2019/05/08

خواندنەك د پەرتووكا (گەمیەك ل ناڤ بیابانێ‌)* یا موئەیەد تەیب دا



عبدالرحمن بامه‌رنی
خواندنا پەرتووكێ‌ جوداهیا خوە د خواندنەك د پەرتووكێدا هەیە، ئاخر هەر هوسانە ژی، بڤێ‌ جوداكرنێ‌ نڤیسەر و خواندەڤان پولین دبن، سەرەرای كو هەردوو ژی خواندەڤانن، لێ‌ دەما نڤیسەر بخوە خواندەڤان بیت و بڤێت خواندنەكێ‌ بدەتە پەرتووكەكێ‌ و تایبەتی ژی، ئەو پەرتووك (شعر) بن و یێن هوزانڤانەكی بن، ب نڤیسینا شعرێ‌ یێ‌ ناڤدار بیت، دێ‌ تام و خوشیەكا جوداتر هەبیت و هەر هوسانە ژی، خواندەڤا ژی حەز دكەن، ئەو بابەتێ‌ سەرنجا وان راكێشیت، بابەتەك ل ئاستێ‌ وێ‌ خواندنێ‌ و وێ‌ ناڤداریێ‌ بیت.
پەرتووكا (گەمیەك ل ناڤ بیابانێ‌)، كومەلە شعرن، دناڤ پەرتووكەكا قەبارە ناڤیندا ب 144 لاپەران، ل رێڤەبەریا پەرتوكخانەیێن گشتی/ دهوك، هاتیە چاپكرن و ئەڤ پەرتووكە 47 شعران دناڤ خوەدا د هەلگریت و هوزانڤانی ئەڤ شعرێن دناڤ ڤێ‌ پەرتوكێدا، كرینە چوار جوین و دڤێ‌ نڤیسینا كورتدا، دێ‌ هەولدەین لهندەك كودێن ڤەشارتی یێن شعران گەرین، وێنەیێن شعری، ئەڤێن هوزانڤانی ژ خەیالا خوە رستین و سەراڤ كرین و گیان پێ بەخشی، ئەو چ تشتە هوزانڤانی مژوول دكەن و ئەگەر ڤێ‌ پەرتوكێ‌ هەمیێ‌ تێكڤەدەین، وان مژوولاهییان ئاشكەرا بكەین، یێن هوزانڤانێ‌ مە كێشاییە نڤیسینا ڤان شعران، ئاخر هەر هوسانە ژی، هەر كەسەكی هندەك مژوولی هەنە و لدویڤ هوستاكارییا هەر كەسانەكی، مژوولاهی دبنە كودێن ڤەشارتی و ب هوستایانە، دهێنە نخافتن، لێ‌ هوزانڤان، ئەو كەسن یێن تشتان د خولقینن، گیانی پێدبەخشن، جوداتر ژوی گیانێ‌ دناڤ لەشێ‌ بونەوەراندا هەین، ئەو گیانێ‌ مە مەبەست پێ، دەما پەیڤ دگەل مەیێ‌ خواندەڤا د ئاخڤن و كارلێكێ‌ ل سەر دەروونێ‌ مەدكەن، لێ‌ جوداكارییا هوستاكارییا هوزانڤانی ژ هەر خودان پیشەیەكێ‌ دی، ئەو ب بێمنەتانە كودێن خوە سەراڤ دكەن، دەما هوزانڤان دڤی پەرەگرافیدا دبێژیت:
ئاشتی
كەڤۆكەكا چەنگ شەكەستی یە
د خوینێ‌ را مای
چ جار
ل ئەسمانێ‌ مە
چەنگێن خۆ نەداینە بای... لاپەرە 41
یا دیارە ژی ژ وێنەیێ‌ ڤەشارتیێ‌ ل پشت ڤی پەرەگرافی، هوزانڤانی ڤیایە بێژیت، مە چ جارەكێ‌ ئاشتی نەدیتە و ئەم وەسان یێن مەزن بووین و بۆ مە هاتیە ڤەگێران، كو ل جهـ و وارگەهێ‌ مە، ئەم تەنا نەبووینە و هەر زورداری ل سەر مە هەبووینە و ئەم ب ئاشتییانە نە ژیاینە و دا كو هوزانڤان ڤی وێنەی كورت بكەت و كورت بگەهینیت ژی، نمونا كەڤۆكێ‌ ئینایە و كەڤۆكەكا چەنگ شكەستی و پێنەڤێت ژی، كەڤۆكا هەی، لێ‌ ژ بەدبەختییا مە، ئەو كەڤۆك كو هێما و هەلگرا ئاشتیێ‌ یە، شیانێن فرینێ‌ ل سەر عەمسانێ‌ مە نینن و ئەم ب ئاشتیێ‌ شاد نەبووینە.
دان و ستاندنێن هوزانڤانان جودانە ژ یێن خەلكێن دی، گازیێن وان ژی د جودانە و گەهاندنا پەیامێن وان ژی هەر وەسان، ئەو ب پەیڤێن خوە و لێك ئینانێن خوە و دەربرینێن خوە، كارتێكرنێ‌ ل ناخێ‌ وەرگرێ‌ خوە دكەن، هەر هوسانە ژی، رۆژانە ب دەهان و سەدان پەیڤ دهێنە بەر گوهێن مە و مە شیرەت دكەن و رێكێن راست نیشان مە ددەن و هەمی ژی وەك رێڤینگەكێ‌ دهێن و دچن و نەشێن جهێ‌ خوە دناخێ مەدا بكەن، رەنگە مە داخبار بوونەك بۆ وان هەبیت یان برەنگەكی و دویان كارتێكرنا خوە لمە بكەن، لێ‌ هەر ئەو گاڤە و زوی دهێن و زوی د چنڤە، لێ‌ پەیڤ و گوتن و دەربرینێن هوزانڤانان، جورەكێ‌ پەیاما پێغەمبەرانە، پێغەمبەرەك ژ رەنگەكێ‌ دی و ئەو دەربرینێن هەنێ‌ كارلێكێ‌ دگەل هەست و ناخێ‌ مرۆڤی دكەن و بۆ چەندین رۆژان و هەیڤان و سالان، ژبیرا مرۆڤی ناچن و وەك داخەكێ‌ شوونا خوە بجهـ دهێلن و ل سەر رەفتارێن مرۆڤی رەنگڤە ددەنەڤە و هەر كەسانەكێ‌ و هەر ئاستەكی، رەنگڤەدانا خوە یا جودا هەنە، هوزاڤان دڤی پەرەگرافیدا دبێژیت:
بوهارەكێ‌
كوینێ‌ خوە ل سەحرایەكێ‌ ڤەدا
رویبارەكی
خوە هاڤێتە دەریایەكێ‌
بوهار بەهی
رویبار سویر بوو
نە ئاخا سەحرایێ‌ شین بوو
نە ئاڤا دەریایێ‌ شرین بوو.. لاپەر 48
دڤی وێنەیدا، هەر چەندە هوزانڤانی ڤیایە وێنەكی دروست بكەت و هەر كەسێ‌ بخوینیت تامێ‌ وەك خوە ژێ‌ وەرگبریت، لێ‌ رامان ژێ‌ ئەو نینە، هوزانڤانی بتنێ‌ داهێنانەك كربیت و چ كودێن ڤەشارتی د پشت را نەبن، سەرەرای جوانی و روونییا وێنەیێ‌ شعری.
دڤێ‌ پەرتووكا شعراندا، گەلەك تشتێن جوان دكەڤنە بەرچاڤێن مە، جوانییا ئەم ژێ‌ دبێژین، هەر دەم ئەو باخچە و پاركە نینن، یێن مە بڤێت خوە دووری مرۆڤ و كێشەیێن ژیانێ‌ بكەین، خوە دووری هەر تشتەكی بكەین، كو سەر ئێشانێ‌ بۆ مرۆڤی دگەل خوە بینیت، تشتێن جوانێن دڤێ‌ پەرتوكێدا، خوە د رەخنێدا د بینن، هەر چەندە رەخنە یا دلگران،ە چ ل مرۆڤی بهێتە گرتن و مرۆڤ تەقەبوللا وێ‌ نەكەت یان مرۆڤ ل ئێكی بگریت و مروڤ نە تەقەبولكرنا وێ‌ د هەستێن وی را ببینیت. شعر بخوە ژی بەری بكەڤیتە بەر چاڤ و گوهێن خواندەڤای، وەك هەڤیری یە ددەستێن هوزانڤانیدا و هوزانڤانێ‌ بلیمەت و دەستهەل، نە بتنێ‌ ئەوە یێ‌ تشتێ‌ جوان سەراڤ بكەت و پیشان بدەت، رەنگە ئەم هەمی ژی دێ‌ حەز ژ وێ‌ جوانیێ‌ كەین و ب رۆژان ژی دێ‌ دگەلدا مینن، لێ‌ تەمەنێ‌ وان هوزانڤان و شعرێن وان یێ‌ كورتە و زیندیبوونا وان ژی دومێ‌ ناكێشیت و بەر پەرێن مێژوویێ‌ ژی، ناڤێن وان نا خەملینن، لێ‌ ئەو هوزانڤان بلیمەت و دەستهەلن، یێن ل سەر دو تەوارن كار دكەن و دشێن دەستهەلیێ‌ بكەن، جوانییا شعرێ‌ و پەیاما ڤەشارتی یان یا نەخشاندی، ئەوا هوزانڤانی مەبەست پێهەی بگەهینیت، هەر ژ كەڤن ژی و ئەڤە لهەمی مللەت و گەلان ژی هوسانە، مێژوو وان كەسان تومار دكەت، یێن دبنە ملكێ‌ خوە و مللەتێن خوە.
رێدانا دەست نیشانكرییا پەیڤان، گەلەك بیاڤی نادەتە مە، كو ئەم خوە گەلەك داهێلینە ناڤ قولاچكێن ڤێ‌ پەرتووكێ‌ و درو و گەوهەران ژێ‌ سەراڤ بكەین، لێ‌ رامان ژێ‌ ئەو نینە، ئەم نەشیێن بەحسێ‌ زیندیبوونێ‌ بكەین، دەما هوزانڤان دڤی پەرەگرافیدا دبێژیت، ئەم نەمرین، ژبەركو ئەم كویلاتیێ‌ قەبوول ناكەین و دبێژیت:
خۆ نەچەماند
یا وی ڤیایی گوت و كر و
كولاڤێ‌ خو خاركر
ئازادی بەهەشتە و كولەتی ئاگر... لاپەر 61 
• موئەیەد تەیب، گەمیەك ل ناڤ بیابانێ‌، شعر، رێڤەبەرییا پەرتووكخانەیێن گشتی/ دهوك 2019.
• د رۆژناما صباح كوردستان ژماره‌ 91 یا رۆژا 30/4/2019ێ دا هاتیه‌ بلاڤكرن.


ليست هناك تعليقات: