2012/07/15

عبدالرحمن بامەرنی: مژەویكرنا دەقی خزمەتا شعرێ‌ ناكەت و خاندەڤای ژێ‌ دوور دئێخیت!




دیدار: ئەحمەد جاسم


ناڤێ‌ وی دپرانیا كوڤار و روژنامەیێن كوردی دا دهێتە دیتن، بابەتێن خوە د مالپەرێن ئەنترنێتێ‌ دا بلاڤ دكەت و ل سەر پەیچێ‌ خوە ژی ل فیس بوكی یێ‌ چالاكە و بەشداریێن وی هەنە و بتایبەت بابەتێن ئەدەبی و ئەڤ كەسێن شنوی داهێنانێ‌ دكەن؟ یازدە پەرتوكێن چاپكری هەنە و پەرتوكەكا ئەلەكترونی ل سەر مالپەرێ‌ خوە یێ‌ تایبەت دانایە و ئەڤە سالا هەشتێ‌ یە ژی سەرنڤیسەرێ‌ كوڤارا چاڤدێرە. ئەڤ گوتوبێژە ل سەر دوماهیك پەرتوكا وی یا ئەلەكترونی یە و چەندین پرسێن دی و بزاڤ و چالاكیێن وی.


پرس: پەرتوكێن ئەلەكترونی تشتەكێ‌ نوی یە و بوچی تە ئەڤ پێنگاڤە هاڤێت و تە پەرتوكا خوە ب رەنگێ‌ كاغەزێ‌ بلاڤ نەكر؟

بامەرنی: ئەڤ پەرتوكا من كومەكا گوتارێن ئەدەبی نە و نڤیسینا ڤان جورە گوتاران ژی، تشتەكێ‌ نوی یە دناڤ ئەدەبیاتا مە دا و دیارە مە ئەزما چاپكرنا وەشانان ژی هەیە، ژ بەر هندێ‌ من باشتر زانی ئەز ڤێ‌ پێنگاڤێ‌ بهاڤێژم، كا دێ‌ چەند سەرگریت. پێنەڤێت ژی ئەڤرو خاندەڤایێ‌ بابەتێن ئەلەكترونی گەلەك یێ‌ هەی، بتایبەت ئەگەر تو ژ وان كەسان بی و بزانی دێ‌ چاوان بابەتێن خوە بلاڤ كەی. نوكە من مالپەرەكێ‌ ئەلەكترونی یێ‌ تایبەت ب بەرهەمێ‌ خوە ڤە هەیە و ژ بلی وێ‌ ژی ئەز بابەتێن خوە دگەلەك جهێن دی دا بلاڤ دكەم، ئەز هەست دكەم ئەو بابەتێن ل سەر ئەنترنێتێ‌ دهێنە خاندن، برەنگێ‌ كاغەزێ‌ نەهێنە خاندن، ئەڤە ژی وێ‌ رامانێ‌ نادەت كو من باوەری ب كاغەزێ‌ نەمایە، بەلكو ئەز وێ‌ باشتر دزانم، بەلێ‌ ئەگەر مروڤ هەولبدەت، بهەردو رییان بابەتێن خوە بگەهینیت، دێ‌ زێدەتر خاندەڤای لدوورێن خوە خرڤەكەت و دێ‌ ژ چارچوڤەیێ‌ باژێری دەرباز بین، ئەڤە ژی بهەمی كەسێن ئەدیب ڤە ناهێت، بتایبەت ئەوێن شارەزای د ئەنترینتێ‌ دا كێم هەی.



پرس: ئەگەر ژ پەرتوكێن تە دەست پێبكەین، تە ژ شعرێ‌ دەست پێكریە و نوكە شعر لدەف تە ل چ ئاستە؟

بامەرنی: دبیت من د گەلەك بیاڤان دا نڤیسین هەبن، بەلی ئەو نڤیسین نابنە جهێ‌ گومانێ‌ كو من خوە ژ شعرێ‌ دابیتە پاش، ژبەركو شعر لدەف من پەنجەرەیەكە و ئەز دناڤرا تەماشای جیهانێ‌ دكەم، پەنجەرەیەكە ئەز تشتێ‌ نوی دبینم، باژێرێن جوداتر گول و گولزار و باخچەیان، ئەز ل تە ناڤەشێرم، شعرێ‌ لدەف من تایبەتمەنیدا خوە هەیە و ئەز و ئەو ل خالەكێ‌ دگەهینە ئێك، چ ئەو شعر من نڤیسا بیت یان ئەز بخوینم، د شعرێ‌ دا تشتێ‌ نوی یێ‌ هەی، ئەگەر تشتێ‌ نوی هەبیت ژی ب وێ‌ رامانێ‌ كو بەردەوامی و ژیان یا هەی، بەلێ‌ ئەو ژیان ب چ رەنگە و كی دبینت و كی دناڤ وان باخچان دا د روینیت، ئها ئەڤە یە نهێنی كا هەر كەسەكی پیڤەرێن وی بو نویاتیا چنە و پولینكرنا مروڤان ژی ل سەر ڤی بنیاتی دروست بویە.



پرس: ژ بلی شعرێ‌ تە سێ‌ پەرتوكێن كلاسیك هەنە، تو نابینی ئەڤە كارێ‌ هندەكێن دی یە؟

بامەرنی: ئەگەر تو ڤێ‌ پسیارێ‌ ژ من بكەی، ئەز ژی دێ‌ بێژمە تە ئەو هندەك كینە؟ هەر ئەزم و توی و یێ دی یە، ئەڤ كەسێن ئەم دنڤیسین. بلا ژبیرنەكەین ئەم وەك كورد یێن ژ قوناغەكێ‌ دەربازبوین، زمان و كەلتورێ‌ مە یێ‌ قەدەغەكری بویە و تا نوكە ژی ل هند پارچەیێن دی ئەو دەلیڤە بو پەیدا نەبوینە كو ڤێ‌ ئەدەبیاتێ‌ و كەلتوری كوم ڤە بكەنە سەر ئێك، ئەگەر ئەز خوە دبەرا نە بەم و بێژم من شولەپێ‌ نینە و تو ڤێ‌ گوتنێ‌ بێژی و كەسەكێ‌ دی خوە ژبەر بهاڤێژیت، ئەڤە ئەو تشتێ‌ هەی، هاتە ژبیركرن و بەرزەبو، تا نوكە ژی گەلەك ئەدەبیات و كەلتور و فلكلورێ‌ مە یێ‌ ل سەر زارێ‌ گەلەك كەسان، ئایا هەتا چ دەم ئەو دێ‌ خوە لهیڤیا مەگرن و نامرن، ئەڤرو ئەو یێن گەهشتینە قوناغەكێ‌ و دڤێت ئەم زێدەتر پێكولێ‌ بكەین وان تشتان ژ زاردەڤێ‌ وی ڤەگوهێزین. ئەو پەرتوكێن من یێن كلاسیك ژی، هەر ژڤێ‌ بیروكێ‌ بویە، من ددیت كو ئەگەر ئەز بكارەكێ‌ هوسا نە رابم، سوبەهی بەرامبەر مللەتێ‌ خوە ئەز یێ‌ گونەهكارم، ژبەركو نڤیسین كارێ‌ منە و هەر ئێك بەرپرسە بەرامبەر وی كارێ‌ ئەنجام ددەت.



پرس: تە د بیاڤێ‌ فلكلوری ژی دا پەرتوكێن هەین، دێ‌ شێی بەحسێ‌ وان ژی كەی؟
بامەرنی: من دوو پەرتوكێن فلكلوری هەنە و هەردوو ژی سەرهاتی و چیروك و چیڤانوكێن كوردی نە، ژبلی وان پەرتوكان ژی من گەلەك بەرهەمێ‌ دی یێ‌ فلكلوری بلاڤ كریە. ئەز دتەمەنێ‌ 17 سالیێ‌ دا بوم و من زێدەتر ژ 200 حەیرانوكان خرڤە كربون، هەر چەندە وی دەمی من هزرا چاپكرنا چ پەرتوكان نەبو ژی، بەلێ‌ ئەو كەسێن من حەیرانوك ژێ وەردگرتن و د نڤیسین، من دزانی ئەو دێ‌ روژەكێ‌ ژ ڤێ‌ جیهانێ‌ باركەن، یان بارێ‌ وان یێ‌ تەندروستی یێ‌ هاریكار نابیت كو ئەو تشتێ‌ هەنێ‌ ب مینتە لبیرا وان. بوچی من كوم كرن؟ بوچی من ژی وەك هەمی گەنجێن تەمەنێ‌ خوە خوشی ب دەمێ‌ خوە نەدبر؟ ئەگەر بێژمە تە ژی رەنجا وێ‌ خرڤەكرنێ‌ كیڤە چوو، دبیت بو تە یا سەیر بیت، من هەمی دانە دەستێ‌ سەیدایێ‌ (حەجی جەعفەر)، تو دزانی من چ بەرامبەر وەرگرت؟ ل دوماهیا پەرتوكا خوە ناڤێ‌ من ژی دگەل یێ‌ گەلەكێن دی بو و بڤی رەنگی هاتبو نڤیسین (سوپاس بو هوزانڤانێ‌ گەنج عبدالرحمن بامەرنی كو چانتكا خو یا حەیرانوكا ب بەر دەستێ‌ مە دادای). نە ئەز بتنێ‌ بومە خودانێ‌ چنە، بەلكو ئەو سەیدا ژی، بەلێ‌ مەرەما مە بتنێ‌ ئەو بویە كو مە هەست دكر ئەڤە كارێ‌ مەیە و دڤێت ئەم خوە بەرامبەر مللەتێ‌ خوە بەر پرس نە زانین. 



پرس: تو نابینی هەر دوو پەرتوكێن تە یێن روژنامەڤانی دگەل پەرتوكێن تە یێن دی، دگەل ئێك نا ناگونجن، ژبەر كو روژنامەڤانی و ئەدەبیات دوو جیهانێن ژ ئێك جودانە؟

بامەرنی: ژ بەرێخودانا ئێكێ‌ ڤە دبیت وەك تە بیت، بەلێ‌ د راستی دا وەسا نینە، روژنامەڤانی زێدەتر مامەلێ‌ دگەل وان تشتان دكەت، یێن هەست پێكری، ئەدەبیات ژی و بتایبەتی ئەو كارێن ب داهێنانێ‌ ڤە دگرێدایی، مامەلێ‌ دگەل وان تشتان دكەن یێن گرێدانا وان ب خەیالێ‌ و هزركرنێ‌ ڤە هەین، بەلێ‌ هەردوو ل خالەكێ‌ دگەهنە ئێك و ئەگەر تو شیایی هەردوو ئالیان بكەیە د خزمەتا قەلەمێ‌ خوە دا، هینگێ‌ دێ‌ نڤیسینێن تە و زمانێ‌ تە یێ‌ نڤیسینێ‌ و دارشتنا تە، جوانتر و رەوانبێژ تر بیت.



پرس: دویر ژ پەرتوكێن تە، بامەرنی چاوا خوە پێناسە دكەت؟
بامەرنی: ئەگەر مەرەما پرسا تە ژ پێناسێ‌، وەك (عبدالرحمن بامەرنی) یێ‌ نڤیسەر بیت ژبەر هندێ‌ تو دیدارێ‌ دگەل دكەی، ئەز ب شاعر و نڤیسەر و روژنامەنڤیس دهێمە ناسكرن و دڤانە هەمیان ژی دا، من داهێنان كریە و من بەرهەم هەنە. لێ‌ ئەگەر ئەز پێناسەكا جوداتر بدەمە خوە، دێ‌ بێژم، تشتێ‌ بەردەوامیێ‌ ددەتە من و ئەز هەناسەیێ‌ تێدا دهەلكێشم، ئەز هەولددەم ل داكەفتنان سەر بكەڤم، كارێ‌ پێراببم حەژێبكەم. 



پرس: هندەك شاعر خوە ب نوخبە ددانن و شعرێن خوە ب زمانی مژەوی دنڤیسن، تە چ كومێنت ل سەر ڤان شاعران هەیە و ئایە شعرا وەسا خواندەڤایێ‌ خو هەیە و ئەرێ ئەڤە نە ڤەقەتیانە دناڤبەرا شاعیری و خواندەڤانی دا؟

بامەرنی: جارێ‌ شعر بخوە پەنجەرەیە كە و خاندەڤا دوێ‌ پەنجەرەیێ‌ دا جیهانا ژ دەرڤە دبینیت، ل وێ‌ جیهانێ‌ ژی باژێرێن جوان، ئاڤاهیێن بلند، باخچەیێن تژی گول و گولزار لێ‌ هەنە، حەزكرنا خاندەڤای ژی ژ بەرێخودانا وێ‌ پەنجەرەیێ‌ ئەوە، دگەل شاعرا دناڤ جادە و كولانێن وی باژێری دا بگەریت و لناڤ گول گولزارێن وی باخچەی روینیت. لێ‌ ئەگەر شعر یا مژەوی بیت، ئەو پەنجەرە یە ل هنداڤی دیمەنێن چەندێن جان بن، خاندەڤا نەشێت ل جیهانا شعرێ‌ سەح بكەت و خوشیێ‌ ژێ وەربگریت. شعرا مژەوی ژی هەر بڤی رەنگی یە، دڤێت شاعر بزانیت دێ‌ چاوان دەقێ‌ خوە یێ‌ شعری كەتە دەقەكێ‌ جیهانی، مەرەما من ب جیهانیبونا دەقی ژی ئەوە، دەقەكێ‌ نەمر بیت و ل هەر جهەكی و ل هەر دەمەكی بهێتە خاندن، مژەویكرنا دەقی خزمەتا شعرێ‌ ناكەت و خاندەڤای ژێ‌ دوور دئێخیت.



پرس: بامەرنی لایەنگری و هاندنا گەلەك پێنڤیسێن نوی و گەنج كری یە، ئەرێ ب دیتنا تە خامێ نها دكاریت وێ ڤالاتییا خامێن بەری خوە تژی بكەت؟

بامەرنی: بوچی نەشێت! ئەو ئالاڤێن نوكە ل بەر دەستێن وی هەین و ئەڤ جیهانیبونا ئەو تێدا دژیت و ئاگەهیێن وی ژ جیهانا دەرڤە، هەمی ئاماژە نە كو دەرفەت ل بەر سینگێ‌ وی یا ڤەكریە و دشێت رولێ‌ خوە باشتر بگێریت و دەنگێ‌ خو دویر تر بگەهینیت. نڤیسینێن من ژی زێدەتر خاندنێن شروڤەكارینە و مە گەلەك قەلەمێن نوی یێن هەین، تشتێ‌ جوان یێ‌ ڤێ‌ هەی و داهێنانەكا جوان دكەن، ڤان كەسان پالپشتی دڤێت دا باشتر لێبهێن، باوەری بخو بون دڤێت، ئەڤرو كومەكا روژنامە و كوڤاران دەردكەڤن و نڤیسەرێن باش ژی هەنە و یێن لاواز ژی هەنە و دا ئەڤێن باش هەولێن باشتر بدەن و یێن لاواز خو باشتر لێبكەن، دڤێت مە هەلسەنگاندن بو وان هەبیت. هیڤی دكەم ئەو بزاڤێن من بو وان پالپشتی بیت و تشتێ‌ باشتر بەرهەم بینن.

تێبینی: 
ئەڤ دیدارە ژلایێ‌ روژنامەنڤیس (ئەحمەد جاسم) ڤە هاتیە ئەنجامدان و دكوڤارا كارێز ژكارە 1 دا بلاڤ بویە

ليست هناك تعليقات: