نەوال ئەلسەعداوی
وەرگێران: عبدالرحمن بامەرنی
ئەرێ ژن یان زەلام دشێن ئازاد ببن و كەسەكێ دی وان ب خوەدان بكەت؟ ئەرێ وەلاتەك دشێت ئازاد ببیت و ئەو ل سەر هاریكاریێن ژ دەرڤە دژیت؟ ئەڤ پرسە د سەرێ من دا دزڤریت، هەر دەما بابەتێ ژن و زەلامان هاتە ئازراندن، هەر ژ دەما هاریكاریێن ئەمریكی یێن درێژخایەن كەلەكە بووین ل سەر ئێك و ژ دەما "سادات" بویە سەروكێ مسرێ.
بیرا من لگوتنا بابێ من دهێت: "زەلام و ژنێن ئازاد ژبلی بەرهەمێن خوە و خوها ئەنیا خوە نەشێن چ بخوەن"، بابێ من رەخنەگرێ گوتنێن ڤەگێرای بوو و ژوان: "ژنا ئازاد ژ مەمكێن خوە نا خوەت"، ئەو ژی دەربرینەكا خاپینۆكا هەڤدژە، كو ژنان دگەهینتە توخمێ شیردەران، سەرەرای كو ژ توخمێ مرۆڤانە، مافێن ژنان ژی دناڤ دوكیومێنتان دا هەتا ئەڤرو دبەرزەنە. بابێ من ل سالا ئێكێ ژ چەرخێ بیستێ ژ دایكبوویە. د خواندنا خوە دا ل (ئەزهەر و مالا زانستی و دادیا یاسایی و زانكویا ماموستایان) یێ زیرەك بوویە. بەربژێر بوو ژ بۆ گەشتێ بۆ فەرەنسا، بەلێ هەڤالەكێ ژ وی كێم شیانتر و نزیكی دەستهەلاداران، جهێ وی د گەشتێ دا بدەست ڤە ئینا. گەشت كر و پاشی ژ پاریس ڤەگەریا، دا ببیتە وەزیر یان بیرمەندەكێ مەزن.
چێدبوو بابێ من د مێژوویێ دا ناڤدار ببا، ئەگەر وی گوهداریا دەستهەلاتا بلند كربا، بەلێ ئەو ژبیركری و دووركری ژییا. هەڤركێ حوكمێ مەلەكی و زورداریا ئنگلیزان، رەخنەگرێ پەیرەوێ وەزارەتا زانین (مەعارف) و سازیێن ئاینی، شێخێ ئەزهەر ژی ب مەلكێ چاكساز دگوت. د نڤێژان ژی دا لاڤێن تەمەن درێژیێ بۆ دكرن. خودێ وی بۆ وەلاتی ب پارێزیت. بابێ من ژ جهێ وی هاتە دووركرن، دا ببیتە قازی ل دادگەهێن شەرعی. بەرهنگاری كومێن دەقێن ڤەبر یێن نە لڤ بوو، ئەڤێن نە د ئامادە، بۆ هەولدانی (اجتهاد) و پێداچوونێ. ئەڤێن دەنگێن وان بلند نەبیت، بتنێ بۆ وان تشتێن گرێدایی ژنان نەبن و بابێ من لگوندان ژیا بوو. ژن دیتبوون دەما عەرد ب تەڤری شین دكرن. خوارن ب خوها خوە بەرهەم دئینا. دگەل زەلامی مەزاختن ل خێزانا خوە دكر یان وێ بتنێ. دەما هەڤژینێ وێ ب (بەلهارسیا) دمر، یان سەردەڤ تەلاق د دا، دا بێژت تو بەردای (تالق) خوە پشتی شیڤێ ڤالا دكر یان ژنەكا دی دئینیت، بتنێ كو یێ ژ بیرخوە چووی. دوا و سیا و چاران یان تولێ ژێڤەكەت یان ژ مالباتا وێ، خوە ژ كورێ خوە یان كچا خوە بێ بەری دكەت. چەند ترس و حالەتان، ژن دبیتە خودانكرنا خێزانێ یا بتنێ یان دووركری ژ مالباتا وێ. ئامار تێكدچن ژ كارێ جوتیار و بەرمالییان و سوخرێن سەپاندی ل سەر ژنان و بێ بەرامبەر، سەرەرای ئەو ستوونا ئابوری یا سەرمایەگوزاری نە، ژ پەیدابوونا سیستەمێ تەبەقی یێ بابسالاری یان كویلاتیێ. دەولەت مافێن ژنان د یاسایا بارێ كەسایەتی دا پشت گوهـ دكەت و یاسایێن سزادانێ و ئەڤ یاسایێن دی، ژبەر كو ئەو بێ هێزێن سیاسی یێن رێكخستی نە، وان چ ئێكەتیێن ژنان نینن بشێن فشارێ و گردبونەڤەیێ پێك بینن، وەك ئێكەتیا كرێكاران یان ئێكەتیێن كویلان ل سەر دەمێ كویلان دا. ژبیركرنێن كومێن دەقێن نەگوهورێن ڤەبر، بۆ بێزاریا میراتی و نفشی و تەلاقا سەردەڤ و فرە ژنیێ و تشتێن دی، كو خێزانێ د هلوەشینین و هەمی گازندان ژێدكەن. ژ 85 سالان وەرە، بابێ من پشتەڤانیا مافێن ژنان ژ میراتی ل دادگەهێن شەرعی كریە، ئەڤێن هەڤژینێ وێ زاردەڤ بەر د دەت، پشتی كو سالێن گەنجاتیا خوە بكاركرنا دناڤ عەردی دا بوراندین، چاوان یاسا مافێن وێ د عەردی دا بەرزە دكەت، بتنێ ژبەركو هەڤژینێ وێ پەیڤا من تو بەردای (تالق)، بەری بمریت یا گوتیێ؟.
بابێ من پشتەڤانیا مافێ ژنان كریە بۆ خوە بەردان ژ هەڤژینی. رژدی لدادگەهێ كریە، بەری یاسایا خوە بەردانێ بنیڤ چەرخی بدەركەڤیت. ئەڤ مافێ د شەریعەتی دا یێ رێ پێدایە، هاوسەرگیری ژ مرۆڤەكێ رەوشت بلندێ (نە موسلمان) كو یێ بەرهەڤ بیت بۆ موسلمان بوونێ، بەلێ بابێ من گوتێ: "شەنگستە جەوهەرێ مرۆڤی یە، من باوەری ب كچا خوە هەیە، باوەریێ ب ئازادیا هەلبژارتنا وێ دئینم، وەك چاوان باوەری بمەرەما هاوسەرگیریێ یا پیچە، هەر وەكو باوەریا ب میراتی"، هەڤالێ من ژی نوژدار بوو ل نەخوشخانا نەخوشیێن سینگی، ژ نەساخێن خوە توشی نەخوشییا هناڤان بوو، ئەڤێن ئەوی چاڤدێریا وان دكر، بئەگەرێ ژ بەرچوونا خوینێ مر، بەری ئەم دگەل ئێك بژین.
ئەڤ رۆژا دوور ژ تەمەنێ من، د پەرتووكا من یا بناڤێ (لاپەرێن من ژیانا منن)، ئەڤا ل بەری چاردە سالان، دوهی هاتنە بیرا من و ئەزا دووڤچوونا سەركەفتنێن ژنان ل تونسێ دكەم. بۆ وەكهەڤیا دناڤبەرا ژن و زەلامان دا، لدووڤ دەستورێ تونسێ، ئەڤێ هەلبژارتنا ژنان بۆ هەڤژینی ژ نیڤا ئازادیا وێ یا كەسایەتی و ئازادیا وژدانێ دەردبریت. لادان ژ دیتنا ئاینی و رەگەزی و رەگەزنامێ. بیرا من ل بابێ من هات، ئەڤێ بەری شێست سالان مری و وی و دەیكا من پشتەڤانیا من كری، ل سەر باوەریێ و تەركیزێ ل سەر جەوهەرێ مرۆڤی و لادان ژ دیتنا خوە نیشاندانێ و دوبەرەكیا بۆ مای.
%20copy.jpg)
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق