دلدار محەمەد
بەلکی هێشتا چ داتایێن ب هویرکاتی نەبن، کانێ لڤێ دەڤەرێ کیژ جورێ پەرتووکان دهێتە خواندن پتر ژ یێن دیتر. بەلێ هەر کەسێ جارەکێ پرسیار ژ پەرتووکفرۆشەکێ بازاری کربیت یان وی بخۆ ب رێکەکێ ژ رێکان چاڤخشاندنەک کربیت، دێ زانیت یان دێ هەستەک بۆ پەیدا بیت، کو خواندەڤایێ رۆمانێ ژ وان خواندەڤایایه، یێن دهێتە گوتن رێژەیا وان بەرەڤ بلندیێ چوویە، ئەگەر ژی گەلەکن، کو رەنگە ئەڤ نڤێسینە جهەکێ گونجایی یێ بەحسکرنا وان نەبیت.
ئەز بخۆ ژ وان کەسانم و نابێژم ژوان (خواندەڤایانم) یێن کو ژ مێژەیە من خۆ نێزیکی خواندنا رۆمانان کری، چونکی لدەڤ من خۆ دیارکرن وەک خواندەڤان ژی بخۆ پرسەکا دیتر یا سایکولوجی یە و پێدڤی پتر لسەر راوستیانێ یە. ب هەر حالێ هەی، پتریا رۆمانێن دەڤەرێ (ئەوێن من دیتین)، بابەتەکێ ڤەگێرانا کارەساتەکێ یە دگەل روودانەکا ئەڤینی تێکەل کرینە و رۆمانەک ژێ پەیدا بوویە، بەلێ رۆمانا سمویێ باپیر یا نڤیسکار (عەبدولرەحمان بامەرنی) ژ دەرڤەی ڤی بازنەیی بوو، لدەڤ من ئەو خالێن سمۆیێ باپیر جوداکری ژ وان رۆمانێن من خواندین، هندەک ژ وان ئەڤەنە:
1 ـ قەهرەمانێ رۆمانێ وەک مرۆڤەکێ ئەز ئەزی دەرناکەڤیت، کو خۆ بۆ حەزێن خۆ و گەریانێ لدۆر بجهـ ئینانا هیڤیێن خۆ یێن کەسی تەرخان نەکریە، بەلکو گۆریکەرەکە بۆ دۆزەکێ.
2 ـ هەلکولانا روودانەکا دیرۆکی یا دێرین، کو تۆشی ڤی مللەتی بویی یان تۆ دشێیی بێژی بەلگەكرنا دیرۆکا مە یا ل بیر نەهاتی، ب رێکا رۆمانێ و دەھان كارەساتێن دلتەزین و فەرمان و كومكۆژی یێن ب سەرێ ڤی مللەتی ھاتین و ئەڤا دڤێ رۆمانێ ژیدا، ئێك ژوانایە و نڤیسەری كرییە كارەكێ ئەدەبی.
3 ـ بەلکی بۆ هەمی کەسان، خواندنا پەرتووکێن دیرۆکێ یا خۆش نینە، بەلێ نڤیسەرێ ڤێ رۆمانێ ب رۆمانێ دیرۆکا مللەتێ مە ب خواندەڤایی ددەتە خواندن.
4 ـ نڤیسەرێ سمویێ باپیر دیرۆک یان هەمی رەش یان هەمی سپی ڤەنەگرتی یه، بەحسا نا تەباییێ و دووبەرەکیێ ژی وەکو راستیەکا تەعل یا ڤی مللەتی کریە و ئەم دشێین بێژین، نڤیسەرێ رۆمانێ ڤیاییە روودانەكا مێژووی بكەتە بەھانە بۆ گەلەك پرسێن دی یێن ئەڤ مللەتە ژبەر دنالیت.
5 ـ نڤیسەری وەک گەلەک (رۆمانێن من دیتین) نەکرییە، کو قەهرەمان هەتا دوماهییێ شێرێ ب زەنگل بیت، بەلکو ل دوماهیێ دەست و پیێن وی دهینە گرێدان و دۆژمن وی دەستە سەردکەت.
گەلەک جوداهی ب دیتنا من هەبوون، کو رۆمانا (سمۆیێ باپیر) جودادکر ژ رۆمانێن دیتر (ئەوێن من دیتین). بەلێ ب گشتی ئەڤ رۆمانە گرنگیدانە ب دیرۆکێ ددەرگەهێ وێژەیی دا، ئەڤە دوماهییا ڤێ نڤێسینێ یە، ل وێ هیڤییێ نەبە ئەز هێشتا تشتان ببێژم، بلا یا مایی بۆ تە بمینیت ڤێ رۆمانێ پەیدا بکە و بخوینە، دێ مفایەکێ دیرۆکی و جوگرافی بینی، زێدەباری خۆشیەکا ئەدەبی ژی.
ــــــــــــــــــــــــــــ
*رۆمانا سمۆیێ باپیر، عبدالرحمن بامەرنی، 2024.
ـ رۆژناما ئه‌ڤرۆ 3676- 2025/ 23/01
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق