویەكێ نوی و بیركرنەڤەیەكا دی بدەتە زەمەنی و ئایندەكی ئامادە بكەت، ژبەركو نوكە زێدەتر سەردەمێ بیركرنەڤەیێ و تەكنیكێ و بكویراتی لێنێرینێ یە لدەوروبەرێن خوە و ژڤی روانگەی ژی، شعر بتنێ خەیال و فەنتازیا نینە هەر وەكو ئەم ل سەر راهاتین، ژبەركو مروڤ دهەمی سەردەمەكیدا د بزاڤێن وێ چەندێ دا بون كو دنیایێ جوانتر لێبكەن و رویەكێ شارستانیتر بدەنێ و هەر ئەڤە یە ژی ئەو نهێنییا شاعر لێ سنعەتكاریێ ددەقێن شعرێ خوە دا دكەت و هەر ئەڤە یە ژی ئەو نهێنی كو شاعر نە زانیت بوچی ئەو شعرێ دنڤیسیت.
ژێدەر:
ـ خالید جوتیار، شعر و تازەگەری كەلەپور، كوڤارا رامان ژمارە 130 2008).
ـ مێژووی فەلسەفە، برایان ماگی ژ سویدی عوسمان حەمە رەشید گورون، سالا 2010 سلێمانی
ـ سەباح رەنجدەر كوڤارا ئیندە، ژمارە 53 شتێك لە نووسین، سالی 2004 ژ بلاڤكریێن دەزگەهێ چاپ و بلاڤكرنا سەردەم.
ـ كوڤارا پەیڤ ژمارە 56، ئێكەتیا نڤیسەرێن كورد تایێ دهوكێ.
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق