2023/01/01

عەفەرما شێخی

عبدالرحمن بامەرنی

ئەز بخوە نەشێخم و من گەلەك تشت ل سەر شێخان ژی نڤیسینە، لێ ژبەركو ناڤێ من یێ درێژە و تا دكەڤیتە سەر ئەزمانێ زارۆكان زورێ ب زەحمەتە، هندەك هەڤال دبێژنە من شێخ و هندەك جاران من بخوە ژی پێخوشە هەر ناڤەك بیت، بتنێ ناڤێ من یێ درێژ نەبیت، ئەوێ بابێ من ل سەر من دانای و باوەرناكەم كەسێ ژمە چ گلەیی ل سەر ناڤێ خوە هەبیت، وەك رێزگرتن بۆ حەزا بابێن مە و هەلبژارتنا وان.

دا ڤەگەرمە سەر بابەتێ خوە، وێ رۆژێ من كارەك ل رێڤەبەریەكێ هەبوو بێی ناڤێ وێ بینم و من دەمژمێرەك بۆ ڤی كارێ دانابوو و نزانم ژ بەدبەختیا منە یان دەم ژی بخو یاریكێن خو ب هەستێن مروڤی دكەت! من یا كریە جەربە، چەند جارەكێ‌ یێ‌ بلەز بامە یان ژی كارەك ل بەر سینگا من بایە یان ژی من ژڤانەك هەبایە، هەر ترافیكا ئەز دگەهمێ‌ سور دبیت. هەر چاوا بیت، ئەز چوومە جهێ دەست نیشانكری و من كاغەزێن خوە دانە سەر مێزا سكرتێرێ رێڤەبەری و من ئیمزایەكا رێڤەبەری دڤیا، وی ژی گوتە من روینە خارێ‌ و كومبونە.

چیرۆكا من یا ب ناڤێ (تابووت) لبن رەخنێ رۆژناما ئەڤرو (3193) رۆژا 22/8/2022

تابووتا بامەرنی، زەنگلەک د تابووتا جڤاکەکێ مری دا.. خواندنەک بۆ کومە چیرۆکا تابووت یا (عبدالرحمن بامەرنی)

دلدار محەمەد

رۆژەکێ، من دەمەکێ ڤالا هەبوو، ما دێ بوچی وەکی وان نڤیسەران کەم ئەوێن خۆ ب کەسێن نمونە و بلند نیشان ددەن، هەما راستی من ژی هاتن و چوون دناڤ تۆرێن جڤاکی دا دکر، ژ نیشکانڤه پەرتووکەك ب بەرچاڤێن من کەفت، کومەکا کورتە چیرۆکان بوو بناڤێ( تابووت) ژ نڤێسینا عبدالرحمن بامەرنی. هەر ژ ئێکەم دیتن بۆ من پرسیار چێبوو، بوچی تابووت؟ بۆچی ئەڤ هەمی ناڤێن ئەدەبی هەین، بامەرنی ڤیا ڤێ کوما قەشەنگ بناڤێ تابووتێ بناڤ بکەت؟! ژڤێ کورتە چیرۆکێ بۆ یادی و هەتا گەلەک دەمژمێر من دگەل ڤێ پەرتووكا بناڤێ تابووت دەربازكرین، دەمەکی گەهشتمە وێ کورتە چیرۆکا بناڤێ (تابووت) یا پەرتووك پێھاتیە ناڤكرنێ، ئەڤ تابووتە کەڤالەک بوو پر ژ برینێن جڤاکی، مرۆڤی هەستدکر چیرۆکنڤێسی دڤیا بێژیت: ئەم زیندیێن مرینە، یا مە بەس خوارن و ڤەخوارنە و بێ هەست و لڤین و هەلویست، دەمێ گوتی (ئەڤە زێدەترە ژ چوار دەمژمێران ئەز دناڤ ڤێ تابووتێ دا درێژکری، دچوار دەمژمێران دا هەمی رۆژێن تەمەنێ من وەک شەریتەکا سینەمایی دکەڤنە بەرچاڤێن من و دەرباز دبن، شەریتەکا سینەمایی یا ژ هەستا ساڕ).

كورتە چیرۆكا (مایتێكرن)

عبدالرحمن بامەرنی


سیناریوییا ئێكێ‌:
د تەمەنێ‌ خویێ‌ گەنجاتیێدا بوو، دەما بەرەڤ سەرشویێڤە چوویی و دەرگەهـ ل سەر خوە داخستی.. گرییا دەیكا وێ‌ نەشییا هیڤیێ‌ بۆ دروست بكەت، كو دێ‌ بابێ‌ وێ‌ ل سەر وی كوری رازی بیت، ئەوێ‌ وێ‌ سوزدایێ‌ یان بۆ وی بیت یان بۆ ئاخێ‌.. دولكێ‌ گازێ‌ ب سەرێ‌ خوە دا كر و بەری بابێ‌ وێ‌ ڤێرا بگەهیت و سوزێ‌ بدەتێ‌، كو وی و ئەوێ‌ وێ‌ بڤێت بگەهینتە ئێك، دوكێل ژ بن دەروكێ‌ سەرشویێ‌ دەركەفت و قیژیێن دەیكێ‌ و شكاندنا دەرگەهی، نەشییان ژیانێ‌ بدەنە كچا بوویە رەژی!
سیناریوییا دویێ‌:
پشتی سالەكێ‌ ژ راگەهاندنا مرنا وێ‌، خوشتڤیێ‌ وێ‌ پەیوەندی دگەل كچەكا دییا هەڤتەمەنێ‌ وێ‌ گرێدان.. جوانی و نازكییا ڤێ‌، هەمی بیرهاتنێن یا دی و سوزێن مرنێ‌ داینە ئێك (یان ئەز بۆ تەمە یان بۆ ئاخێ‌) ژ بیرێ‌ برن.. بابێ‌ وێ‌ ژی و خێزانا وێ‌ هەمیێ‌، پێشوزای ل وی كرن و دەرگەهێن مالێ‌ بۆ هێلانە ڤەكری.. ئەڤە پرۆسا هاوسەرگیریێ‌ پێكئینای، هند ل مالا دەیبابێن خوە نینە، هندی ل مالا خەزیری..

خواندنه‌كا سه‌رپێ بۆ ڕۆمانا (ڕه‌شكۆ)ی یا (عبدالرحمن بامەرنی)

ساكار كامل / شاریا

ئه‌ده‌بیات ب گشتی هۆنه‌رێ ئافراندنێ یه‌، ڕۆمان ژی به‌شه‌كێ گرنگ یێ وێ ئافراندنێ یه‌، په‌یوه‌نده‌ ب هزر، لۆژیك و خه‌یالێ ڤه‌. ڕۆمان ده‌قه‌كێ ئه‌ده‌بی یێ پڕه‌ ژ مه‌عریفه‌ت، فه‌لسه‌فه‌ و ئافراندنێ، نزیكی (90) سالانه‌ ڕۆمان د ناڤ كوردان دا هاتیه‌ نڤیسین و هه‌تا نهۆ ژی به‌رده‌وامه‌ و نڤیسكارێن كورد هه‌ولدده‌ن داهێنانێ تێدا بكه‌ن و بگه‌هیننه‌ ئاستێ ڕۆمانا جیهانی.
من گۆت خواندنه‌كا سه‌رپێ، ئانكو ب گشتی دێ به‌حسا ڕۆمانێ كه‌م و خوه‌ ژ ڤه‌كۆلان و ڕه‌خنه‌یا ئه‌ده‌بی و زانستی دووركه‌م، دا نه‌كه‌ڤمه‌ بن پیڤێن ڕه‌خنه‌یی، هه‌ما وه‌كو كوردان گۆتی ب كۆلانكی!.
هه‌ر ژ زارۆكینیا خوه‌ من چیرۆك دخواندن و حه‌زا خووندنا وان هه‌بوویه‌ ب تایبه‌ت چیرۆكێن فلكلۆری، نهۆ ژی كاریگه‌ریا وان ل سه‌ر من هه‌یه‌ ده‌ما ڕۆمانه‌كێ د خوینم، خوه‌شیا چیرۆكێن فلكلۆری د ساده‌ییا زمان و به‌ڕده‌وامیا وێ دا بوو ژ ده‌ستپێكێ هه‌تا دوماهیێ بێ سه‌كنین د هاتنه‌ خواندن و ڕوودانێن وان تامه‌كا جوان ددا خوانده‌ڤانی، له‌و هه‌تا نهۆ ژی پتر حه‌ز ژ وان ڕۆمانا دكه‌م، یێن ل دووڤ سه‌لیقه‌یا چیرۆكێن فلكلۆری هاتینه‌ نڤیسین، ئه‌وێن تا دوماهیێ خوانده‌ڤان حه‌زدكه‌ت ل سه‌ر ئێك بخوینت بێ سه‌كنین.

ڤەكولینێن بەلگەنامەیی ھوسا ناھێنە نڤیسین؟!

 ڤەكولینێن بەلگەنامەیی ھوسا ناھێنە نڤیسین؟!
راوەستیانەك ل سەر ڤەكولینا (ھێرش كەمال رێكانی) دكوڤارا پەیڤ دا

عبدالرحمن بامەرنی
مەلا ئەحمەدێ موخلس (نالبەند) دچەند دەستنڤیسێن ھەڤالێن وی دا ل بامەرنێ (ڤەكولینەكا بەلگەنامەیی)، ئەڤە ناڤ و نیشانێن ڤەكولینا نڤیسەر (ھێرش كەمال رێكانی)بوون د ژمارا 88ێ یا كوڤارا پەیڤ دا. ژبەركو من ژی دوو پەرتووك ل سەر شاعرێن بامەرنێ ھەنە، ئێك بناڤێ (ھۆزانڤانێ مللی حوسنی بامەرنی/ 2002) و یا دوویێ (شاعرێن بامەرنێ ـ ژ نالبەندێ مەزن بۆ نالبەندێ بچویك/ 2011)، من ئەڤ ڤەكولینە ب گرنگی وەرگرت و تشتێ بۆ من سەیر، نە ژ دویر و نە ژ نێزیك، نڤیسەرێ ڤێ ڤەكولینێ ئاماژە ب پەرتووكێن من نەدایە، سەرەرای وەرگرتنا سێ وێنێن من، ئێك وێنەك ژ پەرتووكەكا من و دوو وێنە ژی ژ دەستنڤیسەكێ و نوكە ژی ئەو دەستنڤیس لدەف منە و چەند خالێن دی یێن گرێدای وان شاعرێن وی ناڤێ وان دڤێ ڤەكولینێدا ئیناین و پشت بەستنا وی ب ژێدەرێ نەدروست و تشتێ سەیر تر ژی، نڤیسەری پشت بەستن ل سەر پەرتووكا (ھوزانڤانێت كورد) كریە یا نڤیسەر سادق بەھائەددین ئامێدی، كو ئەگەر نڤیسەری پەرتووكێن من خواندبان و ئەز باوەرم یێن خواندین ژی، ژبەركو ھەردووك یێ لدەف ھەین، دا چەند شاشیێن زیق د پەرتووكا (ھوزانڤانێت كورد)دا بینیت، كو من د پەرتووكێن خوەدا دیڤچوون بۆ كرینە و من سەر راست كرینە و ژبلێ ڤێ ژی، شعرەكا حوسنی بامەرنی من بلاڤكریە و گرێدان دگەل شعرا نالبەندی ھەیە، كو ڤەكولینا ناڤبری بخوە زەنگینتر لێدكر! بوچی سەیدایێ ھێرش ئەڤە ھەمی نەكریە، ئەز بخوە چ بەرسڤان نزانم، سەرەرای كو پەیوەندیێن من و ھەڤال ھێرش دباشن و مە گەلەك جاران دان و ستاندنێن مفادار ژی كرینە، ھەر چاوا بیت، گەردەنا وی ئازا و لێ ئەز دێ بۆ مێژوو وان راوەستیانان بەرچاڤ كەم، ئەڤێن من ژڤێ ڤەكولینێ تێبینی كرین.
ھەر چەندە ئەز گەلەك ل سەر ڤێ چەندێ نا راوەستم، كا نالبەند خەلكێ بامەرنێ یە یان خەلكێ گوندەكێ دی بیت، ھەروەكو گەلەك جاران ئەو بخوە چەندین گوندان پالددەتە ناڤێ خوە، لێ ژبەركو من د پەرتووكا خوەدا یا شاعرێن بامەرنێ، كو (11) شاعرێن كلاسیك بخوەڤە دگریت و ژلایێ (زانكویا دھوكێ ـ سەنتەرێ ڤەكولینێن كوردی و پاراستنان بەلگەنامەیان) بۆ من چاپكری، من نالبەند ب ئێك ژ شاعرێن بامەرنێ دایە ناسكرن، بوویە ئەز دێ بەرگریێ ژ پەرتووكا خوە كەم و دیڤچوونا خوە یا من بۆ ژیانا وی كری، نڤیسەری بخوە ژی پارچە شعرەكا وی وەك بەلگەیێ ڤێ چەندێ بلاڤكریە، دەما نالبەند دبێژیت:

رۆمانا رەشكۆی ئێكەمین نمونا میتا ڤەگێرانێ ل بادینان


ئەڤروئێڤارێ 19/8/2022 ل ھولا نڤیسەران و ژ بزاڤ و چالاكیێن ئێكەتیا نڤیسەرێن كورد/ تایێ دھوكێ، سمنیارەك بۆ (د. ئەمین عەبدولقادر) ھاتبوو رێكخستن، بناڤێ (تەكنیكێن ئاماژەیێن میتا ڤەگێرانێ د رۆمانێن مرۆڤێ بەلەجەك و رەشكۆی دا). بەری كورتیەكێ ژ سمینارا وی بەرچاڤ بكەم، یا من دڤێت بێژم ئەو ژی پرۆسا رەخنێ یە، ھەر گاڤا مە رەخنەگر ھەبیت، باوەردكەم مە جوانترین بەرھەمێ ئەدەبی یێ ھەی و دێ باشترین بەرھەمێ ئەدەبی ھێتە نڤیسین و ھینگێ دێ خواندەڤا بخوە ژی پەیدا بیت، ژبەركو پرۆسا خواندنێ ب سێ كارلێكان را دەرباز دبیت، ئەو ژی نڤیسەر و رەخنەگر و خواندەڤان، ب بەرزەبوونا ئێك ژ ڤان كارلێكان ژی، پەرتووك ل پەرتوكخانێ دێ توزگرتی مینن و بەرھەمێ باش ژی دێ دناڤ یێ نەباش دا بەرزە بیت.

رۆمانا من (رەشكۆ) لبەر ڤەكولینێ(سمینار)


تەكنینك و ئاماژەیێن میتا ڤەگێرانێ د رۆمانێن (مرۆڤێ بەلەچەك) یا د. فازل عومەر و (رەشكۆ) یا عەبدالرحمن بامەرنی دا، ئەڤە ناڤێ سمینارا د. ئەمین عەبدولقادر ل رۆژا پێنج شەمبیێ 2022/8/18 ل دەمژمێر (6)ی ئێڤاری ل ھولا نڤیسەران دێ ھێتە پێشكێشكرن و ئەڤ سمینارە ژ چالاكیێن ئێكەتیا نڤیسەرێن كوردە، تایێ دھوكێ.

بۆ زانین میتا ڤەگێران (ما بعد القص)، ئێكە ژ شێوازێن نڤیسینا جورە رۆمانەكا تایبەت، ب ھاریكاریا تەكنیك و رێكێن جیاواز چیرۆكا خوە ئاراستەی وەرگرەكێ ھوشمەند دكەت.

نڤیسینەكا نڤیسەر (عزەت یوسف) ل سەر رۆمانا من یا بناڤێ (رەشكۆ)ی

 نڤیسینەكا نڤیسەر (عزەت یوسف) ل سەر رۆمانا من یا بناڤێ (رەشكۆ)ی د رۆژناما ئەڤرو ژمارە (3186) یا رۆژا 9/8/2022ێ بلاڤبوویە.

ره‌شكۆ

عزه‌ت یوسف
رۆمانا (ره‌شكۆ)، ژ نڤێسینا (عه‌بدولره‌حمان بامه‌رنی)یه‌، ب زمانه‌كێ‌ سازگار مینا زه‌لالیا ئاڤا سه‌ره‌كانیا و ب كوردیه‌كا په‌تی و ده‌سته‌واژه‌یێن كریستالی و ده‌ربڕینێن پێكهاتێن ده‌روونا مرۆڤایه‌تیێ‌ هاتیه‌ مه‌هاندن.
ره‌شكۆ ناڤێ‌ په‌رتۆكێ‌ یه‌ و كو ژ په‌ڕاسیا ناڤێ‌ (ره‌شید) هاتیه‌ كورتكرن و سڤككرن. ره‌شكۆی ناڤێ‌ وی نه‌ ب دلێ‌ وی بوو، ناڤێ‌ وی ببوو گرێكه‌ك گڕه‌ك به‌ردابوو هناڤێن وی، حه‌ز دكر ژ هه‌ر كه‌سێ‌ دوور كه‌ڤیت یێ‌ ناڤێ‌ وی بزانیت. پاشی زانی ناڤێ‌ وی ژ دیرۆكا عه‌ره‌بی بۆ (هارون ره‌شید) دزڤریت، ئه‌و خه‌لیفه‌یێ‌ عه‌باسی یێ‌ ده‌ستهه‌لاتا وی یا گه‌له‌ك به‌رفره‌ه بوو ، هه‌تا جاره‌كێ‌ ل سه‌ر بانێ‌ كوچكا خوه‌ د گه‌ل عه‌وران دئاخفت و د گۆت: (ئه‌گه‌ر هوون بارانا خوه‌ ل كیرێ‌ ب بارینن، دێ‌ به‌رهه‌مێ‌ هه‌وه‌ هێته‌ به‌رده‌ستێ‌ من). لێ‌ دبێژن ئه‌ڤی خه‌لیفه‌ی دو هزار ژن ب ناڤێ‌ كه‌نیزه‌ ل به‌ر له‌بێ‌ و به‌لێ‌ یا وی بوون. له‌وا ره‌شكۆی حه‌ژ ناڤێ‌ خوه‌ یێ‌ ژ قه‌ستا ره‌شكۆ نه‌یێ‌ ژ راستا ره‌شید كر.
سیمایێ‌ رۆمانێ‌ ب ستایله‌كێ‌ ڤه‌بڕ و په‌ره‌گرافی هاتیه‌ دارێژتن. مرۆڤ وه‌سان هزر دكه‌ت، كو گه‌له‌ك ژ به‌ندێن ناڤه‌رۆكا رۆمانێ‌ ب ئاراسته‌یێن جیاوازن، لێ‌ ده‌مێ‌ ب ناڤدا دچیت دزانیت وه‌سا نینه‌ و ژ بابێ‌ سیێ‌ یان چارێ‌ دبنه‌ برا بابێن ئێك.