عه‌بدولره‌حمان بامه‌رنى يه‌كه ژ هه‌لبه‌ستڤانێن ده‌ڤه‌رێ كو تا نها چوار ديوانێن شعرى ل گه‌ل پێنج پرتووكێن دن د وارێ ئه‌ده‌بێ كلاسيك و فۆلكلۆرى و رۆژنامه‌ڤانيێ ده هه‌نه و نها سه‌رنڤيسه‌رێ كۆڤارا چاڤدێره. بامه‌رنى ژ وان هه‌لبه‌ستڤانايه يێن گه‌له‌ك گرنگيێ ب دروستكرنا وێنه‌يێن شعرى دده‌ن. د ڤێ ديدارێ ده، سينگێ خوه بۆ چه‌ند پرسيارێن مه ڤه‌دكه‌ت.
وار: هلبژارتنا ته بۆ نڤيسينا هه‌لبه‌ستێ، سودفه بوو يان ژي سه‌ده‌مێن خوه هه‌بوون؟
- دبيت ئه‌گه‌ر من هه‌لبه‌ست نه‌نڤيسابا، ئه‌ز دا كورته چيرۆكێ نڤيسم و ئه‌گه‌ر من هه‌ولدانێن خوه و شيانێن خوه بۆ ته‌رخانكربان ژي، ئه‌ز باوه‌ردكه‌م دا سه‌ركه‌فتنێ تێدا ئينم. ده‌ستپێكا من يا نڤيسنێ ژي بۆ گه‌نجاتييا من دزڤڕيت و ل به‌راهيێ ژي من نموونه‌يێن نڤيساندنا كورته چيرۆكێ هه‌بوون، ل سالا 1985ێ بوو يان كو ته‌مه‌نێ من هينگێ ب تنێ 15 سال بوون، ده‌ما ئه‌م ژ بامه‌رنێ به‌ره‌ڤ دهۆكێ هاتين و د خانيه‌كێ كرێ دا ئاكنجيبووين، من گه‌له‌ك مفا ژ پرتووكخانه‌يا بچووكا (سه‌باح بێدوهي) وه‌رگرت، ئه‌وي كورته چيرۆك دنڤيسين و نوكه ل ئه‌مريكايه ئه‌گه‌ر يێ شاش نه‌بم، ده‌رگه‌هێ پرتووكێن خوه بو من هێلا ڤه‌كري و من گه‌له‌ك تشت ژێ خواندن، هينگێ كۆمه‌لا كورته چيرۆكان (كومر) كه‌ته به‌ر ده‌ستێ من و من گه‌له‌ك حه‌زژێكر، من بۆ خوه نڤيسانا كورته چيروكێ هه‌لبژارت، من چه‌ند نموونه‌يه‌ك نڤيسان و كاك سه‌باحي ده‌ستخوشي لێكرن، من چه‌ند نموونه‌كێن دى ژي نڤيساندن، من نموونه‌ك ژێ بره (دار الثقافة و النشر الكردية) كو هينگێ كاك وه‌سفي حه‌سه‌ن ل وێرێ بوو، لێ مخابن ئه‌و كورته چيرۆكه به‌لاڤ نه‌بوو، ب تنێ ژبه‌ركو خه‌تێ من گه‌له‌ك يێ كرێت بوو و دڤيابايه د ناڤبه‌را هه‌ر دو په‌يڤان ژي دا، خيچه‌كا ب ره‌نگه‌كێ دي هاتبا كێشان، ژبه‌ركو ئه‌ڤێن بابه‌تێن مه ل به‌غدا تايپ دكرن، عه‌ره‌ب بوون، من ديت نڤيسينا شعرێ گه‌له‌ك ب ساناهيتره، هه‌ر رێزه‌ك ب تنێ يه‌ك په‌يڤ بوو يان دو و تا سێ په‌يڤان نه‌دبۆرين، دبيت ئه‌ڤه ده‌ستپێكه‌كا سه‌ير بيت، كا من چاوا نڤيسينا شعرێ هه‌لبژارتبيت، لێ هه‌ر چاوا بيت من شعر ب تنێ هه‌لبژارت، من پويته دايێ و من حه‌زژێكر و من عه‌شقا خوه يا سنێله‌يي پێ وێنه‌كر، دبيت هه‌ر كه‌سه‌كي ره‌خنه‌يا خوه ژ ڤێ سه‌رهاتييا بچووك هه‌بيت ژي، به‌لێ دبێژم، به‌هره‌مه‌ندييه‌ك ل ده‌ف من هه‌بوو و دڤيابا من ئه‌و بار ژ سه‌ر ملێن خوه دانابا.
وار: ئه‌رێ زمانێ هه‌لبه‌ستا نووخاز ب ديتنا هه‌وه ساده بيت يان ژي زمانه‌كێ ئالۆز بيت دێ پتر خزمه‌تێ گه‌هينيت؟
- ئالۆزي و ساده‌ييا هه‌لبه‌ستێ بۆ فه‌رهه‌نگا خوه‌ديێ شاعري دزڤريت، من د به‌رسڤا پرسيارا ئێكێ دا گۆتيه، ل پێنگاڤا ئێكێ مرۆڤ هه‌ست ب ئافراندنه‌كێ د گه‌ل خوه بكه‌ت، هه‌ر گاڤا مرۆڤي ئه‌و ئافراندن ل ده‌ف خوه ديت، ل پێنگاڤا دوێ دڤێت مرۆڤ ل سنعه‌تكاريێ بۆ بگه‌ڕيت، ئه‌م دێ د شاش بين ئه‌گه‌ر چاوا (پليت هاته به‌ر كاشۆيێ مه ئه‌م وه‌سا تێوه‌رينين)، ژبه‌ركو ده‌ما ئه‌م ب كاره‌كي رادبين، ئه‌م حه‌ز دكه‌ين ئه‌و كارێ هه ببيته جهێ سه‌رنجا خه‌لكه‌كي و نه ب تنێ مرۆڤ خوه‌شيێ ژێ وه‌رگريت، به‌لكو پترييا خه‌لكي ببنه هه‌ڤكارێن وێ خوشيێ، ئه‌ڤرۆ مه بڤێت و نه‌ڤێت ئه‌و حه‌زژێكه‌رێ جاران بۆ شعرێ نه‌مايه. هينگێ بۆ من تشته‌كێ نۆرماله ئه‌گه‌ر فه‌رهه‌نگا من يا زه‌نگين بيت ئه‌ز يارييان ب په‌يڤان بكه‌م و بۆ زانين ژي، بكارئينانا زمانه‌كێ ئالۆز و يێ مژه‌وي نه تشته‌كێ ب ساناهييه و هه‌ر كه‌سێ ڤيا دێ ئافراندنێ تێدا كه‌ت، به‌لكو دمينيت ل سه‌ر خوه‌ديێ شاعري، من گۆت پێنگاڤا ئێكێ ژ يا دوێ جودايه، هه‌مي كه‌س ئافرێنه‌رن به‌لێ هه‌مي كه‌س نه سنعه‌تكارن، ئه‌گه‌ر ساده‌تر بێژم، هه‌مي كه‌س دشێن دكانداريێ بكه‌ن، به‌لێ ئايا هه‌مي كه‌سان عه‌قلێ دكانداريێ هه‌يه، پێنه‌ڤێت دێ به‌رسڤ نه‌خێر بيت.
وار: تا چ راده مژداريێ و بكارئينانا جه‌ڤه‌نگان جهێ خوه د هه‌لبه‌ستا ده‌ڤه‌را مه ده كرينه و تا چ راده بۆ هه‌لبه‌ستێ د پێدڤينه؟
- ئه‌ز زێده‌تر حه‌ز دكه‌م هه‌بوونا وێنه‌ييان د شعرێ دا به‌حس بكه‌م و دروستكرنا وان، ئه‌ڤرۆ جيهان هه‌مي يا به‌ره‌ڤ پيشه‌سازي و ته‌كنه‌لوژيايێ و ئاشكراكرنان دچيت، خه‌لك حه‌ز دكه‌ت مێده‌كێن خوه ب تشتێن نوو و ده‌گمه‌ن بخه‌ملينن و سه‌رنجا پترترين خه‌لك رابكێشن، ده‌ما ئه‌ڤ وێنه‌يێن هه د نژيايي بن ژ مژداريێ، هه‌ر وه‌ك مرۆڤ ب سه‌ر گه‌نجينه‌يه‌كا بچووك ب بها هلدبيت، ئه‌ز باوه‌ردكه‌م ژي تو ژ من ناخوازي ئه‌ز بۆ ته به‌رسڤه‌كێ بده‌م كو شاعر چاوا يارييان ب پرچ و چاڤێن يارا خوه دكه‌ن، ژبه‌ركو ئه‌ڤرۆ دڤێت شاعر هنده‌ك چاڤێن جوانتر و پرچه‌كا نازكتر و سه‌رنجراكێشتر دروست بكه‌ت، يا من دڤێت بێژم كو شعر د ئه‌ڤرۆ دا يا هه‌ولدده‌ت رامانه‌كێ بۆ ژيانێ و هه‌بوونێ دروست بكه‌ت، شعرێ دڤێت خوه داهێليته ناڤ شويرهه و كووراتييان و ئه‌وي تشتي ده‌ربينيت يێ ل ده‌ف خه‌لكي ده‌گمه‌ن و رامانه‌كێ دروست دكه‌ت، هه‌بوونا مژداريێ ژي ئه‌گه‌ر د ڤي چوارچوڤه‌ي دا بيت، ئه‌ڤه ئه‌م يێ شعره‌كا ته‌ندروست پێشكێشي خوانده‌ڤايێ خوه دكه‌ين، ژ خوه ئه‌گه‌ر جه‌ڤه‌نگ و مژداريێن هه‌لبه‌ستا مه وه‌كو يێن سالێن هه‌شتێيان بن، ئه‌ڤه مه بۆ سه‌رده‌مێ نوو و ئاينده‌ي چ نه‌كر و ئه‌م خوه دخاپينين، به‌ري ئه‌م تشته‌كي پێشكێش بكه‌ين.
وار: گۆتنه‌ك هه‌يه دبێژيت هه‌لبه‌ستا ده‌ڤه‌را مه د قه‌يرانێ ده يه، تا چ راده تو ڤێ گۆتنێ په‌سه‌ند دكه‌ي؟
- ئه‌ز باوه‌ردكه‌م مه‌ره‌ما ته ب ڤێ پرسيارێ دێ پرتووك و كۆڤار و رۆژنامه بن، زێده‌تر كو مه‌ره‌ما ته قه‌يرانا هه‌لبه‌ستێ و مرنا شعرێ و تا دووماهيێ، ژبه‌ر كو ئه‌گه‌ر تو ل هه‌مي ژانره‌كێ دي يێ ئه‌ده‌بي ل ده‌ڤه‌را مه سه‌حبكه‌ي، دێ بيني كو شعر ژ هه‌مييان خورتتره، نوكه كۆمه‌له‌يه‌‌كا تايبه‌تا هه‌لبه‌ستڤانان هه‌يه، شعر يا به‌ره‌ڤ كليپكرنێ ڤه دچيت، به‌رنامه‌يێن تايبه‌ت يێن شعر خواندنێ ل سه‌ر راديۆيێ و شاشه‌يێن ته‌له‌فزيۆنێ هه‌نه، ئه‌ز باوه‌رناكه‌م ئه‌و قه‌يران بيت كو د ئێڤاريه‌كا هه‌لبه‌ستخواندنێ دا هۆل نه‌هێته تژيكرن، يان كه‌سه‌ك بهێت د هه‌ڤبه‌ركرنه‌كێ دا د گه‌ل شعرا ده‌ردوران و ئاستێ شعرا مه هه‌ست بكه‌ت، كو مه قه‌يرانه‌ك يا هه‌ي! زێده‌تر بابه‌ت تايبه‌تمه‌ندييه و هه‌ر تشته‌ك يێ دكه‌ڤيته سه‌ر سكه‌يا خوه يا دروست و شعر بۆ شعرێ و شانۆ بۆ شانويێ و سينه‌ما بۆ سينه‌مايێ و گوشت ژي بۆ گوشتفرۆشي.
وار: چه‌ندين ساله تو د بياڤێ راگه‌هاندنێ ده ژي كاردكه‌ي، ئه‌رێ ڤێ يه‌كێ كارتێكرن ل ته كرييه وه‌ك هه‌لبه‌ستڤان؟
- پرسياره‌كا جوانه، ژبه‌ركو نڤيسينا هه‌لبه‌ستێ و كارێ راگه‌هاندنێ دو دونيايێن ژێك جودانه، ئێك ب خه‌يالێ ڤه گرێدايه و يا دوێ ژي ب وي تشتێ هه‌ستپێكري د راگه‌هاندنێ دا، مه‌ره‌ما من پێ، شێوه‌يێ دارشتنێ و به‌رهه‌ڤكرنا هه‌ر نڤيسينه‌كێ و هونه‌رێ بكارئينانا وي قه‌واره‌يێ نڤيسي، ئه‌وێ دێ تو د رۆژنامه‌يێ دا به‌لاڤكه‌ي، به‌راورد دگه‌ل شعرێ و خه‌ونێن شاعران، كو خه‌يال ته‌حه‌كومێ ب هه‌يكه‌لێ وێ دكه‌ت و ناخێ شاعري، به‌لێ ئه‌گه‌ر تو بشێي ڤان هه‌ردوكان د قالبه‌كي دا كۆمڤه‌بكه‌ي، تشته‌كێ نوو و جوانتر په‌يدا دبيت، به‌س نه‌مينيته ب هيڤييا ئافراندنێ ب تنێ ڤه و چاوا هات هه‌ر ب وي ره‌نگي ناڤ لێ بداني شعر، به‌لكو سنعه‌تكاريه‌كێ تێدا بكه‌ي و هه‌ردوكان پێكڤه بكه‌يه د خزمه‌تا وێ شعرێ دا، يا دوێ ژي ما مه كه‌نگي كه‌سه‌ك هه‌يه چ شولێن دي نه‌كه‌ت كو ب تنێ نڤيسينا شعرێ بيت؟ چ دكاندار بيت يان دكتوره‌ك بيت يان ژي پێشمه‌رگه‌يه‌ك يا گرنگ ئه‌و كه‌سێ هه‌نێ چه‌ندێ سه‌ركه‌فتي بوويه د داهێنانا خوه دا و سنعه‌تكارييا وي چه‌ند جهێ رازيبوونا خه‌لكه‌كي يه.
وار: سه‌باره‌ت كارێ ته د بياڤێ فۆلكلۆري ده، ئه‌رێ تا چ راده تو كارێ خوه رازييي و ئه‌رێ گرنگي ب كۆمكرن و پاراستنا فۆلكلۆري ل ده‌ڤه‌را مه هاتيه دان؟
- جارێ من فۆلكلۆر ب كارێ خوه نه‌دانايه، هه‌ر چه‌نده من پرتووكه‌كا چاپكري هه‌يه و يا دوێ ژي ل ڤان نزيكان دێ هێته چاپكرن، كو ئه‌نستيتيۆتا كه‌له‌پۆرێ كوردي ل دهۆكێ ب ستۆيێ خوه ڤه گرتينه، سه‌باره‌ت كا ئه‌ز چه‌ند ژ وان كاران يێ رازيمه، پێنه‌ڤێت سه‌دا سه‌د ئه‌ز يێ ژێ رازيمه و نه ب تنێ ئه‌ڤ هه‌ردو پر‌تووكه، به‌لكو من گه‌له‌ك بابه‌تێن دى ژي يێن فۆلكلۆري د كۆڤار و رۆژنامه‌يێن كوردي دا به‌لاڤكرينه (وه‌ك ئاسۆي فۆلكلۆر) و گه‌له‌كێن دى. فۆلكلۆرێ كوردي يێ دهێته ژده‌ستدان، ژبه‌ركو چ گرنگي ب كۆمكرنا وي ناهێته دان و ئه‌م دێ رۆژه‌كێ لێ په‌شيمان بين، ئه‌گه‌ر ئه‌ڤرۆ ئه‌م نه‌ئه‌كاديمي ژي بين و ئه‌م ڤي فۆلكلۆري خڕڤه‌كه‌ين، ئه‌ڤه مه ژ مرنێ قورتال كر، بلا پێنگاڤا دوێ بۆ ئه‌كاديمييان و ڤه‌كۆله‌ران بيت، ئه‌و ل بێژنك و موخلان بكه‌ن، يا گرنگ هه‌ر ئێك ژ مه ل دووڤ هه‌ولدانێن خوه بكه‌ته كارێ خوه و هندي بشێت پويته‌ي بده‌تێ و كۆمڤه‌كه‌ت.
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق