2011/05/30

(یادگار) و ئه‌رشیفكرنه‌كا دره‌نگ



عبدالرحمن بامه‌رنى
نڤیسینا هه‌لبه‌ستێ نه‌ وه‌ك هه‌ر كاره‌كێ دى یان پیشه‌یه‌كى یه‌ و دبیت جوداهیا وێ ژى بو دوو كریاران پێكڤه‌ بزڤریت، ئه‌و ژى داهێنان و سنعه‌تكارى پێكڤه‌، ژبه‌ركو چ جاره‌كێ به‌هره‌مه‌ندى بتنێ به‌س نینه‌ ئه‌گه‌ر سنعه‌تكارى ژى دگه‌ل دا نه‌بیت، ڤێجا ئه‌و سنعه‌تكارییا دهه‌لبه‌ستێ دا دهێته‌ بكارئینان جوداهییا خوه‌ ژ هه‌ر سنعه‌تكاریه‌كا دى هه‌یه‌ ئه‌وا مروڤ ژ كه‌سه‌كێ دى فێر دبیت، ژبه‌ركو سنعه‌تكارى لڤێره‌ بو خودیێ مروڤى و پاشماوێ هزرى و ره‌وشه‌نبیرییا مروڤى دزڤریت و چاوان ئه‌ڤى كه‌سێ هه‌ شیانێن خوه‌ گونجاندنێ هه‌بن و داهێنانێ بكه‌ت. ئه‌گه‌ر ئه‌ڤه‌ پێشه‌كیه‌ك بیت بو پێداچوونێ و خوانده‌كێ بو كومه‌لا هه‌لبه‌ستێن (قادر حه‌سه‌ن عیدو) ى كو پرانیا ئه‌ڤ هه‌لبه‌ستێن دڤێ كومه‌لێ دا هاتین بو سالێن هه‌شتیان دزڤرن،
بو قوناغه‌كێ كو هه‌لبه‌ستێ خوه‌ دسه‌ر چه‌ندین قوناغان دا گاڤ دایه‌ و گوهرین بخو ڤه‌ دیتى نه‌ و ئه‌و خوانده‌ڤایێ بهه‌لبه‌ستا نوكه‌ ڤه‌ هاتیه‌ گرێدان، وێ خوه‌شیێ ژڤى جورى نابینیت، بتنێ ئه‌گه‌ر بێژین لڤێره‌ هوزانڤانى هه‌ولدابیت سه‌ربور و داهێنان و سنعه‌تكارییا خوه‌ یا قوناغه‌كا هه‌لبه‌ست گه‌هشتیێ و ژێ بورى به‌لاڤ بكه‌ت و بێخته‌ به‌ر سینگێ مه‌، بوێ مه‌ره‌مێ كو هوزانڤانێ دبێژیته‌ مه‌ دوى ده‌می دا هزر و داهێنان و سنعه‌تكارییا من ئه‌ڤه‌ بو و هه‌ر چه‌نده‌ دبیت بو گه‌له‌كان ئه‌و په‌رێ تامێ دناڤ دا نه‌بیت ئه‌و تام و خوشیا دگه‌ل داهێنانه‌ك و سنعه‌تكاریه‌كا نوى دبینیت، به‌لێ دڤێت ژبیر ژی نه‌كه‌ین، گه‌له‌ك جاران خه‌لك پاره‌یێ خوه‌ ل تشتێ كه‌ڤن دمه‌زێخیت، بتنێ بو خوشیه‌كا دى و زڤراندنا دانه‌كاركرنا هنده‌ك پاشماوێن خوه‌ یێن هزرى و بیرهاتن و سه‌ربورێن خوه‌، كو لڤینه‌كێ و گه‌شبینیه‌كێ دده‌نه‌ هه‌ستێن وى و به‌رهه‌ڤ دكه‌ت بو ژیانه‌كا دى و یا پر بزاڤتر. ئه‌گه‌ر وێ بزاڤێ ئه‌م ته‌ماشه‌ بكه‌ین بچاڤكێ خوه‌ گونجاندنێ و خوه‌ نویكرنێ و به‌رده‌وامیا ژیانێ كو مروڤ هه‌رده‌م یێ خودان پاشه‌روژ و هیڤى بیت كو چاڤێ مروڤى ل سوبه‌هیا مروڤى بیت.
ئه‌ڤه‌ ژى پارچه‌یه‌ك ژ هه‌لبه‌سته‌كا وى

مسك و گولاڤ و عه‌نبه‌رم
خوشییا گوند و ملانم ئه‌ز
كه‌ڤوك و تڤیرك و كه‌وم
نێچیرا عه‌گیدانم ئه‌ز
بوكا گه‌رده‌ن سور و زه‌رم
دورم، كه‌ڤیا به‌فرانم ئه‌ز

هه‌ركه‌سێ ل نڤیسینا هه‌لبه‌ستێ یا به‌رى سه‌رهلدانێ بزڤریت و بیرهاتن دگه‌ل خواندنا هه‌لبه‌ست و كورته‌ چیروكێن وى ده‌مى و ئه‌و تابلویێن مژاوى یێن هونه‌رمه‌ندێن كورد نیشانددان، دێ زانیت كو وى سه‌رده‌مى هزر و ئالاڤێن به‌هره‌مه‌ندان دچاوا بون و كه‌ل كه‌لا به‌رخودانێ لده‌ف وان ب چ ره‌نگ بو، براستى ئه‌گه‌ر په‌یڤ بعشقێ و خوشتیڤییان و كوروكچان، بهه‌ر تشته‌كێ سروشتى و گیانه‌وه‌ران و چیاو دول و نهال ژی بانه‌، مروڤى كورد دناڤ را ددیتن، بێهنا به‌رخودانێ و شوره‌شێ و پێشمه‌رگه‌ى و شه‌هیدان، هه‌مى هه‌سته‌ك لده‌ف مروڤى دئازراندن كو براست مروڤ عاشقێ وان په‌یڤان و وان دیمه‌نان ببیت. ئه‌ز نابێژم ده‌م ب سه‌ر ڤان شعران ڤه‌ چوو و ئه‌ڤ دیوانا دره‌نگ هاتیه‌ ئه‌رشیفكرن هنده‌ك ژ بهایێ خوه‌ ژ ده‌ست دایه‌، ژبه‌ر كو خوشى و تامه‌ك دڤان هه‌لبه‌ستان دا هه‌یه‌ كو براستى شوین تلێن سنعه‌تكاره‌كى دناڤ دا دچاندینه‌ و مروڤ هه‌ست بخوشى و تامه‌كا تایبه‌ت دكه‌ت، هه‌م ژلایێ لێكئینانێ كو په‌یڤێن جوانن بو سترانێن جوان، ئه‌گه‌ر ده‌نگێن گه‌نج و سترانبێژێن مه‌ خوه‌ لێبكه‌نه‌ خودان. دیسان مروڤ پێدڤى ڤى سه‌رده‌مى یه‌ كو جاران لخوه‌ و پاشماوێ بیرهاتنێن خوه‌ بزڤریت، ڤان نمونه‌یان بو زاروكێن خوه‌ ڤه‌گێریت بتایبه‌ت ئه‌ڤێن پشتى سه‌رهلدانێ هشیار بوین و ئه‌و به‌رخودانه‌ و ترس و ره‌ڤ و برس نه‌ دیتین. 

دپێشگوتنا ڤێ كومه‌لێ دا هوزانڤانى براشكاوانه‌ كورتیه‌ك دا یه‌ سه‌ر مێژوا نڤیسینا وان هه‌لبه‌ستان و ئه‌و ئاسته‌نگێن بو نڤیسینا وان په‌یدا بوین و هه‌تا خوه‌ ژ نڤیسینا هه‌ر ئێكێ ژوان رازى دكر، مافێ وى یه‌ ئه‌و ره‌نج و ماندیبونا وى ب دراشتنا هه‌ر هه‌لبه‌سته‌كێ ڤه‌ خارى، ئه‌ڤرو ئه‌رشیف بكه‌ت و پێش كێشى په‌رتوكخانا كوردى بكه‌ت. هه‌ر چنه‌ بیت هنده‌ك ژ سه‌ربورا خوه‌ دانیته‌ به‌رچاڤیچن مه‌ و بێژیتن من ژڤێره‌ ده‌ستپێكریه‌ و هوزان و ڤه‌هاندوك و سنعه‌تكاریا من ئه‌ڤه‌ بویه‌ و شانازیێ ژى پێدبه‌م.

ئه‌ڤه‌ ژى چه‌ند رێزه‌ك ژ هوزانا (پاكیزه‌) كو دلاپه‌رێ 32 ژ ڤێ په‌رتوكێ دا هاتیه‌ به‌لاڤكرن.

پرشنگ و خه‌مره‌ڤین و پر شیرینى
چیمه‌نا پر گول و كولیلك و نه‌سرینى
دلبه‌را شوخ و شه‌نگ و نازه‌نینى
                           یار و به‌ردلك و ده‌لالا كێى تو

هه‌ر كه‌سێ دده‌ستپێكا خوه‌ دا ده‌ست بژانره‌كێ داهێنانێ بكه‌ت، هه‌ولدده‌ت شێوازه‌كى بو خو په‌یدا بكه‌ت و ئه‌و شێوازه‌ جوره‌ لاسایكرنه‌ك ژى تێدا بیت، لێ ژبه‌ركو دا بهێز شیانێن خوه‌ به‌رچاڤ بكه‌ت، داهێنان و سنعه‌تكارییا خوه‌ تێدا دیار دكه‌ت، وه‌ك نمونا ل سه‌رى مه‌ ژ ڤێ كومه‌لێ هه‌لبژارتى.

ئه‌ڤ كومه‌لا هه‌لبه‌ستان نه‌ به‌رهه‌مێ ئێكێ یێ هوزانڤانى یه‌، كو ئێكه‌م به‌رهه‌م (ل گوندێ من) بو و ل سالا 2001 ێ هاتبو به‌لاڤكرن، پاشى (شازاده‌) ددویفرا هات، ژبلى ڤان هه‌رسێ په‌رتوكان ژى هوزانڤانى چه‌ندین هوزانێن خوه‌ یێن قه‌شه‌نگ دگوڤار و روژنامه‌یێن كوردى دا به‌لاڤكرینه‌.

ليست هناك تعليقات: