2016/06/07

خواندنەك د پەرتۆكا (دمالپچویكێ‌ هەدا زارویەك تابۆتا خوە دروست دكەت) یا مللەت محەمەد

لڤان روژێن بوری، كومەلە هەلبەستێن هەلبەستڤانێ‌ گەنج (مللەت محەمەد) ژ بن چاپێ‌ دەركەت و ئێك ژوان كەسێن ئەڤ پەرتۆكە بۆ كریە دیاری، خوشبەختانە ئەز بوم. ئێكەم تشتێ‌ سەرنجا من ژ پەرتۆكێ‌ راكێشایی، ناڤ و نیشانێن پەرتۆكێ‌ بوون و یا دوان ژی، دیزاینا بەرگێ‌ پەرتۆكێ‌ و هەلبژارتنا فونتا و رەنگان حەزەك لدەف من دروستكر، كو بەری ئەز بزانم چ دڤێ‌ پەرتۆكێ‌ دا دێ‌ كەڤیتە بەرچاڤێن من، ئەز بدانمە دناڤ وان پەرتۆكێن، كو ل بەرە ئەز بخوینم. نە بتنێ‌ ئەڤە ژی، بەلكو من دوور بر كر و من ئێخستە پێشییا خواندنا چەند پەرتۆكێن دی، كو لهیڤییا دوورا خوە بون ئەز لێبزڤرم. ئەڤ پەرتۆكا ل بەر دەستێ‌ مە ژ 20 هەلبەستان پێكدهێت و هەلبەستا دوماهیێ‌ ل سەر 87 لاپەران هاتیە دابەشكرن، پەرتۆك ب قەبارێ‌ ناڤین و 137 لاپەران و پێشەكی ژی ژلایێ‌ هەلبەستڤانی بخو ڤەهاتیە نڤیسین. دڤێ پەرتۆكێدا چەند كەس بەشداربووینە، هەر ژ پێداچوونا زمانی و دیزاینا بەرگی و دەرهێنانا هونەری و ڤانە هەمیان پێكڤە، پەرتۆكەكا جوان و سەرنج راكێش، ئێخستیە ناڤا پەرتۆكخانا كوردی.
دخواندنا هەر بەرهەمیدا جوداتر ژ ئێك شعر بتنێ‌، مرۆڤ خوە دناڤ رەز و باغەكی دا دبینیت و ئەو رەز و باغێن هەنێ‌ تژی فێقیێن جوراوجورن، دخواندنا پەرتۆكەكا هەلبەستان ژیدا وەسایە، تایبەت ئەگەر ئەزمونا ئێكێ‌ یا هەلەستڤانی بیت، پترییا جاران ژی دوو تشت دكەڤنە بەرچاڤێن مرۆڤی، ئێك ئەو تشتێ‌ خوشیەكێ‌ و تامەكێ‌ ددەتە مرۆڤی و هندەك جاران ژی مرۆڤ ل سەر تشتەكی دراوەستیت و مرۆڤ دبێژیت، خوزی ئەڤ پەیڤە یان ئەڤ رستە لڤی جهی یان دناڤ ڤی پەرەگرافیدا نەبایە، دا چەند بریقەدار و جوانتر بیت، رەنگە ئەڤ چەندا هەنێ‌ ژی ژ كەسەكی بۆ كەسەكێ‌ دی جوداتر بیت، هەر خواندەڤانەكی دیتن و خواندنا خوە یا جوداتر هەیە. ئەز ناڤەشێرم من ژ بەر دوو تشتان حەز ژ خواندنا ڤان هەلبەستان كر، ئێك هەلبەستڤانی خوە دبن پەیڤێن ئاسێ‌ و مژەویرا نە ڤەشارتیە، كو مخابن، گەلەك هەلبەستان دخوینم، بۆ پەیڤەكێ‌ دێ‌ هەولدەم، ب پسیاران را بچم و بزانم، ئەڤ پەیڤە چ رامان ددەت، بتنێ‌ ژبەركو پەیڤ یا نوی یە و رەنگە وەك پێدڤی جهێ‌ خوە یێ‌ دروست نەگرتبیت، بەلێ‌ بهزرا وی، ئەو پەیڤ دێ‌ جوانیەكێ‌ دەتە ئاڤاهیێ‌ وێ‌ شعرێ‌. ئەو هەلبەستڤانێ‌ هەنێ‌ ژبیردكەت، جوانیا شعرێ‌ نە بتنێ‌ دپەیڤێن جوان و پەیڤێن كوردی یێن كەڤن دایە، ژبەر كو زمان بخوە زانستەكە و ئەڤ زانستە دگەل داهێنانێ‌ و دروستكرن و ئافراندنا تشتێن نوی، ناڤێن نوی ژی پەیدا دبن و ئەڤێن كەڤن دهێنە ژبیركرن. جوانییا شعرێ‌ ددەستهەلییا ئاڤاهیێ‌ هەلبەستێ‌ دایە، هوسان ژی، هوستا و هوستاكاری پەیدا دبیت و هندەك دبنە هوستا و ئەڤێن دی دبنە بەردەستكێن هوستا. خالا دوێ‌ ژ خواندنا من بۆ ڤێ‌ پەرتۆكێ‌ سەرنجا من راكێشای، من گەلەك وێنە دیتن و من سنعەتكاری ددروستكرنا ڤان وێنان دا دیت! هەلبەستا نوی ژی ب وێنەی جوانە، ب مەرجەكی ئەو وێنە دنوو بن و ژ داهێنانا خودیێ‌ هەلبەستڤانی بن، راستە هەر كەس دشێت وێنەكێ‌ نوو دروست بكەت، لێ‌ كەنگی ئەو وێنێ‌ هەنێ‌ شییا لڤینەكێ‌ پەیدا بكەت و مرۆڤ زیندیونێ‌ دناڤ دا بینیت، هینگێ‌ ئەو وێنە دبیتە وێنەكێ‌ شعری یێ‌ دروست. 
ئەگەر ئەم ژناڤ نیشانێ‌ پەرتۆكێ‌ دەستپێبكەین، (دمالبچویكێ‌ هە دا زارۆیەك تابۆتا خوە دروست دكت)، هوزانڤانی هەر ژ دەستپێكێ‌ خواندەڤایێ‌ خوە بەرەڤ مرنێ‌ ڤە بری یە، مرن بخوە ژی چ زوی بیت یان درەنگ، تشتەكە كەس ژێ‌ قورتال نابیت، لێ‌ مرۆڤایەتیێ‌ و بەردەوامیبوونا مرۆڤایەتیێ‌ ل سەر هندەك شەنگستان هاتیە دروستكرن، كو دڤێت مرۆڤ بەرەڤانیێ‌ ژخوە بكەت و ل بەر سینگێ‌ مرنێ‌ راوەستیت و دەستان نە داهێلیت. دهەمی سیستەمان ژی دا، چ عەسمانی بن و چ یاسایێن عەردی، بزاڤێن بەردەوام دهێنەكرن، ژیانا مرۆڤان بهێتە رێكخستن و ئەڤ رێكخستانا هەنێ‌ ژی بتنێ‌، دا كو مرۆڤایەتی دومێ‌ بكێشیت، هەمی تشت جوان و رێك و پێك پرێڤەبچن. دەما هەلبەستڤان مە بەرەڤ مالبچیكی ڤە دبەت، پێنەڤێت مالبچیك بسومبولێ‌ دەستپێكا ژیانێ‌ دهێتە ناسكرن، ئێكەم وێستگەها پەیدابوونا مرۆڤایەتیێ‌ یە. لێ‌ هێشتا زارو دمالبچیكێ‌ دەیكێ‌ دا و هێشتا چاڤێن وی ب روناهییا جیهانا عەردی شاد نەبوین و رەش و سپی ژ ئێك جودانەكرین، زارو تابووتا خوە دروست دكەت! دحالەتەكێ‌ هوسان ژیدا، ئەو چ گەشبینی و ژیان و مرۆڤایەتیە، ئەگەر زاروكەكێ‌ ژڤی رەنگی بهێـتە سەر دنیایێ‌، بشێت خوە بگونجینیت و ژیانێ‌ بەرەڤ ئاقارێن تەنا و ئاڤا ڤە ببەت؟!! ئەكید هەلبەستڤان یێ‌ كەتیە دبارودوخەكێ‌ دەرونیدا، ژیان بخوشی و نەخوشیێن وێ‌ ڤە، یا ل بەر چاڤان تاری بوی، نە تاریبوونەك بوی رەنگی، كو ژیان دچاڤێن وی دا نەمایە، ژبەركو، ئەو تشتێ‌ هەلبەستاڤانان ژ كەسێن دی جودا دكەت، دنیابینین و بەروڤاژیكرنا راستییانە بۆ دورهێلێ‌ مرۆڤ تێدا دژیت و لڤێرە، هەلبەستڤان یێ‌ پەیامەكا هشیاریێ‌ رادگەهینیت، رەنگە، ئەڤێن درامانا پشت پەیڤان بگەهن، ئەڤێن هزر دكەن و مێشكێ‌ خوە ددەنە كاری، كو بەلێ‌ ئاریشەیەك یا هەی، ئایندە یێ‌ تێكدچیت و گەشبینی یا دهێتە كوشتن و چ ئومێدەك بۆ سوبەهیێ‌ نینە، لڤێرە ژی پەیاما ڤەشارتییا هەلبەستڤانی دەردكەڤیت، كو دڤێت بۆ سوبەهی كار بكەین و ئەو تشتێن لگورێ‌ هەولێن گوهورینێ‌ بۆ بدەین و چ دی نەهێلین خەون بهێنە سەرژێكرن. نمونا ناڤ نیشانێ‌ ل سەر پەرتۆكێ‌ ژی، كو من دخواندنا خوە دا ئاماژە بۆ دای، كلیلا خوەندنا هەلبەستێن دناڤا ڤێ‌ پەرتۆكێدا نە، هەلبەستڤانەك گەنج، ل ژیانێ‌ دگەریت و كلیلەكێ‌ دكەتە ددەستێ‌ خواندەڤانێ‌ خوە دا، كو دگەل وی ل وێ‌ ژیانێ‌ بگەرن، ئەوا ل بەر چاڤێن وی هندابوی!

تێبینی: دروژناما ئەڤرو ژمارە 1892 یا روژا 7/6/2016ێ‌ دا هاتیە بلاڤكرن.

ليست هناك تعليقات: